گروه اقتصادی/ با وجود تحریم‌های شدید امریکایی علیه صنعت نفت کشور، مراودات و دیپلماسی نفتی در یک سال اخیر با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌ها تداوم داشته و در روزهای اخیر نیز اتفاقات مثبتی در این زمینه رقم خورده است. به طوری که این هفته وزیر نفت با مدیران‌ عامل شرکت‌های بزرگ نفت و گاز ژاپن از جمله توشیاکی کیتامورا مدیرعامل اینپکس، تاکشی سایتو رئیس شرکت انئوس ژاپن، یاماموتو مدیرعامل فوجی اویل، ترامورا عضو هیأت مدیره مؤسسه بیمه سرمایه‌گذاری و صادرات (نکسی)، ‌هابا مدیرعامل نفت و گاز میتسوبیشی و مدیرعامل شرکت ماروبنی درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی و پایین‌دستی صنعت نفت ایران، همکاری‌های مشترک، تجارت حامل‌های انرژی و فناوری رایزنی و گفت‌وگو کرد. در همین حال، معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت نیز با سفیر جمهوری بلاروس در جمهوری اسلامی ایران در زمینه گسترش سطح همکاری‌های مشترک گفت‌وگو کردند.
مذاکرات نفتی ایران، بدون انتظار برای بازگرداندن توافق
این دیدارها که در اوج تحریم‌های ظالمانه غرب انجام شد، بازخوردهای مثبتی نیز به همراه داشت و در کنار رایزنی‌های حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، نقشه راه جدیدی برای توسعه همکاری‌های نفتی ترسیم کرد. به طوری که جواد اوجی، وزیر نفت در جریان سفر به توکیو -به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران- برای شرکت در آیین یادبود شینزو آبه، رئیس جمهور فقید ژاپن با شبکه دولتی کشور ژاپن (NHK) گفت‌وگو و بیان کرد: «ایران بدون انتظار برای بازگرداندن توافق، برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی تلاش می‌کند و صد درصد آمادگی پذیرش سرمایه‌گذاری شرکت‌های ژاپنی‌ را دارد.»
او همچنین در نشست وزارتی شراکت سبز آسیا (AGGPM) اظهار کرد: «تحریم‌های یکجانبه و ظالمانه وضع‌شده علیه جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان دارنده رتبه نخست مجموع ذخایر نفت و گاز و تولیدکننده مهم انرژی جهان، امنیت انرژی جهان و منطقه را به خطر انداخته است».
وزیر نفت به «NHK» گفت: «صنعت نفت ایران ظرفیت تولید روزانه 4 میلیون بشکه نفت خام را دارد. در این مدت هم صادرات خود را به چندین کشور افزایش داده است. از نظر جذب سرمایه خارجی نیز تهران در ماه ژوئیه با غول انرژی روسیه گازپروم یادداشت تفاهم امضا کرد و به دنبال روابط نزدیک‌تر در این حوزه با دیگر کشورهای دوست از جمله چین است.»
ناکامی امریکا در تحریم نفت ایران
برخی از رسانه‌ها از جمله «NHK» با اشاره به این اظهارات وزیر نفت نوشتند که ایران منتظر احیای توافق هسته‌ای نیست و تلاش می‌‌کند سرمایه‌های خارجی را بدون این توافق جذب کند.
ایالات متحده در سال 2018 از توافق هسته‌ای 2015 خارج شد و تحریم‌های یکجانبه علیه ایران را دوباره اعمال کرد. هدف از این تحریم‌ها به صفر رساندن صادرات نفت ایران بود، اما در انجام آن ناکام مانده است. به طوری که مقامات صنعت نفت ایران از روند افزایشی صادرات نفت و جذب سرمایه خارجی خبر می‌‌دهند.
مذاکرات نفتی ایران و بلاروس
در همین حال، معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت نیز روز دوشنبه، چهارم مهرماه، با سفیر جمهوری بلاروس در جمهوری اسلامی ایران در زمینه گسترش سطح همکاری‌های مشترک گفت‌وگو کرد. به گزارش شانا، احمد اسدزاده، در دیدار با دمیتری کالتسوف درخصوص توسعه سطح همکاری‌های مشترک و چشم‌انداز آینده برای همکاری در بخش نفت و پتروشیمی رایزنی کردند و طبق توافق‌های به‌عمل آمده در این دیدار مقرر شد ولادیمیر سیزوف، معاون شرکت نفت دولتی «بل نفت خیم» بلاروس بزودی برای گفت‌وگو با همتای ایرانی خود به تهران سفر کند.
 افزایش صادرات نفت به هند
ایران اخیراً در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای (SCO) در سمرقند، هند را به سمت احیای خرید نفت خام تشویق کرد. یک رسانه هندوستان (the hindu) در این باره نوشت، این اولین باری بود که رهبران دو کشور پس از انتخاب آقای رئیسی در سال گذشته با یکدیگر دیدار کردند و انتظار می‌‌رود در مرحله بعدی توسعه بندر چابهار، اتصال منطقه‌ای و افغانستان همگی در دستور کار مذاکرات دوجانبه قرار گیرند. این رسانه از احیای واردات نفت ایران طی یک سال اخیر خبر می‌‌دهد و می‌‌نویسد: «موضع ایران و مذاکرات در مورد بندر چابهار ممکن است به افزایش صادرات نفت ایران به هند بینجامد.» کارشناسان با استناد به این رویکرد توسعه بازار و جذب سرمایه خارجی از آسیا می‌‌گویند که دیپلماسی انرژی ایران در آسیا فعال‌تر شده است.

گروه اقتصادی/ درحالی که پیش‌بینی می‌شد قیمت نفت خام تا پایان سپتامبر سال 2022 به محدوده 150 دلار در هر بشکه برسد، در هفته پایانی این ماه قیمت‌ها با سقوط به کانال 80 دلار در هر بشکه، نه تنها پیش‌بینی‌ها را مردود کرد؛ بلکه چشم‌انداز بازار را نیز مبهم کرد. در روزهای اخیر قیمت نفت خام تحت تأثیر عواملی نظیر پیش‌بینی کاهش تقاضای چین و پر شدن ذخایر این کشور و همین‌طور تقویت ارزش دلار به 84 دلار در بشکه رسید که پایین‌ترین حد در 9 ماه اخیر بود. این درحالی است که غرب در حال اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه است و انتظار می‌رفت که این تحریم‌ها عرضه نفت را محدود و قیمت‌ها را افزایشی کند. در معاملات روز جمعه و دوشنبه، بهای نفت برنت ۷.۱ درصد و وست تگزاس اینترمدیت ۸.۱ درصد تحت فشار افزایش ارزش دلار امریکا ریزش کرده است. قوی شدن دلار، خرید نفت را که به این ارز قیمت‌گذاری می‌شود  برای خریدارانی که از ارزهای دیگر استفاده می‌کنند، گرانتر می‌کند.
البته قیمت نفت خام پس از رسیدن به پایین‌ترین رکورد ۹ ماه اخیر، در معاملات روز سه‌شنبه تحت تأثیر احتمال کاهش تولید اوپک پلاس، اندکی بهبود یافت و به 85 دلار و 34 سنت در بشکه –در زمان تنظیم این گزارش- رسید. بهای معاملات آتی شاخص WTI امریکا برای تحویل در نوامبر نیز به ۷۷ دلار و 65 سنت در هر بشکه رسید.
تلاش اوپک پلاس برای ثبات قیمت‌ها
بسیاری از عوامل مؤثر بر بازار جهانی نفت، از صفر شدن رشد تقاضا در سه‌ماهه چهارم سال میلادی جاری  یا حتی تضعیف آن خبر می‌دهند؛ از جمله رکودی که در انتظار اقتصاد برخی از کشورهای مصرف کننده اصلی انرژی است. در همین حال، افزایش نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی در بسیاری از کشورهای مصرف‌کننده نفت، نگرانی از کندی رشد اقتصادی را افزایش داده است و این می‌تواند تقاضای نفت را کاهش دهد. اکنون بازار منتظر تصمیم سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش به رهبری روسیه (اوپک پلاس) است که در دیدار 5 اکتبر، با توافق در نشست قبلی خود برای کاهش اندک تولید، چه خواهند کرد. آیا آن را افزایش می‌دهند یا خیر؟ در نشست قبل اوپک پلاس بر کاهش 100 هزار بشکه‌ای تولید تأکید داشت، البته گزارش‌ها نشان می‌دهد که اوپک پلاس بسیار کمتر از تولید هدف‌گذاری شده خود تولید می‌کند، به این معنی که کاهش بیشتر ممکن است تأثیر زیادی بر عرضه نداشته باشد. اوپک پلاس پس از اجرای داوطلبانه کاهش تولید در سال ۲۰۲۰ که در واکنش به نابودی تقاضا در اوج بحران کووید ۱۹ انجام شد، امسال تولیدش را افزایش داده است. با این حال، این گروه در ماه‌های اخیر نتوانسته است افزایش تولید را به طور کامل محقق کند و این امر، تأثیر اعلام کاهش تولید را ضعیف کرده است.جیم ریتربوش، رئیس شرکت ریتربوش و همکاران در گالنای ایلینویز، به رویترز می‌گوید: «احتمال تعدیل کاهشی تولید توسط سازمان اوپک پلاس بسیار بالاست.»
تولیدکنندگان بزرگ نفت در روزهای اخیر با اشاره به اینکه ممکن است برای ثبات قیمت‌ها اقدام کنند، واکنش نشان داده‌اند. از جمله احسان عبدالجبار، وزیر نفت عراق که روز دوشنبه گفت: «اوپک و متحدانش شامل روسیه، در حال رصد وضعیت قیمت نفت هستند و می‌خواهند توازن بازارها را حفظ کنند.» وی در مصاحبه با شبکه تلویزیون دولتی عراق گفت: «ما افزایش شدید قیمت‌های نفت یا فروپاشی آنها را نمی‌خواهیم.»
قیمت نفت پیش‌بینی‌پذیر نیست
اینکه آیا اوپک پلاس عرضه نفت را کاهش می‌دهد یا خیر و اینکه کدام کشورها از تحریم نفت روسیه تبعیت می‌کنند، دو مؤلفه مؤثری است که قیمت‌ها را در ماه‌های آتی تحت تأثیر قرار خواهد داد؛ اما مسأله‌ای که اکنون می‌توان عنوان کرد، شکست پیش‌بینی‌ها از قیمت نفت خام تا امروز است. در این خصوص عباس ملکی، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف می‌گوید: «قیمت نفت قابل پیش‌بینی دقیق نیست. از سال 1850 تا به امروز هیچ کدام از پیش‌بینی‌های قیمت نفت دقیق نبوده است چراکه قیمت نفت به دلایل متعددی بستگی دارد و همه عوامل قابل پیش‌بینی نیستند. از عوامل ساختاری، فنی و اقتصادی گرفته تا عوامل ژئوپلیتیک، سیاست و روابط خارجی، همه در قیمت نفت اثر دارند. به این ترتیب حتی شرکت‌های بزرگ و مؤسسات پیش‌بینی کننده قیمت نیز با خطا مواجهند.»