صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی فعال در صنعت زغال‌سنگ از افزایش بیشتر هزینه‌ها نسبت به درآمدها خبر می‌دهد

سعید رشیدی نوبندگانی
خبرنگار
صنعت زغال سنگ با 4 نماد و ارزش بازاری 11هزار و 675 میلیارد تومان، درحدود 0.16 درصد از ارزش بازار سهام را به خود اختصاص داده و در سال مالی 1400، با 254 میلیارد تومان، سهم ناچیزی از مبلغ سودسازی بازار را محقق کرده است. اما وجود نسبت تقسیم سود مناسب (درحدود 70درصد از سود محقق شده) موجب شده تا سهام شرکت‌های فعال در این صنعت در نسبت‌های P برE  بالاتر از بازار معامله شود که این موضوع به نوبه خود از حجم معاملات این گروه معاملاتی کاسته است.
با نگاهی به آمار مربوط به بازدهی و تغییرات ارزش بازاری صنعت زغال سنگ در بازار سهام درمی یابیم که این صنعت در طول یک سال گذشته در حدود 23.6 درصد بازدهی برای سهامداران خود به ارمغان آورده است. این روند روبه رشد هرچند که در هفته‌های گذشته نیز تداوم یافته اما از شدت آن کم شده است که می‌توان از عواملی چون کاهش میزان سود‌های محقق شده و افزایش هزینه‌های سربار ساخت که خوشبینی سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در این رابطه نام برد. گزارش پیش رو به بررسی صنعت زغال سنگ با توجه به اطلاعات و صورت‌های‌ مالی منتشرشده می‌پردازد.
ظرفیت 1611هزار تنی تولید زغال سنگ در ایران
زغال‌سنگ به‌عنوان سوخت و نیز ماده اولیه برخی صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در تولید فولاد و آهن نیز از زغال‌سنگ استفاده می‌شود. در دنیا 47 درصد زغال‌سنگ نرم و قهوه‌ای، 52 درصد زغال سنگ سخت و یک درصد آنتراسیت اکتشاف شده که بیشترین استفاده از آن در تولید الکتریسیته بوده است. (38درصد از برق جهان از طریق زغال‌سنگ تأمین می‌شود)
زغال‌سنگ خام به‌عنوان کلیدی‌ترین منبع تأمین انرژی به دو دسته کلی زغال سنگ حرارتی و زغال سنگ کک شو تقسیم می‌شود که بیشترین مقدار ذخایر در دسترس ایران از نوع دوم است. زغال سنگ حرارتی در تولید سیمان و نیروگاه‌ها و زغال‌سنگ کک شو در تولید آهن و فولاد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زغال سنگ کک شو پس از استخراج از معدن و فرآوری در کارخانه زغال شویی به کنسانتره و سپس تحت تأثیر حرارت به کک تبدیل می‌شود. نقش کک در فرایند کوره‌های ذوب آهن، تولید گازهای احیاکننده است که در اثر سوختن در پایین کوره انجام می‌شود. در واقع وظیفه کک زغال‌سنگ در تولید چدن آزادکردن اکسیژن از سنگ آهن است. در تولید فولاد نیز کربن موجود در کک عاملی برای جذب اکسیژن، اکسید آهن و تولید آهن خالص است. به همین دلیل عدم وجود ناخالصی‌ها در کنسانتره زغال سنگ از اهمیت بالایی برخوردار است.
شرکت‌های اصلی تولید زغال سنگ ایران در سه حوزه طبس، البرز(مرکزی، شرقی و غربی) و کرمان مستقر هستند. طبق برآوردهای صورت گرفته توسط انجمن زغال سنگ ایران، آمار تولید کنسانتره زغال سنگ کشور به حدود 1611هزارتن می‌رسد که بیش از 76درصد از ذخایر کشور در پهنه طبس قرار دارد.
قیمت زغال‌سنگ برمبنای قیمت شمش فولاد و در بورس کالا تعیین می‌شود
در آذر ماه سال 1397 پس از مدت‌ها بحث و بررسی در مورد شیوه قیمت‌گذاری زغال‌سنگ و کنسانتره که همواره مورد نارضایتی تولیدکنندگان بود، فرمولی مورد توافق تولید کنندگان و مصرف‌کنندگان (ذوب آهن اصفهان) قرار گرفت که بر مبنای آن قیمت خرید زغال‌سنگ 26.5 درصد قیمت شمش فولاد خوزستان دربورس کالا و با مشخصات فنی مورد توافق بین ذوب آهن اصفهان و انجمن زغال‌سنگ ایران به تصویب می‌رسد. بر اساس آمارهای موجود در سال 1400، قیمت متوسط فروش شرکت‌های تولید کننده زغال‌سنگ نسبت به سال 1399 با افزایش 35 درصدی روبه‌رو شده است. این افزایش در سال 1399 نسبت به سال 1398 در حدود 80 درصد محاسبه شده است. با توجه به اینکه در سال‌های اخیر تولید کنسانتره در کشور پاسخگوی نیاز داخلی نبوده از صادرات این محصول جلوگیری به عمل آمده است.
 چالش هزینه‌ها بر سر سود‌سازی صنعت
با بررسی صورت‌های مالی شرکت‌های، صنعتی و معدنی شمال شرق شاهرود(کشرق)، زغال‌سنگ نگین طبس(نماد کطبس)، فرآورده‌های زغال سنگ پرورده طبس (نماد کپرور) و زغال‌سنگ پرورده طبس (نماد کزغال)، مشخص می‌شود که این شرکت‌ها در سال‌های اخیر توانسته‌اند روند سود‌سازی مناسبی را در پیش بگیرند. افزایش درآمدها و سودهای پرداختی شرکت‌ها به همراه فرصت‌های مناسب برای افزایش تولید و حجم فعالیت‌ها که از طریق فرایند افزایش سرمایه درحال پیگیری است، پیش‌بینی در مورد سود‌سازی بیشتر در بلندمدت را برای صنعت زغال‌سنگ مثبت کرده است. هرچند که این شرکت‌ها در بازه کوتاه مدت با افزایش بیشتر بهای تمام شده تولیدات و هزینه‌های سربار ساخت می‌توانند با چالش‌هایی روبه‌رو شوند.
کاهش 39 درصدی سود خالص «کزغال»
این شرکت در سال مالی منتهی به اسفند 1400 نتوانست روند سودسازی خود را بهبود بخشد و سود خالص شناسایی شده آن با 39 درصد کاهش نسبت به دوره مشابه سال قبل به حدود 501 میلیارد تومان رسید. شرکت عواملی چون افزایش بهای تمام شده به‌دلیل تعطیلی 50 روزه، انتقال دستگاه‌های تولیدی به کارگاه استخراج جدید، محدودیت‌های کرونایی، بروز شرایط زمین شناسی غیرقابل پیش‌بینی که منجر به کاهش تولید و فروش در این سال شده است را به عنوان عوامل اصلی کاهش سودسازی خود ذکر کرده است.
افزایش 88 درصدی سود خالص «کپرور»
طبق آخرین صورت‌های مالی منتشر شده این شرکت توانسته سود خالص 9 ماهه 1400خود را با 88 درصد افزایش به حدود 172میلیارد تومان برساند. همچنین جدول هزینه‌های شرکت نشان می‌دهد که بهای تمام شده و هزینه‌های سربار ساخت شرکت با افزایش 100درصدی روبه‌رو شده که درمقابل افزایش درآمدها، از شدت بیشتری برخوردار است. هزینه‌های مالی نیز 23 درصد افزایش یافته که استقراض بیشتر از سیستم بانکی را نشان می‌دهد.
به نظر می‌رسد با افزایش هزینه‌های حقوق و دستمزد در سال‌جاری جدول هزینه‌ای شرکت نیز با افزایش بیشتری روبه‌رو شود.
افزایش 36 درصدی سود خالص «کشرق»
این شرکت توانست در 9 ماهه سال 1400، سود خالص خود را با 36 درصد افزایش به حدود 28 میلیارد تومان برساند. عناوین هزینه‌ای و درآمد این شرکت نیز نشان از افزایش بیشتر هزینه‌ها درمقایسه با درآمدها دارد؛ امری که می‌تواند در سال مالی جدید از طریق افزایش نرخ حقوق و دستمزد تشدید شود.
افزایش 25 درصدی سود خالص «کطبس»
زغال سنگ نگین طبس توانسته در سال مالی 1400، در حدود 136میلیارد تومان سودخالص شناسایی کند که 25 درصد افزایش را نسبت به سال مالی قبل نشان می‌دهد. این افزایش درحالی بوده که بهای تمام شده تولیدات با 47 و هزینه‌های فروش، عمومی و اداری با 52 درصد افزایش بخش قابل توجهی از درآمدهای شرکت را پوشش داده است.

سهام عدالت در هفته ریزش شاخص‌های عملکردی بورس، با کاهش ارزش مواجه شد. سهام عدالت یکی از موضوعات داغ این روزهای اقتصاد  ایران است. از پرداخت سود باقی افراد جامانده از دریافت سود در اسفندماه گذشته تا موضوع جاماندگان دریافت سهام عدالت، از جمله موضوعات خبری است که درباره سهام عدالت وجود دارد. هنوز برنامه قطعی دولت برای آزادسازی سهام عدالت جهت معامله در بازار سرمایه مشخص نشده است.
در صورتی که این مسأله تعیین تکلیف شود، می‌‌توان امیدوار بود که ارزش سهام عدالت نیز با رشد مواجه شود. محمود حسنلو، معاون فناوری و توسعه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، در مورد واریز سود سهامداران عدالت که شماره حساب شبای آنها اعلام نشده بود یا دچار مشکل بود گفت: سود باقیمانده سهامداران عدالت که به تازگی شماره شبای حساب بانکی خود را در سجام اعلام کرده‌اند و حدود 200 هزار نفر هستند، از طریق سامانه‌ پایا به حساب‌شان واریز شد. حسنلو ادامه داد: سودهای باقیمانده سهام عدالت مربوط به عملکرد سال 99 شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت است و تعدادی نیز علاوه بر سود 99، سود سال 98 هم باقی مانده است که در این دو سال توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز می‌شود.
سبد سهام عدالت از تعدادی سهام ارزنده و نمادهای بزرگ بازار سرمایه تشکیل شده است که در هفته‌‌های گذشته با نوسان در میزان ارزش همراه بوده است. این سهام در بهمن ماه با کاهش ارزش مواجه شد و در اسفندماه نیز روند نوسانی داشت. گزارش‌ها نشان می‌‌دهند که ارزش برگه‌های سهام عدالت در هفته ابتدایی خردادماه با کاهش 1.29 درصدی روبه‌رو شده است.
این مسأله در حالی رخ داده که شاخص کل بورس با کاهش 1.9 درصدی و شاخص کل هم‌وزن بورس نیز کاهش 1.39درصدی داشته‌اند.

مدیرعامل صندوق تثبیت بازار سرمایه گفت: بر اساس هماهنگی‌های انجام شده بزودی مبلغ مربوط به فروردین و اردیبهشت‌ماه امسال صندوق توسعه ملی به حساب صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز می شود.
بعد از توافقات انجام شده در چند ماه گذشته برای انجام واریزی‌ها از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه، اجرای این اقدام برای مدت کوتاهی با برخی موانع همراه و  منجر به توقف واریزی‌ها به صندوق تثبیت بازار سرمایه شد.ابتدا هیأت امنای صندوق توسعه ملی در تاریخ ۲۶ دی‌ماه ۱۴۰۰تصویب کردند  مبلغی معادل ۶۵۰ میلیارد تومان را به‌صورت ماهانه نزد صندوق تثبیت بازار سرمایه سپرده‌گذاری کنند.پس از این توافق، مرحله نخست واریزی از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه در تاریخ ۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۰ انجام شد، اما ادامه این واریزی‌ها مستلزم امضای قرارداد بین صندوق توسعه ملی و صندوق تثبیت بازار سرمایه بود که پیش‌نویس آن قرارداد بلافاصله تهیه شد.به‌مرور و با مذاکرات انجام شده در نهایت روزسه‌شنبه (۶ اردیبهشت ۱۴۰۱) مشکل رفع و رقمی معادل یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان منابع از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه پرداخت شد.
براساس امضای این قرارداد، واریزی بهمن و اسفند ۱۴۰۰ که رقمی معادل یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان است، انجام شد.
با توجه به انجام واریزی بهمن و اسفند ۱۴۰۰، تا کنون پرداختی فروردین و اردیبهشت‌ماه که رقمی معادل یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان می‌شود، انجام نشده است. بر اساس پیگیری‌های انجام شده، «امیرمهدی صبایی»، مدیرعامل صندوق تثبیت بازار سرمایه گفت: هیچ مانعی برای این واریزی‌ها وجود ندارد و مشکلی تهدیدکننده اجرای این اقدام نیست.
وی افزود: اکنون پیگیر انجام این واریزی‌ها هستیم، بر اساس هماهنگی‌های انجام شده بزودی مبلغ معوقه به‌حساب صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز می‌شود و از ماه‌های بعد پرداختی‌ها به‌صورت منظم انجام خواهد شد.
صبایی اظهار کرد: واریزی هر ماه قاعدتاً باید پایان همان ماه انجام شود که به نظر می‌رسد واریزی خردادماه تا پایان همین ماه به مرحله اجرا برسد.