گروه اقتصادی / مردادماه امسال وزارت دارایی طالبان اعلام کرد که قرارداد خرید 350 هزار تن نفت از ایران به‌منظور کاهش قیمت مواد سوختی در افغانستان امضا شده است تا قیمت بی‌سابقه سوخت آن -طی 20 سال اخیر- کاهش یابد. گزارش‌ها حکایت از آن دارد که ایران صادرات سوخت به افغانستان را به درخواست دولت جدید این کشور همسایه از سرگرفته و در این راستا محموله‌هایی نیز به افغانستان ارسال شده است. به طوری که مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی می‌گوید: «با وجود تمام محدودیت‌های داخلی در تراز تولید و مصرف، شرکت ملی پالایش و پخش چند محموله سوخت به مقصد افغانستان ارسال کرده است.»
جلیل سالاری به «ایران» توضیح می‌دهد: «این محموله‌ها نفت گاز و گاز مایع بوده‌اند و در حال مذاکره و برنامه‌ریزی برای صادرات سوخت جت و نفت سفید به این کشور نیز هستیم»
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی درباره نوع نگاه ایران نسبت به این بازار می‌گوید: «رویکرد ایران با افغانستان از سال‌های گذشته بر پایه توسعه همکاری‌های سیاسی متقابل و افزایش سهم بازار صادراتی فرآورده در این کشور بوده است. این بازار در همسایگی ما مهم است.» بررسی‌ها نشان می‌دهد که یکی از محموله‌های نفت‌گاز ارسال شده به افغانستان با قیمت ۱۱۰۰ دلار به ازای هر تن فروخته شده است. 
فشار مصرف داخل روی صادرات
تراز تولید و مصرف بسیاری از سوخت‌ها از جمله بنزین در ماه‌های اخیر با افزایش تقاضای داخلی برهم خورده اما در همین شرایط، سعی شده تا ایران برخی از بازارها را از دست ندهد. سالاری درباره رویکرد صادرات فرآورده‌های نفتی تولید ایران می‌گوید: «یکی از عوامل مهم در توسعه صادرات، شرایط تراز تولید و مصرف داخلی است. بالطبع ثبات تولید در سال‌های اخیر و افزایش شدت مصرف، موجب تخصیص سهم بزرگتری از تولید برای نیازهای داخلی شده که این امر کاهش پتانسیل صادراتی را به‌دنبال داشته است. البته صادرات انجام می‌شود اما ظرفیت‌ها محدود شده است. لذا اولین گام جهت توسعه بازارهای صادراتی، به‌کارگیری سیاست‌های کاهش مصرف داخلی جهت افزایش پتانسیل صادرات و در نتیجه توسعه سهم بازار صادراتی خواهد بود. تولید فرآورده با کیفیت مطابق آخرین استانداردهای بین‌المللی‌ از عوامل مهم دیگر در توسعه بازار و به دست آوردن سهم بازار و امکان رقابت با کشورهای رقیب است که در دستور کار داریم.»
تولید بنزین کشور رقمی در حدود 98 میلیون لیتر در روز و نفت گاز نیز 112 میلیون لیتر در روز عنوان می‌شود که در برخی از روزها، برای تأمین تقاضای داخل از ذخایر نیز برداشت شده است. شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی علت اصلی افزایش مصرف را سفرهای تابستانی در سالی که کرونا از حالت همه‌گیری خارج شده، می‌داند. اما برخی از تحلیلگران عنوان می‌کنند که با توجه به فاصله قیمت سوخت در ایران و کشورهای همجوار، بخش قابل توجهی از سوخت بویژه نفت گاز در حال قاچاق به کشورهای همسایه است. 
اولین صادرات خط لوله‌ای سوخت ایران
ایران هیچ خط لوله‌ای برای صادرات فرآورده‌های نفتی به کشورهای همسایه ندارد. اما با اجرای یک خط که در سال گذشته ساخت آن کلید خورد، قرار است اولین صادرات با خط لوله به همسایگان شرقی از جمله افغانستان 4 سال دیگر کلید بخورد. خط لوله «تابش» آخرین حلقه صادرات فرآورده از مبدأ به مرز با خط لوله را فراهم خواهد کرد.
مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران با بیان این موضوع تصریح می‌کند: «در حال حاضر خطوط لوله صادراتی برای فرآورده‌های نفتی نداریم اما با احداث خط لوله تابش این ظرفیت ایجاد می‌شود که روزانه بیش از 140 هزار بشکه فرآورده نفتی به سمت مرز برود. این سوخت هم برای تأمین نیاز خراسان شمالی-مرکزی- جنوبی و تضمین پایداری آن خواهد بود و هم برای صادرات به همسایگان از جمله افغانستان.»
ارسلان رحیمی در گفت‌و‌گو با «ایران» ادامه می‌دهد: «خط لوله رفسنجان-مشهد تابش که اواخر دی ماه 1400 تفاهمنامه آن امضا شد، 978 کیلومتر فرآورده نفتی را بدون نیاز به نفتکش و حمل‌ونقل جاده‌ای انتقال خواهد داد و صادرات فرآورده را تسهیل می‌کند. هزینه حمل سوخت با این اقدام یک پنجم خواهد شد. ضمن اینکه از مصرف سوخت توسط نفتکش و هزینه دسترسی و مشکلات حمل جاده‌ای می‌کاهد.»
به گفته رحیمی این خط طبق برنامه 4ساله تکمیل می‌شود و در کنار ظرفیت‌های دیگر از جمله خط لوله ری-مشهد اولین مسیری خواهد بود که صادرات فرآورده‌های نفتی ایران را با خط لوله تسهیل خواهد کرد. به این ترتیب ایران از نظر صادرات فرآورده از شرق کشور به جایگاه بهتری دست خواهد یافت.


خبر روز
صادرات بدون وقفه نفت و میعانات گازی ایران به بازارهای هدف
​​​​​​​وزیر نفت می‌گوید: صادرات نفت خام، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی کشورمان بدون هیچ‌گونه مشکلی در حال انجام است.
به گزارش وزارت نفت، «جواد اوجی» با بیان اینکه فروش و صادرات نفت خام، میعانات و فرآورده‌های نفتی بدون وقفه در حال انجام است، اظهار کرد: هم‌اکنون صادرات بدون هیچ‌گونه مشکلی جریان دارد.
او با بیان اینکه خوشبختانه با شناسایی بازارهای تازه و فرایندهای جدید صادراتی توانسته‌ایم صادرات نفت خام و میعانات گازی را نسبت به چند سال اخیر متحول کنیم، تصریح کرد: هم‌اکنون هیچ‌گونه توقفی در صادرات نفت خام ایجاد نشده است و کشورهای غربی بخصوص ایالات متحده امریکا بارها بر صحت این موضوع اعتراف کرده‌اند.
وزیر نفت با تأکید بر اینکه تحریم‌های کشورهای غربی تا به امروز هیچ‌گونه تأثیری بر صادرات نفت کشورمان نداشته است، گفت: با راهکارهای جدیدی که همکاران بنده در امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران ارائه کرده‌اند، توانسته‌ایم بازارهای خوب و جذابی را برای نفت خام، میعانات گازی، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی ایران به دست بیاوریم.
اوجی تأکید کرد: امروز بحث تأمین امنیت انرژی از مسائل مهم در جهان به‌شمار می‌آید و این اهمیت رفته‌رفته با نزدیک شدن به فصل سرما دوچندان می‌شود.

گروه اقتصادی / در حالی که برخی از کشورها از جمله امریکا تحریم‌های جدیدی را علیه روسیه وضع کرده‌اند و اعضای اتحادیه اروپا برای وضع تحریم‌های جدید علیه روسیه توافق اولیه کرده‌اند، آمارها نشان می‌‌دهد که ارزش روبل روسیه نسبت به سایر ارزها صعودی بوده است. قریب به 7 ماه از آغاز تنش در خاک اوکراین می‌‌گذرد و شواهد حاکی از طولانی شدن جنگ در ماه‌های آتی است؛ اما بررسی آمار و شاخص‌های اقتصادی می‌‌تواند دید مناسبی به مخاطب نسبت به مدیریت روسیه در طول این مدت بدهد.  بنابر تحلیل کارشناسان، اقتصاد تک بعدی روسیه با تکیه بر موضوع انرژی به خودی خود یک نقطه ضعف بشمار می‌‌آید. اما به نظر می‌‌رسد علی رغم تحریم‌های اتحادیه اروپا و کشورهای غربی در بخش انرژی و نظام مالی، مسکو نه تنها در فروش انرژی و صادرات نفت و گاز خود موفق بوده؛ بلکه با مدیریت نظام ارزی شاهد افزایش نرخ روبل روسیه در سال 2022 هستیم. روبل روسیه با 28.63 درصد بیشترین رشد را در میان تمامی ارزها در سال 2022 تجربه کرده است.  این در حالیست که نرخ یورو، پوند و لیر ترکیه به ترتیب 14.34، 18.72 و 28.18 درصد کاهش را در سال 2022 ثبت کرده‌اند.
 رویکرد آسیایی روسیه
روسیه در این مدت با خروج بخشی از نفت و گاز تولیدی خود از بازار اروپا سعی کرده است که به بازار آسیا بیش از گذشته توجه کند. در این راستا قراردادهایی را بر اساس ارز ملی کشورها تنظیم کرده است و به این ترتیب درآمد نفتی آن چندان تغییری نداشته است. البته افزایش قیمت‌ها نیز در ماه‌های اخیر به تحقق درآمدها کمک کرده است. در مورد گاز نیز به دنبال بازارهای جدیدی بوده که برخی از آنها گزینه‌های جدی‌تری است. غول انرژی روسیه موسوم به گازپروم اعلام کرد که تأمین گاز طبیعی از روسیه به چین از طریق خط لوله قدرت سیبری Power of Siberia با انجام تعمیرات معمول از سر گرفته شده است. به گزارش راشاتودی، این شرکت روسی در بیانیه‌ای که از طریق کانال تلگرامی خود منتشر کرد، گفت: کارهای تعمیر و نگهداری برنامه‌ریزی‌شده در خط لوله گاز قدرت سیبری به پایان رسیده است. انتقال گاز طبق برنامه از روز گذشته از سر گرفته شده است. حمل ‌و نقل گاز از طریق این خط لوله در تاریخ 20 سپتامبر به‌ طور موقت متوقف شد. طبق شرایط قرارداد، این مسیر برای انجام بازرسی دو بار در سال، در بهار و پاییز بسته می‌شود. گازپروم پنج سال قبل پمپاژ گاز به چین را از طریق این خط لوله 3 هزار کیلومتری (هزار و 864 مایلی) در سال 2019 به‌عنوان بخشی از قرارداد 30 ساله با شرکت ملی نفت چین (CNPC) آغاز کرد. این قرارداد 400 میلیارد دلاری بزرگترین قرارداد گازپروم محسوب می‌شود. ظرفیت خط لوله قدرت سیبری که به مسیر شرقی نیز معروف است، 61 میلیارد مترمکعب گاز در سال است که 38 میلیارد مترمکعب آن برای صادرات است. به این ترتیب گاز روسیه از اروپا به سمت کشورهای دیگر به ویژه آسیایی خواهد رفت. این کشور همکاری‌هایی را با ایران نیز در زمینه مراودات و تجارت گاز آغاز کرده است.