«مولی امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام»: اگر کسی از تو عذر خواهی کرد تو نیز عذر او را بپذیر (که نشانه شخصیت والای تو است).
(تحف‌العقول، ص ٨٢)

خدا را شکر نسبت به قبل حالم خیلی بهتر است. در خانه‌ای که مستقر شدم، آقایان قرایی و اصغری از طرف صداوسیما همراه خانواده‌هایشان خیلی برایم زحمت کشیدند. دو پرستار هم شبانه‌روز در کنارم هستند و فیزیوتراپ هم دارم که به منزل می‌آید و کارم را انجام می‌دهد. از وضعیت موجود راضی‌ام و امیدوارم حالم بهتر شود؛ دیگر راضی‌ام به رضای خدا. خدا را شکر می‌کنم که نگذاشتند من تنها بمانم. این روزها همچنان تحت درمان هستم. با فیزیوتراپی‌هایی هم که داشتم، پاهایم خدا را شکر کمی بهتر شده‌اند و راه افتاده‌ام. برخی دوستان و هنرمندان گهگاهی به دیدنم می‌آیند. اخیراً هم چندین کار برای بازی پیشنهاد شده است که باید ببینم وضعیتم چطور می‌شود. خودم که خیلی دوست دارم کارم را ادامه بدهم و بازی داشته باشم اما با این حال فعلاً ممکن نیست، باید کمی وضعیتم تغییر کند و بهتر شوم.
بخشی از سخنان هنرمند پیشکسوت سینما در گفت‌و‌گو با ایسنا

رضا امینی
فعال فرهنگی
در فهرست غیررسمی که اخیراً در خصوص ساختمان های ناایمن منتشر شده، علاوه‌ بر ساختمان های تجاری و مسکونی، نام چند مکان هنری نیز به چشم می‌خورد؛ اماکنی مانند سینما و تئاتر که قاعدتاً مخاطبانی چند صدنفری در آنها حضور می‌یابند تا در هربار اکران فیلم یا اجرای نمایش، ساکن بر صندلی‌ها نشسته و اوقاتی را با هنر سپری کنند. این فهرست، دقیق و درست باشد یا نباشد لازم است به ایمنی اماکن، خصوصاً مراکز فرهنگی و هنری توجه و حساسیتی مضاعف داشت.
از دیرباز نیز مخاطبان هنر تئاتر و سینما، علاوه برانتخاب اثر هنری برای تماشا، مکان را هم در زمره انتخاب‌های خود قرار می‌دادند، گو اینکه در هر فصل اکران فیلم، سینماهای متعددی به‌صورت مشترک برای یک یا چند فیلم در نظر گرفته می‌شوند، بنابراین مخاطبان با توجه به علاقه خود به تماشای فیلم مورد نظر در مکان دلخواه، دست به انتخاب می‌زنند. حال در نظر بگیرید که چنین مخاطبانی که دیدن فیلم را به جای تماشا در خانه (و احتمالاً سینمای خانگی) در سالن سینما ترجیح می‌دهند، متوجه شوند که سینمای مورد نظر ناایمن است. چنین چیزی یعنی شل شدن پای مخاطب برای رفتن به سینما یا تئاتر و این یعنی آسیبی مضاعف بر پیکره کم جان اقتصاد سینما. البته که در فهرست مذکور نام چند بیمارستان هم دیده می‌شود و اساساً انتشار فهرست، از نظر روانی، حاضران و مشتریان چنین اماکنی را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد و لازم است تا برای هر دسته از اماکن ذکر شده، کارگروهی تشکیل و ساز و کارهای ایمن‌سازی هرچه سریع‌تر تعیین و کار آغاز شود.
اما در خصوص اماکن هنری، به لحاظ وضعیتی که این هنرها بویژه از نظر اقتصادی در دوران کرونا پشت سر گذاشته‌اند، اقدام مؤثر و سریع لازم است. در درجه نخست، کارشناسان و متخصصان معماری و شهرسازی می‌بایست، مختصات دقیق چنین اماکنی را به دقت بررسی و درجه ناایمنی این مکان ها را با درجه گذاری‌های مرسوم خود مشخص کنند؛ مثلاً کم، متوسط، زیاد یا پرخطر و بر مبنای نظرات کارشناسی خود که حتی ممکن است در ورودی سینما (یا دیگر مکان های عمومی) نصب شود، مخاطب را آگاه سازند و در صورتی که حقیقتاً چنین مکان‌هایی در برهه زمانی مشخصی، پر خطر هستند، تا زمان رفع مشکلات بنیادی، از پذیرش مخاطب اجتناب کنند. خلاصه کلام اینکه، باید قدر همین میزان تماشاگرانی که وقت و هزینه خود را مصروف فرهنگ و هنر می‌دانند را دانست و با ایمن‌سازی مکان‌های نا ایمن، خیال آنها را بابت امنیت‌شان راحت کرد.

 اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
یازدهم ذیقعده - امروز - مصادف با خجسته میلاد هشتمین خورشید هدایت، امام علی بن موسی الرضا(ع) و روز پایانی دهه کرامت است. در شماره‌های قبل حول محور کرامت انسانی، بنیان‌ها، ویژگی‌ها و تفاوتش با معجزه به نکاتی اشاره شد. در این شماره نیز به سایر مؤلفه‌های کرامت انسانی در سیره رضوی(ع) اشاره گذرایی نموده و دفتر این گفت‌و‌گو را می‌بندیم.
از منظر دیانت اسلام، پاسداشت کرامت انسان، مسیر کمال آدمی را هموار و دستیابی به بسیارى از مراتب والای معنوی را برای وی تسهیل می‌نماید. به عبارتی دیگر، تکریم جان آدمی، انسان را متوجه افق روشن کمال نموده و از ظرفیت تربیتی و رشد برخوردار می سازد. خداوند همه آن چه را که در تربیت و تکامل انسان نقش دارد، به صفت کرامت ستوده است: «اقْرَأْ وَرَبُّک َ الَأْکرَمُ»
بخوان و پروردگار تو کریم‌ترین (کریمان) است (علق، 3) و فرشتگان را که مأمور ابلاغ پیام کرامتند به عنوان عباد کریم معرفی می‌کند: «کرَامًا کاتِبِینَ»(انفطار، 11)؛ فرشتگان نزد خدا گرامی هستند. همچنین از صحف پیامبران که برنامه‌های تربیتی را در بر دارد به عنوان «صحف مکرمه»یاد می‌نماید: «فِی صُحُفٍ مُکرَّمَةٍ»(عبس، 13) و قرآن کریم به صفت کریم آراسته شده است: «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کرِیمٌ»(واقعه، 77)؛ آن قرآن باارزشی است. موضوع تربیت یعنی انسان نیز به صفت کرامت ستوده شده است: «وَلَقَدْ کرَّمْنَا بَنِی آدَمَ»(اسراء، 70)؛ فرزندان آدم را گرامی داشتیم.در سیره تعلیمی امام علی بن موسی الرضا(ع) توحید، عبودیت، عقلانیت، حریت، عدالت، شاکر بودن و... از جمله مؤلفه‌هایی هستند که درعداد پاسداشت کرامت انسانی به‌شمار آمده و آدمی را به کمال و قرب الهی رهنمون می‌شوند.در سیره و میراث امام رضا(ع) متناسب با ارجمندی و کرامت انسان نمونه‌های بسیاری وجود دارد که درک آن را آسان می‌کند.
بررسی سیره گفتاری و عملی امام رضا(ع) نشان می‌دهد که برترین مؤلفه کرامت انسانی، عبودیت به معنای وسیع کلمه است.عبودیت به مفهوم عبادت همراه با شناخت به یگانه‌پرستی و توحید انجامیده و انسان را از ذلت و خواری غیر‌پرستی می‌رهاند و شأنی شایسته بدو می‌بخشد. عقلانیت و عقل‌گرایی نیز سبب کسب معرفت نسبت به حقایق و در نتیجه عمل به آنها شده و آزادگی و حریت هم مانع رکود در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی و...می شود. همچنین عدالت طلبی از رفتارهای مانع رسیدن به کمال مانند فساد و رشوه جلوگیری کرده و شاکر بودن موجب ادای حق و خدمت به خلق خواهد شد.
کلام وحی به صراحت اعلام کرده که انسان کریم است: «وَلَقَدْ کرَّمْنَا بَنِی آدَمَ»(اسراء، 70)؛ ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم. همچنین خداوند به خاطر آفرینش انسان، خود را بهترین خالق معرفی کرده است: «فَتَبَارَک‌الله أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ»(مؤمنون، 14)؛پس بزرگ است خدایی که بهترین آفرینندگان است. براین اساس بهترین خالق با خلق موجودی کریم و با ارزش معنا می‌یابد و بر اساس آیه«نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی»(حجر، 29)؛از روح خود در آن دمیده و انسان متخلق به صفات الهی است تا شایستگی جانشینی روی زمین را داشته باشد: «إِنِّی جَاعِلٌ فِی الَأْرْضِ خَلِیفَةً»(بقره، 30)بنابراین، دارا نبودن مؤلفه‌های کرامت مانند عبودیت، عقلانیت، آزادگی، عدالت و... با وعده خلافت روی زمین منافات دارد. همان‌طور که بیان شد مؤلفه‌های اصل کرامت موجب کمال انسان می‌شوند. بدین معنا که عواملی همچون بی‌تقوایی، بی‌عدالتی، بی‌خردی، ناسپاسی و نبود آزادی و آزادگی، کرامت انسانی را خدشه دار می‌کند.
بنابر سیره نظری و عملی امام رضا(ع)نیز عواملی که زمینه ساز کمال انسانی است، به حفظ کرامت که همراستا با فطرت الهی انسان است باز‌می‌گردد و تأیید‌کننده این فرض است که کرامت نقش زیربنایی در کمال وجودی انسان دارد. حضرت، کرامت و مؤلفه‌های آن را در سطح فردی و اجتماع برای تکامل وجودی انسان ضروری می‌داند؛ زیرا در نظر ایشان هرکدام از این مؤلفه‌های کرامت‌بخش، دربردارنده آثار و مراتب کمالی است؛ بدینگونه که بندگی خدا به توحید می‌انجامد. عقلگرایی در دو حوزه نظری و عملی، سبب کسب معرفت نسبت به حقایق و عمل به آنها می‌شود. شکرگزاری حقیقی با طی مراحلی مانند توحیدباوری، ایمان، ادای حق و خدمت به خلق ممکن می‌شود. حریت مانع رکود در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، سیاسی و... می‌شود. همچنین زمینه اثبات الگوی مطلوب کمال با طرح عقاید گوناگون فراهم می‌شود. عدالت نیز از رفتارهای غیرکمالی مانند رعایت نکردن حقوق خدا و خلق، فساد، دروغ، رشوه و... جلوگیری می‌کند. بنابراین دیدگاه امام رضا(ع) مانند آموزه‌های اسلام بر لازم و ملزوم بودن مؤلفه‌های کرامت و کمال انسان تأکید می‌کند.

مرتضی فاطمی
فیلمساز
در محاصره اخبار تلخ هر کدام از ما دنبال بهانه‌ای هستیم تا حال‌مان را خوب کنیم. خیلی‌ها به آثار فرهنگی پناه می‌برند برخی به کتاب، بعضی فیلم می‌بینند و بخشی هم موسیقی گوش می‌کنند یا به تماشای تئاتر می‌روند. از جمله فیلم‌هایی که احتمالاً می‌تواند دیدنش حالتان را خوب کند «نیمه شب در پاریس» وودی آلن است. همه ما فکر می‌کنیم دوره‌ای پر از رنج و سختی را پشت سر می‌گذاریم و گذشته را به‌خاطر حس نوستالژیک بودنش جذاب‌تر می‌بینیم. این فیلم به زبان ساده و عامه‌فهم _ تخصص وودی آلن همین است که مفاهیم فلسفی را در قالب درام و کمدی به شما منتقل کند_ می‌گوید هر دوره‌ای چطور جذابیت‌ها و زیبایی‌های خودش را دارد.
دیگر فیلم پیشنهادی من برای این روزها تماشای «راه‌های افتخار» استنلی کوبریک است؛ یک فیلم به ظاهر جنگی اما درباره قضاوت‌های شتابزده و مواجهه با انسان‌ها در زمان‌های مختلف. این فیلم نشان می‌دهد انسان‌ها اگر بخواهند در میدان جنگ هم حتی می‌توانند انسان‌های خوبی باشند.
در نهایت سفارش می‌کنم «چه زندگی شگفت انگیزی» فرانک کاپرا را در لیست فیلم‌هایتان برای تماشا قرار دهید. با این فیلم درک می‌کنیم خیلی از اتفاق‌هایی که برای ما می‌افتد و احساس خوبی نسبت به آنها نداریم چه بسا همان اتفاق‌های خوب زندگی‌مان باشد. از میان آثار مکتوب، از جمله انتخاب‌هایم کتاب «عدالت» مایکل سندل است. با خواندن این کتاب بخوبی متوجه خواهید شد که آدم‌ها با تغییر نمای دیدشان نسبت به مسائل قضاوت‌هایشان چگونه دستخوش تغییر می‌شود. خواندن این کتاب را به‌طور خاص به اهالی هنر و سینما توصیه می‌کنم.
کتاب دیگری که پیشنهادش می‌کنم از آثار برتراند راسل است. جزوه 40 صفحه‌ای از پاورقی‌هایی که برای روزنامه‌ها می‌نوشته و حالا در قالب کتاب منتشر شده است به اسم «در ستایش بطالت» که بر خلاف عنوانش در تمجید بطالت نیست فقط می‌خواهد بگوید همه آدم‌ها به فراغت نیاز دارند و در این آسودگی است که می‌توانند اتفاق‌های بزرگی را رقم بزنند. اما کتابی که همیشه جزو لیست منتخبم هست و همیشه به دوستانم توصیه کرده‌ام جویده، سر فرصت و با آرامش و صفحه به صفحه بخوانندش کتاب «حکمت زندگی» شوپنهاور است. این کتاب ریشه‌های مواجهه انسان با سه پرسش اصلی درباره مرگ، تنهایی و عشق را به زبان ساده و همه فهم بیان می‌کند.
در میان رمان‌ها، یکی از انتخاب‌های برترم قطعاً «برادران کارامازوف» داستایوفسکی است. ساده‌ترین دلیلش این است که نیاز نیست مرتضی فاطمی این کتاب را به شما پیشنهاد کند بلکه رمانی است که خیلی از بزرگانی که سخنان‌شان ماندگار شده از جمله انیشتین، پیشنهادش کرده‌اند و شاهکاری است که مسیر زندگی خیلی‌ها را تغییر داده است. این کتاب با نگاهی روانکاوانه برای مخاطب قصه می‌گوید. خواندن این رمان عالمانه و متفکرانه را به همه بخصوص افراد بالای 30 سال توصیه می‌کنم.

علیرضا نراقی
منتقد
بدون شک به واسطه جنبش‌های آگاهی بخش محیط‌ زیستی، همچنین مطالعاتی که در این زمینه توسط پژوهشگران انجام گرفته و هشدارهایی که در رسانه‌های جمعی در خصوص اهمیت مسائل محیط‌ زیستی و آینده زمین و منابع آن منتشر شده است امروز عامه مردم توجه بیشتری به این مسأله حیاتی پیدا کرده‌اند، اما یکی از نتایج این تلاش‌ها و حسرت‌های ناشی از کشف واقعیت درخصوص آسیب‌هایی که انسان در طول تاریخ به تنوع زیستی و منابع حیاتی زمین زده است، نگاه دلسوزانه و مهربانانه انسان‌های بیشتری به طبیعت و مظاهر آن است. گویی جنبش‌های سبز جهانی توانسته‌اند دوباره به انسان از طرقی علمی و در پیوندی با رسانه‌های نوین، عشق و خاستگاه پرمعنای طبیعت در زندگی بشری را یادآوری کنند؛ امری که به واسطه توسعه و سبک زندگی شهری مدرن از چشم انسان و زندگی هر روزه او پنهان مانده بود و هر چیز که به نظر نیاید در ذهن هم جایگاه خود را از دست می‌دهد و چنین اتفاقی در نسبت انسان با طبیعت و گونه‌های دیگر زیستی رخ داده بود.
اما در این میان همواره یک پدیده نقشی مهم در یادآوری طبیعت و تنوع زیستی به انسان داشته است و آن مستندهای حیات وحش بوده‌اند. این گونه آثار همواره با بازنمایی طبیعت و زندگی‌های متفاوت از جذاب‌ترین گونه‌های سینمای مستند بوده‌اند؛ یکی از اثرات طبیعت روی انسان ایجاد حیرت است. با اینکه انسان خود بخشی از طبیعت و در اصل برآمده از آن است اما در مواجهه با عظمت و قدمت مظاهر حیات و تنوع مسحورکننده گونه‌های زیستی دچار حیرت می‌شود و این حیرت همان‌طور که در آموزه‌های فکری و فلسفی آمده است به وجود آورنده تصعید و فراروی انسان از روزمرگی و درک معنای اصیل حیات(حقیقت) بوده است. همین احساس حیرت و شگفتی امری است که باعث شده مستندهای حیات وحش به یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های تلویزیونی در ایران و حتی جهان بدل شود. در کنار هشدارها و آگاهی دادن رسانه‌های جمعی یکی از نقاطی که در عشق و مسئولیت‌پذیری انسان‌ نسبت به طبیعت مؤثر بوده و است مستند‌های طبیعت‌گرا و حیات وحش است که باعث شده بسیاری از انسان‌ها حس در خانه بودن طبیعت را در خود بازیابی کنند. ما توسط طبیعت فراگرفته شده‌ایم و خانه ما فراتر از تصوری که داریم تمامیت جهانی است که در آن زندگی می‌کنیم. مستندهای طبیعت‌گرا و حیات وحش، همچنین آثار مستند پژوهشی آگاهی‌بخش و انتقادی در خصوص مسائل محیط‌ زیست پس از اینکه ما را متوجه بحران‌های بسیار اساسی محیط‌ زیست و اهمیت اصلاح سبک زندگی می‌کنند، ما را با وسعت جهان آشنا می‌سازند و این به وجود آورنده احساس عشق است؛ عشق به تمام هستی و به وجود در تمام مظاهر متنوع آن. همین عشق است که در نهایت از بحران محیط‌ زیست که تنها بحران حقیقی زیست ماست ما را به شیوه دیگری از سیاست‌ورزی خواهد رساند؛ نگاهی که عشق و همکاری در آن تنها راه دفاع از حیات است و روی زمین هیچ رژیمی قوی‌تر از رژیم همواره زنده حیات نیست.

نمایش‌های روی صحنه، کنسرت‌هایی که قرار است اجرا شود، انتشارات تازه بازار کتاب و فیلم‌های روی پرده مؤلفه‌هایی تکرار شونده در فعالیت این روزهای هنرمندان در فضای مجازی است.

مهتاب کرامتی ویدیویی از جشن امضای کتاب شنیدنی «چشم سگ» را به اشتراک گذاشته است که روز پنجشنبه 19 خردادماه برگزار شد. این کتاب با خوانش مهتاب کرامتی و نوشته عالیه عطایی شنیدنی شده است.
پرواز همای از برگزاری کنسرت در کرمان خبر داده است. او در تاریخ بیست و ششم و بیست و هفتم خردادماه در سالن فجر کرمان اجرا دارد.
محسن شریفیان با انتشار ویدیویی از زنده‌یاد علی مرادخانی روی تخت بیمارستان در ایام سالروز درگذشت او از این مدیر فرهنگی یاد کرده است.
مونا فرجاد که این روزها فیلم «پسران دریا» به کارگردانی افشین هاشمی را روی پرده سینما دارد، دنبال کنندگان صفحه اینستاگرامش را به تماشای این فیلم دعوت کرده است. او در این ویدیو «پسران دریا» را فیلمی مناسب خانواده، نوجوانان و حتی کودکان عنوان می‌کند و می‌گوید حیات این‌گونه فیلم‌ها و سینما تنها با حضور مخاطبان در سالن‌های سینما امکانپذیر است.
الهام پاوه‌نژاد ویدیویی از صحنه تمرین «جنون محض» منتشر کرده است. او از آغاز پیش فروش بلیت این نمایش کمدی خبر داده است. «جنون محض» به کارگردانی علیرضا کوشک جلالی از پنجشنبه 26 خردادماه در تماشاخانه تیتان روی صحنه می‌رود.

دیگه چه خبر؟
در کمتر از یک هفته مانده به آغاز اجرای کنسرت نمایش «سی‌صد» عوامل این پروژه قطعه «لیلا» را با آواز رضا بهرام و آهنگسازی تهمورس پورناظری منتشر کردند. این ویدیو را جواد عزتی، رضا بهرام، سهراب و تهمورس پورناظری، امیرجدیدی و... بازنشر کرده‌اند. پروژه «سی‌صد» کاری از سهراب پورناظری به کارگردانی امیر جدیدی و آهنگسازی تهمورس پورناظری با حضور رضا بهرام به‌عنوان خواننده روی صحنه می‌رود. در این اثر بازیگرانی چون جواد عزتی، ماهور الوند، مهران غفوریان، دل‌نیا آرام و… به‌عنوان بازیگر حضور دارند.
نشر ثالث با انتشار تصاویری از طرح جلد «تاریخ شفاهی یکصد سال تئاتر کودک و نوجوان در ایران» در توضیح این آثار آورده است: «هر کتاب خاطره‌ای زمان و زمانه‌ای را به تصویر می‌کشد که سال‌ها با خواننده آن فاصله دارد. این آثار در عین آموزنده و سرگرم‌کننده بودن فرهنگ را چونان گنجی منتقل و از این راه به یکپارچگی و قوام ملی کمک می‌کنند. «تاریخ شفاهی یکصد سال تئاتر کودک و نوجوان در ایران» تئاتر را در گستره‌ای به بزرگی ایران فرهنگی در درازای سده اخیر و از چشم مخاطب کودک و نوجوان می‌نگرد.»

بهروز شعیبی کارگردان فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» در آیین رونمایی رسمی این فیلم در مشهد مقدس از تصمیم برای اکران نیم‌بهای این فیلم همزمان با سالروز ولادت امام رضا‌(ع) در سراسر کشور خبر داد. بر این اساس و با هماهنگی سازمان سینمایی با صنف سینماداران، فیلم «بدون قرار قبلی» روز شنبه ۲۱ خردادماه در سینماهای سراسر کشور به صورت نیم‌بها اکران خواهد شد. /مهر