امین محمودی
 خبرنگار

طی یک ماه اخیر روند واردات نهاده‌های دامی(ذرت، دانه سویا، جو، کنجاله سویا) به کشور تسریع شده و شاهد ترخیص شدن محموله‌های زیادی از این کالای اساسی مورد نیاز دامداران و مرغداران در کشور هستیم به طوری که 34 کشتی حامل نهاده‌های دامی در مهرماه سال‌جاری در بنادر جنوبی و شمالی کشورمان لنگر انداخته و محصول ترخیص کردند به همین دلیل به نظر می‌رسد روند واردات نهاده‌های دامی به کشور تسهیل و قفل ترخیص این کالای اساسی باز شده است.
این امر بدین دلیل صورت گرفت که تولیدات بسیاری از صنایع پروتئینی کشورمان از جمله صنعت دامداری، مرغداری و لبنیات شدیداً به واردات نهاده‌های دامی وابسته هستند.
با این حال قیمت این محصولات در بازار جهانی به تبع جنگ اوکراین و روسیه با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شده است از این رو به دلیل ارزبری بالای واردات نهاده‌های دامی به کشورمان، وزارت جهاد کشاورزی به دنبال خودکفایی 50درصدی در تولید این محصولات است.
75 درصد نهاده‌های دامی وارداتی است
طی سالیان اخیر به دلیل خشکسالی و آب‌بر بودن برخی از این نهاده‌های دامی، کشورمان نتوانسته بود آنچنان که باید و شاید به افزایش تولید نهاده‌های دامی جامه عمل بپوشاند. با این حال اما وزارت جهاد کشاورزی از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون با حمایت از کشاورزان و اجرای طرح‌های گوناگون به دنبال خودکفایی 50 درصدی در تولید این محصولات اساسی کشاورزی است.
یکی از این طرح‌ها که پس از 50 سال در دولت سیزدهم از ابتدای مهرماه سال‌جاری کلید خورد، اجرای الگوی کشت محصولات کشاورزی است که به گفته سیدجواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی با اجرای این طرح نه تنها در دیمزارهای کشور میزان تولید 4.5 میلیون تن اضافه خواهد شد بلکه با اجرای این طرح، تولید محصولات کشاورزی 11 درصد رشد خواهد داشت.
 به نظر می‌رسد با اجرای طرح الگوی کشت در کشورمان خصوصاً در سطح دیمزارها میزان تولید جو با افزایش قابل توجهی روبه رو شود و از طرف دیگر اراضی آبی نیز صرف تولید محصولات آبی همچون ذرت و سویا شود تا از این طریق کشورمان بتواند از میزان وابستگی خود به این نهاده‌های دامی بکاهد.
ایران سالانه به طور معمول 24میلیون تن نهاده دامی برای تولیدات دام و طیور نیاز دارد که از این میزان حدود 18 میلیون تن آن وارداتی (75 درصد) و 6 میلیون تن آن (25 درصد) در داخل کشور تولید می‌شود.
سهم 52 درصدی نهاده‌های دامی از واردات محصولات کشاورزی
براساس آمار گمرک، در هفت ماهه سال‌جاری 13 میلیون و 237 هزار و 184 تن و 705 کیلوگرم مواد غذایی و محصولات کشاورزی به ارزش 9 میلیارد و 687 میلیون و 820 هزار و 20 دلار از طریق بنادر جنوبی و شمالی وارد کشور شده است. بنابراین با توجه به اینکه در هفت ماهه سال‌جاری 6 میلیون و 400 هزار تن نهاده دامی به ارزش 3 میلیارد و 200 میلیون دلار وارد کشور شده می‌توان گفت که نهاده‌های دامی سهم 52 درصدی از واردات کل محصولات کشاورزی و مواد غذایی دارند.
واردات یک میلیون و 500 هزار تن نهاده دامی در یک ماه اخیر
براساس آمارهای گمرک در هفت ماهه نخست سال‌ جاری 6 میلیون و 400 هزار تن نهاده دامی به ارزش 3 میلیارد و 200 میلیون دلار وارد کشور شده، به طوری که طبق این آمار بیشترین میزان واردات مربوط به ذرت دامی بوده است. این آمار نشان‌دهنده آن است که طی یک ماه اخیر یک میلیون و 500 هزار تن نهاده دامی از گمرکات کشور ترخیص شده، به طوری که در نیمه نخست سال‌ جاری 5 میلیون تن نهاده وارد کشور شده است.
در حال حاضر یکی از اصلی‌ترین نهاده‌های دامی مورد نیاز اکثر دامداران ذرت است، به همین دلیل در سال‌ جاری 3 میلیون و 800 هزار تن ذرت به ارزش یک میلیارد و 517 میلیون دلار وارد کشور شده که عمده مبادی وارداتی این محصول روسیه، سوئیس، امارات، اسلواکی، ترکیه، مجارستان، عراق، عمان، انگلیس، آلمان و برزیل بوده است. دانه سویا نیز یکی دیگر از نهاده‌های دامی است که سهم زیادی در واردات بخش کشاورزی طی 7 ماهه نخست سال داشته، به طوری که طی این مدت یک میلیون و 494 هزار تن دانه سویا به ارزش یک میلیارد و 162 میلیون دلار وارد کشور شده که عمده مبادی واردات این محصول انگلیس، ترکیه، سوئیس، امارات و عمان بوده است.
همچنین 468 هزار تن کنجاله سویا از روسیه، انگلیس، سوئیس، اتریش، آذربایجان، امارات، قزاقستان و هلند به ارزش 277 میلیون دلار وارد کشور شده است. از طرف دیگر 644 هزار تن جو نیز به ارزش 246 میلیون دلار برای تأمین نهاده‌های دامی مورد نیاز دامداران به کشور وارد و در بین دامداری‌های صنعتی توزیع شده است که مبادی عمده واردات این محصول روسیه، اسپانیا، امارات، انگلیس، هلند، مجارستان، قزاقستان، سوئیس، آذربایجان، ترکیه، آلمان و عمان بوده است.

گروه اقتصادی /چند روزی از زمان آغازبرداشت زعفران  گذشته است و زعفران‌کاران تا یک ماهه آینده به برداشت و تحویل زعفران مشغول خواهند بود. ایران یکی از مهم‌ترین کشورهای تولیدکننده و صادرکننده زعفران است ،به طوری که ۹۴ درصد زعفران کل جهان در ایران کشت می‌شود. طبق سال های گذشته قبل از آغاز خرید حمایتی قیمت خرید هر کیلو زعفران بسته به نوع و کیفیت آن تعیین می‌شود و این نرخ در سال جاری از کیلویی ۲۵ میلیون تومان تا ۴۱  میلیون و ۳۵۰ هزار تومان توسط شورای قیمت‌گذاری تعیین شد. دولت اقدام به خرید حمایتی کرده است و برای حفظ منافع کشاورز تا سه ماه زعفران را نزد خود امانت نگه‌می‌دارد و برای جبران هزینه‌های کشاورز ۳۰ درصد پول زعفران را ابتدای خرید پرداخت می‌کند و ۷۰ درصد مابقی را بعد از انقضای سه ماه و قطعی شدن معامله پرداخت خواهد کرد. در واقع ورود دولت برای خرید حمایتی زعفران از کشاورزان را باید اقدامی بجا قلمداد کرد، چرا که دولت قیمت‌گذاری کارشناسی روی محصول انجام می‌دهد.
 منافع کشاورز صرفاً در گران فروختن زعفران نیست
علی حسینی عضو هیأت رئیسه شورای ملی زعفران در گفت‌وگو با «ایران» با اشاره به آغاز زمان برداشت زعفران از 8 آبان ماه گفت: از هفته دوم آبان ماه مراکز تحویل زعفران در استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی برای خرید حمایتی کار خود را آغاز کرده‌اند. حسینی با بیان اینکه عملکرد سازمان تعاون روستایی در این دوره قابل قبول‌تر از دوره‌های قبل بود، افزود: این سازمان درهر دوره تلاش برای رفع نواقص سال های قبل خود کرده است ،به طوری که در این دوره شورای ملی زعفران به عنوان یکی از اعضای کارگروه خرید حمایتی زعفران حضور داشت و اصلاحاتی را پیشنهاد داد تا حقوق کشاورزان رعایت شود، درحالی که در دوره‌های قبل این شورا هیچ نقشی در کارگروه نداشت.
وی درباره تعیین نرخ خرید حمایتی زعفران اظهار کرد: مصوبه امسال در تعیین نرخ 41 میلیون تومان برای هر کیلو زعفران افزایش 100درصدی نسبت به کف قیمت در سال گذشته که 21 میلیون تومان بود، داشت،بنابراین، این افزایش قیمت در قیاس با همه انواع زعفران نیست. تعیین نرخ حمایتی در سال جاری منطقی است و رضایت کشاورزان را به همراه دارد اما باید توجه داشت که منافع کشاورز صرفاً در گران فروختن زعفران نیست بلکه باید تلاش شود تا تولید  بیشتر و عملکرد بالاتر برود.
حسینی تولید زعفران را در سال جاری بیشتر از سال قبل عنوان کرد و افزود: به طور قطع تولید زعفران امسال بیشتر از سال قبل خواهد بود اما هنوز نمی‌توان ارزیابی دقیقی از میزان تولید ارائه کرد، زیرا یک ماه دیگر تا پایان برداشت محصول زمان باقی است. سال قبل تولید کمتر از 300 میلیون تن بود اما پیش‌بینی می‌شود امسال به بیش از 300 میلیون تن برسد. عضو هیأت رئیسه شورای ملی زعفران درباره دلایل بالا رفتن میزان تولید زعفران نسبت به سال قبل گفت: افزایش سطح زیرکشت، تولید بیشتر مزارع جوان کاشت زعفران، بارندگی در فصل‌ها و ماه‌های خاص تأثیر بسزایی در گل‌آوری مزارع در سال جاری داشت. حسینی با اشاره به اینکه صادرات زعفران همواره با مشکلات متعددی همراه بوده است، گفت: امیدواریم صادرات امسال بتواند پاسخگوی هزینه‌های تولیدکنندگان باشد. در سال گذشته به علت بروز خشکسالی، عدم بارندگی در ماه‌های مورد نظر و بروز تنش‌های گرمایی در روزهای طولانی تولید کاهش پیدا کرد، به همین علت صادرات زعفران با افزایش قیمت ناگهانی همراه شد. 

قیمت طلای سفید (پنبه) در بازارهای جهانی کاهش یافته است، اما دولت سیزدهم برای حمایت از تولید و کشاورزان، قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم پنبه خام از کشاورز را ۲۸ هزار تومان تعیین کرد، در حالی که قیمت خرید این محصول در سال گذشته ۱۵ هزار و ۴۶۳ تومان بود که افزایش ۸۱ درصدی را نشان می‌دهد. با اقدام دولت سیزدهم در ۱,۵ سال گذشته با اصلاح نرخ خرید تضمینی این محصول، شرایط را برای کشاورزان تسهیل کرده است به طوری که کشاورزان انگیزه زیادی برای کشت دارند. به تازگی شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی دولت سیزدهم، نرخ خرید تضمینی هر کیلوگرم پنبه وش (محصول خام) در سال زراعی (۱۴۰۲ - ۱۴۰۱) را ۲۸ هزار تومان تعیین کرد در حالی که در سال ۱۴۰۰ - ۱۴۰۱ قیمت این محصول ۱۵ هزار و ۴۶۳ تومان بود. بر اساس این گزارش، در سال ۱۳۹۹ و دولت گذشته قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم پنبه وش در حالی ۷۵۰۰ تومان تعیین شده بود که وزارت جهاد کشاورزی قیمت تمام شده تولید این محصول را ۱۰ هزار تومان اعلام کرده بود. دولت سیزدهم در حالی افزایش ۸۱ درصدی قیمت خرید تضمینی پنبه را در حمایت از کشاورزان و تولید اعلام کرد که قیمت جهانی و وارداتی این محصول از 5دلار به 3 دلار را شاهد هستیم. حال به نظر می‌رسد با افزایش تولید پنبه در کشور و کاهش قیمت جهانی این محصول، صنعت نساجی با رونق مواجه شود و از سوی دیگر با حرکت به سمت خودکفایی این محصول در کاهش قیمت پوشاک و البسه در کشور اثر‌گذار باشد.