با روس‌ها در خصوص مسائل مربوط به بازار نفت گفت‌و‌گو کردیم؛ تصمیماتی هم گرفته شد که امیدواریم اثربخش باشد / ایران و روسیه نقشه بلندمدت همکاری های اقتصادی تنظیم می کنند

گروه اقتصادی/ برخی از رسانه‌های غربی از جمله رویترز در هفته‌های اخیر مدعی شدند که روسیه سهم بازار نفت ایران را تصاحب کرده و این مسأله به کاهش صادرات نفت ایران منجر شده است. در این میان، عنوان شده که روسیه تحریم مضاعفی را بر صنعت نفت ایران تحمیل کرده و با گرفتن بازار نفت ایران، فروش نفت آن را کاهش داده است. اما برخلاف این اظهارات مبنی بر شکل‌گیری فضای رقابتی و مخرب در روابط ایران و روسیه، هفته گذشته هیأتی از مسکو به تهران آمدند و بر تمایل روسیه به توسعه همکاری‌های اقتصادی، بویژه در حوزه انرژی، تأکید کردند.
معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل و بازرگانی در این باره به «ایران» می‌گوید: «نشست هیأت‌های عالی اقتصادی و تجاری ایران و روسیه نقطه عطفی در روابط اقتصادی ایران و روسیه بود. در این نشست، تصمیمات مهمی در زمینه همکاری‌های دو کشور در بخش‌های انرژی، حمل‌ونقل، کشاورزی، صنعت و تجارت اتخاذ شد. در این راستا، مقرر شد که هیأت‌های کارشناسی دو کشور جلسات تخصصی را ادامه دهند.»
احمد اسدزاده با اشاره به صرافت روس‌ها برای توسعه همکاری‌ها با ایران، ادامه می‌دهد: «حتی طرف روس یک نقشه راه برای همکاری‌های بلندمدت اقتصادی با ایران پیشنهاد کرد که مقرر شد در آینده نزدیک و در جریان کمیسیون مشترک اقتصادی در مسکو بررسی و امضا شود.»
کارشناسان بر این باورند که ایران و روسیه که اکنون هر دو تحت تحریم‌های امریکا قرار دارند، می‌توانند با توسعه همکاری‌ها بخش قابل توجهی از تحریم‌ها را خنثی کنند و اکنون پیشنهاد روسیه مبنی بر تنظیم یک «نقشه راه همکاری‌های بلندمدت» نشان‌دهنده عزم این کشور برای توسعه همکاری‌ها با ایران در جهت خنثی‌سازی تحریم‌های غرب با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود در هر دو کشور است.
مذاکره با روسیه بر سر بازار نفت
روسیه در ماه‌های اخیر برای حفظ بازار نفت خود تخفیف‌های قابل توجهی را به مشتریان نفت خود داده که تا اندازه‌ای نظم بازار را برهم زده است. این موضوع تاکنون بازار نفت ایران را تحت تأثیر قرار نداده و صادرات نفت ایران را کم نکرده است. مقامات وزارت نفت عنوان می‌کنند که همچنان صادرات نفت ایران 40 درصد بیشتر از ابتدای دولت سیزدهم است و از تمام ظرفیت‌های بازاریابی و بازارسازی استفاده می‌شود که نه تنها صادرات نفت کشور کم نشود، بلکه حجم فروش نفت و همین‌طور تعداد مقاصد صادراتی بیشتر شود. البته با توجه به تخفیف‌هایی که این روزها به مشتریان نفت می‌دهند، رقابت در بازار بیشتر شده است.
معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت با اشاره به اینکه یکی از محورهای گفت‌و‌گو‌های ایران و روسیه در هفته گذشته همین موضوع بود، عنوان می‌کند: «با روس‌ها در خصوص اقداماتی که در بازار نفت انجام می‌دهند و همین‌طور سهم ایران از این بازار گفت‌و‌گو کردیم؛ تصمیماتی هم گرفته شد که امیدواریم اثربخش باشد.»
بیش از۵۰ شرکت خصوصی روس به ایران آمدند
اسدزاده با اشاره به مذاکرات انجام شده برای استفاده از ظرفیت شرکت‌های خصوصی هر دو کشور در مسیر توسعه همکاری‌ها، اظهار می‌کند: «بیش از۵۰ شرکت خصوصی از روسیه نیز آقای نوواک، معاون نخست‌وزیر روسیه را در این سفر همراهی کردند. این همایش تجاری با حضور نزدیک به ۲۰۰ شرکت بخش خصوصی ایران برگزار شد. ان‌شاءالله بزودی شاهد قراردادهای سودمندی برای هر دو طرف خواهیم بود.»
معاون وزیر نفت عنوان می‌کند: «بر این باوریم که برخی تحولات در منطقه تهدیداتی را ایجاد کرده است؛ اما می‌توان با برنامه‌ریزی، این تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد.»
در این راستا، معاون نخست‌وزیر روسیه نیز هفته گذشته در تهران عنوان کرد: «جمهوری اسلامی ایران شریک دیرینه و مطمئن تجاری و اقتصادی روسیه است و روابط دو کشور در بالاترین سطح سیاسی است. دیدارها و گفت‌وگوهای تلفنی که انجام می‌شود بویژه سفر سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران به مسکو و دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه حاکی از این امر است.»
هدفگذاری برای افزایش 10 برابری حجم روابط اقتصادی
روس‌ها در پایان نشست روز چهارشنبه، چهارم خردادماه، تأکید کردند که حجم تجارت خارجی بین ایران و روسیه در سال گذشته ۴ میلیارد دلار بوده، اگرچه این رقم بهترین شاخص در ۱۰ سال گذشته است، اما با توجه به ظرفیت‌های موجود کافی نیست و باید این حجم تبادل افزایش پیدا کند.
در این رابطه، معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل و بازرگانی توضیح می‌دهد: «در این نشست هدف‌گذاری شد که حجم روابط اقتصادی دو کشور از ۴ میلیارد دلار با رشد 10 برابری به   40 میلیارد دلار برسد. مقرر شد نشست‌های چندجانبه‌ای بین ایران و روسیه و کشورهای واقع در مسیر کریدور شمال-جنوب برگزار شود.»
او ادامه می‌دهد: «البته بدون شک ارتقای تجارت بین دو کشور بدون ارتقای زیرساخت‌های ارتباطی و حمل و نقلی میسر نخواهد شد.» اسدزاده با اشاره به توافق‌های انجام شده میان ایران و روسیه برای توسعه زیرساخت‌ها و همین‌طور حجم روابط تجاری، عنوان می‌کند: «در بخش زیرساخت‌های حمل‌ونقل موضوع راه‌آهن رشت-آستارا و گرمسار-اینچه برون مورد پیگیری ویژه قرار گرفت. در بخش کشاورزی نیز تصمیمات مهمی گرفته شد و طرف روس موافقت خود را برای ارائه برخی تسهیلات جهت واردات غلات از روسیه ارائه کرد. همچنین حدود 20 طرح همکاری در بخش فناوری تهیه و ارائه شد.»
معاون وزیر نفت در زمینه همکاری‌های تهران و مسکو برای توسعه روابط در زمینه انرژی نیز اشاره می‌کند: «تصمیمات مهمی در زمینه هم‌افزایی دو کشور در بخش نفت و گاز گرفته شد. همان‌طور که وزیر نفت اشاره کردند، توافق‌های این بخش در بحث توسعه میدان‌های مشترک، میدان‌های مستقل نفت و گاز و سرمایه‌گذاری‌های مشترک و در حوزه پتروشیمی، دانش فنی، صدور کاتالیست‌ها و بحث سوآپ گاز، سوآپ فرآورده‌های نفتی و حتی نفت خام در قالب کارگروهی مشترک تعریف می‌شود. در بخش پتروشیمی نیز تفاهمنامه‌ای بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی و اتحادیه صنایع پتروشیمی منعقد شد. دو کشور ظرفیت‌های بالایی در بخش پتروشیمی دارند که می‌تواند مکمل یکدیگر باشد.» او با اشاره به برخی تصمیمات مهم میان دو کشور در زمینه خنثی‌سازی تحریم‌ها، اذعان می‌کند: «در بخش بانکی که جزو مهم‌ترین بخش‌های روابط است، مقرر شد موضوع پیمان پولی و استفاده از ارزهای ملی و اتصال سیستم‌های پیام‌رسان بانکی دو کشور پیگیری شود.»
بر اساس این مذاکرات، توافق‌ها و تفاهم‌های شکل گرفته میان ایران روسیه، معاون وزیر نفت نشست هفته گذشته ایران و روسیه را نقطه عطف روابط اقتصادی دو کشور می‌داند. بویژه آنکه اکنون روس‌ها اعلام کرده‌اند به‌دنبال همکاری‌های بلندمدت با ایران هستند و مفهوم آن آغاز فصل جدیدی در روابط دو کشور است.

نگاه
آیا صادرات نفت ایران کاهش یافته است؟

خبرگزاری رویترز روز پنجشنبه مدعی شد که امریکا محموله نفت ایران را در نزدیکی جزیره اویا یونان توقیف، مصادر کرده و در حال انتقال آن به آب های سرزمینی خود است. اما صادرات نفت ایران با وجود تحریم‌ها، تلاش امریکا برای گرفتن کشتی‌های ایران و همین طور تشدید رقابت در بازار، هنوز 40 درصد بالاتر از ارقام 9 ماه قبل، یعنی در ابتدای دولت سیزدهم است. به طوری که محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران می‌‌گوید: «نسبت به دولت گذشته صادرات نفت بیشتری انجام می‌دهیم و درخصوص وصول مطالبات نفتی نیز مشکلی نداریم و همان طور که زمان می‌گذرد، به صورت مدیریت شده صادرات را پی می‌گیریم.»
ایرنا در این رابطه به نقل از خجسته مهر می‌‌نویسد: «صادرات نفت ایران 40 درصد افزایش داشته است. برای افزایش صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم، علاوه بر احیای بازارهای سنتی صادراتی، مقاصد و مشتریان جدیدی برای نفت ایران ایجاد شده است. به عبارتی، این افزایش صادرات هم به مقاصد جدید بوده و هم مشتریان جدیدی داشته است. همچنین نتیجه پیگیری‌ها و سختکوشی‌هایی بوده که توانسته بخشی از بازار سنتی را احیا کند. علاوه بر آن پشتکار همکاران ما در شرکت ملی نفت نیز وجود داشته و اینها مجموعه عواملی بوده که منجر به افزایش صادرات نفت ایران شده است.»
در همین حال، نشریه آرگوس عنوان می‌‌کند: «دولت ترامپ قصد داشت صادرات ایران را به صفر برساند اما تنها توانسته بود در نیمه اول سال 2019 صادرات را به 250 تا 300 هزار بشکه در روز کاهش دهد و از سال 2021 میلادی نیز به ارقام بالاتری رسیده است، به طوری که براساس گزارش ردیابی آرگوس، به طور میانگین حدود 760 هزار بشکه در روز در ژانویه تا آوریل امسال فروش نفت ایران رقم خورده است.» آرگوس انتظار دارد که احیای برجام به شکل اولیه آن بتواند به طور واقع بینانه 1.3 تا 1.4 میلیون بشکه در روز به عرضه جهانی نفت ظرف 6 تا 9 ماه پس از اجرای آن اضافه کند.
 «میدل ایست آی» نیز عنوان می‌‌کند که «حذف حتی بخش کوچکی از صادرات ایران از بازارهای جهانی احتمالاً باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود که برخلاف هدف دولت برای کاهش قیمت بنزین عمل می‌کند.»
گفتنی است روز گذشته و در زمان تنظیم این گزارش معاملات آتی هر بشکه نفت خام در محدوده 117 دلار انجام می‌‌شد. محدودیت عرضه که بخشی از آن ناشی از فشار امریکا بر صادرات نفت ایران و روسیه است، موجب شده تا قیمت نفت خام در نرخ‌های بالاتر از 110 دلار به ثبات برسد و همین موضوع افزایش قیمت انرژی در کشورهای مصرف کننده، تورم اقلام کالایی و نارضایتی اجتماعی را در پی داشته است.

آغاز مذاکرات برای صادرات گاز به پاکستان

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران درباره صادرات گاز به پاکستان گفت: در این خصوص مذاکرات را به زودی آغاز می‌کنیم، آنها هم علاقه‌مند هستند که از ایران واردات داشته باشند اما هنوز در شروع مذاکرات هستیم و اقدام خاصی انجام نشده است. مجید چگنی مدیر عامل شرکت ملی گاز در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به برنامه صادرات گاز به اروپا گفت: طبیعی است که ما هم دنبال این هستیم که بازارمان را توسعه دهیم و مشتری جدیدی داشته باشیم. ما قطعاً بررسی‌ها را انجام می‌دهیم، اما هنوز نتیجه قطعی حاصل نشده، طبیعی است که ما هم دنبال این هستیم که بازارمان را توسعه دهیم و مشتری جدیدی داشته باشیم. وی تأکید کرد: برنامه ما برای ورود به بازار اروپا از مسیر خط لوله است ولی هنوز به نتیجه قطعی نرسیدیم، بنابراین فعلاً نمی‌توانیم اظهار نظر کنیم.

برنامه‌ریزی احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر

معاون وزیر نیرو گفت: دولت سیزدهم احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه انرژی‌های تجدیدپذیر طی ۴ سال را برنامه‌ریزی کرده است.
محمود کمانی اظهار کرد: براساس این تصمیم دولت، ۴ هزار مگاوات برق از طریق نیروگاه‌های خورشیدی تأمین می‌شود و سرمایه‌گذاران مختلفی در این راستا اعلام آمادگی کرده‌اند که در حال بررسی طرح‌های آنها هستیم، ساختگاه‌ها در حال ارزیابی است، در استان مرکزی ساختگاه‌های خوبی معرفی شده است و در هفته آینده مرحله دوم مناقصه انجام می‌شود تا ظرف یک ماه آینده عملیات احداث نیروگاه‌ها در کشور انجام گیرد.