آوین صفایی

شورای عالی معماری و شهرسازی با طرح گردشگری آشوراده موافقت نکرد. فعالان این مخالفت را به معنای نجات زیستگاه فک خزری می‌‌دانند. پس از مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست کشور با ساخت غیرقانونی پتروشیمی  در میانکاله این دومین اتفاق خوب در حوزه محیط زیست کشور در سال 1401 است. تبعات طرح گردشگری آشوراده علاوه بر تخریب این جزیره، میانکاله را هم تحت الشعاع قرار می داد.
«علی سلاجقه» رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران در جلسه تصمیم‌گیری طرح طبیعت‌گردی جزیره آشوراده، رویکرد سازمان در بهره‌برداری از مناطق مذکور را طبیعت‌گردی در جهت اشاعه فرهنگ حفاظت محیط زیست و آشنا کردن مردم با ارزش‌های طبیعت عنوان کرده و گفت: محور موافقت‌های قبلی سازمان در جزیره آشوراده همین موضوع و گردشگری گسترده بوده و آنچه که به عنوان گردشگری متمرکز در صورتجلسه کمیته ارزیابی سال 96  عنوان شده در  بند 5 همین  صورتجلسه به صراحت به احداث سازه‌های سبک و قابل حمل اشاره دارد. از این‌رو  در جهت حفاظت از ارزش‌های بی نظیر اکولوژیکی و گردشگری جزیره و جلوگیری از تکرار وقایع تلخ از قبیل ساخت و ساز در روستای زیارت گرگان، سازمان با هرگونه ساخت و ساز جدید  در جزیره مخالف است.
آشوراده، پناهگاه حیات وحش میانکاله
«سمیه رفیعی»، نماینده مجلس شورای اسلامی  یکی از مهم‌ترین دلایل مخالفت با طرح گردشگری آشوراده را وجود پناهگاه حیات وحش میانکاله دانست و گفت، آشوراده مهم‌ترین نقطه این  پناهگاه است که به هیچ عنوان قابل «ساخت و ساز»، «تغییر کاربری» و «واگذاری» نیست.
او گفت: متقاضیان اجرای «طرح گردشگری آشوراده» مصوبه آشوراده را آورده بودند و درخواست «زون تفرجی متمرکز» داشتند. ارائه‌هایی که صورت گرفت و مباحثی که برای «تغییر کاربری» مطرح شد با قوانین و ویژگی‌های اکولوژیک، اقتصادی- معیشتی منطقه همخوانی ندارد. به گفته رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی، طبق نص صریح ماده 16 «قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست»، نه عرصه و نه عیان و نه حتی حق بهره‌برداری می‌‌تواند غیر از سازمان حفاظت محیط زیست، به سازمان یا فردی واگذار شود و اگر قبلاً نیز واگذار شده، باید مجدداً مسترد شود. همچنین «قانون بهره‌برداری از جنگل‌ها» و چند مصوبه دولت این گونه واگذاری‌ها را کاملاً ممنوع کرده است. ضمن اینکه نامه‌هایی در این خصوص موجود است که به اذعان دوستان قوه قضائیه بسیار متقن است و به اصطلاح مو لای درزش نمی‌رود.
وی همچنین به ارزش‌های بی نظیر این جزیره و تالاب مربوطه، از جمله نقش غیرقابل انکار آن در زنجیره غذایی و زیستی آبزیان دریای مازندران اشاره و بر ضرورت حفظ پرندگان بومی و مهاجر کشور تأکید کرد. 
توسعه گردشگری مبتنی بر واقعیت‌های موجود 
«حنیف گلزار»، کارشناس آب و خاک در این خصوص به «ایران» می‌‌گوید: متأسفانه در ایران، بحث گردشگری و توسعه آن به معضلی بزرگ تبدیل شده است؛ چرا که عده‌ای با شعار توسعه گردشگری در نقاط مختلف به دنبال دریافت وام‌های بانکی کلان، ارزان قیمت و با بازپرداخت طولانی هستند. اخیراً نیز شاهد بودیم که در استان گلستان چندین طرح تحت عنوان گردشگری مطرح شده است. یکی از این طرح‌ها بحث گردشگری در آشوراده بود که خوشبختانه هم اکنون توسط شورای عالی معماری و شهرسازی مورد مخالفت قرار گرفته است. 
به گفته حنیف گلزار، تمامی این آسیب‌ها و رانت‌ها به لحاظ مالی مطرح شده در این استان، با شعار توسعه گردشگری انجام می‌‌شود. هیچ کس در این مرز و بوم با توسعه گردشگری مخالف نیست. اما باید دید که این گردشگری که این همه نیز در موردش تبلیغ می‌‌شود، تا چه اندازه با واقعیت‌های موجود و منطقه سازگار است. جدای از مباحث مربوط به حوزه محیط زیست که بسیار نیز به آن پرداخته شده است، آیا مکان‌یابی گردشگری به لحاظ حضور گردشگران در منطقه، با واقعیت تطابق دارد یا خیر؟
این کارشناس آب و خاک می‌‌افزاید: مناطق شرقی استان گلستان یکی از بالاترین آمارهای رکود اقتصادی و بیکاری را به نام خود ثبت کرده است. سؤال اینجاست که آیا اجرایی کردن این پروژه‌ها به لحاظ اقتصادی و مالی در منطقه‌ای که مردم بومی‌اش به دلیل مشکلات اقتصادی هرگز نمی توانند از امکانات لاکچری گردشگری استفاده کنند، توجیه‌پذیر است؟ در حقیقت مجریان طرح، به‌خوبی می‌‌دانند که این پروژه‌ها در نهایت محکوم به شکست است؛ اما همان گونه که اشاره شد بحث وام‌های کلان و کم بهره و ... این پروژه‌ها را تا سال‌ها روی میز مذاکره مفتوح نگه می‌‌دارد.
وی می‌‌افزاید:  یکی از مشکلات و چالش‌های آشوراده، تأمین آب شیرین برای حجم گسترده امکانات و تأسیسات است. بحث پسروی دریاچه کاسپین و خشک شدن خلیج گرگان نیز وجود دارد. این موارد مکان یابی این طرح‌ها را به طور کامل زیر سؤال می‌‌برد. پیش‌بینی شده است که اگر روند خشک شدن تالاب و خلیج گرگان همچنان ادامه پیدا کند، تالاب میانکاله و خلیج گرگان تا سال 1404 خشک خواهند شد. با خشک شدن آن‌ها چطور می‌‌توان پروژه گردشگری در این منطقه را پیش برد؟  آیا آینده‌نگری گسترده برای طرح گردشگری در آشوراده انجام شده است؟ البته امروز به رغم تمام چالش‌های موجود، بسیار خرسندیم که شورای عالی معماری و شهرسازی با این پروژه مخالفت و از اجرای آن جلوگیری کرده است.

زهره توکلی

شیوه معرفی و خوانش الواح هخامنشی بازگشته به ایران به اعتراض برخی از کارشناسان و فعالان حوزه میراث فرهنگی انجامید. آنها اعتقاد دارند شیوه کار غیرعلمی است. این بخش از گل‌نوشته‌های 2500 ساله پس از 84 سال چشم انتظاری از امریکا (مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو) به ایران بازگشتند.
سیامک علیزاده، مرمتگر آثار، بناها و اشیای تاریخی نیز در این باره گفت: روش در دست گرفتن لوح‌های هخامنشی، فشار انگشتان روی آنها و چرخش پیاپی دارای ایراد بوده و نادرست است. این لوح‌ها باید در داخل جعبه مخصوص و روی میز قرار گیرند.
وی افزود: به طور کلی اشیای کوچکی که از گِل رُس خام یا پخته ساخته شده‌اند، به هر حرکت یا تماس فیزیکی یا انگشتان دست‌ها بسیار حساس هستند. بنابراین باید در جعبه‌های کوچک که داخل آن از مواد نرم نظیر پنبه و پارچه پوشیده شده، نگهداری شوند و با همین جعبه جا به جا شوند یا مورد بررسی و مطالعه قرار گیرند.
علیزاده افزود: بهتر است برای برداشتن آنها از دستکش‌های مخصوص نخی، نرم و بدون پرز استفاده شود.
علیرضا جعفری زند، باستان‌شناس نیز گفت: در تمامی کشورهای دنیا، اشیای تاریخی شکننده نظیر لوح‌ها، سندهای کاغذی و کتاب‌های خطی و... در ویترین شیشه‌ای قرار داده می‌شوند و از طریق وسیله‌ای یا روی سطح ویترین، لوح را برای مطالعات علمی و پژوهش و بررسی چرخانده و جا به جا کرده و کار خوانش را انجام می‌دهند چون با در درست گرفتن لوح‌ها، حتی ممکن است روی زمین بیفتند و آسیب ببینند.
سیاوش آریا، فعال و کنشگر میراث فرهنگی فارس نیز به «ایران» گفت: روش کار و در دست گرفتن این لوح‌های خِشتی و گِلی غیرعلمی بوده و معرفی و خوانش نوشته‌های روی این الواح نباید از سوی فرد یا افرادی که در حوزه میراث فرهنگی تخصصی ندارند، صورت بگیرد.
آریا گفت: در مواردی دیده شده فرد با فشار دادن لوح‌ها و در دست چرخاندن پیاپی گل‌نوشته‌های هخامنشی، آن هم با داشتن دستکش لاتکس که خود از مواد شیمیایی تولید شده، به معرفی و خواندن آنها پرداخته است که روش برخورد با این لوح‌ها جای نقد دارد.
او گفت: حتی برای مرمت چنین آثار حساسی نباید به طور مداوم آنها را در دست چرخاند و روی آنها فشار آورد. به طور کلی کار روی این گِل نوشته‌ها باید از سوی متخصصان و کارشناسان کارآزموده و چیره دست انجام شود.
 وی با اشاره به بروز خطاها و اشتباه‌های متعدد در مجموعه پایگاه میراث جهانی پارسه طی سال‌های گذشته، افزود: پایگاه‌های جهانی و ملی بویژه تخت جمشید که نگین و دردانه یادمان‌های تاریخی و فرهنگی کشور است، جای هیچ گونه آزمون و خطا نیست و امیدواریم این وضعیت بهبود یابد.
حمید فدایی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نیز در این باره و در پاسخ به مطالب عنوان شده توسط منتقدان به «ایران» گفت: بخشی از فیلم‌های منتشر شده از الواح داخل ویترین‌های بخش نمایشگاه موزه تهیه شده‌ است و بخشی دیگر از الواحی که در دستان یکی از کارشناسان و متخصصان خط میخی و الواح و کتیبه‌های هخامنشی قرار دارد در بخش پژوهش و مرمت موزه تخت جمشید ضبط شده است.
وی افزود: کارشناس مربوطه آقای دکتر سهیل دلشاد هستند که به‌عنوان مشاور ریاست پایگاه در حوزه کتیبه‌شناسی و زبانشناسی فعالیت می‌کنند. وی از معدود متخصصان ایرانی هستند که توانایی کار با الواح گلی هخامنشی را دارند. ایشان ضمن گذراندن دوره‌های کار با الواح و کتیبه‌ها در 2مجموعه بزرگ در آلمان به مدت 3سال نیز با مجموعه در بررسی و مستندنگاری کتیبه‌ها و الواح همکاری بسیار خوبی داشته‌اند. همچنین وی در نخستین نمایشگاه الواح بازگشتی از دانشگاه شیکاگو به موزه ملی در مهرماه 1398 با همکاران موزه ملی همکاری داشته و این همکاری را تاکنون حفظ کرده‌اند. کمیت و کیفیت کارهای پژوهشی این کارشناس با محوریت کتیبه‌های هخامنشی تخت جمشید و نقش رستم نیز گواه دیگری بر توانایی علمی و فنی ایشان است.
وی گفت: در مورد نقدی که طرح شد، پایگاه چند تصویر و فیلم از پژوهشگران حرفه‌ای و باسابقه در مجموعه‌های بزرگ حاوی الواح میخی را منتشر کرده تا تمامی مخاطبان دغدغه‌مند بتوانند مقایسه روشن و بی‌طرفانه‌ای بین روش کار کارشناس تخت جمشید و سایر پژوهشگران داشته باشند.
فدایی تصریح کرد: از آنجا که وی با الواح گلی در مجموعه‌های مختلف بسیار کار کرده است از نحوه به دست گرفتن لوح و کنترل میزان فشار دستان بر لوح و میزان استحکام بخشی و انسجام لوح به‌خوبی آگاهی دارد. لوح در حال توضیح روی میز کار اتاق پژوهش قرار دارد و فاصله دستان با صفحه اسفنجی زیر دست کارشناس نیز بسیار کم است، به نحوی که اگر به‌صورت سهوی لوح از دستان کارشناس بغلتد روی سطحی نرم از فاصله کمتر از 5 سانتیمتری آن خواهد افتاد که خوشبختانه چنین اتفاقی هم نیفتاده است.
وی افزود: در تمامی مجموعه‌ موزه‌های دنیا، خوانش لوح گلی بخصوص الواح بسیار کوچک همیشه با چالش همراه بوده است. یکی از چالش‌های مهم تغییر جهت استقرار لوح و تابش نورهای مختلف بر نقاط مختلف لوح است. این کار بدون در دست گرفتن لوح و جابه‌جا کردن آن با دستان امکانپذیر نبوده و نیست.
فدایی ادامه داد: جنس دستکش مورد استفاده از نوع لاتکس بدون پودر و مخصوص کار چشم پزشکان است. این دستکش به عمد از نوع دستکش مخصوص چشم پزشکان انتخاب شده چون چشم حساس‌ترین بخش بدن انسان است.
همچنین اینکه دستکش نخی باشد یا از نوع لاتکس، نیاز به توضیح زیادی دارد اما باید پرسید کدام مرمتگر متخصص در حوزه الواح گلی در دنیا چنین توصیه‌ای کرده که در کار با الواح باید حتماً با دستکش نخی کار کرد و الواح را در دست نگرفت و در هنگام مطالعه همواره در جعبه قرار داد؟
وی با بیان اینکه نکته دیگر مغفول مانده از نظر منتقدان، نحوه استحکام بخشی الواح بایگانی باروی تخت جمشید در دانشگاه شیکاگو است، افزود: الواح منتقل شده به ایران، ابتدا در موزه دانشگاه شیکاگو استحکام بخشی و مرمت شده و پس از طی هزاران کیلومتر در موزه ملی ایران نیز مورد بررسی کارشناسان موزه قرار گرفته‌اند. در برقراری نمایشگاه اخیر نیز چند کارشناس زبده مرمتگر به‌صورت فعال شرکت داشته‌اند و روند کار را تحت نظر قرار داده‌اند.

عشایر به‌دلیل عدم سکونت دائم و کوچ‌رو بودن، عموماً مشکل دسترسی به برق برای رفع نیازهای اولیه دارند. آنها سوخت مورد نیاز را از جنگل می‌گیرند که در نهایت به کاهش وسعت پهنه جنگلی منجر می‌شود. در اقدامی ارزشمند عشایر استان چهارمحال وبختیاری به سمت استفاده از پنل خورشیدی رفته‌اند. در سال گذشته ۸۱۰ پنل خورشیدی توسط شرکت برق بین عشایر توزیع شده است. پنل‌های خورشیدی به کاهش استفاده عشایر از چوب جنگل‌ها و حفظ اراضی ملی منجر می‌شود./ایرنا

بیتا  میرعظیمی
خبرنگار

در نوبهار امسال که زیبایی شکوفه‌های درختان «کهور» و «کُنار» بیش از هر زمان دیگری در پارک ملی نایبند خودنمایی کرده و عطر خوش درختچه‌های «انجیر معابد» هر جنبنده‌ای را مست می‌‌کرد، یک رأس جبیر (گونه‌ای غزال ایرانی) حین زایمان دچار مشکل شد و تنها به دلیل نبودن امکانات لازم از جمله وجود آمبولانسی مجهز در حیات وحش، جنینش را از دست داد. چند ماه بعد از این حادثه تلخ، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر خبر از خرید یک دستگاه آمبولانس حیات وحش می‌‌دهد و به «ایران» می‌‌گوید: این آمبولانس با انجام امداد میدانی و کمک‌های اولیه در محل، انتقال گونه آسیب دیده با ایمنی بالا و استرس کمتر به مرکز نقاهتگاه، نقش حیاتی و با ارزشی در فرایند درمان گونه‌های حیات وحش استان بوشهر بازی می‌‌کند.
«فرهاد قلی نژاد» مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر در توضیحات بیشتر به «ایران» می‌‌گوید: این دستگاه آمبولانس با اعتبار ۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال برای درمان گونه‌های جانوری و حیات وحش استان خریداری و به اداره محیط زیست استان بوشهر تحویل داده شده است. هزینه خریداری و تجهیز آن نیز، از سوی پتروشیمی مروارید در اختیار صندوق ملی محیط زیست و اداره کل محیط زیست استان بوشهر قرار گرفته است. 
درمان حیاتی و اولیه گونه‌های جانوری
به گفته او آمبولانس حیات وحش، به سنجش علائم حیاتی، دستگاه‌هایی برای پایش کوتاه مدت و درمان موقت تا انتقال گونه مصدوم و آسیب دیده به نقاهتگاه درمان بوشهر، تجهیز شده است. چنانچه گونه جانوری آسیب دیده و یا مصدومی در منطقه یافت شود، می‌‌توان با این آمبولانس اقدامات درمانی و حیاتی اولیه را انجام داد و بلافاصله آن را به نقاهتگاه درمان در اداره کل محیط زیست انتقال دهیم. در این نقاهتگاه، گونه جانوری آسیب دیده و مصدوم، تحت درمان قرار گرفته و پس از بهبودی کامل به طبیعت بازمی‌گردد. همچنین با این آمبولانس، می‌‌توان از مرگ و میر بیشتر گونه‌های ارزشمندی مانند پلنگ، آهو و... گونه‌های دریایی مانند دلفین و... و سایر گونه‌های جانوری دیگر در استان بوشهر، با درمان فوری و اضطراری جلوگیری کرد. به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر، این آمبولانس در مواقع اضطراری مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. البته در تمامی شهرستان‌ها نیز اقدامات اولیه درمان توسط دامپزشکان هماهنگ شده با اداره حفاظت محیط زیست انجام می‌‌شود. اگر گونه‌ای جانوری دچار مصدومیتی حاد شده و نیاز به انتقال به مرکز استان داشته باشد، بلافاصله این آمبولانس به آن منطقه اعزام می‌‌شود.
نجات جان «جبیر» مادر
«سالم احمدی‌زاده» محیطبان جوانی است که سال‌ها با عشق در پارک ملی دریایی نایبند مشغول به خدمت است. او درخصوص نجات جان یک رأس جبیر ماده (گونه‌ای غزال ایرانی) به «ایران» می‌‌گوید: فروردین ماه سال جاری در حین پایش و گشت و کنترل منطقه، یک رأس جبیر ماده را مشاهده کردیم که حال خوشی نداشت. با دوربین که خوب نگاه کردیم متوجه شدیم که این جبیر ماده، زایمان ناقص انجام داده و به دلیل گیر کردن گردن جنین در رحم، دچار مشکلات طاقت‌فرسایی شده است. وی می‌‌افزاید: به محض رؤیت این حادثه، بلافاصله تیمی از محیطبانان منطقه را تشکیل داده و با پهن کردن تور زنده‌گیری، جبیر مادر را زنده‌گیری کردیم. متأسفانه به دلیل نبودن آمبولانس و تجهیزات پیشرفته، از تجربیاتی که خودمان طی خدمت داشتیم استفاده کرده و تلاش کردیم تا جنین را خارج کنیم. اما موفق نشدیم؛ چرا که بخش زیادی از گردن جنین در رحم مادر گیر کرده بود و امکان خارج کردن آن بدون تجهیزات مکفی، امکانپذیر نبود.
جنین از دست رفت!
به گفته این محیطبان، استرس بسیار زیادی به جبیر مادر وارد شده بود و اشک از چشمان این موجود زیبا جاری شده بود. لحظه بسیار دردناکی بود؛ همه محیطبانان بسیار ناراحت و غمگین بودند. با دکتر «علی پور» دامپزشک عسلویه تماس گرفته و با یک دستگاه وانت، جبیر ماده و جنینی را که ناقص به دنیا آمده بود به دامپزشکی انتقال دادیم. جبیر ماده بشدت عفونت کرده بود و بیم از دست دادن جبیر ماده نیز می‌‌رفت. دکتر علی پور بلافاصله وارد عمل شده و در نهایت مادر را سزارین کرده و جنین را خارج کرد. متأسفانه جنین جانش را از دست داد اما جبیر مادر باوجود عفونت زیاد، زنده ماند. او چند روزی تحت مراقبت‌های ویژه در دامپزشکی قرار گرفته و پس از انتقال به سایت جبیر، حالش رو به بهبودی نهاده و خدا را شکر هم اکنون حالش بسیار خوب است. محیطبان پارک ملی نایبند می‌‌افزاید: اگر در زمان حادثه، آمبولانسی مجهز وجود داشت، حداقل این حیوان زبان بسته، استرس کمتری کشیده و شاید می‌‌شد جان جنین را نیز نجات داد. البته باوجود این حادثه تلخ و حوادثی مشابه، خوشبختانه باخبر شدیم که یک دستگاه آمبولانس حیات وحش در استان بوشهر فعال شده و در صورت رخداد حادثه‌ای مشابه برای گونه‌های جانوری دیگر، می‌‌توان روی آن حساب باز کرد. در شرایط اضطراری این آمبولانس مجهز و پیشرفته می‌‌تواند جان بسیاری از گونه‌های جانوری آسیب دیده در منطقه را نجات دهد.  

ایرنا- سیدعزت‌‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی گفت: سفر زمینی ارزان به ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان بزودی برای ‌ایرانیان ایجاد خواهد شد. البته سفر ارزان برای گردشگران خارجی به ایران را هم مد نظر داریم. البته مشکلات روادید و حمل‌ و نقل وجود دارد که باید حل شود. از یک سرویس ارزشمندی در حوزه گردشگری به نام «بزنیم بیرون» هم رونمایی کردیم که می‌تواند بسیاری از نیازهای کاربران را در حوزه گردشگری به صورت یکپارچه با شروع ١۴ هزار نقطه در کشور تأمین کند و خدمات دهد.

مهر- اعزام دو نوجوان مستعد برای حضور در نخستین نشست جوانان و نوجوانان سازمان جهانی گردشگری، انتخاب ایران به عنوان نایب رئیسی نشست از میان ۶۰ کشور حاضر در این رویداد را به ارمغان آورد. درخشش تارا قهرمانی و محمدحسین روهنده به عنوان نمایندگان کشورمان و نبوغ آنها باعث شد تا جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از ۵ کشور منتخب از میان ۶۰ کشور در میان اعضای هیأت‌رئیسه انتخاب شود.

فارس- علیرضا نادعلی، سخنگوى شوراى اسلامى شهر تهران گفت: جایگزین کردن کیسه‌هاى پارچه‌اى به جاى کیسه‌هاى پلاستیکى، اقدامى بسیار مؤثر در جهت کاهش مصرف پلاستیک است و شورای شهر درخصوص معرفی جایگزین‌های مناسب کیسه پلاستیکی بویژه در میادین میوه و تره‌بار و فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند، آمادگی هرگونه همکاری و سیاست‌گذاری را دارد و از این موضوع حمایت می‌کند.

مهر- ایرج یاراحمدی، معاون فرماندار دورود با اشاره به برداشت شن و ماسه در بخش «سیلاخور» این شهرستان گفت: فعالیت در این رابطه غیرقانونی است و محیط زیست باید جلوی این قضیه را بگیرد. این برداشت‌های غیرقانونی به قدری است که شاهد ایجاد گودال‌هایی به عمق ۲۰ متر تا ۴۰ متر هستیم که موجب فرونشست زمین دشت «سیلاخور» می‌شود. همچنین در زمان بارندگی‌ها خطراتی برای مردم، کشاورزان، دام‌ها و… دارد.

ایرنا - گلناز پورعابدین، رئیس گروه انرژی و مسئول دبیرخانه MRV در مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: دستورالعمل راستی‌آزمایی کاهش انتشار آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای با همکاری سازمان‌های ذیربط با هدف بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط زیست در سال ۱۴۰۱ تدوین شد.

مهر- سیدمهدی حسینی، معاون دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست از برنامه‌ریزی‌های لازم برای سرشماری پستانداران شاخص در سطح مناطق تحت مدیریت سازمان به منظور تخصیص بودجه خبر داد و گفت: لزوم همکاری ستاد و صف برای این سرشماری بسیار مهم است و گونه‌های شاخص مانند کل و بز، قوچ و میش، آهو، جبیر و گورخر با برنامه‌ریزی‌های منظم و حضور کارشناسان، محیط‌ ‌بانان استان‌ها و کارشناسان ستادی برای رشد یا کاهش جمعیت حیات وحش و بررسی کیفیت زیستگاه‌های تحت مدیریت انجام می‌شود.