زمزمه هایی مبنی بر کاهش جوجه ریزی توسط تولیدکنندگان مرغ منتشر شده است که برآیند این اقدام منجر به کاهش تولید و بالا رفتن قیمت ها خواهد شد
فرار مرغی
گروه اقتصادی/ به تازگی زمزمههایی مبنی بر کاهش میزان جوجهریزی و تولید مرغداران به گوش میرسد که در صورت انجام، برآیند آن در آینده بالا رفتن قیمت مرغ حتی بیشتر از قیمتهای مصوب ستاد تنظیم بازار است. طبق اعلام محمد یوسفی رئیس انجمن پرورش دهندگان مرغ گوشتی کشور، متضرر شدن مرغداران و کاهش قیمت جوجه احتمالاً تولیدشان را در آینده کمتر خواهد کرد و این موضوع هشداری برای تولید مرغ است، زیرا طی چند ماه آینده تولید کاهش پیدا میکند و قیمتها بالا میرود.
استدلال تولیدکنندگان مرغ
بر اساس اظهارنظر تعدادی از تولیدکنندگان، به دنبال پایین آمدن قیمت مرغ از نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار، مرغداران مرغ تخمگذار و گوشتی تصمیم به کاهش جوجهریزی و تولید گرفتهاند تا به این واسطه تولید افت پیدا کند و قیمتها بالا برود. زمانی که جوجهریزی به اندازه کافی انجام نگیرد، نتیجه آن کمبود مرغ در بازار و افزایش قیمت آن و ایجاد صفهای طولانی و آشفتگی خواهد بود که در آن صورت تولیدکنندگان مجدداً اقدام به عرضه گوشت مرغ به بازار خواهند کرد.
این سناریویی است که تعدادی از تولیدکنندگان برای بالا بردن قیمت مرغ لحاظ کردهاند تا بنا به گفتهشان ضرری که در این مدت متحمل شدهاند را جبران کنند.
از سوی دیگر گمانههایی مطرح شده که مرغداران مرغهایشان را به بازار عرضه نمیکنند تا با درخواست افزایش قیمت مجدد آنها از سوی دولت موافقت شود.
براساس گفته یکی از تولیدکنندگان عمده مرغ، هزینه تمام شده تولید تخم مرغ بهشدت افزایش یافته و میزان جوجهریزی در واحدهای مرغداری کاهش یافته است، درحالی که طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی تا پایان خردادماه نهاده با ارز 4200 تومانی در بازارگاه عرضه میشود.
جهاد کشاورزی هم با ایجاد سامانه بازارگاه، مشکلات تأمین نهاده را تا حدودی زیادی سر و سامان بخشیده است و بر حسب تولید مرغداریها به هر واحد نهاده اختصاص داده میشود.در حال حاضر قیمت مرغ در بازار پایینتر از نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار به فروش میرسد. براساس نرخنامه جدید ستاد تنظیم بازار، نرخ مصوب هر کیلوگرم مرغ در عمدهفروشی ۵۵ هزار و ۵۰۰ تومان و برای مصرفکنندگان ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان تعیین شده است اما هماکنون در محدوده ۴۵ هزار تومان و حتی کمتر هم به دست مصرفکننده میرسد.
دولت از اردیبهشت ماه امسال اصلاح هدفمندسازی یارانهها را برای چهار کالا کلید زد که یکی از آن اقلام مرغ بود. یکی از اهداف مهم اجرای سیاست ارز ترجیحی، تهیه نهادههای دام و طیور با قیمت مناسب بود. بررسیهای آماری نشان میدهد به واسطه وجود مفاسد مختلف در طول زنجیره یارانه اختصاص داده شده به نهاده، قیمت مرغ در مقایسه با سایر کالاهایی که ارز۴۲۰۰ تومانی دریافت کردهاند، افزایش قیمت یکسانی را تجربه کردند.
قیمت مرغ با ثبات نسبی در سال 97 و 98 با حدود 40 درصد انحراف به دست مصرف کننده رسید، اما انحراف قیمت مرغ با ارز دولتی در سال 99 به بیش از 60 درصد رسید. ارز ترجیحی به نهادههای دام و طیور که بخش عمده هزینههای تولید مرغ و تخم مرغ را تشکیل میدهند، داده میشد، اما کمتر تأثیری بر قیمتهای نهایی داشت و به تعدیل قیمتها کمک نکرد.
تولیدکنندگان مرغ از مهمترین معترضان به ارز ترجیحی
مرغداران و دامپروران یکی از معترضان اصلی اجرای سیاست ارز دولتی بودند و قبل از اصلاح ارز 4200 تومانی بارها نسبت به تداوم آن هشدار داده و معترض بودند که به علت انحرافات گسترده در زنجیره توزیع، نهاده یا با نرخ دولتی به دستشان نمیرسید یا در حجمی کمتر از نیازشان تأمین میشد. در این میان واردکنندگانی هم بودند که برای واردات ذرت درجه اول ارز دریافت کرده ولی ذرت درجه 2 یا 3 را با قیمت بسیار کمتری وارد کشور کردند و به سود ناشی از مابهالتفاوت ارز دولتی رسیدند.
بروز اتفاقات مذکور باعث شده بود تولیدکنندگان مرغ، طیور و دامدار از اصلیترین منتقدان به اجرای سیاست ارز ترجیحی باشند اما حالا که دولت در اقدامی صحیح جلوی سوءاستفاده بیشتر واردکنندگان را گرفته است، آنها در اجرای این سیاست همراهی لازم را ندارند و به دنبال کاهش جوجهریزی هستند.
دولت با اقدامات حمایتی از جمله تخصیص اعتبار ۲۰ هزار میلیارد تومانی در قالب تسهیلات و افزایش درآمد تولیدکنندگان، خرید مازاد مرغ و تخممرغ تولیدکنندگان، خرید قراردادی از تولیدکنندگان مرغ با هدف پشتیبانی از آنها، عرضه نهادههای مدتدار به مرغداران و لغو ممنوعیت صادرات برای تعادل بخشی در بازار مرغ به دنبال جلوگیری از متضرر شدن تولیدکنندگان است تا بازار در آینده با نوسانات قیمتی مواجه نشود.
براساس گفته برومند چهارآیین، رئیس اتحادیه سراسری تعاونیهای کشاورزی پرورشدهندگان مرغ گوشتی، «تاکنون حدود ۵۰ تا ۵۵ درصد مرغداران جوجهریزی نکردهاند.» عدم تولید جوجه یکروزه با توجه به نیاز بازار در آینده، هشداری برای دولت است تا با استفاده از راهکارهایی آرامش فعلی در بازار را حفظ کند، چرا که گوشت مرغ و تخم مرغ از جمله کالاهای اساسی و ضروری خانوارهاست و نباید با تصمیمات غلط بعضی از تولیدکنندگان از سبد غذاییشان حذف شوند.
دولت میبایست در راستای اصلاح ارز 4200 تومانی، هوشیاری لازم را در برابر اقدام بعضی از تولیدکنندگان برای بالا بردن قیمت مرغ به کار بندد تا در شرایط فعلی که بسیاری از سوءاستفاده کنندگان از هر فرصتی برای بالا بردن قیمتها استفاده میکنند، بازار مرغ نیز به این وضعیت دچار نشده و آرامش کنونی به التهاب تبدیل نشود.
در گفتوگوی مدیرکل دفتر میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی با «ایران» مطرح شد
افزایش 480 درصدی صادرات مرکبات در دولت سیزدهم
ایران هفتمین تولید کننده بزرگ مرکبات در جهان است به طوری که در سال گذشته 5 میلیون و 702 هزار تن مرکبات در کشور تولید شده است
امین محمودی
خبرنگار
میزان تولید مرکبات در سال گذشته نسبت به سال 1392 با رشد 33 درصدی (1 میلیون 409 هزار تنی) روبهرو شده است، بهطوری که از 4 میلیون 293 هزار تن در سال 1392 به 5 میلیون 702 هزار تن در سال گذشته رسیده است.
از طرف دیگر میزان صادرات مرکبات در سال گذشته نسبت به سال 1392 با رشد 480 درصدی (143 هزار تنی) روبهرو شده است به طوری که از 30 هزار تن در سال 1392 به 173 هزار تن در سال گذشته رسیده است.
زهرا جلیلیمقدم، مدیرکل دفتر میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی در گفتوگو با «ایران» درخصوص میزان تولید مرکبات در کشور گفت: سطح زیر کشت مرکبات کشور حدود 300 هزار هکتار است که از این میزان 5 میلیون و 900 هزار تن مرکبات برداشت میشود.
وی افزود: با این حال بیشترین میزان سطح زیر کشت مرکبات با 174 هزار هکتار به پرتقال اختصاص دارد که از این میزان اراضی 3 میلیون و 450 هزار تن محصول برداشت میشود، این در حالی است که تولید پرتقال در دنیا به 160 میلیون تن میرسد.
جلیلی مقدم با بیان اینکه متوسط عملکرد کشوری باغات پرتقال حدود 20 تن در هکتار است، گفت: استانهای مازندران 50 درصد، جنوب کرمان و فارس هر کدام نزدیک به 12 درصد، گیلان و گلستان هر کدام 7 تا 8 درصد سطح باغات پرتقال کشور را به خود اختصاص دادهاند.
مدیرکل دفتر میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی گفت: میزان صادرات مرکبات در سال گذشته به 173 هزار تن رسید این در حالی است که طی سالهای گذشته صادرات کشورمان تنها به 40 هزار تن میرسید.
جلیلی مقدم تصریح کرد: به ازای هر کیلوگرم محصول صادراتی 30 الی 50 سنت ارز نصیب کشورمان شده، که در سال گذشته میزان کلی صادرات مرکبات به 65 میلیون دلار رسیده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: میزان صادرات مرکبات طی چند سال اخیر با افزایش و جهش قابل توجهی روبهرو شده است که از دلایل آن میتوان شیوع بیماری کرونا و استقبال شدید مردم جهان به سمت استفاده از این محصولات و ورود و انتقال تکنولوژی نوین و دانش نوین برداشت محصولات به بخش خصوصی اشاره کرد به طوری که شاهد آن بودیم میزان ماندگاری مرکبات افزایش یافته و به تبع آن میزان صادرات نیز رشد داشته باشد.
مدیرکل دفتر میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی خاطر نشان کرد: ایران در تولید خرما رتبه سوم، در تولید انار رتبه اول، در تولید انجیر رتبه پنجم و در تولید کیوی رتبه چهارم را در جهان به خود اختصاص داده است.
جلیلی مقدم تصریح کرد: چین، برزیل، هند، مکزیک، امریکا و اسپانیا بزرگترین تولیدکننده مرکبات جهان هستند که ایران پس از این کشورها رتبه هفتم تولید مرکبات را به خود اختصاص داده است.
این مقام مسئول افزود: با وجود مکاتبات فراوان و چندین ساله با فائو همچنان رتبه اول ایران در تولید انار در این سایت درج نشده که این امر به این دلیل است که نمیخواهند توجه کشورهای جهان به سمت مراودات تجاری با ایران از طریق واردات انار برود، این در حالی است که طی چند سال اخیر محصول انار در سطح جهان به دلیل ارزش دارویی فراوان، مطرح شده است.
وی افزود: تولید انار هماکنون در سطح 90 هزار هکتار از اراضی کشور صورت میگیرد که از این میزان اراضی 1 میلیون و 200 هزار تن محصول برداشت میشود ولی چون انار در سطح جهان ناشناخته است تنها 15 هزار تن از این محصول به دیگر کشورها صادر میشود.
جلیلی مقدم در ادامه با اشاره به اهم برنامههای وزارت جهاد کشاورزی در بخش میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری گفت: برنامهریزی برای تولید نهال سالم و گواهی شده میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری، اصلاح و احیای باغات این میوهها، بهبود کیفیت تولید، برنامهریزی برای افزایش بهرهوری در تولید، حمایت از تولید محصول سالم و ارگانیک به منظور دستیابی به امنیت غذایی و توسعه صادرات، استانداردسازی میوهها و نظارت بر تولید به منظور حمایت از عرضه و تقاضا و کنترل بازار از مهمترین برنامههای وزارت جهاد کشاورزی در این بخش است.
وی عنوان کرد: به صورت کلی میزان تولید میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری در کشور در سال گذشته به 9 میلیون و 139 هزار و 378 هزار تن رسید که پیشبینی میشود این میزان در سالجاری حدود 250 هزار تن افزایش یابد و به بیش از 9 میلیون و 365 هزار تن برسد.
توزیع ۲ و نیم میلیون تن انواع کالاهای اساسی در ۲ ماه و نیم
از ابتدای سال جاری تا ۱۵ خرداد، بیش از 2 میلیون و 556 هزار تن انواع کالاهای اساسی شامل گندم، برنج، شکر و روغن برای تنظیم بازار این کالاها در سراسر کشور توزیع شده است. به گزارش شرکت بازرگانی دولتی ایران، میزان توزیع گندم در این مدت، بالغ بر ۲ میلیون و 94 هزار و 404 تن است که شامل انواع گندمهای معمولی و دوروم برای نیاز مصرفی صنف و صنعت و واحدهای نانوایی در 31 استان کشور میشود.
بر اساس این گزارش، در همین بازه زمانی، انواع برنج پاکستانی و هندی نیز برای تنظیم بازار این کالا به میزان 145 هزار و 462 تن در مراکز مصرف عرضه شده است. این گزارش میافزاید، سایر کالاهای اساسی که در همین مدت زمان توزیع شدهاند، شکر سفید و خام به میزان ۱۷۹ هزار و 947 تن و انواع روغن از جمله سویا و آفتابگردان به میزان ۸۶ هزار و ۷۲۷ تن را شامل میشود.
گفتنی است، در دو ماه و نیم ابتدایی سال 1401، بالغ بر۵۰ هزار تن دانه روغنی کلزای خریداری شده نیز توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران برای استحصال و تأمین روغن خوراکی مورد نیاز مردم به کارخانجات روغنکشی ارسال شده است.
پرداخت تسهیلات ۲۰۰ میلیون تومانی به عشایر
رئیس سازمان امور عشایر ایران از پرداخت تسهیلات ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومانی در قالب «دامدار کارت» به عشایر خبر داد.
به گزارش «ایران» به نقل از سازمان امور عشایر ایران، «عباس پاپیزاده» در برنامه زنده تلویزیونی صبح بخیر ایران از شبکه یک سیما اظهار داشت: با توجه به سیاستهای کارآمدسازی یارانهها و ضرورت ساماندهی ارز، تصمیمات خوبی در وزارت جهاد کشاورزی از جمله تأمین تسهیلات لازم برای خرید علوفه گرفته شده که به ۲۰ هزار میلیارد تومان برای بخش دامپروری و طیور میرسد و در طول تاریخ چنین عددی بینظیر است.
وی ادامه داد: عشایر عزیز میتوانند از دو طریق اقدام کنند؛ یکی موضوع «دامدار کارت» است که دریافت آن بسیار تسهیل شده و با دستوری که وزیر محترم جهاد کشاورزی صادر کردند و دولت محترم همکاری کردند، پرداخت تسهیلات با روش ضمانت زنجیرهای بین خود عشایر انجام میشود و تاکنون درصد قابل توجهی از عشایر از این تسهیلات استفاده کردهاند.
پاپیزاده گفت: این تسهیلات بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان است که عشایر بنا به تعداد دامی که دارند میتوانند از این تسهیلات بهعنوان سرمایه در گردش استفاده کنند.وی با بیان اینکه قسمت دوم کار مربوط به فعالیت اتحادیههای عشایری است که سهامداران آن خود عشایر هستند، افزود: از طریق تسهیلات صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی عشایری، اتحادیههای عشایری در ۳۱ استان اقدام به خرید و ذخیرهسازی علوفه میکنند تا در زمانی که عشایر نیاز دارند در اختیار آنان قرار دهند.
رئیس سازمان امور عشایر ایران در خصوص بیمه اجتماعی عشایر اظهار داشت: صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر که سال ۱۳۸۴ تأسیس شده به دلایل مختلف تاکنون موفق نبوده و یکی از دلایل آن توان مالی خود عشایر در پرداخت حق بیمه است.
وی گفت: امسال تأمین اعتباری خوبی اتفاق افتاده تا بیمه اجتماعی عشایر را بهصورت رایگان انجام دهیم که عملیاتی شدن آن نیازمند یکسری مصوبات است و پیگیر هستیم این مراحل قانونی انجام شود. تلاش ما این است کل جمعیت عشایری را تحت پوشش بیمه قرار بدهیم که لازم است خود عشایر هم از آن استقبال کنند.
رئیس سازمان امور عشایر ایران اظهار داشت: با وجود اینکه عشایر کشور ۲ درصد جمعیت کشور را تشکیل میدهند اما ۲۵ درصد گوشت قرمز و بسیاری از فرآوردههای لبنی کشور و همچنین ۳۵ درصد صنایع دستی کشور را تولید میکنند.
وی گفت: جامعه عشایری بهدلیل پارهای از محدودیتها، دچار محرومیتهایی در مسیرهای تردد، تأمین برق، اینترنت و آموزشهای مجازی مدارس عشایری هستند. با برنامههایی که در سال ۱۴۰۱ دنبال میکنیم و تأمین اعتبارات خوبی که انجام شده میتوانیم برخی از این مشکلات را برطرف کنیم.رئیس سازمان امور عشایر ایران گفت: در سال ۱۴۰۰ با خشکسالی شدیدی مواجه بودیم که با پیگیری توانستیم ۸۰۰ هزار تن علوفه دامی مورد نیاز عشایر را تأمین کنیم که نسبت به سالهای قبل عدد قابل توجهی بود و رشد چشمگیری داشت.
میوه ۱۰ درصد ارزان شد
رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی گفت: با توجه به تنوع میوههای نوبرانه، قیمت تمامی اقلام میوه نسبت به هفته گذشته ۱۰ درصد کاهش داشته است.
مصطفی دارایینژاد گفت: قیمت تمامی اقلام میوه، صیفی و فرنگیجات نسبت به هفته گذشته ناشی از فراوانی عرضه ۱۰ درصد کاهش قیمت داشته است.
او قیمت هر کیلو زردآلو را ۳۰ تا ۶۰ هزار تومان، آلبالو را ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان، گیلاس را ۴۰ تا ۹۰ هزار تومان، توت فرنگی را ۱۵ تا ۷۰ هزار تومان، گوجه سبز را ۱۰ تا ۶۰ هزار تومان، انگور یاقوتی را ۳۰ تا ۴۵ هزار تومان و هلو را ۲۰ تا ۲۷ هزار تومان اعلام کرد.
دارایی نژاد میگوید، هم اکنون قیمت هر کیلو هندوانه با نرخ ۵ تا ۶ هزار تومان، طالبی ۸ تا ۱۴ هزار تومان، ملون ۸ تا ۱۱ هزار تومان، جانا ۸ تا ۱۱ هزار تومان و خربزه ۱۰ تا ۱۳ هزار تومان، خیار اصفهان ۶ تا ۱۰ هزار تومان و خیار بوتهای ۷ تا ۱۱ هزار تومان در میدان مرکزی عرضه میشود. رئیس اتحادیه بارفروشان گفت: قیمت کنونی هر کیلو موز ۳۰ تا ۳۶ هزار تومان، انبه ۳۵ تا ۵۰ هزار تومان و هر کارتن آناناس ۶۰۰ تا ۸۵۰ هزار تومان است و تا پایان فصل گرما تغییری ندارد.
بررسیها از سطح بازار نشان میدهد که قیمت کنونی هر کیلو گیلاس ۶۵ تا ۱۵۰ هزار تومان، آلبالو ۳۰ تا ۶۰ هزار تومان، زردآلو ۴۵ تا ۹۵ هزار تومان، توت فرنگی ۳۰ تا ۱۰۰ هزار تومان، گوجه سبز ۲۵ تا ۷۰ هزار تومان، هندوانه ۶ تا ۱۰ هزار تومان، خربزه ۱۳ تا ۲۰ هزار تومان، طالبی ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان، ملون ۱۳ تا ۱۸ هزار تومان و جانا ۱۳ تا ۱۸ هزار تومان بوده که نسبت به هفتههای اخیر در بازار ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش قیمت داشته است.
مسئولان اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی اذعان میکنند که با وجود تنوع میوه و فراوانی کمبودی در عرضه نداریم و با رسیدن محصولات تازه پیش بینی میشود که هفته آتی در تمامی ۶۶ قلم میوه، صیفی و فرنگی جات حداقل ۱۰ درصد کاهش قیمت داشته باشیم.
هدفگذاری برای تجهیز ۸۰ درصد گلخانهها به فناوریهای نانو
معاون صنعت ستاد نانو در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعلام کرد: درصدد هستیم ظرف سه سال آینده ۸۰ درصد گلخانههای بخش کشاورزی را به فناوریهای نانو مجهز کنیم.
به گزارش «ایران» به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، «علی نجیمی» با بیان اینکه ضریب نفوذ محصولات نانو در حوزه کشاورزی کشور نسبت به سایر بخشها مانند انرژی و سلامت کمتر است افزود: کندی در روند مجوزدهی و مقاومت کشاورزان نسبت به فناوریهای نو از دلایل پایین بودن ضریب نفوذ محصولات فناورانه نانو در بخش کشاورزی است.
معاون صنعت ستاد نانو در معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری اظهار داشت: در برخی سازمانهای تخصصی بخش کشاورزی، برای محصولات و فناوریهای جدید نانو در زمینههایی همچون سم و کود، پروتکلهای آن وجود ندارد که باید در این راستا فرایندهای تسریع شدهای ایجاد شود.
وی با بیان اینکه استفاده از محصولات نانو به دو تأییدیه نیاز دارند، اظهار داشت: یکی از این تأییدیهها توسط ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پس از ارزیابی و آزمون محصول صادرمی شود و تأییدیه دوم در مورد محصولاتی مانند سم و کود است که از سوی سازمانهای تخصصی همچون سازمان حفظ نباتات کشور و مجموعه آبوخاک اعطا میشود.
۵۰ درصد محصولات تجاری نانو در بازار کشاورزی
نجیمی درباره تعداد محصولات نانو در بازار گفت: در حال حاضر یک هزار و ۱۵۰ محصول تجاری نانو تولید شده در داخل کشور داریم و اکثر این محصولات دانشبنیان هستند که حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد آن مربوط به بخش کشاورزی است.
معاون صنعت ستاد نانو در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با اشاره به رشد تولیدات محصولات نانو در ایران اذعان داشت: نرخ رشد محصولات نانو به لحاظ تعداد، نزدیک به ۴۰ درصد در سال است.وی اضافه کرد: بازار محصولات نانو نیز در سال ۱۳۹۹ نسبت به سالهای قبل، ۱۰۰ درصد رشد نشان میدهد.
بهبود راندمان آب از طریق فناوری نانو
نجیمی در عین حال بهبود راندمان تولید، بهبود راندمان آب و کاهش ضایعات بخش کشاورزی را از اهداف بهکارگیری فناوریهای نانو در حوزه کشاورزی عنوان کرد.
وی در مورد حمایتهای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از پروژههای نانو گفت: اگر یک استارتاپ فناور و یا شرکت کوچک بخواهد در زمینه نانو کار کند، ما از طریق معرفی ایدههای جدید، ارائه تقاضاهای واقعی بازار، خدمات تجاریسازی و ارائه تسهیلات ارزانقیمت و یا بلاعوض به آنان کمک خواهیم کرد.
ارائه تسهیلات با کارمزد ۱۲ درصد
معاون صنعت ستاد نانو در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با بیان اینکه کارمزد تسهیلات ارزانقیمت ۱۲ درصد است، تصریح کرد: این تسهیلاتی است که ستاد ویژه توسعه فناوری نانو پرداخت میکند.