گروه اقتصادی/ قیمت نفت خام به ارقام پیش از جنگ روسیه و اوکراین بازگشت. روز گذشته در زمان تنظیم این گزارش، هر بشکه نفت خام شاخص برنت 93 دلار و 73 سنت بود. هر بشکه نفت خام شاخص WTI نیز 88 دلار و 7 سنت معامله می‌شد. به این ترتیب، قیمت نفت خام که در ماه‌های اخیر از 119 دلار در بشکه نیز عبور کرده بود، به پایین‌ترین حد خود از اوایل فوریه (اسفند) سقوط کرد و تقریباً تمام افزایش‌های ناشی از جنگ روسیه با اوکراین خنثی شد.
پیش‌بینی‌ها محقق نشد
166 روز از آغاز جنگ روسیه و اوکراین می‌گذرد. با آغاز این جنگ، پیش‌بینی می‌شد که قیمت نفت خام تا اواسط تابستان به ارقام بالاتر از 120 دلار برسد، حتی  اسفند 1400، راشاتودی به نقل از «اسکات شفیلد»، مدیرعامل بزرگ‌ترین شرکت نفت شیل امریکا نوشت: «اگر نفت و گاز روسیه تحریم شود، قیمت نفت تا 200 دلار در هر بشکه بالا می‌رود.»شرکت جی پی مورگان نیز برآورد کرده بود که رویارویی روسیه و اوکراین، قیمت نفت را تا بشکه‌ای ۱۵۰ دلار افزایش و تولید ناخالص داخلی سالانه در نیمه اول سال‌ جاری را در سطح جهان به ۹ دهم درصد کاهش دهد و تورم را با افزایش دوبرابری به ۷.۲ درصد برساند. الهدال حسین، بنیانگذار مؤسسه اطلاعاتی بازارهای نفت و گاز مستقر در مالزی نیز در ابتدای سال 1401 اعلام کرد که به دلیل ادامه جنگ روسیه و اوکراین احتمالاً قیمت نفت تا بشکه‌ای 150 دلار افزایش خواهد یافت،اما این پیش‌بینی‌ها و بسیاری از موارد مشابه دیگر محقق نشد، اگرچه در این مدت قیمت نفت به اوج 14 ساله خود رسید، اما فعالان بازار می‌گویند که این کاهش قیمت نفت به ارقام پیش از جنگ روسیه و اوکراین، ناشی از رکود در اغلب کشورهای جهان و ترس از کاهش تقاضا برای نفت است. به بیانی دیگر، کشورهای غربی در آستانه ورود به رکودی تمام عیار هستند و نگرانی‌های فزاینده مبنی بر سقوط تقاضای نفت شکل گرفته است. اداره اطلاعات انرژی امریکا مدعی است که تقاضای ایالات متحده برای بنزین در هفته گذشته بیش از 7.6 درصد کاهش داشته است، البته برخی از کارشناسان ادعا می‌کنند که دولت جو بایدن داده‌های مربوط به تقاضای پایین بنزین را برای پایین آوردن قیمت‌ها ساخته است، به طوری که با آمارهای شرکت Gasbuddy متفاوت است. این شرکت از افزایش 2 درصدی تقاضای بنزین گزارش می‌دهد.
کاهش تا چه زمانی ادامه دارد؟
درحالی که شیوع کرونا و کاهش سرمایه گذاری‌ها در سال 2020 به تنهایی برای افزایش قیمت نفت به ارقام بیش از 120 دلار کافی بود، سؤال اینجاست که تا چه رقمی قیمت‌ها پایین خواهد رفت و آیا نگرانی از کاهش تقاضا برای نفت جدی است؟ رویترز می‌نویسد که «دورنمای تقاضای نفت با افزایش نگرانی‌ها نسبت به رکود اقتصادی در امریکا و اروپا، وضعیت بدهی اقتصادهای نوظهور و تیره شدن سیاست کرونای صفردر چین که بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان است، موجب شده حتی قیمت‌های زیر 90 دلار در بشکه نیز به پیش‌بینی‌ها اضافه شود.»البته عامل دیگری که در کاهش قیمت‌ها مؤثر بوده، واهمه از کند شدن فعالیت اقتصادی با افزایش نرخ‌های بهره انگلیس و آخرین تصمیم وزیران اوپک‌پلاس در دیدار روز چهارشنبه هفته گذشته بوده است، اما با این حال، پیش‌بینی رکود و کاهش تقاضای نفت عامل اصلی محسوب می‌شود که آن هم با نظرات مخالفی مواجه است.
داگ لیگیت، استراتژیست انرژی بانک امریکا در یادداشتی با عنوان «کاهش تقاضای بنزین بشدت اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد» می‌نویسد: «به نظر می‌رسد که گزارش اداره اطلاعات انرژی امریکا با واقعیت تطابق ندارد.»در همین حال، وال استریت ژورنال در گزارشی به نقل از یک غول پالایشی ایالات متحده می‌نویسد: «قرار است باور کنیم که در ماه جولای، در اواسط فصل رانندگی، تنها 8.6 میلیون بشکه در روز مصرف می‌کنیم. این میزان نسبت به ماه مه سال‌ جاری نیم میلیون بشکه در روز کاهش را نشان می‌دهد که کمتر از کمترین میزان از زمان شیوع کرونا در سال 2020 خواهد بود. بنابراین ما از همه پالایشگاه‌ها،  خرده‌فروش‌ها و از همه کسانی که درآمد این فصل را گزارش کرده‌اند، می‌پرسیم. هر یک از آنها به شما می‌گویند که فروش آنها حتی از روزهای قبل از شیوع کووید19 نیز بیشتر است. برخی گزارش می‌دهند که فروش بالایی را ثبت می‌کنند.»
با این حال، تورم فزاینده، کمبود مواد غذایی و احتمال قطع کامل زنجیره تأمین انرژی در قاره اروپا و احتمال ورود اقتصادهای حوزه یورو به رکود، چشم‌انداز سخت و تیره‌ای را برای این کشورهای مصرف کننده انرژی نمایش می‌دهد. 
روزنامه گاردین در گزارشی از خطر رکود در اروپا خبر داد و به نقل از کارشناسان اقتصادی نوشت: «خطر رکود در اروپا یک خطر فزاینده است زیرا قیمت گاز و نفت رو به افزایش بوده و حتی این نگرانی وجود دارد که روسیه به طور کامل صادرات انرژی به قاره سبز را قطع کند.» اگر این رکود به واقعیت بپیوندد، احتمال کاهش قیمت نفت به ارقام زیر 90 دلار در بشکه وجود دارد. کاهش قیمت نفت به زیر 90 دلار درآمد کشورهای نفتی را نیز کاهش خواهد داد.

 گروه اقتصادی/ در ماه‌های اخیر با بهبود روابط اقتصادی ایران و چین، صادرات نفت ایران به این کشور تا 12 برابر نسبت به سال 2020 رشد داشت و در حال حاضر نیز حدود 8 برابر شده است. طبق آمار اوپک و مؤسسه کپلر، میانگین صادرات نفت ایران به چین در این دولت به ۶۱۷ هزار بشکه در روز رسیده است. آمار رویترز نیز نشان می‌دهد که میانگین ۳ ماه اخیر بیش از ۷۰۰ هزار بشکه در روز بوده است.
این درحالی است که پایگاه خبری اویل پرایس در گزارشی با عنوان «Iran’s Oil Exports Surge In June» چندی پیش نوشت: «تخمین زده می‌شود که صادرات نفت خام ایران به چین بین اول ژوئن تا ۱۹ ژوئن به طور متوسط ​​به ۹۶۱ هزار بشکه در روز افزایش یافته است. این کشور با وجود بن‌بست دیپلماتیک بر سر توافق هسته‌ای، صادرات به بازار اصلی خود یعنی چین را افزایش داده است.» رویترز نیز در گزارشی عنوان می‌کند که ایران روزانه حدود 700 تا 900 هزار بشکه نفت به چین صادر می‌کند.  مجموع این گزارش‌ها اگرچه بیانگر آمار رسمی صادرات نفت کشور نیست، اما همگی با استناد به آمار منابع ثانویه، رصد نفتکش‌ها و داده‌های گمرکی نشان می‌دهند که ایران در این یک سال اخیر حداقل 600 هزار بشکه در روز نفت به چین فروخته است. وزارت نفت هیچ کدام از این آمارها را تأیید نکرده است و منابع داخلی داده‌ای از میزان صادرات نفت کشور ارائه نمی‌دهند. نفت ایران در بازار خاکستری به فروش می‌رسد و اغلب بیش از ارقامی است که منابع ثانویه توان گزارش آن را دارند. اما در این شرایط، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در گزارش ماهانه تجارت نفتی و غیرنفتی کشور، به ارائه برخی آمار پرداخته که حتی به میزان ارقام اعلامی توسط منابع ثانویه هم نیست. این گزارش نشان می‌هد که در 5 ماه نخست سال 2022، ایران 350 میلیون دلار نفت به چین صادر کرده است. با توجه به میانگین قیمت نفت خام ایران در این بازه (برمبنای گزارش‌های ماهانه اوپک)، گزارش اتاق بازرگانی تهران روزانه کمتر از 30 هزار بشکه نفت ایران به چین صادر شده است! به این ترتیب اتاق بازرگانی تهران میزان صادرات نفت کشور به چین را نه تنها از آمار منابع ثانویه بلکه حتی از آمار رسمی اعلام شده نیز کمتر گزارش می‌کند. در این مدت گمرک چین دریافت 3 محموله نفت ایران را به صورت رسمی اعلام کرده است. برخی منابع خبری با ادعای اینکه نفت ایران براساس گزارش‌های رویترز و بلومبرگ به اسم نفت عمان، امارات متحده عربی و مالزی به پالایشگاه‌های چینی صادر می‌شود، این گزارش اتاق بازرگانی تهران را مربوط به بخشی از صادرات می‌دانند که به صورت رسمی و به نام ایران انجام شده است.
تنها بخش این گزارش که در سال‌های اخیر نیز بی‌نقص نبوده، توان برآورد روندهای تجاری طی یک سال اخیر است. این گزارش ارزش صادرات نفت به چین در 5 ماه نخست 2022 نسبت به مدت مشابه 2021 را با 47 برابر افزایش اعلام می‌کند. در همین حال، داده مورد نظر برای هند 4.5 برابر و اتحادیه اروپا 3.2 برابر داشته و به ترکیه نیز در این مدت صادرات نفتی با 80 درصد افزایش همراه بوده است. این روند مثبت را نیز تمام منابع تأیید می‌کنند.
صادرات گاز ایران افزایش 25 درصدی دارد
وزارت نفت از افزایش قابل توجه صادرات و همین‌طور درآمدهای گازی در یک ‌سال اخیر خبر داده است. به این ترتیب که در سال نخست دولت سیزدهم، افزایش 25 درصدی حجم صادرات گاز کشور و رشد 43 درصدی صادرات گاز به عراق در سه ماهه نخست سال 1401 نسبت به بازه مشابه سال 1400 رقم خورده است. با وجود این آمار رسمی، وب‌سایت تجارت نیوز ، یکی از رسانه‌های نزدیک به جریان مخالف دولت سیزدهم، به نقل از اتاق بازرگانی ایران گزارش داده ایران در لیست ۱۰ صادرکننده بزرگ گاز جهان قرار ندارد و لذا نه تنها بازار نفت بلکه بازار گاز را در این مدت از دست داده است.  در همین حال، وزارت برق عراق در روزهای اخیر اعلام کرد که به منظور افزایش تولید برق در نیروگاه‌های این کشور، با طرف ایرانی در حال مذاکره برای خرید گاز بیشتر است. ترکیه نیز به دنبال افزایش خرید گاز از ایران است. لذا روند صعودی صادرات گاز ادامه‌دار خواهد بود.