زیست بوم/ رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور از منتفی شدن طرح انتقال آب دریای خزر خبر داد. آمارهای موجود نشان می‌دهد63 کیلومتر از «طرح شیرین‌سازی وانتقال آب خزر به کویر مرکزی» از قلب جنگل‌های هیرکانی می‌گذرد. اجرای این طرح به این جنگل‌ها آسیب جدی خواهد زد. مطالعات نیز می‌گوید با اجرای طرح انتقال آب خزر به کویر میلیون‌ها تُن خاک ارزشمند جنگلی نیز از بین خواهد رفت. براساس آمارهای کارگروه فرسایش و حفاظت خاک، ایران بدون تبعات انتقال آب خزر به کویر نیز رتبه نخست فرسایش خاک در جهان را دارد. این میزان سه برابر متوسط فرسایش خاک در جهان است.
آیا خلیج گرگان خشک می‌شود؟
نگرانی از خشک شدن خلیج گرگان با لایروبی از دیگر دلنگرانی‌های جامعه رسانه‌ای در نشست خبری رئیس پردیسان بود. این دلنگرانی در میان حرف‌های علی سلاجقه هم دیده شد. او گفت: «در زمینه لایروبی خلیج گرگان نظرات موافق و مخالف زیادی وجود دارد، برخی نگران این هستند که چون خزر در حال عقب‌نشینی است بنابراین با لایروبی همان میزان آب باقیمانده در خلیج به خزر تخلیه شود که از نظر علمی درست است به همین علت نظر من این بود که باید جنبه‌های مختلف لایروبی دیده شود تا همان ۱۵ هزار هکتار باقیمانده از خلیج گرگان هم خشک نشود. در واقع ۳ هزار هکتار از خلیج خشک شده است.» به گفته سلاجقه تمام دستگاه‌های حاضر در منطقه اعلام کرده‌اند که چنین اتفاقی نمی‌افتد چون بعد از لایروبی فاز دومی هم وجود دارد و آن پمپاژ آب از خزر به خلیج گرگان است که قرار است با دبی بالایی انجام شود.
او این کار را هزینه بر دانست و گفت: «یادآوری کردیم که این کار هزینه زیادی دارد اما آنها هزینه را پذیرفتند، در واقع مجموعه‌ای از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها به این نتیجه رسیدند که باید لایروبی انجام شود و بعد از آن پمپاژ آب آن را پوشش دهد.»
حقابه تالاب‌ها شفاف نشد
سال 98 بود که دولت وقت قانونی را به بهارستان برد که وزارت نیرو را مکلف می‌کرد تا بعد از تأمین آب شرب و قبل از تأمین آب کشاورزی و صنعت، حقابه تالاب‌ها را تأمین کند. این قانون هنوز روی اجرایی شدن به خود ندیده است. آمارهای سازمان حفاظت محیط‌ زیست نشان می‌دهد که بیش از 40 تالاب مهم کشور به‌دلیل نرسیدن حقابه، تبدیل به کانون ریزگردها شده‌اند. سال گذشته «علی سلاجقه» اعلام کرد که میزان حقابه هر تالاب را به وزارت نیرو اعلام کرده است. در تمام این مدت رسانه‌ها از دفتر تالاب‌های پردیسان خواسته‌اند عدد مشخص شده برای هر تالاب را اعلام کند تا پیگیر حقابه‌ها باشند اما هر بار با یک جواب کلی از سوی پردیسانی‌ها مواجه شده‌اند. علی سلاجقه در این نشست هم گفت:«به طور مداوم از وزارت نیرو پیگیر تأمین حقابه محیط‌ زیست هستیم البته این مسأله همواره مد نظر وزیر نیرو است، همچنین در زمینه کشاورزی هم از وزارت جهاد کشاورزی خواستیم تا در زمینه کشت‌های جایگزین یعنی کشت‌هایی که نسبت به کم آبی و خشکی مقاوم هستند اقدام کنند.»
او همچنین یکبار دیگر تکرار کرد که هیچ پروژه‌ای بدون مجوز محیط‌ زیستی به زمین زده نمی‌شود اما شواهد نشان می‌دهد که صاحبان پروژه‌ها مثل پیمانکار پروژه میانکاله راه شروع پروژه بدون ارزیابی زیست محیطی را یافته‌اند. آنها با بی‌توجهی به روند قانونی و لزوم دریافت پیوست زیست محیطی کلنگ آغاز پروژه را به زمین می‌زنند.
سد مارون 2
گفت‌و‌گوی رسانه‌ها با علی سلاجقه به مرز کهگیلویه و بویراحمد و چهار محال و بختیاری هم رسید. این دو استان خواستار ساخت سد مارون 2 هستند. از سوی دیگر مطالعات زمین شناسی نشان می‌دهد که این سد مثل سد گتوند روی سازندهای نمکی ساخته می‌شود. این تنها مشکل ساخت سد مارون 2 نیست. ساخت این سد، خشک شدن نخیلات و خشک شدن تالاب شادگان را هم در پی خواهد داشت. عدم پرداخت حقابه شادگان همین الان نیز این تالاب ارزشمند را به یکی از کانون‌های بحرانی ریزگرد در کشور تبدیل کرده است.همچنین کاهش درآمد بومی‌ها از طریق پرورش ماهی، شکار پرندگان و دامداری را هم در پی داشته است.
سلاجقه در این نشست از مطالعات این پروژه توسط دفتر ارزیابی سازمان خبر داد و گفت: در استان‌هایی که به‌عنوان سرشاخه کارون محسوب می‌شوند گره‌های آبی زیادی وجود دارد و استخوان لای زخم‌های زیادی در بحث محیط‌ زیست کشور داریم که آگاهانه یا ناآگاهانه درگیر مسائل سیاسی یا سایر عوامل شده‌اند. این شرایط موجب شده مشکلات زیادی ایجاد شود و باید سریعاً حل شود.
او گفت: دو استان چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویر احمد سرچشمه کارون هستند. در استان چهارمحال و بختیاری فضای آب آشفته است و در بهره‌برداری از آب مسائل متعددی وجود داشته که از قبل انقلاب تاکنون ادامه دارد. در استان کهگیلویه و بویر احمد نیز تاکنون هیچ نوع سازه‌ای که استحصال آب انجام شود، نداریم و هیچ گونه سدی ساخته نشده است، از طرفی در پایین دست استان خوزستان و حوزه کرخه را داریم و تالاب شادگان که ۴ میلیارد متر مکعب آب را در شرایط سیلابی سال ۹۸ مدیریت کرد، در طول این مسیر ۹۰۰ میلیون متر مکعب آب مصرف می‌شود تا به شادگان برسد که بخشی از حقابه تالاب است، در این مسیر آب شرب ۱۲۷ هزار نفر باید تأمین شود، روش‌های متعددی مطرح شده و سعی می‌کنیم روش‌هایی که نرم‌افزاری است مورد استفاده قرار گیرد و دنبال روش‌های سخت افزاری نرویم و در عین حال هم هیچ مشکلی برای تالاب شادگان پیش نیاید.»
بر اساس گفته‌های سلاجقه بحث ادغام دو سازمان جنگل‌ها و محیط‌ زیست همچنان به قوت خود باقی است اما زمان مطرح شدن در دولت هنوز نرسیده است.
سلاجقه درباره آتش‌سوزی‌های بحث برانگیز میانکاله که شواهد از عمدی بودن آنها خبر می‌دهد هم گفت: «تناقض‌هایی وجود دارد و سوءاستفاده‌هایی درباره معیشت مردم منطقه می‌شود، از دستگاه‌های امنیتی مجموعه، نیروهای انتظامی درخواست کردیم که کار را در این زمینه دنبال کنند، چون افرادی که اقدام به آتش‌سوزی این منطقه می‌کنند در واقع از مردم نیستند، غالباً افرادی هستند که از برخی مسائل می‌خواهند مشکلاتی را ایجاد کنند و این آتش‌سوزی‌های سریالی اتفاق می‌افتد البته در راستای آتش‌سوزی‌های اخیر در میانکاله با ورود دادستانی چند نفر دستگیر شدند.»
او همچنین از استقرار یک پایگاه اطفای حریق در میانکاله در آینده‌ای نزدیک خبر داد.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در آستانه هفته صنایع دستی گفته است: «می‌توانم با جرأت بگویم که صنایع‌دستی کشور ما در دنیا نمره اول را دارد.»
حرف عزت‌الله ضرغامی نه کشف تازه‌ای است ،نه دور از واقعیت. ایران جزو 8 کشور اول تولیدکننده صنایع دستی در جهان است. صنایع دستی 11 شهر و سه روستای ایران ثبت جهانی شده است. در ایران، بیش از ٢.۵ میلیون هنرمند و صنعتگر در ٢٩٩ رشته مختلف هنرهای سنتی و صنایع دستی مشغول به فعالیت هستند. ایران، از سال ۱۳۴۷ شمسی از طریق سازمان صنایع دستی کشور، به عضویت این شورا درآمد و در مجمع آسیا و اقیانوسیه آن، مشغول فعالیت شد، اما این گنجینه کهن چقدر در درآمد ناخالص ملی ما نقش دارد؟ پاسخ این سؤال ناامید کننده است. ایران با‌وجود این همه پتانسیل در دهه‌های گذشته نه تنها موفق به برندسازی این گنجینه نشده که جایگاه جهانی فرش و کفش خود را از دست داده است. بازار جهانی صنایع دستی الان در دست چین و هند است، نه ایران. به معنای آن نیست که صنایع دستی هند زیباتر از صنایع دستی ایران هستند اما آنها بازاریابی را خوب بلدند. کافی است به نقشی که در اکسپوی دوبی بازی کرده‌اند نگاه کنید، یا ببینید روسیه با عروسک‌های ماتریوشکا چه کرده است. ماتریوشکا (Matryoshka) که گاهی آن را حتی ماتروشکا هم می‌خوانند، عروسک‌های تو در توی روسی است که در هر کجای دنیا آن را به هر کسی هدیه دهند بدون معطلی خواهد فهمید که این عروسک متعلق به کدام کشور است. چطور روسیه می‌تواند از یک عروسک این همه درآمدزایی و فرهنگسازی کند و ایران با دریایی از صنایع دستی، صادراتش در حد چمدان چند مسافر خلاصه می‌شود؟
چند دهه است مشکل صنایع دستی ایران، بسته‌بندی است؟ حداقل در دو دهه گذشته همه مدیرانی که به ساختمان خیابان آزادی آمده‌اند و مدیریت این حوزه را به دست گرفته‌اند بسته‌بندی را یکی از مشکلات اساسی این حوزه دانسته‌اند. چطور همه می‌دانند مشکل چیست، اما هیچ راه حلی برایش ندارند؟ البته مشکل بسته‌بندی فقط به صادرات صنایع دستی ایران محدود نمی‌شود. بخشی از خرمای جنوب ایران هم با بسته‌بندی سنتی به‌عنوان غذای دام به کشورهای خلیج فارس می‌رود و در بسته ‌بندی‌های شکیل با هزینه‌ای بیشتر به ایران برمی گردد! مشکل کجاست که موضوع بسته‌بندی در صادرات ایران یک بار برای همیشه حل نمی‌شود؟ هر مدیری که به وزارت میراث فرهنگی می‌آید از زیبایی صنایع دستی و تک بودن آن در جهان صحبت می‌کند، اما همچنان صادرات صنایع دستی ایران به‌صورت چمدانی است! صنایع دستی سفال ایران در لالجین همدان در کاغذ روزنامه پیچیده و به عراق صادر می‌شوند! براساس آمارهایی که سید حسین علوی مدیرکل دفتر بازاریابی و تجاری‌سازی به رسانه‌ها می‌دهد، ایران در جایگاه چهلم صادرات صنایع دستی قرار دارد. کشورهای عربی و حوزه خلیج فارس یکی از بازارهای صنایع دستی ایران هستند. چند فیلم و کلیپ به زبان عربی تهیه شده و در کشورهای مقصد تبلیغ شده است؟ معاونت سابق صنایع دستی روسیه را یک بازار نوظهور برای صنایع دستی ایران می‌دانست، اما در همه این سال‌ها چندبار سازمان میراث فرهنگی از مجلس و دولت درخواست اعتبار برای تبلیغ در تلویزیون این کشور کرد؟ زمانی که ایران و روسیه هم به توافق رسیدند تا ویزای گروهی برای گردشگران دو طرف را لغو کنند آژانس فدرال گردشگری روسیه از ما خواست تا جاذبه‌های ایران در تلویزیون روسیه برای جذب گردشگر تبلیغ شود.
پاسخ معاونت میراث فرهنگی به سؤال روزنامه ایران درباره چرایی عدم تبلیغ ایران در روسیه گیر کردن این معاونت در ایستگاه بی‌پولی بود! وضعیت صنایع دستی هم همین است.در همه این سال‌ها مسئولان در پاسخ به این سؤال‌ها، روی بازار داخلی فروش صنایع دستی تأکید کرده‌اند ،اما بازار داخلی هم یک ظرفیت مشخص دارد؛ گرانی و تورم هم مشتری‌ها این بازار را در داخل از کشور هر سال محدود‌تر از سال قبل می‌کند. راه نجات این صنعت –هنر، ورود به تجارت جهانی است که با تعریف کردن و امتیاز دادن به صنایع دستی ای که در داخل مرز مانده‌اند، به دست نمی‌آید!

معاون محیط‌‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌‌زیست گفت: پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها آلودگی‌های زیادی را وارد خلیج‌فارس می‌کنند، بر این اساس استقرار صنایع در سواحل جنوبی کشور بدون مطالعه و مکان‌یابی صحیح امکانپذیر نیست.
مجتبی ذوالجودی گفت: اقیانوس‌ها پشتیبان حیات در خشکی‌ها هستند اما آن‌طور که باید به این پهنه‌های آبی توجه نکرده‌ایم که ورود آلودگی از سوی صنایع به خلیج‌فارس نشان‌دهنده این مسأله است.
او گفت: اما قطعاً بعد از این، توسعه صنایع در سواحل جنوبی کشور بدون مطالعه و پهنه‌بندی امکانپذیر نخواهد بود چون اگر این روند رعایت نشود مشکلات محیط‌‌زیستی زیادی را به همراه خواهد داشت، بر این اساس این پهنه‌بندی را در دستور کار قرار دادیم و با توجه به توسعه سواحل مکران باید مکان‌یابی صحیح صورت بگیرد و باید با صنایعی هم که از قبل فعال هستند همراه شویم تا آلودگی‌های خود را به حداقل برسانند.
ذوالجودی گفت: بر این اساس تأکید سازمان بر مکان‌یابی صحیح صنایع است تا کمترین آلودگی متوجه پهنه‌های آبی شود.

حجت‌الله مرادخانی
پژوهشگر صنایع دستی و مدرس دانشگاه

 درباره صنایع دستی به عنوان مجموعه متنوعی از محصولات فرهنگی و بومی ایران بسیار صحبت می‌‌شود. عرصه‌ای که در برگیرنده بسیاری از سنت‌ها و شیوه‌های هنری و نقش‌مایه‌های کهن است و متنی ماندگار برای تجلی و ثبت آنها فراهم کرده است. در کنار کارکردهای فرهنگی و هنری، صنایع دستی واجد ارزش‌های اقتصادی و اجتماعی فراوانی هم هست که تحلیل‌های گوناگونی درخصوص آن مطرح و ارائه شده یا می‌‌شود. با وجود این خصلت‌ها و تنوع ارزنده، اما چالشی که این حوزه با آن روبه‌رو بوده این نکته است که؛ چرا آثار صنایع دستی کمتر در سبد مصرف مخاطب ایرانی قرار دارد؟ فارغ از شرایط اقتصادی حاکم و محدودیت‌های مالی پیش آمده که تأثیراتش غیرقابل انکار است، اما دلیل مهم و مبنایی دیگری که می‌‌توان مطرح کرد، خلأ عاطفی جامعه کنونی ما نسبت به محصولات صنایع دستی است. به این معنا که جهان ذهنی مخاطب ایرانی نسبت به صنایع دستی خالی است و در نتیجه صنایع دستی فارغ از قیمت و در دسترس بودن یا نبودن، اولویت ذهنی جامعه مخاطب نیست. در حالی که می‌‌توان با هزینه خرید یک بسته شکلات و شیرینی متوسط که برای سلامتی ضررهای بسیاری دارد، یک یادگاری صنایع دستی خرید و به دیدن دوستی رفت.
اما این خلأ عاطفی چگونه شکل گرفته و علت آن چیست؟ در دنیای امروز رسانه‌های مختلف تأثیرات مستقیم و غیرمستقیمی بر ناخودآگاه فردی و جمعی افراد جامعه دارند و گرایش و تمایل آنها به محصولات و خدمات مختلف را تعیین می‌‌کنند. این مسأله البته مستقل از تبلیغات مستقیمی است که در این عرصه‌ها صورت می‌‌گیرد. با نگاهی به محتوای رسانه‌های نافذی مانند فیلم و سریال‌ها، می‌‌بینیم که تقریباً در بسیاری فیلم‌ها و سریال‌های تولید داخل، صنایع دستی یا حضور ندارد یا بسیار کم رنگ و سطحی و آن هم در نماهای محدودی قابل رؤیت است. در حالی که استفاده از گوشی‌های همراه خارجی و زندگی لوکس تبدیل به یک سبک زندگی در فیلم و سریال ایرانی شده است. در دیگر تولیدات تصویری مانند انیمیشن‌ها و بازی‌های مختلف هم خبری از صنایع دستی و روایت‌های جذاب آن نیست. از سوی دیگر وقتی به رمان‌ها و داستان‌های منتشر شده به زبان فارسی هم نگاه کنیم، شرایط همین طور است و ردی و یادی از صنایع دستی در لابه‌لای سطرهای این مکتوبات دیده نمی‌شود.
رسانه‌های جمعی هم اغلب در رویدادها و مناسبت‌های مختلف مانند روز جهانی صنایع دستی و هفته صنایع دستی یا جشن نوروز، یلدا و... متمرکزتر به این هنرصنعت کهن می‌‌پردازند و محتواهای مختلفی تولید می‌‌کنند اما در دیگر ایام این تمرکز مستمر نیست و سهم صنایع دستی در محتواهای مختلفی که توسط رسانه‌های گوناگون در عرصه فرهنگ تولید و منتشر می‌‌شود، کم است. با وجود چنین شرایطی است که در کل جامعه ما در سالیان اخیر نسبت به صنایع دستی خلأ عاطفی پیدا کرده و در نتیجه کمتر در اولویت خرید ما قرار می‌‌گیرد. مقوله‌ای که به نظر می‌‌رسد تا نسبت به رفع آن اقدامات مؤثر و فراگیری صورت نگیرد، صحبت کردن از شیوه‌های جدید فروش و بازاریابی و مفاهیمی از این دست، شاید چندان گره‌گشا نباشد.
در این بین اما شبکه‌های اجتماعی و صفحات شخصی هنرمندان تا حدودی توانسته این شرایط را تعدیل کند. ولیکن تأثیر آن در برابر خلأ دیگر بخش‌ها چندان فراوان نیست. توسعه شبکه‌های اجتماعی و آموزش تولید محتوا در حوزه صنایع دستی، توانسته تا حدی تأثیراث مؤثری بجا بگذارد که رشد و توسعه بیشتر آن قطعاً خواهد توانست این خلأ عاطفی را کمتر و در نتیجه بستر مناسبی برای رونق صنایع دستی در عرصه تولید و فروش مهیا سازد.
در پایان باید گفت به نظر می‌‌رسد با تحلیل واقع‌بینانه و مبتنی بر اطلاعات درست می‌‌توان برای حل مشکلات صنایع دستی در حد بضاعت و امکانات موجود گام‌های اثربخشی برداشت و از سکون این عرصه مهم از صنایع فرهنگی ایران ممانعت به عمل آورد. بی تردید در این مسیر حمایت دیگر مؤلفان و خالقان آثار هنری در سینما، سریال، تلویزیون، نویسندگان و شعرا نیز خواهد توانست در تعاملی هم افزایانه، انرژی حیات بخشی را به بطن اقتصاد فرهنگ ایران منتقل سازد.

ایرنا - یوسف احمدی، دادستان عمومی و انقلاب جلفا گفت: با توجه به احتمال وجود خطرات جانی و مالی برای گردشگران منطقه، آبشار «آسیاب خرابه» جلفا در استان آذربایجان شرقی در راستای حفاظت از حقوق عامه تا استحکام بخشی و ایمن‌سازی نقاط حادثه خیز تعطیل است.

فارس- علی دارابی، قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور در دو نامه جداگانه مراتب ثبت ملی 7 میراث‌ فرهنگی ناملموس را به استاندار قزوین ابلاغ کرد که یکی از آنها بازی‌های محلی قزوین است.

ایسنا- حسن اکبری، معاون محیط‌ زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌ زیست گفت: بیش از ۲۰ سال پیش قانونگذار بر اساس نظرات کارشناسی سازمان حفاظت محیط‌ زیست فهرستی از گونه‌های جانوری کشور را در طبقات در معرض خطر انقراض، حفاظت و حمایت شده، عادی و زیانکار تعریف کرد و با توجه به اینکه به مرور زمان جمعیت برخی از گونه‌ها نسبت به سال‌های گذشته افزایش یا کاهش یافته، بازنگری فهرست طبقه‌بندی حفاظتی گونه‌ها ضروری است.

ایرنا- سید مؤید محسن‌نژاد، مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس با تأکید بر اینکه خطر تخریب یا فرونشست، بنای مسجد وکیل شیراز را تهدید نمی‌کند، گفت: قرار شد تخلیه فاضلاب این بنا از طریق سیستم مرکزی شهری انجام شود.

میراث‌ آریا- فرحناز رافع، رئیس مرکز ملی فرش ایران گفت: سنگسر ظرفیت راه‌اندازی خانه خلاق و شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه فرش را دارد و مرکز ملی فرش نیز از راه‌اندازی خانه خلاق و شرکت دانش‌بنیان در این شهر حمایت می‌کند.

فارس- مریم جلالی، معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور گفت: شبکه مویرگی باید یک نقطه کوچک در خانه‌ای روستایی را به بالاترین نقطه زنجیره ارزش وصل کند تا بتوانیم دست دلال‌هایی را که باعث افزایش کاذب قیمت یا معرفی نامناسب محصولات هستند کوتاه کنیم.