گروه اقتصادی / تعدادی از منابع مطلع به روزنامه ایران خبر دادند که تجار برخی کشورهای رقیب صادراتی ایران در کشورهای همسایه در حال تبلیغات علیه کالاهای صادراتی ایران هستند. این افراد با سوء استفاده از اغتشاشات اخیر ایران، می‌‌خواهند فضایی را ایجاد کنند تا خریداران کالاهای ایرانی از خرید محصولات کشورمان دست بکشند و به کشورهای رقیب سفارش کالا بدهند. گفته می‌‌شود این بداخلاقی از سوی تجاری صورت می‌‌گیرد که کالاهای مشابه صادراتی ایران را دارند و فعالان اقتصادی کشورمان را رقیب سرسخت خود می‌‌دانند. کارشناسان اقتصادی ردپای دولت سعودی را در این اقدامات مؤثر می‌دانند.
بر این اساس فعالان اقتصادی توصیه می‌‌کنند برای آنکه کشورهای رقیب نتوانند بازار کشورهای همسایه را از آن خود کنند، بهتر است که سازمان توسعه تجارت بیش از گذشته دیپلماسی خود را تقویت و فضایی را ایجاد کند که رایزنان بازرگانی بتوانند تبلیغات علیه کالاهای ایرانی را خنثی کنند. گفته می‌‌شود مهم‌ترین دلیلی که باعث شده برخی کشورهای رقیب بخواهند نسبت به کالاهای ایرانی ذهنیت منفی ایجاد کنند، عملکرد خوب دولت، تجار و فعالان اقتصادی در سال گذشته و شش ماهه ابتدای سال جاری است. در این میان پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت پیش‌بینی کرده است که تا پایان سال جاری، صادرات ایران به کشورهای منطقه و کشورهایی که به تازگی در آن ورود کرده‌ایم، بیش از سال 1400 خواهد بود. سازمان توسعه تجارت به دنبال آن است که با راهکارهای مختلف سهم ایران را در بازار کشورهای همسایه افزایش دهد. او یادآور شده بود که با پیوستن ایران به پیمان شانگهای و اوراسیا و همچنین اعزام رایزنان بازرگانی، اتفاق‌های جدید در حوزه تجارت خواهد افتاد.
روند تجارت ایران با کشورهای همسایه
آمارها نشان می‌دهد که تجارت ایران با همسایگان در نیمه نخست امسال از مرز 24 میلیارد دلارگذشته است. از این رقم 12.3 میلیارد دلار به صادرات ایران و 11.8 میلیارد دلار به واردات از این کشورها مربوط می‌شود. از این رو در شش ماهه سال جاری، تراز تجاری با 15 کشور همسایه نزدیک به 500 میلیون دلار (457 میلیون دلار) مثبت بوده است. بررسی میزان صادرات و واردات با کشورهای همسایه ایران در این دوره گویای این است که تراز تجاری ایران با 10 کشور از مجموع 15 کشور مثبت بوده است. طبق اطلاعات ارائه شده از سوی گمرک، عراق با 9 میلیون و 866 هزار تن به ارزش 3 میلیارد و 382 میلیون دلار در رتبه نخست واردکنندگان کالاهای ایرانی قرار داشته که البته با کاهش 12 درصدی همراه بوده است. پس از آن امارات با 5 میلیون و 721 هزار تن به ارزش 3 میلیارد و 112 میلیون دلار قرار دارد که این رقم 39 درصد بیشتر شده است. همچنین ترکیه با 4 میلیون و 106 تن به ارزش 2 میلیارد و 626 میلیون دلار (رشد 14 درصدی)، افغانستان با یک میلیون و 582 هزار تن به ارزش 792 میلیون دلار (کاهش 21 درصدی) و پاکستان با یک میلیون و 315 هزار تن به ارزش 561 میلیون دلار (رشد 3 درصدی)، پنج مقصد اول صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای همسایه بودند. این در حالی است که تجارت ایران با همسایگان در سال ۱۴۰۰ با رشد ۲۳ درصدی در وزن و ۴۳ درصدی در ارزش به بیش از ۱۰۰ میلیون تن کالا و به ارزش ۵۱.۹ میلیارد دلار بود.
همچنین باید عنوان کرد که یکصد میلیون و 131 هزار تن کالا به ارزش 51 میلیارد و 875 میلیون دلار در سال 1400 بین ایران و 15 کشور همسایه تبادل شد که 75 میلیون و 445 هزار تن به ارزش 26 میلیارد و 29 میلیون دلار سهم صادرات ایران به این کشورها و 24 میلیون و 686 هزار تن به ارزش 25 میلیارد و 846 میلیون دلار نیز سهم واردات بوده است. در سال گذشته با افزایش 12 درصدی در وزن و 29 درصدی در ارزش کالاهای صادراتی به کشورهای همسایه و در واردات نیز رشد 68 درصدی در وزن و 60 درصدی در ارزش را شاهد بودیم. در خصوص میزان صادرات به کشورهای همسایه عراق با 8.9 میلیارد دلار و رشد 21 درصدی، ترکیه با 6.1 میلیارد دلار و رشد 141 درصدی، امارات با 4.9 میلیارد دلار و کاهش 8 درصدی، افغانستان با 1.8 میلیارد دلار و کاهش 20 درصدی و پاکستان با 1.3 میلیارد دلار و رشد 24 درصدی، پنج مقصد اول کالاهای صادراتی ایران به 15 کشور همسایه در سال 1400 بودند.
زنگ خطر برای کشورهای رقیب ایران
این اعداد و ارقام که به صورت رسمی از سوی گمرک اعلام شده، نشان می‌‌دهد که ایران طی این مدت، در صادرات کالا به کشورهای همسایه شرایط خوبی داشته لذا این امر زنگ خطری برای کشورهای رقیب ایران است. برخی منابع مطلع عنوان کردند یکی از کشورهایی که کالاهای ایرانی در آن مورد هجمه واقع شده، عراق است. در نیمه اول سال جاری صادرات ایران به عراق کاهشی بوده و تحلیل کارشناسان در این خصوص مربوط به تغییرات سیاسی و فقدان ثبات سیاسی عراق بوده است. همچنین سید حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی در این باره گفته بود: مصرف فرآورده‌های نفتی در ایران افزایش یافته و از طرف دیگر بی ثباتی سیاست عراق هم باعث شده که صادرات ایران به عراق طی شش ماه ابتدای سال جاری ۳۰ درصد کاهش داشته باشد، هرچند نباید نادیده گرفت که تغییر قیمت مواد اولیه برای صنایع غذایی به نوعی باعث شده قیمت تولیدات ایران بشدت بالا برود و نسبت به رقبای خارجی در بازار عراق غیر رقابتی شوند. گفته می‌‌شود چین و ترکیه جدی‌ترین رقیب ایران در بازار عراق هستند. ایران سه حوزه اصلی صادرات به عراق دارد که یکی مصالح ساختمانی، دیگری فرآورده‌های نفتی و سوم مواد غذایی است که صادرات مصالح ساختمانی ایران به عراق تغییری نداشته اما دو بخش فرآورده نفتی و مواد غذایی افت داشته است.
صادرات ایران به عراق به 10 میلیارد دلار می‌رسد
در این میان جهانبخش سنجابی شیرازی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق گفت: اگرچه صادرات ایران به عراق در ماه‌های اخیر به لحاظ ارزشی با افت مواجه شده بود، اما پیش‌بینی می‌شود که این افت در ماه‌های آتی جبران شود و صادرات ما به این کشور تا پایان سال به 10 میلیارد دلار برسد. او درباره‌ آخرین وضعیت تجارت ایران و عراق اظهار داشت: در 7 ماه سال جاری در زمینه صادرات کالا به عراق به لحاظ وزنی به میزان قابل توجهی با افت مواجه بودیم. دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق افزود: در زمینه واردات از عراق نیز در سال جاری نسبت به سال گذشته با کاهش روبه‌رو شدیم؛ علت آن است که سال گذشته نهاده‌ها و برخی اقلام ضروری از طریق منابع بانکی به واسطه عراق وارد کشور می‌‌شد، لذا شاهد رشد 700 درصدی در واردات با عراق بودیم، اما این انتظار برای سال جاری وجود نداشت. او گفت: واردات ما از عراق در سال گذشته با رشد 700 درصدی به بیش از یک میلیارد دلار رسید بنابراین در مقایسه با سال گذشته باید در 7 ماهه امسال میزان واردات ما از این کشور به بیش از 500 میلیون دلار می‌رسید در حالی که واردات ما از این کشور 150 میلیون دلار بوده است. سنجابی شیرازی با اشاره به دو عامل اصلی در افت صادرات ایران به عراق گفت: امسال پروفرمای صادرات گاز در شهریور و مهر به گمرک اظهار نشد، بنابراین با توجه به اینکه میزان صادرات این کالا به صادرات غیرنفتی اضافه می‌شد و امسال این رقم در میزان صادرات لحاظ نشد در نتیجه با افت صادرات به لحاظ ارزش به عراق مواجه شدیم، لذا پیش‌بینی می‌شود که با اضافه شدن میزان صادرات این بخش به صادرات در ماه‌های آینده وضعیت صادرات جبران شود. دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق بیان داشت: همچنین در زمینه صادرات به کردستان با افت مواجه بودیم که بخشی از این افت در صادرات به موانع تعرفه‌ای و سیاستگذاری‌ها مربوط است که کردستان عراق در مورد صادرکنندگان ما ایجاد کرده است. جهانبخش سنجابی اظهار داشت: در مجموع درخصوص تجارت با عراق نسبت به پیش‌بینی عقب‌تر هستیم اما خوشبین هم هستیم که بخشی از عقب‌ماندگی در نیمه دوم سال جبران شود. او در رابطه با عوامل تأثیرگذار داخلی بر افت صادرات ایران به عراق اظهار داشت: محدودیت‌هایی برای صادرات محصولات معدنی و فولادی در کشور ایجاد شده بود که خوشبختانه به علت ورود دیوان عدالت اداری، بخشنامه‌های محدود کننده ملغی شد بنابراین یکی از دلایلی که پیش‌بینی می‌شود افت تجارت به عراق در نیمه دوم سال جبران شود لغو این قبیل محدودیت‌ها است. دبیرکل اتاق ایران و عراق با اشاره به برخی دیگر از محدودیت‌های صادراتی گفت: به دلیل سیاست تنظیم بازار و امنیت غذایی صادرات برخی اقلام غذایی و حبوبات مانند لوبیا سفید و نخود ممنوع است در حالی که بازار هدف از کشش خوبی برخوردار است. او اظهار داشت: مواد شیمیایی، فولادی، کود‌های عالی و معدنی از اقلامی بود که صادرات این اقلام به عراق شامل محدودیت و ممنوعیت شده بود اما در حدود سه هفته پیش بخشی از ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها برداشته شد.
ممنوعیت صادرات مرغ و تخم‌مرغ برداشته می‌شود
سنجابی شیرازی گفت: براساس اعلام سازمان دامپزشکی جهانی در صورت مشاهده آنفلوانزای مرغی تا یک سال واردات مرغ و تخم مرغ به کشورهای عضو اتحادیه سازمان دامپزشکی بین‌المللی از منبع که آنفلوانزا در آن مشاهده شده، ممنوع می‌شود. ‌ممنوعیتی که در صادرات مرغ و تخم‌مرغ ما به عراق ایجاد شده بود تا یک ماه دیگر رفع می‌شود و بعد از آن امکان صادرات مرغ و تخم مرغ ما به عراق فراهم می‌شود.


بـــرش
​​​​​​​ مهم‌ترین دلیلی که باعث شده برخی کشورهای رقیب بخواهند نسبت به کالاهای ایرانی ذهنیت منفی ایجاد کنند، عملکرد خوب دولت، تجار و فعالان اقتصادی در سال گذشته و شش ماهه ابتدای سال جاری است
محدودیت‌هایی برای صادرات محصولات معدنی و فولادی در کشور ایجاد شده بود که خوشبختانه به علت ورود دیوان عدالت اداری، بخشنامه‌های محدود کننده ملغی شد، بنابراین یکی از دلایلی که پیش‌بینی می‌شود افت تجارت به عراق در نیمه دوم سال جبران شود لغو این قبیل محدودیت‌ها است
 ایران سه حوزه اصلی صادرات به عراق دارد که یکی مصالح ساختمانی، دیگری فرآورده‌های نفتی و سوم مواد غذایی است که صادرات مصالح ساختمانی ایران به عراق تغییری نداشته اما دو بخش فرآورده نفتی و مواد غذایی افت داشته است