دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیطزیست ساخت پتروشیمی را مساوی با خروج میانکاله از ذخیرهگاههای زیستکره دنیا دانست
مهر پایان پردیسان بر پرونده پتروشیمی میانکاله
زهرا کشوری
دبیر گروه
دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیطزیست، احداث پتروشیمی در میانکاله را مغایر با قوانین جهانی ذخیرهگاههای زیستکره دانست و ساخت این صنعت آلاینده را مساوی با حذف این ذخیرهگاه زیستکره از لیست ذخیرهگاههای زیستکره دنیا دانست. پیش از این نیز «مجید مخدوم» عضو شورای عالی محیطزیست در گفتوگو با «ایران» از مخالفت این شورا با ساخت پتروشیمی غیرقانونی میانکاله خبر داده بود. براساس قانون ، مخالفت این دو نهاد را باید پایان کابوس میانکاله و اراضی حسینآباد، لهله مرز و حداقل 70 خانوار دامدار منطقه دانست.
90 هکتار اراضی خزری میانکاله در حالی در یک روند غیرقانونی به پیمانکار پتروشیمی واگذار شده که اسناد و مدارک نشان میدهد این پتروشیمی برای ساخت، نیاز به 55 هکتار اراضی داشته و معلوم نیست چرا واگذارکنندگان 35 هکتار بیشتر از نیاز به طرح دادهاند. چرایی این واگذاری هم از آن سؤالهایی است که تا به امروز نه پیمانکار و نه واگذارکنندگان به آن پاسخی ندادهاند.
حالا هم محمود یزداندوست مدیرکل دفتر ارزیابی زیستمحیطی آب پاکی را روی دست همگان میریزد و میگوید: «اگر صنعت پتروشیمی بخواهد در آنجا احداث شود، این ذخیرهگاه از لیست ذخیرهگاههای زیستکره دنیا حذف خواهد شد.» نماینده ساری پیش از این مخالفت سازمان حفاظت محیطزیست به ساخت پتروشیمی میانکاله را بهانهای برای انتقال این صنعت آلوده به سمنان دانسته بود.
محمود یزداندوست درخصوص تذکر نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی به رئیس سازمان حفاظت محیطزیست درباره رد مجوز زیستمحیطی پروژه احداث پتروشیمی میانکاله، میگوید: «پروژهای که برای ارزیابی زیستمحیطی به ما پیشنهاد شده دارای 2 فاز است که فاز اول آن در استان مازندران و فاز دوم در استان سمنان است. در فاز اول، گاز متان به پروپیلن تبدیل شده و پس از انتقال به استان سمنان با یک خط لوله به طول 200 کیلومتر، در فاز دوم به محصول نهایی پروژه که همان پلیپروپیلن است، تبدیل میشود.»
یزداندوست با رد این ادعا که سازمان حفاظت محیطزیست بهدنبال گرفتن این پروژه از استان مازندران و انتقال آن به استان سمنان است، میگوید: «ما اصولاً با احداث پروژه پتروشیمی در ذخیرهگاه زیستکره مشکل داریم و مطابق قوانین و مقررات جهانی حاکم بر ذخیرهگاههای زیستکره، قادر به صدور مجوز برای چنین صنعتی در ذخیرهگاه زیستکره نیستیم.»
مدیرکل دفتر ارزیابی زیستمحیطی سازمان حفاظت محیطزیست با بیان اینکه ذخیرهگاه زیستکره میانکاله در سال 1355 به تأیید یونسکو رسیده است، میگوید: «ما در هیچ ذخیرهگاه زیستکره مجاز به انجام مطالعات زیستمحیطی نیستیم بنابراین صدور مجوز برای پروژه پتروشیمی میانکاله از اساس غیرممکن است و دفتر ارزیابی زیستمحیطی سازمان حفاظت محیطزیست به هیچ وجه برای آن مجوزی صادر نخواهد کرد چون با قوانین ذخیرهگاههای زیستکره مغایرت دارد.»
یزداندوست به موضوع مهمی اشاره میکند و میگوید: «افزون بر این، از آنجا که این اولین بار است که در دنیا برای تبدیل متان به پروپیلن چنین فعل و انفعالی انجام میشود، هیچ گونه استانداردسازی برای آن وجود ندارد و توان دریافت لایسنس هم نخواهد داشت. ضمن اینکه انتقال پروپیلن با خط لوله 200 کیلومتری به استان سمنان با ضوابط پدافند غیرعامل نیز مغایرت دارد.»
مدیرکل دفتر ارزیابی زیستمحیطی سازمان حفاظت محیطزیست با کذب محض خواندن ادعای آبرسانی سد فینسک به پروژه پتروشیمی، میگوید: «سد فینسک در استان سمنان احداث میشود و هدف از احداث آن، تأمین آب شرب شهرهای مهدیشهر و سمنان و نیز حقابهبرهای کشاورزی است و هیچ گونه تخصیصی به بخش صنعت نخواهد داشت.»
او درباره سد فینسک هم میگوید: «البته هنوز برای احداث سد فینسک هم مجوز زیستمحیطی صادر نکردهایم و این موضوع در دست مطالعه قرار دارد.»سد فینسک مخالفت علمی و کارشناسی وزارت نیرو در دولت پیشین و دولت حال حاضر را نیز دارد. مطالعات نشان میدهد که سمنان با نوسازی شبکه آب و فاضلاب خود میتواند آب مورد نیاز را در داخل استان تأمین کند. از سوی دیگر آبی برای انتقال به سد فینسک وجود ندارد و در صورت تکمیل این سد، باید آب سد شهید رجایی را داخل سد فینسک خالی کنند. این انتخاب اشتباه باعث میشود که سکنه 25 روستا در معرض مهاجرت اجباری قرار بگیرند و 6 هزار هکتار اراضی کشاورزی پاییندست در مازندران دچار تنش آبی شود.
نابودی هیرکانی
بررسیهای روزنامه ایران نشان میدهد ساخت پتروشیمی میانکاله تنها به نابودی اکوسیستم ذخیرهگاه زیستکره میانکاله و حذف آن از لیست ذخیرهگاههای زیستکره دنیا محدود نمیشود. این طرح نیاز به حفر 10 کیلومتر لوله انتقال پروپیلن تولیدی به دامغان دارد که این مسیر جز با حفر البرز و نابودی پوشش گیاهی و درختی جنگلهای ثبت جهانی شده «هیرکانی» میسر نمیشود. موافقان سیاسی پتروشیمی میانکاله همواره ایجاد اشتغال بالا برای مردم بومی را یکی از دلایل اصلی ایجاد پتروشیمی دانسته و عدد ایجاد اشتغال برای بهشهریها و شرق مازندران را در رسانهها 75 هزار نفر عنوان کرده بودند. بررسی گزارشهای سرمایهگذار نشان میدهد این طرح در نهایت میتواند 360 نفر را صاحب شغل کند، این افراد باید در حوزه پتروشیمی متخصص و نیمهمتخصص باشند. سرمایهگذار با توجه به اطلاع از کمبود نیروی متخصص در بهشهر در گزارش خود یادآور شده که نیروها را علاوه بر بهشهر از ساری، نکا، سمنان و تهران جذب میکند. این در حالی است که پتروشیمی تنها در مراتع حسینآباد 70 خانوار دامدار را بیکار میکند.
نیاز آبی پتروشیمی میانکاله و کمبود آب در منطقه، ایجاد آبشیرینکن را در دریای خزر ضروری میکند تا جنگلهای هیرکانی، منابع خاکی، مراتع ملی حسینآباد و تالاب بینالمللی میانکاله تنها قربانیان این طرح نباشند و زیستمندان کاسپین (خزر) هم از این رهگذر زخمی تازه ببینند. به گفته حنیف رضا گلزار کارشناس آب و خاک، شیرینسازی سالانه ۲۵ میلیون مترمکعب آب دریاچه کاسپین و همچنین خط لوله ۲۰۰ کیلومتری انتقال پروپیلن از شمال به جنوب البرز، در کنار دیگر آسیبهای زیستمحیطی این پتروشیمی، پیامدها و ابعاد آسیبهای این مجتمع پتروشیمی را حتی از پیامدهای شیرینسازی و انتقال آب کاسپین به فلات مرکزی فراتر میبرد. مسأله دیگر هم وسعت بالای اراضی واگذار شده به پتروشیمی میانکاله است که بیشتر از وسعت اراضی واگذار شده به سایر پتروشیمیهای کشور است. یکی از پرسشهای بیپاسخ فعالان محیطزیست چرایی واگذاری گسترده اراضی به این پروژه است.همه این سؤالهای بیپاسخ به کنار، دستگاههای دخیل در این واگذاری در حالی 35 هکتار بیشتر از نیاز، زمین درجه یک به پتروشیمی میانکاله واگذار کردهاند که قانون واگذاری زمین و تخصیص بودجه را منوط به ارزیابی محیطزیستی دانسته است. اما ساخت پتروشیمی میانکاله تأییدیه کمیسیون ماده 21 استان را به ریاست استانداری مازندران و با حضور تمامی اعضا از جمله محیطزیست، منابع طبیعی و جهادکشاورزی دارد. وظیفه قانونی این دستگاهها حفاظت منابع طبیعی و محیطزیست است! در نهایت همه دستگاهها برخلاف قانون به طرح، مشروط به اینکه مجوز زیستمحیطی بگیرد، اجازه کار دادهاند. «محمدرشید رستمی» کارشناس منابع طبیعی و امور زمین در گفتوگو با «ایران» میگوید: «این در حالی است که چیزی به اسم «موافقت مشروط» در روند واگذاری تعریف نشده است. جواب استعلامها دو کلمه است؛ بله یا خیر. اما در واگذاری اراضی ملی به پتروشیمی میانکاله منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، امور اراضی، کمیسیون ماده 21 و... موافقت مشروط کردهاند.» حال که سازمان حفاظت محیطزیست براساس قانون با همه اتمام حجت کرد باید ماند و دید آیا موافقان پتروشیمی به قانون گردن مینهند یا کابوس میانکاله همچنان ادامه مییابد؟
فرش دستباف ترکمن به ژاپن، ایتالیا، آلمان، فرانسه و آفریقای جنوبی صادر میشود
تجسمی از یک عشق ملی
بیتا میرعظیمی
فرش ترکمن، تجسمی از یک عشق پایانناپذیر به ویژگیهای ملی، هنر و سنتهای اصیل مردم است؛ هنری که با دستان زنان ترکمن خلق شده و با ظرافتی بینظیر، زیبایی خیرهکنندهای از یک فرهنگ معنوی و ارزش ملی را به نمایش میگذارد. رئیس اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان گلستان به «ایران» میگوید: در حال حاضر 38 هزار بافنده فرش ترکمن در استان گلستان مشغول به کار هستند که اغلب آنها بانوان هستند. از این تعداد نیز 6 هزار نفر تحت پوشش بیمه قالیبافی قرار دارند. فرشهای دستباف این استان به کشورهایی نظیر ژاپن، ایتالیا، آفریقای جنوبی، آلمان، فرانسه، مکزیک و لبنان صادر میشود تا مردم ترکمن ارزشمندی هنر دستشان را به رخ جهانیان بکشانند.
جالب اینجاست که مارکوپولو، جهانگرد معروف ایتالیایی در اواخر قرن سیزدهم میلادی، در سفرنامهاش قالی ترکمن را تحسین کرده و مینویسد: «زیباترین و باریکترین فرشهای جهان، پارچههایی از ابریشم قرمز و رنگهای بسیار زیبا است که به دست زنان ترکمن بافته میشود.»
ترکمن، مهد هنر فرشبافی
«سیده الهام حسینی» رئیس اداره کل صنعت معدن و تجارت استان گلستان، در توصیف فرش ترکمن به «ایران» میگوید: فرشهای ترکمن را بیشتر زنان و دخترانی گره میزنند که از کودکی «یکی زیر دو تا رو» لالایی دلنواز مادران آنها بوده و امروز هنر آنها شهره جهان شده و بازارها و هنردوستان دنیا، خریدار دستبافتههای آنان هستند.
او فرش ترکمن را زاده ذهن خلاق و اندیشه جستوجوگر و دستهای آفریننده مادران دانسته و میگوید: فرش اصیل ترکمن، ذهنی است و زنان ترکمن در تولید این دستبافته، آرمانها و اندیشههای خویش را با رنگهای دلخواه روی دار قالی گره میزنند تا تابلویی زیبا و ماندگار پیش روی بییندگان به تصویر بکشند. فرش قدیمیترین نماد هویت فرهنگی ترکمنها و ترکمن مهد هنر فرشبافی است. فرش ترکمن در دوره حکومت ترکمنهای سلجوقی (428- 522 ه.ق) به جهان معرفی شد.
4 هزار متر افزایش تولید
رئیس اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان گلستان میگوید: فرش دستباف ترکمن، سال 1394 به همت سازمان صمت گلستان و به مرکز ملی فرش ایران ثبت جهانی شده و همچنین اختصاص کد استاندارد فرش ترکمن در سامانه سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور ثبت شده است.به گفته این مقام مسئول، در حال حاضر 38 هزار بافنده فرش ترکمن در استان گلستان وجود دارد که اغلب آنها بانوان هستند. از این تعداد نیز 6 هزار نفر تحت پوشش بیمه قالی بافی قرار دارند.
سیده الهام حسینی میافزاید: بافندگان فرش دستباف استان گلستان، سال 1400، ۵۷ هزار و ۱۱۲ متر مربع به ارزش ۸۵۰ میلیارد ریال فرش ترکمن، تابلو فرش و گبه (زیرانداز) به وزن 228 تن تولید کردند که این میزان نسبت به مدت مشابه نیز 4 هزار متر افزایش تولید وجود داشته است.
صادرات فرش ترکمن به سراسر جهان
به گفته وی، فروش فرش ترکمن در استان گلستان به صورت صنفی و سفارشی انجام میشود؛ با این حال در سال جاری فروش این فرشهای دستباف رشد خوبی داشته است. نکته مهم دیگر در خصوص صادرات این محصولات ارزشمند این است که در استان گلستان صادرکنندهای برای فرشهای دستباف وجود نداشته و اغلب صادرات به صورت واسطهای انجام میشود، البته بیماری کرونا نیز مزید بر علت شده و در سال گذشته ضربه مهلکی بر صادرات فرشهای ترکمن به کشورهای دیگر وارد کرد. هماکنون فرشهای ترکمن، به کشورهایی نظیر ژاپن، ایتالیا، آفریقای جنوبی، آلمان، فرانسه، مکزیک و لبنان صادر میشود. کشورهای دیگر نیز از خرید این فرش به دلیل مقرون به صرفه بودن و کیفیت مناسب این محصولات ارزشمند، استقبال میکنند.
بیمه، مشکل اصلی قالیبافان
حسینی مهمترین مشکل قالیبافان این استان را بیمه آنها دانسته و میگوید: بیمه قالیبافی از سال 1393 حذف شده و به تبع آن تعدادی از قالیبافانی که حرفهای نبودند، نامشان از لیست بیمه حذف شد؛ در نتیجه تعداد بیمهشدگان به 6 هزار نفر رسید. در حقیقت عدم تأمین اعتبار بیمه تأمین اجتماعی قالیبافان و حرفههای مرتبط با فرش دستباف، علت کاهش تعداد بیمهشدگان قالیباف در استان است،البته اخیراً سخنانی مبنی بر اختصاص ردیف بودجهای جدید برای قالیبافان و حرفههای مرتبط با فرش دستباف در سال جاری به گوش میرسد که هنوز صحت و سقم آن به صورت رسمی تأیید نشده است، اما انتظار تمامی قالیبافان استان گلستان از مرکز ملی فرش ایران این است که وضعیت بیمه آنها هر چه سریعتر پیگیری شده و به این امر مهم توجه شود.به گفته سیده الهام حسینی، برای معرفی و شناساندن فرش ترکمن در جهان باید برنامهریزی در جهت شناسایی فرهنگهای مختلف و ورود به بازارهای جدید در خارج از کشور از طریق اعزام هیأتهای تجاری صورت گیرد؛ اقداماتی که به تبع آن فرشهای اصیل و منحصربه فرد ترکمن را به جهانیان معرفی کرده و زمینه صادرات این محصولات باارزش به سراسر جهان را فراهم خواهد کرد.
کشف دوربردترین گونههای سفالی خلیجفارس در بندر سیراف
محمداسماعیل اسمعیلیجلودار ـ سرپرست کاوش بندر باستانی سیراف، از کشف گونههای منحصربه فردی از سفالهای نوک اژدریشکل که ویژه حمل مایعات از خلیجفارس به سایر نقاط دنیا بوده است، خبر داد.
به گفته او به دست آمدن مدارکی از تولید سفال شامل توپیهای کوره و سفال دفرمه شده نوع سبزآبی یکی از نتایج جالبتوجه این فصل است، هرچند باستانشناسان غربی همچون «درک کنت» منشأ این سفالها را کشور عراق برشمردهاند، اما فراوانی این گونه سفالی در سیراف و بقایای به دست آمده از کوره در این فصل و نیز شواهد قبلی به دست آمده از بندر باستانی بیبیخاتون یا همان نجیرم نشان میدهد منشأ تولید این گونه سفالی سواحل خلیجفارس بوده است.جلودار گفت: این گونه سفال یکی از دوربردترین گونههای سفالی خلیجفارس است که به نظر میرسد توسط دریانوردان پارسی بویژه سیرافی به بنادر دریای عمان، شرق آفریقا، چین و حتی ژاپن صادر میشده و نمونههای سالم این ظروف علاوه بر سیراف از بنادر و محوطههای پاکستان، چین و دیگر نقاط جهان به دست آمده و در موزههای این کشورها نگهداری میشود. او همچنین با اشاره به کشف سفال نوع چینی از گونه «چانگشا» بیان کرد: همگی اینها نشان از جایگاه تجاری بزرگ سیراف در تعامل با شرق دور، هندوستان و آفریقا دارد.
اسمعیلیجلودار گفت: به دست آمدن مواد فرهنگی شامل قطعات ظروف از جنس شیشه، فلز، سنگ و نیز موادی همچون خاکستر، زغال و بویژه استخوان انسانی و حیوانی از این کاوش و برنامهریزی برای مطالعات میانرشتهای این آثار نوید نگاهی جدید در تحلیل زیستی ایرانیان در این بندر دارد.
شماری از کارشناسان گلستانی کاشت درخت پالونیا، گونه ای مهاجم و وارداتی و آب بر در این استان که با مشکل جدی کم آبی و خشکسالی مواجه است، مناسب نمیدانند و معتقدند وجود آن طبیعت منطقه اعم از مزارع، باغها و عرصههای جنگلی را به مخاطره میاندازد.
پالونیا (Paulownia) از درختان بومی کشور چین است که چوب و تنه آن در صنایع مختلف (صنعت مبلمان، تخته لایه، کبریت و کاغذ و کارتن حتی هواپیما و گلایدر و ادوات موسیقی) و برگها و گل آذین این درخت هم در تولید کمپوست و تغذیه دام استفاده میشود ولی جزو گونههای مهاجم و آببر محسوب میشود.
علیاصغر نیکویی رئیس اداره جنگلکاری، پارک و ذخیرهگاههای جنگلی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان در گفتوگو با ایرنا، گفت: نهال پالونیا ظرف سه سال به مرحله برداشت چوب میرسد و بهخاطر قیمت بالای چوب آن نسبت به بهترین درخت گونه جنگلی «راش»، گرایش به کاشت آن بهصورت خودسرانه در منطقه وجود دارد.
او گفت: اکنون برخی بدون گرفتن مشاوره از کارشناسان اداره کل، اقدام به کاشت آن در مزارع خود برای جایگزینی شالی و توتون کرده یا در دست اقدام دارند که به این عده توصیه میشود به خاطر آببری پرورش نسبت به کشت شالی و وجود مشکل کمآبی و خشکسالی در منطقه خودداری کنند.
وی خاطرنشان کرد: این اداره کل پیشنهاد کاشت گونههای صنوبر و اکالیپتوس را به علاقهمندان به زراعت چوب در منطقه میدهد چون زراعت این گونهها کار کارشناسی شده و در مناطق مستعد استان میتواند ضمن مدیریت مصرف آب زراعی، درآمدی چند برابر تولید شالی در منطقه جنوبی بعد از 5 یا 6 سال عاید بهرهبردار شود.
نیکویی گفت: این اداره کل ۸۵ هکتار مزرعه تولید نهال در اختیار دارد و با توجه به سیاست سازمان جنگل ها و مراتع برای تولید گونه پالونیا و کاشت آن بهعنوان زراعت ورود نمیکند.
به گفته او بخش خصوصی بهصورت انفرادی به کشت پالونیا اقدام کرده است.
کاشت این گونه در نزدیکی جنگلهای هیرکانی منطقه طبق دستور سازمان جنگلها بهخاطر رشد سریع و ریشهدوانی آن ممنوع است و نباید صورت گیرد.
میراث آریا- سیدمصطفی فاطمی فیروزآبادی، مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی از تشکیل میز تخصصی زمین_ گردشگری (ژئوتوریسم) در قالب کارگروه هماندیشی با هدف تنوعبخشی به مقاصد گردشگری مربوطه و بهرهمندی گردشگران از این محصول جدید خبر داد. فاطمی گفت: ایران بهدلیل داشتن ساختار زمینشناسی خاص و منحصربهفرد، ظرفیت ویژهای در حوزه گردشگری دارد و توسعه این بخش میتواند در حفاظت از سرزمین و توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی نقش بسیار مهمی ایفا کند.
ایرنا- دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست از افزایش 23 درصدی جمعیت هوبره براساس سرشماری سال ۱۴۰۰ خبر داد.
مهر- صندوق احیا و بهرهبرداری از بناهای تاریخی درحالی خانه پدری جلال آل احمد را در اختیار سرمایهگذار قرار داده که نبود امکانات اولیه مانند آب و برق مانع از آغاز عملیات مرمت آن شده است.
تسنیم- روز گذشته نخستین نوزاد گونه در حال انقراض «گورخر ایرانی» در پارک ملی کویر در سالجاری متولد شد. با اضافه شدن یک نوزاد جدید تعداد گورخرهای ایرانی در پارک ملی کویر به 15 رأس رسید. گورخر ایرانی گونهای در معرض خطر انقراض است که جمعیت آن بهدلیل شکار بیرویه و تخریب زیستگاه مورد تهدید قرار گرفته است.
ایلنا-دادههای پایش کیفی هوای کشور نشان میدهد که شاخص کیفیت هوا در بسیاری از شهرهای خوزستان و بوشهر روی ۵۰۰ قرار گرفته است. همچنین شاخص کیفیت هوای شهرستانهای سردشت در استان آذربایجان غربی، آبیک در قزوین، سقز در کردستان و قصر شیرین در کرمانشاه نیز عدد ۵۰۰ و خطرناک را نشان میدهد. این در حالی است که شاخص ۳۶ شهر دیگر بالاتر از ۳۰۰ بوده و شرایط خطرناکی را سپری میکنند.
ایسنا-ندا رضویزاد، عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی گفت: گردشگری بینالمللی میتواند ابزاری برای مقابله با ایرانهراسی باشد اما رونق بیشتر گردشگری وابسته به تصویری است که از ایران از نظر سیاسی، اقتصادی و... شکل میگیرد.
ایرنا- فریدون محمدی، مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی البرز با بیان اینکه تپه تاریخی ازبکی به ثبت ملی رسیده است از تشکیل دبیرخانه ثبت جهانی این تپه استان البرز خبر داد و گفت: این تپه دومین اثر تاریخی استان است که در حال آمادهسازی پرونده برای ثبت جهانی آن هستیم.