امین محمودی
خبرنگار

 اخیراً دیمیتری پاتروشف، وزیر کشاورزی روسیه طی سخنانی به کشورهای واردکننده  گندم هشدار داد که با تحریم امریکا و اتحادیه اروپا علیه روسیه، این کشور در صادرات گندم و دیگر غلات خود تجدید نظر خواهد کرد که این امر بدون شک به بحران امنیت غذایی در کشورهای واردکننده دامن خواهد زد. پاتروشف بابیان اینکه کشاورزان روسی در اجرای برنامه‌های برداشت خود با مشکل مواجه هستند، اظهار کرد: این امر ناشی از تحریم روسیه برای واردات قطعات یدکی تجهیزات کشاورزی است و بدون شک به کاهش تولید غلات و گندم خواهد انجامید. علاوه بر روسیه وقوع خشکسالی در آمریکا و سیل گسترده در استرالیا نویددهنده آن است که در سال آینده تولید گندم و غلات در جهان به طرز محسوسی کاهش خواهد یافت.
به همین  دلیل سازمان ملل نیز اعلام کرد اختلال در صادرات غلات از روسیه و اوکراین به دیگر کشورها خصوصاً کشورهای درحال‌توسعه آسیایی و آفریقایی آسیب خواهد زد و بحران بی‌سابقه گرسنگی در جهان را ایجاد می‌کند.
بدون شک با توجه به وضعیت وخیم صادرات گندم در جهان لزوم افزایش تولید گندم در کشور بیش‌ازپیش احساس خواهد شد به‌طوری‌که کشورمان با توجه به تعیین غیرمنطقی نرخ خرید تضمینی گندم توسط دولت قبل و خرید تنها 4 میلیون و 500 هزار تن از این محصول از کشاورزان به‌شدت به واردات این کالای اساسی وابسته شد.
 آمارهای گمرک نشان می‌دهد در سال گذشته بیش از 7 میلیون تن گندم وارد کشور شده، که عمدتاً از مقصد روسیه بوده است.  در سه‌ماهه نخست سال جاری نیز گندم در صدر واردات ایستاده و در این بازه زمانی نزدیک بیش از یک میلیون و 733 هزار تن گندم به ارزش 718 میلیون و 607 هزار دلار به کشورمان وارد شده است. 

اقدامات دولت سیزدهم برای افزایش تولید گندم
با این ‌وجود وزارت جهاد کشاورزی از سال گذشته با منطقی کردن نرخ خرید تضمینی گندم و افزایش 130 درصدی آن، کاهش 45 درصدی قیمت کود و سم موردنیاز کشاورزان و کشت قراردادی گندم در 250 هزار هکتار از اراضی کشاورزی به دنبال خودکفایی در تولید این محصول اساسی است و به نظر می‌رسد در سال آینده به این مهم نائل شود.

خرید 6 میلیون و 770 هزار تن گندم از کشاورزان
خرید تضمینی گندم از ابتدای سال جاری تاکنون نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۵۱ درصد رشد داشته است. این موفقیت در شرایطی حاصل‌ شده است که میزان خرید تضمینی گندم در سال ۱۴۰۱، نسبت به سال ۱۴۰۰ در برخی استان‌ها تا ۴ برابر افزایش‌یافته است. بر اساس اعلام شرکت بازرگانی دولتی ایران، تاکنون استان خوزستان با خرید تضمینی یک‌میلیون و ۳۵۸ هزار تن گندم در بین استان‌های کشور در صدر است و استان‌های گلستان با ۷۵۷ هزار تن، کردستان با ۵۶۰ هزار تن، فارس با ۴۸۳ هزار تن و کرمانشاه با ۴۶۶ هزار تن بعد از خوزستان، ۴ استان دیگر پیشگام تولید این محصول در کشور هستند. بعد از این استان‌ها، ۵ استان دیگری که بیشترین میزان خرید تضمینی گندم را در کشور داشته‌اند، به ترتیب آذربایجان غربی با ۳۶۹ هزار تن، خراسان رضوی با ۳۴۳ هزار تن، همدان با ۳۰۹ هزار تن، لرستان با ۲۶۱ هزار تن و اردبیل با ۲۱۷ هزار تن در بین ۱۰ استان قرار دارند.
تاکنون ۶ میلیون و ۷۷۰ هزار تن گندم در قالب خرید تضمینی از گندمکاران خریداری ‌شده است در صورتی ‌که سال گذشته تا این تاریخ، ۴ میلیون و ۴۸۶ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری ‌شده بود.
 تأمین ۴۰ هزار میلیارد تومان برای  کشت قراردادی
سید جواد ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی در نیمه مردادماه امسال، با اشاره به اجرای کشت قراردادی گندم از سال جاری گفت: در این طرح، نهاده متناسب با اقلیم به کشاورز اهدا می‌شود و تأمین مالی برای خرید سم، کود و بیمه برای محصول در دستور کار قرار دارد تا معیشت کشاورز تأمین شود. این موضوع به حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان تأمین مالی نیاز دارد.

لزوم افزایش قیمت خرید تضمینی برای جلوگیری از قاچاق
علی‌قلی ایمانی، نایب‌رئیس بنیاد ملی گندمکاران ایران در گفت‌وگو با «ایران» در خصوص افزایش تولید گندم در کشور گفت: با توجه به بحران به وجود آمده در تولید گندم جهانی قیمت خرید تضمینی گندم باید توسط شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی افزایش یابد.
وی افزود: طبیعتاً با این امر قیمت گندم در بازارهای جهانی افزایش خواهد یافت و کشورهای همسایه روی به گندم ایران خواهند آورد بنابراین باید قیمت منطقی برای گندم در سال زراعی آینده اعمال شود.
نایب‌رئیس بنیاد ملی گندمکاران ایران اظهار کرد: با توجه به افزایش قیمت جهانی گندم، تورم داخلی و افزایش هزینه‌های تولید گندم ، باید قیمت خرید تضمینی بیشتر شود که این امر باید قبل از شروع سال زراعی جدید باشد تا کشاورزان انگیزه تولید داشته باشند.

نفیسه امامی
خبرنگار
​​​​​​​ 

طی یک سال اخیر بارها قیمت برنج در کشور با نوسان مواجه شد و در مقطعی هم رشد افسارگسیخته‌ای داشت. در این مدت دلایل متعددی از جمله کاهش تولید ناشی از خشکسالی ، فعالیت دلالان و واسطه گران با هدف بالا رفتن قیمت‌ها و دپوی محصول توسط کشاورز و تولیدکننده به امید بالا رفتن قیمت‌ها از دلایل عمده در گرانی برنج عنوان شد.
دولت برای متعادل شدن قیمت‌ها در سال‌جاری اقداماتی از جمله واردات برنج به کشور بدون محدودیت را در دستور کار خود قرار داد و حالا که در آستانه برداشت برنج‌های جدید هستیم، انتظارها برای پایین آمدن بیشتر قیمت‌ها افزایش پیدا کرده است.
کشور دارای 620 هزار هکتار زمین برای کاشت برنج است که 20 هزار هکتار آن به علت خشکسالی از بین رفته است. از مجموع 600 هزار هکتار زمین برای کاشت برنج در کشور در حدود 2 میلیون و 200 هزار تن برنج برداشت می‌شود که به طور میانگین در سالهای گذشته همین مقدار برنج تولید شده است.
قیمت فعلی فروش برنج ارتباطی با هزینه‌های تمام شده ندارد
جمیل علیزاده شایق دبیر انجمن برنج ایران با اشاره به آغاز برداشت برنج در کشور به «ایران» گفت: اولین برداشت برنج از زمین‌هایی که به صورت مکانیزه کاشته شده‌اند، به وسیله کمباین انجام می‌گیرد که از یک هفته قبل آغاز شده است. البته عمده زمین‌هایی که در آنها برنج کاشته شده‌اند، مکانیزه نبودند ولی اکنون برداشت برنج به صورت دستی و مکانیزه آغاز شده است.
علیزاده شایق درباره نحوه تعیین قیمت برنج گفت: به طور معمول از سالهای قبل برداشت برنج از اواخر مردادماه آغاز می‌شود و بازار در شهریورماه با حجم گسترده‌ای از برنج روبه‌رو می‌گردد اما طی یکسال گذشته قیمت فروش برنج ارتباطی با هزینه‌های تمام شده ندارد. کشاورزان در سال قبل برنج را کیلویی 35 تا 40 هزار تومان فروختند اما بعد از چند ماه برنج افزایش قیمت بسیار زیادی پیدا کرد.
وی تصریح کرد: امسال کشاورزان با توجه به فاصله قیمت زیاد میان خرید و فروش برنج در سال قبل، شالی‌های درو شده را نگه داشتند و هنوز به کارخانه‌های شالیکوبی تحویل نداده‌اند چون منتظر بالا رفتن بیشتر قیمت‌ها هستند، اما کشاورزان باید بدانند وقتی به امید بالا رفتن قیمت‌ها، برنج را به فروش نمی‌رسانند، دلالان هم به همین میزان قیمت را بالا می‌برند و در نهایت مصرف کننده است که مجبور به خرید برنج با قیمت‌های بالاتر می‌شود و باز هم فاصله قیمت خرید برنج از کشاورز تا خریدار افزایش پیدا می‌کند.
علیزاده شایق با اشاره به کاهش 10 تا 15 هزار تومانی برنج در هفته‌های اخیر افزود: برنج در استان‌های شمالی در 450 تا 500 هزار هکتار کشت می‌شود و با این حجم از تولید محصول، پایین آمدن قیمت 10 تا 15 هزار تومانی قابل قبول نیست. به طور میانگین در سالهای گذشته با توزیع گسترده برنج به بازار، 40 درصد از قیمت آن در شهریور نسبت به بهمن و اسفند سال قبل کاسته می‌شد، اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است ولی امیدوارم امسال قیمت‌ها بیش از 10 درصد پایین بیاید. دبیر انجمن برنج ایران به بهترین زمان برای خرید برنج توسط مصرف‌کنندگان اشاره کرد و افزود: ارزان‌ترین زمان برای خرید برنج در هر شرایطی نیمه دوم شهریورماه است و به مصرف‌کنندگان توصیه می‌شود در آن زمان اقدام به خرید مصرف سالیانه شان کنند. وی اضافه کرد: تولید عمده برنج‌های کشور در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان انجام می‌گیرد، اما به دلیل شرایط آب و هوایی کاشت و برداشت برنج در مازندران از گیلان جلوتر است زیرا گیلان خوشبختانه کشت دوباره ندارد و دیرتر برنج می‌کارد و دیرتر هم برداشت می‌کند. متأسفانه در کاشت دوباره برنج املاح و مواد مغذی خاک از بین می‌رود و احتمال حمله کرم ساقه خوار برنج وجود ندارد. به همین علت برنج کاشت دوم را نمی‌توان برنج‌های سالمی قلمداد کرد.
کاهش قیمت 10 تا 15 هزار تومانی برنج
قاسمعلی حسنی دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره وضعیت بازار برنج گفت: مجموعه‌ای از عوامل شامل کاهش قیمت‌های جهانی به‌واسطه آزادسازی صادرات غلات و دانه‌های روغنی از اوکراین، لغو محدودیت واردات برنج از مردادماه تا آذرماه، افزایش برداشت برنج و کاهش قدرت خرید مردم باعث شد که قیمت برنج در مسیر کاهش قرار بگیرد.
وی اضافه کرد: علی رغم اینکه در آستانه برداشت برنج هستیم و اینکه از سال گذشته برنج‌های زیادی در انبارها باقی مانده است و همزمان واردات برنج نیز در حال انجام است، قیمت برنج در حدود 10 تا 15 هزار تومان طی یک ماه گذشته کاهش داشته است.
حسنی با اشاره به اینکه برای مصرف برنج هیچ محدودیتی وجود ندارد، گفت: ما این امکان را داریم که برنج ارگان‌ها و سازمان‌های مختلفی را که در حجم بالا از برنج استفاده می‌کنند تأمین کنیم. در واقع در شرایط فعلی ما به دنبال مشتری هستیم و اگر هم برنج‌ها در انبار دپو شده‌اند، به علت عدم فروش آنها بوده است. اگرچه برای ایجاد امنیت غذایی باید محصول به میزان لازم در انبارها قرار گرفته باشد.
دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی درباره وضعیت بازار برنج در ماه محرم امسال گفت: در محرم امسال نسبت به سال قبل افزایش مصرفی نداشتیم ضمن اینکه برای برنج ایرانی کاهش قیمت را هم داشته‌ایم.
حسنی با اشاره به قیمت انواع برنج ایرانی و خارجی در کشور گفت: برنج ایرانی در عمده فروشی از ۷۰ تا ۱۱۰ هزار تومان، برنج هندی از ۲۷ تا ۳۸ هزار تومان و برنج پاکستانی از ۲۶ تا ۳۸ هزار تومان به فروش می‌رسد.

رئیس اتحادیه بارفروشان گفت: با توجه به گرمای هوا و کاهش تقاضا در ایام محرم، میوه ۴۰ درصد ارزان شده است.
مصطفی دارایی‌نژاد اظهار داشت: با توجه به گرمای هوا و ایام‌ محرم، تقاضا برای خرید میوه ۵۰ تا ۶۰ درصد نسبت به قبل کاهش یافته است. او قیمت هر کیلو شلیل را ۱۰ هزار تا ۳۰ هزار تومان، هلو انجیری ۱۵ تا ۲۵ هزارتومان، انجیر قرمز ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان، انجیر زرد ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان، سیب‌گلاب ۱۵ تا ۳۵ هزار تومان، توت‌فرنگی گلخانه‌ای ۴ تا ۸ هزار تومان، هندوانه ۲ هزار تومان و قیمت خربزه و طالبی را ۵ هزار تومان اعلام کرد. دارایی‌نژاد می‌گوید: هم اکنون هر کیلو آلو شابلون با نرخ ۱۵ تا ۳۰ هزار تومان، آلبالو رسمی ۳۰ تا ۴۵ هزار تومان، آلو قطره طلا ۸ تا ۳۳ هزار تومان، انگور عسگری ۱۵ تا ۲۵ هزار تومان، انگور بی‌دانه زرد ۱۵ تا ۳۵ هزار تومان، هلو هسته جدا ۱۵ تا ۲۵ هزار تومان، خیار ۴ تا ۹ هزار تومان و موز ۲۷ تا ۲۹ هزار تومان در میدان مرکزی عرضه می‌شود. 
رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی گفت: به رغم افزایش هزینه‌های تولید از جمله حمل و نقل، سبد، کارتن و... قیمت میوه نسبت به هفته قبل ۴۰ درصد کاهش یافته است. بررسی‌های میدانی از سطح بازار نشان می‌دهد که قیمت کنونی هر کیلو خیار ۱۲ تا ۲۰ هزار تومان، سیب‌گلاب ۵۰ تا ۷۵ هزار تومان، موز ۳۵ تا ۴۸ هزار تومان، انجیر زرد ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان، هلو انجیری ۳۵ تا ۵۵ هزار تومان، شلیل شبرنگ ۳۰ تا ۶۵ هزار تومان، گلابی ۶۰ تا ۹۰ هزار تومان، انگور عسگری ۳۵ تا ۶۵ هزار تومان، انگور بی‌دانه زرد ۳۰ تا ۵۵ هزار تومان و انگور یاقوتی ۴۵ تا ۸۰ هزار تومان است‌. بنابر پیش‌بینی رئیس اتحادیه بارفروشان تا پایان ایام‌ محرم و صفر به‌دلیل افت تقاضا، قیمت‌ها در همین سطح خواهد بود‌.