بیتا  میرعظیمی
خبرنگار

«حواصیل‌های خاکستری همه ساله فرسنگ‌ها راه را طی می‌کنند تا روی ستون‌های چوبی کناره‌های تالاب گمیشان تولید‌مثل و تخمگذاری کنند؛ اما هر بار که جوجه‌ها سر از تخم درمی‌آورند، از روی این ستون‌های سست و بدون حفاظ، سقوط کرده و طعمه شغال‌ها و دیگر حیوانات می‌‌شوند. صحنه تراژیک و تلخی است؛ جوجه‌ها یک به یک جلوی چشم‌های نگران مادران‌شان، طعمه شغال‌ها می‌‌شوند؛ بی آنکه کاری از دستشان برآید! اما حالا به برکت اقدام سازنده یک فعال محیط زیست، فضایی امن برای تولید‌مثل و پرورش جوجه‌های این گونه نادر از پرندگان فراهم شده است. هم اکنون با ساخت کلنی  فرزندآوری، جوجه‌های قد و نیم قد حواصیل‌های خاکستری با خیالی آسوده، داخل پالت‌های تعبیه شده روی ستون‌های 4 متری سر از تخم درآورده و صدای جیک‌جیک‌شان کل منطقه را فرا گرفته است. این جوجه‌های پرسر و صدا برکتی دوباره به منطقه بخشیده و جنب و جوشی تازه در کنار این تالاب خشک شده به راه انداخته‌اند.
حواصیل‌ها سرپناهی نداشتند!
«سیاوش روشنیان» فعال محیط زیست گلستان که جان حواصیل‌های خاکستری را در کناره‌های تالاب گمیشان نجات داده و با ساخت کلونی فرزندآوری این گونه را از انقراض دائمی نجات داده است به «ایران» می‌‌گوید: «2 سال پیش مطابق قراردادی که با صدا و سیمای گلستان برای ثبت تصاویر و فیلم‌هایی از حیات وحش این استان بسته بودیم، از منطقه بازدیدی داشتم. در نتیجه گشت و پایش‌های محیطی، متوجه حضور، تخمگذاری و جوجه‌آوری حواصیل های خاکستری در نقطه صفر مرزی شدم. حدود ۱۰ تا ۱۲جفت از این پرنده، همه ساله در منطقه تالاب گمیشان حاضر شده و تخمگذاری می‌کردند؛ اما هر بار به دلایلی جوجه‌ها تلف می‌‌شدند! مشکل هم یکی دو تا نبود! سازه‌های مستقر در کناره‌های تالاب با پایه‌هایی چوبی در برابر باد و طوفان آسیب‌پذیر بود؛ اگر تخمی هم به جوجه تبدیل می‌شد، چون سرپناهی نداشتند روی زمین سقوط کرده و بلافاصله طعمه شغال‌ها و دیگر حیوانات می‌‌شدند. باید فکری به حال این پرندگان بی‌گناه می‌کردم! مگر می‌شد آنها را بی‌پناه رها کرده و پی کارم بروم؟!»
توسعه کلونی در تالاب گمیشان
«سیاوش روشنیان» بلافاصله موضوع را به اطلاع سازمان حفاظت محیط زیست رسانده و با همکاری صدا و سیما و اداره شیلات استان، ستون‌ها را مستحکم‌تر و در ارتفاع 4 متری قرار می‌دهد.  او یکه و تنها راه افتاده و 25 پالت را به صورت خرید و بعضاً اهدایی جمع‌آوری کرده و با حمل آنها به نقطه صفر مرزی، روی ستون‌های کلاف شده چوبی قرار می‌دهد. لانه‌های قبلی را بازسازی کرده و 15 لانه جدید را روی پالت‌ها قرار می‌دهد. خوشبختانه لانه‌های ساخته شده مورد پذیرش پرندگان قرار گرفته و ۹۰ جوجه متولد شده با کمترین تلفات بالغ  شده پرواز کرده و به طبیعت پیوستند. وی با اشاره به اینکه گزارشی از زادآوری این‌ گونه در استان مازندران نشده و تنها در گیلان حدود 10 جفت آن هم به صورت پراکنده گزارش شده است، می‌‌گوید: «در تلاشیم تا برای نخستین بار در کشور و به منظور جلوگیری از انقراض نسل این پرنده زیبا، این کلونی بزرگ و پراهمیت را در کشور بسط و توسعه داده و با توسعه زمینه‌های گردشگری، این منطقه را به یک سایت علمی و پژوهشی برای محققان تبدیل کنیم.»
نجات روباه ترکمن از خطر انقراض
ساخت کلونی فرزندآوری حواصیل‌های خاکستری در تالاب گمیشان تنها اقدام ارزشمند «سیاوش روشنیان» برای نجات حیات وحش کشورعزیزمان نیست؛ او پیش‌تر نیز در سال1389 جان ارزشمند روباه ترکمنی را نجات داده بود. این فعال محیط زیست در این خصوص به «ایران» می‌‌گوید: «گونه روباه ترکمن از سال ۱۳۳۵ در کشور دیده نشده بود و همه فکر می‌کردند این‌ گونه در ایران منقرض شده تا اینکه جسدی از آن در کشور پیدا شد! با اطلاع سازمان حفاظت محیط زیست، علت مسمومیت و مرگ این گونه مورد آزمایش قرار گرفته و در نهایت مشخص شد که این روباه در اثر مسمومیت ناشی از سموم ملخ‌های مراکشی از بین رفته است. همان موقع عزمم را جزم کرده و کفشی آهنین به پا کردم. به منابع طبیعی اعتراض کردم که چرا سمپاشی را همزمان با تولد توله‌های روباه ترکمن انجام می‌‌دهند؟ خیلی پیگیر شدم و در نهایت قرار شد تا یک سال سمپاشی انجام نشود، اما مشکل به همینجا ختم نمی‌شد! زیرا سگ‌های گله هم به دایره تهدید جان روباه‌های ترکمن افزوده شده بودند؛ آنها یا توله‌ها را شکار می‌کردند، یا غذاهایشان را تصاحب می کردند! یک سال دوره افتادیم تا در فصل زایمان روباه‌ها، غذای سگ‌ها را تهیه کنیم. چون اگر سگ‌ها سیر می‌‌شدند، دیگر روباه‌های ترکمن را نمی‌خوردند.
عشق به حیات وحش
به گفته روشنیان، در نهایت دری باز شد و معجزه‌ای رخ داد؛ خانم «لنی ‌هارت» دامپزشک و فعال محیط زیست هلندی که پیش‌تر تلاشی برای نجات فک خزری انجام داده بود، از این ماجرا باخبر شده و تمامی هزینه‌های خرید گوشت برای سگ‌های گله تا پایان فصل زایش روباه‌ها را تقبل کرد. بنده نیز مسئول خرید گوشت‌ها شدم. باورتان نمی‌شود من هر هفته سه بار و هر بار ۲۰ کیلو گوشت تازه می‌خریدم و 200 کیلومتر تا این منطقه می‌‌رفتم و دوباره 200 کیلومتر دیگر برمی‌گشتم! خوشبختانه تمام تلاش‌های هفت ساله نتیجه داد و در این فصل تعداد روباه‌ها از 2 به 19 تا رسید.»
این فعال محیط‌ زیست که 21 سال از بهترین لحظات عمرش را صرف نجات حیات وحش کرده است، آثار و نمایه‌های باقی مانده از انسان را نشانه شخصیت انسان دانسته و می‌‌گوید: «این جمله ارزشمند همیشه سرلوحه کارها و اقدامات من طی این سال‌ها بوده است؛ با گذشت زمان است که می‌‌فهمی نجات حیات وحش، بخشی از شخصیتت شده و دیگر گریزی از آن نیست! ناجیان حیات وحش هرگز حساب و کتابی در کارهایشان ندارند؛ آنها با عشق قدم برمی‌دارند؛ زیرا عشق به حیات وحش، به بخشی مهم از شخصیت‌شان تبدیل شده است.»

شادی  کابیانی
خبرنگار

در سال‌های پیش از کرونا به‌دلیل نوسات نرخ ارز، ایران به مقصد جذابی برای گردشگران در مقایسه با مقصدهای مشابه تبدیل شده بود. پایین بودن نرخ سفر یکی از امتیازات شرکت‌ها و آژانس‌های گردشگری ایران در بسته‌های سفر بود؛ قرار بر این بود شرکت‌های تور آور، گردشگرانی که قصد سفر به ایران را دارند در سال ۲۰۲۰ با سفرنامه‌های جذاب و قیمت‌های مناسب دوباره جذب و آنها را خوشحال کنند.
اما این پیش‌بینی‌ها در حد پیش‌بینی ماند، چرا که متضررین صنعت گردشگری ایران برای جبران خسارت‌های ناشی از کرونا، رو به افزایش قیمت‌ها آوردند. از هتلدار تا راننده اتوبوس‌های مسافرتی، رستوران دار و اغذیه فروش و شرکت‌های هواپیمایی و… افزایش قیمت را در تعرفه‌های خود اعلام کردند و این افزایش قیمت‌ها، دیگر بسته‌های سفر به ایران را ارزان نشان نداد.
ابراهیم‌ پورفرج- رئیس هیأت مدیره جامعه تورگردانان ایران - در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اینکه سفر به ایران دیگر ارزان نیست، گفت:ما تصور می‌کنیم که ایران ارزان است اما با افزایش سه برابری قیمت هتل‌ها و ‌خوراک نمی‌توان بسته سفر ارزان تهیه کرد.
او ادامه داد: هتلی که هزینه اقامت در آن یک میلیون و هشتصد و هفتاد تومان بود درحال حاضر سه میلیون تومان شده است. غذای ۱۲۰ هزار تومانی، ۳۵۰ هزار شده است و همین‌طور مابقی هزینه‌ها افزایش داشته است. با این افزایش قیمت که شانس و امتیاز ما در مدت زمان سفر به نسبت مقصد‌های دیگر و‌کشورهای همسایه بود، از بین رفت و جذابیت سفر به ایران برای شرکت‌های خارجی کاهش پیدا کرد.
او در ادامه با اشاره به عدم همکاری میان چرخه گردشگری گفت:ما با بیان موضوعات و‌ طرح‌های مختلف تنش بین خودمان ایجاد می‌کنیم، هتلدار خواستار افزایش قیمت و پرداخت ارزی است، شرکت‌های هواپیمایی خواهان پرداخت قیمت ارزی برای سفرهای داخلی هستند. حتی بازدید از موزه‌ها با هزینه کرد بیشتر برای مسافران خارجی روبه‌رو است، بنابراین چه طور می‌توان بسته‌های جذاب نوشت.
او‌ که مخالف پرداخت دلاری برای مسافران غیر ایرانی است، گفت: برای بسیاری فعالیت تورآوران قابل درک نیست، آنهایی که به خاطر مسافر غیرایرانی طلب دلار می‌کنند، بر این باورند که ما مستقیم از توریست خارجی دلار و یا ارز می‌گیریم و آن را در جیب خودمان می‌گذاریم، درحالی که طرف حساب ما شرکت‌های خارجی هستند، نه توریست‌ها. این توریست‌ها هم پولشان را به شرکت خارجی می‌دهند نه ما. پول بعضی از ما تورگردان‌ها بیشتر از سه سال است نزد شرکت‌های خارجی مانده است. تمام حساب‌ها در خارج از کشور بسته شده است. بانک ملی که قبلاً با آن کار می‌کردیم تحریم شده است، فقط صرافی‌ها مانده‌اند که شرکت‌های خارجی اصلاً به این روش اعتماد ندارند و به خاطر قوانین کشورشان اصلاً زیر بار انتقال وجه از طریق صرافی نمی‌روند. به سختی متقاعد می‌شوند پول را به حساب یک شخص دیگر در خارج از کشور و یا صرافی‌ها واریز کنند.
او‌ با اشاره به تأثیر افزایش قیمت‌ها در سفرهای داخلی بیان کرد:هزینه‌های سفر‌های داخلی و اقامت در هتل‌ها برای خانواده‌ها هم افزایش پیداکرده است و حالا که بیماری کرونا کاهش پیدا کرده و مردم خواهان سفر هستند، با افزایش قیمت‌ها، سفر از سبد خانوارها حذف می‌شود.
او با اشاره به نبود برنامه منظم و منسجم در گردشگری گفت: بوم‌گردی‌ها طرح موفقی بود که به گردشگری می‌توانست کمک کند. بانک‌ها سقف پرداخت وام‌های با سود کم بهره (۴درصد) را یکساله گذاشتند و پرداخت مثلاً ۱۰۰میلیون در یکسال برای هتل و مرکز اقامتی وجود ندارد و بی‌معنی است. پس آنها هم به افزایش قیمت بی‌ضابطه روی می‌آورند و سبب می‌شود این نوع اقامت که برای مسافران داخلی مناسب بود با استقبال روبه‌رو نشود ‌و سبب شود مسافران داخلی هم توان اقامت نداشته باشند و در چادر بخوابند که در‌شأن ما و گردشگری ما نیست.
پورفرج در ادامه با اشاره به شعار امسال سازمان جهانی جهانگردی که دوباره بازاندیشی در گردشگری است، گفت:اگر ما بخواهیم به شعار امسال عمل کنیم باید از خود، بپرسیم که چرا پیش نمی‌رویم؟!
او گفت: با توجه به شعار سال باید تا حالا هرچه بوده و اندیشیده بودیم را به کنار بگذاریم و دوباره بیندیشیم، یک روشی را در 5- 4 بند تعریف کنیم بخشی از بندها را بخش خصوصی و بندهای دیگر را دولت انجام دهد و با همکاری و همفکری و اندیشه کار را جلو ببریم.او با انتقاد از اینکه وزیر گردشگری تاکنون نشست تخصصی با تورگردانان و فعالان گردشگری برگزار نکرده است گفت: همه ما می‌دانیم ایران دارای تمدن سترگ و جاذبه‌های بی‌نظیر است و در صحبت‌های‌مان از داشته‌های‌مان می‌گوییم، اما موضوع از این قرار است که ما چه قدر از داشته‌های‌مان بهره‌برداری می‌کنیم؛ ما باید درکی از این مفاهیم و راهکار آن را داشته باشیم که بخش خصوصی آن را می‌داند و باید بیشترین جلسات و نشست‌های تخصصی وزیر با بخش خصوصی باشد.
استفاده از الگوی گردشگری مالزی و ترکیه
او با این پیشنهاد که فعالان و بخش خصوصی با دستور جلسه تخصصی حداقل ماهی یکبار با وزیر نشست داشته باشند ادامه داد: داستان گردشگری ایران باید با برنامه پیش برود، همان کاری که کشوهای دیگر کردند، وزارت گردشگری حداقل یکبار باید همانند کشورهایی مثل ترکیه و مالزی عمل کند. در نمایشگاه‌های مختلف زمین بگیرد و غرفه بسازد و به بخش خصوصی بگوید شما بازاریابی کنید.او بیان کرد: گردشگری می‌تواند همانند نفت درآمد و ۱۰برابر صنعت نفت اشتغالزایی ایجاد کند اما با یک برنامه‌‌ریزی منسجم می‌توان به آن دست یافت.
رئیس جامعه تورگردانان ایران   با اشاره به پرداختن به گردشگری موضوعی و ایده‌های نو و تعالی همزمان با آغاز سال جهانگردی از سوی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: چرخه فعال در گردشگری با یکدیگر همکاری ندارند. باید صحبت کرد تا گره‌ها پیدا شود. باید فهمید مشکل در تبلیغات، گرانی هتل و زیرساخت است و این مشکلات با گردشگری موضوعی و... برطرف نخواهد شد.
حضور جامعه تورگردانان در نمایشگاه ایتالیا
پورفرج با اشاره به برگزاری نمایشگاه گردشگری ایتالیا در مهرماه گفت:نمایشگاه گردشگری ایتالیا یکی از کلیدی‌ترین نمایشگاه‌های جهان به شمار می‌رود. ‌‌با گسترش روابط گردشگری ایران و ایتالیا، در سه سال گذشته امیدواری‌های زیادی از این بازار اروپایی برای فعالان گردشگری کشور به‌وجود آمده است.
او ‌اضافه کرد: تاکنون ۱۲شرکت و آژانس برای حضور در این نمایشگاه ثبت‌نام کرده‌اند. اکنون ۳۰۰ شرکت تورآور از بین ۵ هزار شرکت خدمات مسافرتی در بخش‌های مختلف فعال هستند که همگی عضو‌ انجمن هستند و در نمایشگاه‌های مختلف شرکت و بازاریابی می‌کنند.

پارک ملی «کویر» یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین مناطق حفاظت‌شده ایران است که بیشتر آن در جنوب شهرستان سمنان و بخش‌های کوچکی هم در استان‌های تهران، شمال اصفهان و شرق ورامین قرار دارد. پارک ملی کویر ابتدا در سال ۱۳۴۳ به‌عنوان منطقه حفاظت شده با مساحتی بالغ بر ۶۰۰ هزار هکتار تحت مدیریت کانون شکار ایران درآمد و در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان ذخیره‌گاه زیستگاه به دبیرخانه یونسکو معرفی شد و بالاخره در سال ۱۳۶۱ این منطقه به دو قسمت پارک ملی و منطقه حفاظت شده که بخش جنوبی و جنوب شرقی آن با مساحت ۴۴۰ هزار هکتار شامل سیاه کوه، نخجیر و سفیدآب تحت عنوان پارک ملی ابقا شد. از جمله گونه‌های جانوری این منطقه می‌توان به قوچ و میش، کل و بز، جبیر (از گونه‌های شبیه آهو)، گرگ، کفتار، روباه شنی، گربه شنی، گربه کاراکال و انواع خزند گان مانند مار افعی شاخدار و... اشاره کرد. پارک ملی کویر همچنین زیستگاه گورخر آسیایی است. تعداد ۹ رأس جمعیت اولیه گورخرهای آسیایی بوده است؛ که در حال حاضر ۱۶ رأس در این منطقه زیست می‌کنند. پوشش‌ گیاهی غالب درمنه، کاروان‌کش، پرند، قیچ، تاغ، گز و انواع گندمیان یک ساله و انواع گیاهان شور پسند است. اکنون مدیریت پارک ملی کویر به عهده اداره کل حفاظت محیط‌ زیست استان سمنان است.

زیست بوم/ امروزه کمبود بودجه برای حفاظت از محیط زیست یکی از چالش‌های پیش روی پردیسان به شمار می‌رود؛ به گونه‌ای که معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید، برای حفاظت، بودجه کافی وجود ندارد!  به گفته این مقام مسئول، برای کنترل و نظارت بر مناطق حفاظت شده نیاز به اعتبار است و بهره‌برداری پایدار یکی از راه‌های تأمین اعتبارات مورد نیاز محسوب می‌شود.
حفاظت یکی از وظایف اساسی سازمان حفاظت محیط زیست است. این امر مقوله‌ای است که در برخی کشورها برای آن روش‌های جدیدی در پیش گرفته شده است اما برای پیش بردن این امر، اعتبارات دولت ها به تنهایی به کمک محیط زیست نمی‌آید؛ به همین دلیل در بسیاری از کشورها با صراحت اجازه ورود بخش خصوصی و حفاظت مشارکتی داده می‌‌شود تا از منابع درآمدی خود استفاده کنند؛ این در حالی است که در کشور ایران زیرساخت‌های قانونی برای این کار وجود نداشته و حضور بخش خصوصی نیازمند طی کردن فرایند طولانی تصویب قانون است. 
بودجه ناکافی است
«حسن اکبری» معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر بودجه ناکافی برای حفاظت از محیط زیست،  به ایسنا می‌گوید: برای تأمین اعتبارات به منظور حفاظت، نیاز به بهره‌برداری پایدار است و اگر دولت این اعتبار را تأمین می‌کرد، بهره‌برداری پایدار نیاز نبود. کسب درآمد از راه‌هایی مانند اکوتوریسم نیز عمدتاً زیرساخت‌های قانونی ضعیفی دارد که یا سازمان اجازه ورود ندارد یا در صورت اجازه ورود به موضوع نمی‌تواند درآمد حاصله را به‌طور مستقیم صرف حفاظت کند.
به گفته او در مناطقی همچون آفریقا از مناطق حفاظت شده، با ساخت مستندهایی همچون راز بقا کسب درآمد می‌کنند؛ اما در ایران هرگز از مناطق حفاظت‌شده کسب درآمد نشده است. 
او بر ضرورت نظارت در کنار بهره‌برداری اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به اینکه با بهره‌برداری ممکن است آسیب‌هایی به محیط زیست وارد شود، انجام این کار نیازمند نظارت است اما همان نظارت و کنترل نیاز به هزینه دارد. به عنوان نمونه در پارک ملی لار نیاز است تا چندین محیط‌‌بان برای کنترل ورود و خروج گردشگران مستقر باشند ولی هیچ درآمدی برای تأمین هزینه این حفاظت نداریم. او ادامه می‌دهد: نظارت نیاز به نیروی انسانی، خودرو و پایش دارد اما باز هم اعتبار کافی نداریم. می‌توان با استفاده از بهره‌برداری صورت گرفته، این هزینه‌ها را تأمین و به حفاظت کمک کنیم.
حفاظت هزینه دارد
در همین حال «عبدالله سالاری» متخصص اکولوژی و مدیریت حیات وحش نیز با تأکید بر اینکه حفاظت هزینه دارد، می‌‌گوید: تا زمانی که این هزینه منوط به دولت باشد، به علت کمبود و کاستی‌های موجود احتمال اینکه حفاظت در آخرین اولویت باشد، وجود دارد. اگر سازمان حفاظت محیط زیست درآمدزایی مستقل داشته باشد می‌تواند بدون نیاز به بودجه دولتی بهترین حفاظت را انجام دهد. وی می‌‌افزاید: یکی از شیوه‌های درآمدزایی، راه‌اندازی قرق‌های اختصاصی است که یکی از شیوه‌های خودگردان و بسیار متداول و یکی از راه‌های حفاظت مشارکتی در دنیا محسوب می‌شود. در ایران نیز چهار قرق‌ اختصاصی موفق داریم که خودگردان هستند و اشتغالزایی داشته‌اند. به گفته سالاری، این قرق‌ها نه تنها باری بر دوش سازمان حفاظت محیط زیست نیستند بلکه با افزایش جمعیت حیات وحش و ایجاد کریدورهای امن، باری را نیز از دوش آن‌ برمی‌دارند. او می‌‌افزاید: درآمدزایی مستقل برای دستگاه‌های متولی حفاظت در دنیا اقدامی معمول و متداول است. کشورهای آفریقایی بسیار به این موضوع توجه دارند و اقداماتی را نیز انجام می‌دهند. تاجیکستان، قرقیزستان و پاکستان نیز نمونه‌های موفقی در حفاظت مشارکتی هستند. به عنوان مثال پاکستان برای گونه «کل مارخور» برنامه حفاظت مشارکتی داشته و موفق نیز بوده است. او بهترین راه برای سازمان حفاظت محیط زیست را حرکت به سمت حفاظت مشارکتی و خصوصی‌سازی دانسته و می‌گوید: این کار می‌‌تواند با کمک مردم انجام شود، اما این اقدام در حال حاضر انجام نمی‌شود.

مهر- «علی اصغر شالبافیان» معاون گردشگری کشور یکی از موارد تفاهمنامه‌هایی را که با دستگاه‌های دیگر امضا شده ، استفاده از ظرفیت زمین‌های اطراف فرودگاه‌ها برای ایجاد تأسیسات اقامتی عنوان کرد.

ایرنا- «محمدجواد ساوری» مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان با بیان اینکه این استان شمالی ظرفیت‌های بالقوه زیادی برای توسعه گردشگری روستایی دارد، گفت: توسعه و تکمیل زیرساخت‌های این بخش از راهبردها و اولویت‌های اصلی اداره کل میراث فرهنگی گلستان است.

ایسنا- «بهمن اخلاقی» رئیس اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی شهرستان سمنان از برگزاری اولین جشنواره گردشگری با عنوان «سفر به کویر سمنان» خبر داده و گفت: این جشنواره ۲ روزه ۱۴ و ۱۵ مهرماه امسال برگزار می‌شود.

میراث آریا- «محمدرضا سهیلی» مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی کرمانشاه از اجرای ابر پروژه گردشگری در سایت جهانی بیستون خبر داده و گفت: محوطه جهانی بیستون باید با ساماندهی مناسب و استفاده از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به قطب گردشگری منطقه تبدیل شود.

ایسنا- «علی سالاروند» مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: در حال حاضر بیش از ۳۰ درصد از تنوع زیستی کشور در لرستان وجود دارد.

ایرنا- «امین‌حسین نقشینه» کارشناس سازمان هواشناسی از وزش باد شدید موقتی و گرد و خاک در جنوب شرق کشور و وضعیت متلاطم و مواج دریای خزر طی روزهای آتی خبر داد.

میراث آریا- «سهراب بناوند» مدیرکل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان از برگزاری جشنواره گردشگری ساحلی منطقه مکران در سیریک به‌مناسبت هفته گردشگری خبر داده و گفت: جشنواره گردشگری ساحلی دریایی منطقه مکران در شهر جاسک نیز به معرفی جاذبه‌های گردشگری، صنایع‌دستی، آداب‌ و رسوم، خوراک و میراث ناملموس این شهرستان می‌پردازد.
​​​​​​​
ایسنا- «رضا بیانی» مدیرکل منابع طبیعی استان تهران ضمن اشاره به آخرین وضعیت ایجاد بوستان‌های روستایی، از اتمام کاداستر حدود ۹۱ درصد اراضی ملی تهران خبر داد.