حدیث حدادی
 خبرنگار
وقتی تورم حدود 40 درصدی خرداد ماه اعلام شد،‌برخی منتقدان اقتصادی دولت سیزدهم گفتند، این تورم ناشی از سیاست‌های اقتصادی دولت در 8 ماه اخیر است! این در حالی است که آمارها چیز دیگری نشان می‌دهد. طبق آمارهای رسمی، در ماه‌های اخیر نه خبری از استقراض از بانک مرکزی است و نه سیاست‌هایی که پایه پولی و نقدینگی را تکان داده باشد. کارشناسان می‌گویند تنها عاملی که تورم را بالا کشیده حذف ارز 4200 تومانی است و همان‌طور که انتظار می‌رفت،‌با اصلاح ارز ترجیحی،‌تورم به صورت مقطعی افزایش یافت و به ناچار به اسم دولت سیزدهم نوشته شد؛ سیاستی که اگر اصلاح نمی‌شد،‌اتفاقات ناگواری ممکن بود در آینده بر سر اقتصاد ایران بیاید. روزنامه ایران در گفت‌وگو با 20 اقتصاددان و فعال اقتصادی از آنها پرسیده است دلیل افزایش تورم در خرداد ماه چه بوده و آیا این روند ادامه دار خواهد بود؟ 

عبدالمجید شیخی
کارشناس اقتصادی
اصلاح ارز ترجیحی به گردن دولت رئیسی افتاد
افزایش قیمت‌ها بعد از حذف ارز ترجیحی موضوع دور از ذهنی نبوده زیرا به هر حال در اقتصاد کنش یک متغیر در وقفه زمانی بعدی خود را نمایان کرده و بعد از مدتی نیز از بین می‌رود. بنابراین افزایش قیمت‌ها بعد از حذف ارز دولتی به‌صورت مقطعی بوده و از بین خواهد رفت. در اقتصاد کشور ما حذف ارز 4200 تومانی یکی از اقدامات پر اهمیت محسوب می‌شود. این مشکل در دولت قبل ایجاد شده بود که لطمه‌های جدی به اقتصاد ما وارد کرد؛ اما دولت قبلی توانایی حذف این ارز را نداشت. بنابراین دولت سیزدهم با وجود هزینه‌های بالایی که داشت اقدام به اصلاح این ارز کرد.

محمد صادق علی‌پور
کارشناس اقتصادی
حذف ارز ترجیحی یکی از اقدامات ضروری
اصلاح ارز ترجیحی موجب ایجاد تغییر و تحولی در قیمت‌ها شده و سطح عمومی قیمت‌ها را دستخوش افزایش کرده که چنین اتفاقی در اقتصادی مثل اقتصاد ایران کاملاً طبیعی است. در واقع با حذف ارز دولتی سطح انتظارات جامعه افزایش یافته و انتظارات تورمی بالایی ایجاد می‌شود. اما تمامی این دلایل به این معنا نیست که این اتفاق در کشور نباید رخ می‌داد زیرا چنین اقدامی یکی از ملزومات اقتصاد ما محسوب می‌شد که در راستای اجرای آن دولت سیزدهم تلاش کرد قدرت خرید مردم را متناسب با تورم افزایش دهد تا در بازار شاهد کاهش عرضه و تقاضا به علت نبود قدرت خرید کافی نباشیم و بازار دچار رکود نشود.

محمد جلیلی
کارشناس اقتصادی
شرایط غیر قابل جبران با تداوم ارز 4200 تومانی
حذف ارز ترجیحی نه‌تنها کار اشتباهی نبود بلکه ضرورتی برای اقتصاد ایران محسوب می‌شود زیرا حضور بیشتر ارز چند نرخی در کشور می‌توانست علاوه بر آسیب‌های بیشتر، شرایط غیر قابل جبرانی را نیز در اقتصاد کشور ایجاد کند. با وجود اینکه در روزهای ابتدایی حذف ارز ترجیحی با تبعات منفی همچون افزایش قیمت در بازار مواجه بوده‌ایم اما پس از گذشت مدتی از این اقدام می‌توانیم شاهد اثرات مثبت آن در اقتصاد باشیم. یکی از این اثرات که بزودی نمایان می‌شود کاهش قیمت‌ها است زیرا در این راستا دولت اقداماتی را در پیش گرفته است.

فردین آقابزرگی
کارشناس ارشد بازار سرمایه
سوق دادن اقتصاد کشور به روند طبیعی
ارز 4200 تومانی به‌صورت اختصاصی به بعضی از صنایع تعلق می‌گرفت و سایر بخش‌ها از داشتن آن محروم بودند. همین امر موجب شد یک رانت شکل گرفته و فرایند تولید و کسب و کار داخلی نیز دستخوش مشکلات و رکود شود. زیرا با اختصاص این ارز دیگر همه آنها امکان رقابت کیفی را در بازار نداشتند. بنابراین اصلاح آن یک واقعیت در حوزه اقتصادی بود که به‌هر حال باید صورت می‌گرفت. حالا افزایش قیمت هم اگر رخ داد عجیب نیست زیرا با این کار در حال سوق دادن اقتصاد به سمت طبیعی هستیم.

افشین کلاهی
عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
دولت سیزدهم استقراض بانکی ندارد
حذف ارز ترجیحی باید زودتر اتفاق می‌افتاد زیرا ارز چند نرخی در همه جوامع منجر به فساد، قاچاق، ناهماهنگی قیمتی در محصولات و تولیدات، قاچاق معکوس و... می‌شود. بر اساس اعلام منابع موثق گویا دولت در 
8 ماهه گذشته استقراضی از بانک مرکزی نداشته است. بنابراین اقتصاد کشور با کاهش تورم مواجه خواهد شد. زیرا با کاهش استقراض پول کمتری به اقتصاد تزریق می‌شود و همچنین کسری بودجه نیز کاهش خواهد یافت.

علی نقیب
عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
ثبات ارزش پول ملی با اقدامات دولت رئیسی
یکی از دلایل تورم فعلی استقراضی است که در دولت‌های دیگر به‌وفور صورت می‌گرفت زیرا با این کار نقدینگی زیادی به بازار و اقتصاد کشور تزریق می‌شد و ارزش پول ملی نیز کاهش می‌یافت. اما یکی از اقدامات مهم در دولت فعلی کنترل نقدینگی است که در 8 ماه گذشته به علت مهار رشد افزایش نقدینگی دولت سیزدهم استقراضی از بانک مرکزی نداشته است.

محمد کهن‌دل
کارشناس اقتصادی
عامل افزایش تورم خرداد،‌حذف ارز دولتی است
علت افزایش تورم در خرداد ماه صرفاً حذف ارز ترجیحی است و به جرأت می‌توان گفت این روند گذراست. علاوه بر آن در 8 ماهه گذشته با توجه به اینکه دولت فعلی بدهی بانک مرکزی را پرداخت کرده و استقراض هم نداشته است، همین امر نشان از کنترل نقدینگی در کشور دارد. زیرا برخی دلایل همچون افزایش حقوق، تحریم و... موجب ایجاد تورم روانی در جامعه شده که همین تورم روانی مستقیماً به افزایش تورم اقتصاد در کشور منجر شده است. به هر حال به علت افزایش تورم نمی‌توان فراموش کرد که اقتصاد ایران نیازمند چنین جراحی بوده است. زیرا با شفافیت قیمت‌ها، منطقی کردن قیمت‌ها و... نه‌تنها بار هزینه دولت کاهش پیدا می‌کند بلکه مزیت‌های نسبی برای سرمایه‌گذاری ایجاد می‌شود.

مهراد عباد
عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
حذف دلار 4200 باعث افزایش سطح عمومی قیمت‌ها
متأسفانه در دولت قبلی چند ماه بعد از تخصیص ارز ترجیحی تعداد کالاهایی که ارز به آنها تعلق می‌گرفت کاهش یافت و همین تبعیض سایر بخش‌ها را تحت فشار بیشتری گذاشت. بنابراین 
وجود ارز ترجیحی در اقتصاد هر کشوری می‌تواند رانت و فساد ایجاد کند. در حال حاضر و با وجود اینکه حذف ارز 4200 تومانی در تورم فعلی سهم زیادی دارد اما دولت سیزدهم با اجرای آن گام‌های مؤثری در عرصه اقتصاد برداشته است. امیدواریم با اصلاحات ساختاری که این دولت در حوزه پولی بخصوص سیاست ارزی و حوزه صادرات، واردات می‌خواهد انجام دهد؛ صادرات و واردات (بخصوص واردات تولیدکنندگان در حوزه مواد اولیه) سهل‌تر شود.

احمدرضا فرشچیان
عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
جهش نرخ تورم در خرداد مربوط به دولت یازدهم
متأسفانه برخی دلیل جهش تورم در خرداد ماه را سیاست‌های اقتصادی دولت می‌دانند، در حالی که یکی از عوامل مهم، حذف ارز دولتی در اردیبهشت بود. از سوی دیگر این تورم صرفاً در این دولت ایجاد نشده و نرخ تورم از دولت یازدهم جهش افزایشی خود را آغاز کرد. علاوه بر آن دولت فعلی با توجه به استقراضی که در چند ماه گذشته نداشته است توانسته به اندازه قابل توجهی تورم را کنترل کند.

محمدرضا نجفی‌منش
عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
حذف ارز 4200 پیامدهای مثبتی در آینده دارد
یکی از اقدامات تأثیرگذار و مثبت در دولت سیزدهم حذف ارز ترجیحی بود؛ اقدامی که نه‌تنها با اجرای آن تورم زیادی ایجاد نخواهد شد بلکه رکود بازار را از بین برده و منجر به رونق اقتصاد نیز خواهد شد. بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد تنها 5 تا 6 درصد تورم در ماه‌های آینده می‌تواند مربوط به حذف ارز 4200 تومانی باشد. زیرا کالاهایی که با این ارز وارد کشور می‌شد به‌خاطر این ارز قیمت پایینی به آنها اختصاص می‌ یافت. به‌طوری که برای تولیدکنندگان فعال در کشور تولید محصولات صرفه اقتصادی نداشت.

حسن احمدیان
عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
بی‌ثباتی بازار با وجود ارز ترجیحی
دولت قبلی با اختصاص ارز ترجیحی به برخی کالاها موجب شد بی‌ثباتی در بازار رخ دهد و همچنین به‌صورت عادلانه مصرف‌کننده‌ها نیز از آن بهره‌مند نمی‌شدند. با حذف ارز ترجیحی احتمالاً بعد از مدتی قیمت دلار به ثبات رسیده و نوسانات بازار که به علت عدم ثبات قیمت آن بود از بین خواهد رفت. بنابراین با شکل‌گیری ثبات در نرخ دلار تولید داخلی دستخوش رونق شده و تولیدکنندگان بدون استرس از نوسانات بازار ارز می‌توانند برای گسترش محصولات خود برنامه‌ریزی کنند.

مهدیه ضیائیان
دبیر کمیته کارآمدی برنامه و بودجه در مجلس شورای اسلامی
اصلاحات ساختاری، راهکار کاهش و حذف تورم
یکی از مهم‌ترین عوامل تورم، افزایش حجم نقدینگی در کشور است. بنابراین احتمالاً دولت در اصلاح ساختار مالی کشور ابتدا به اصلاح نظام بانکی بپردازد تا از پول‌پاشی‌ها جلوگیری کند. در گام بعدی نیز به شفاف‌سازی بودجه خواهد پرداخت. علاوه بر آن امیدواریم اصلاح نظام مالیاتی را نیز در پیش گیرد، زیرا در حال حاضر یک نظام ناکارآمد و غیرشفاف است که موجب افزایش مشاغل زیرزمینی و غیر مجاز شده است. بنابراین اگر این اصلاحات مهم صورت گیرد تورم نه‌تنها کنترل می‌شود بلکه از بین هم خواهد رفت.

حمید رضا صالحی
عضو اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران
دولت رئیسی رشد نقدینگی را مهار کرد
طبیعی است که حذف ارز 4200 بر تورم تأثیرگذار باشد زیرا اغلب اقداماتی که در اقتصاد یک کشور صورت می‌گیرد بر تورم تأثیرات خود را می‌گذارد و حذف ارز نیز از این امر مستثنی نیست.  اگر دولت سیزدهم نیز همانند دولت‌های قبلی استقراض  از بانک مرکزی را ادامه می داد و خلق نقدینگی بالایی را داشت تورم خیلی بالاتری را تجربه می‌کردیم اما دولت سیزدهم با کاهش مهاررشد و  خلق نقدینگی توانست تورم را مهار کند.  این امر را می‌توان در آمار به‌راحتی مشاهده کرد. به‌طوری که نقدینگی در سال 99 نسبت به 98 حدود 40 درصد و در اسفند 1400 نسبت به اسفند 99 حدود 36 درصد رشد داشته است.

راضیه شعبان
اقتصاددان
تورم، تحریم و جنگ روسیه و اوکراین
یکی از دلایل افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در کشور، جنگ روسیه و اوکراین است. در دولت‌های قبل سیاست آزاد‌سازی قیمت اتفاق افتاد اما به‌خوبی اجرا نشده و همین امر موجب شد صرفاً قیمت‌ها افزایش پیدا کند. 
در نتیجه انتظارات تورمی به علت همین سیاست اشتباه در کشور شکل گرفت. یکی دیگر از مواردی که بر تورم تأثیرگذار است تحریم‌ها است. به‌طوری که اگر تحریم‌ها برداشته و برجام نیز اجرا شود تجارت کشور رونق گرفته و همین امر موجب تغییر نرخ ارز و کاهش تورم می‌شود.
از سوی دیگر فشار افزایش تقاضا منجر به ترس در جامعه شده و به همین دلیل کالاها در بازار دستخوش افزایش قیمت شده است.

حسین رضوی‌پور
اقتصاددان
دولت سیزدهم تبعات حذف ارز 4200 را به جان خرید
حذف ارز ترجیحی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای اقتصاد کشور بود. اما شوک‌های روانی ناشی از اجرای آن منجر به افزایش تورم شد که با مدیریت مناسب این امر برطرف خواهد شد. 
با وجود اینکه دولت قبل باید حذف ارز را انجام می‌داد اما توان این کار را نداشت. 
دولت سیزدهم ناچار شد تبعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن را به جان خریده و به علت جلوگیری از آسیب‌های اقتصادی بیشتر فوراً  و بدون وقفه اقدام به حذف ارز 4200 تومانی کند. 
از سوی دیگر دولت باید در اصلاحات ساختاری حوزه پولی هدررفت‌های اقتصادی را در اولویت قرار دهد تا به نتایج مثبت دست یابیم.

محمدجواد نظرزاده
کارشناس اقتصادی
حذف ارز 4200 تومانی وظیفه دولت قبلی بود
اصلاحی که دولت فعلی در خصوص ارز انجام داد باید خیلی زودتر صورت می‌گرفت زیرا هرچه زمان بیشتری ارز ترجیحی در اقتصاد وجود داشته باشد نه‌تنها شکاف بیشتر می‌شود، بلکه تبعات منفی آن نیز افزایش پیدا می‌کند. 
به همین دلیل من معتقدم این حذف ارز 4200 تومانی باید در دولت دوازدهم رخ می‌داد تا از ایجاد مشکلات بیشتر جلوگیری می‌شد. 
از نظر سیاسی شاید به نفع دولت جدید بود که در همان روزهای اول حضور آقای رئیسی این طرح اجرا شود، اما به‌درستی و برای ایجاد تمهیدات لازم برای دهک‌های نیازمند این امر به تعویق افتاد.

علی حسن‌زاده
کارشناس اقتصادی
تورم حاصل عدم تعادل بین عرضه و تقاضاست
معمولاً افزایش قیمت‌ها یا تورم ناشی از مکانیزم ناهماهنگ عرضه و تقاضا است. 
بنابراین آمارهای منتشر شده از سوی ارگان‌های مربوطه نشان می‌دهد اقتصاد ایران با افزایش حجم نقدیندگی در سال‌های گذشته مواجه بوده، با روندی که اقتصاد ایران در پیش گرفت با مازاد و یا افزایش تقاضا در بازار مواجه شده‌ایم.
همچنین همسو با افزایش نرخ ارز قیمت تمام شده کالاهای موجود در بازار نیز افزایش پیدا می‌کند زیرا با بالا رفتن نرخ ارز مواد اولیه نیز گران شده که همین امر بر قیمت نهایی محصولات تأثیر‌گذار بوده و تورم یا افزایش قیمت‌ها را ایجاد می‌کند.

یاور دشتبانی
کارشناس اقتصادی
ارز ترجیحی بستری مناسب برای قاچاق
نکته اساسی درخصوص ضرورت حذف ارز ترجیحی مربوط به اختلاف قیمت‌ها است که همین امر موجب افزایش قاچاق در کشور می‌شد.  
تعرفه بالا برای واردات کالا اگر چه عامل مهمی در ایجاد شکاف قابل توجه بین قیمت کالا در داخل و خارج است اما باید در کنار دیگر سیاست‌ها، سیاست‌های ارزی و سایر سیاست‌های کلان مورد ارزیابی قرار گیرد.  
در حال حاضر علی‌رغم تعرفه‌های بالا محاسبه حقوق گمرک با نرخ ارز ترجیحی 4200 صورت می‌گیرد که به‌مراتب اثرگذاری منفی بالاتری بر پدیده قاچاق دارد.

مهشید عبدالسلامی
کارشناس اقتصادی
دلیل تورم افسارگسیخته،‌ اصلاح ارز ترجیحی بود
بدون شک قسمت اعظمی از علت افزایش نرخ تورم در خرداد امسال،‌ناشی از اصلاح ارز ترجیحی بود. اما باید اذعان کرد تبعات این اصلاح موقتی و گذراست.
از سوی دیگر نباید فراموش کرد که ارز ترجیحی در دولت قبلی حدود 70 تا 80 میلیارد دلار خسارت برای کشور داشت.
با اجرای حذف ارز 4200 تومانی دولت توانست از احتکارهایی که در کشور رخ می‌داد جلوگیری کند.

علی رهجو
کارشناس اقتصادی
الزام به اصلاح ارز ترجیحی 
​​​​​​​باتوجه به اینکه مجلس شورای اسلامی حذف ارز ترجیحی را تصویب کرد بنابراین دولت سیزدهم مجبور و موظف به اجرای آن بود. 
تورم در اقتصاد به معنای کاهش ارزش پول ملی است که در آن دو عامل عرضه و تقاضا نقش مهمی دارند به‌طوری که تولیدکننده قبل از اینکه کالاهای خود را به بازار عرضه کند، در زمان تعیین قیمت تمام شده نرخ آن را افزایش می‌دهد که یکی از عوامل آن هزینه‌های تولید است که مربوط به نرخ ارز می‌شود.
همچنین خلق نقدینگی در دولت‌های قبلی موجب افزایش تورم شده به طوری که در اسفند 1400 نسبت به اسفند 99 حدود 60درصد افزایش نقدینگی در کشور بود.