طبق بررسی های خبرنگار «ایران» بازار سهام ایران همچنان در رتبه نخست بازدهی میان بازارهای مالی است

گروه اقتصادی - اواسط زمستان 1400 بود که در پی تغییر شرایط کلان کشور و افزایش بازدهی انتظاری شرکت‌ها بازار سهام وارد یک روند صعودی شد. در این بازه، گشایش‌های صورت گرفته درتولید و فروش شرکت‌ها، درکنار افزایش قیمت جهانی فلزات و محصولات شیمیایی منجر به شناسایی سود‌های بالاتر در اکثر نمادهای بورسی بخصوص سهام شرکت‌های پتروشیمی، پالایشی، فولادی و اکثر صنایع زیرساختی شد. اصلاح قیمت‌ها درمحصول نهایی برخی شرکت‌ها و افزایش فروش صادراتی در پی بازشدن تدریجی بازار دیگر کشورها به روی تولیدات ایرانی نیز عامل دیگری بود که بازار را برای سرمایه‌گذاران جذاب می‌نمود. از طرفی، پس از شوک بزرگی که در سال 1399 و پس از «سقوط بزرگ» به بازار سهام ایران وارد شده بود، بازار به فاز رکودی وارد شده و اکثر نماد‌ها با افزایش قیمت روبه‌رو شده بودند. به طوری که دریک پژوهش مشخص شده بود که بیش از نیمی از سهام بازار با کاهش قیمت بیش از 60تا 70درصدی مواجه‌اند. اما افزایش تدریجی EPS و کاهش قیمت‌ها رفته رفته نسبت‌های ارزندگی بازار را به نقاط جذاب خود نزدیک کرد تا بار دیگر شاهد اوج گرفتن بازارسهام در یک روند منطقی و تدریجی باشیم. حال آمارها نشان می‌دهد که بازدهی و سود سهامداران از بازارطی 100روز گذشته به بیش از 29درصد (20درصد در3ماه گذشته) رسیده است. بازدهی‌ای که درمقایسه با بازارهای مالی دیگر همچون طلا و ارز درکنار رمز ارزها و دیگر بازار سهام دنیا همچنان در رتبه نخست قرار دارد.
آیا رونق به بازار سهام بازگشته است؟
اگر «رونق بازار سهام» را یک پدیده جمعی و نشان دهنده افزایش ضریب اهمیت بازار در انگیزه سرمایه‌گذاری از طرف سرمایه‌گذاران بدانیم؛ مشخص است که «شاخص کل بازار سهام» نمی‌تواند به تنهایی نشان دهنده رکود یا رونق بورس باشد. در واقع، گرچه شاخص کل بازار سهام می‌تواند بازگو کننده واقعیت‌هایی از بازار با شد اما نمی‌تواند هرآنچه را که در بازار درحال رخ دادن است توضیح دهد.به همین دلیل برای پاسخ به این سؤال که آیا رونق به بازار بازگشته باید روند این شاخص را درکنار نماگرهای دیگری چون تغییرات حجم و ارزش کل معاملات، حجم و ارزش معاملات خرد، درصد شناوری سهام و تعداد کد‌های شرکت کننده در عرضه‌های اولیه مقایسه کرد.
افزایش در حجم و ارزش معاملات
با شروع به کار دولت جدید و افزایش امید‌ها به تغییرات اساسی در بازار سهام ارزش و حجم معاملات نیز شروع به افزایش کرد و در شهریورماه به اوج میزان خود در بازه یک ساله رسید. اما در همین زمان با افزایش فروش اوراق از طرف دولت و فشار عرضه کنندگان باقی مانده از سال‌های 98و 99، شاخص باردیگر روند نزولی گرفت و درپی آن ارزش و حجم معاملات نیز کاهش یافت. این روند تا اواسط زمستان ادامه داشت تا باردیگر در این بازه معاملات در بازار جانی دوباره بگیرد و حجم و ارزش معاملات در یک بازه صعودی قرار گیرد. مقایسه میانگین حجم معاملات 90و 200روزه حکایت از افزایش حدود 8درصدی معاملات در 3ماه گذشته درمقایسه با بازه 200روزه دارد.
افزایش در ارزش معاملات خرد
افزایش در معاملات خرد می‌تواند به‌عنوان شاخصی دیگر از رونق و رکود بازار مورد بررسی قرار گیرد. اگر این شاخص درحال افزایش باشد می‌توان نتیجه گرفت که افراد بیشتری در بازاربه معاملات سهام پرداخته‌اند و مشارکت در معاملات از طرف تعداد بیشتری از کدهای معاملاتی صورت پذیرفته است. این شاخص نیز از ابتدای بهمن ماه به‌صورت میانگین 35درصد افزایش یافته است.
درصد شناوری سهام
درصد شناوری سهام، نماگری است که نشان می‌دهد چه تعداد از سهام در یک بازه 6ماهه تا یک ساله در بازار معامله شده است. درواقع این نماگر نشان می‌دهد که چه تعداد سهام از یک نماد و کل بازار آماده عرضه و فروش است و سهامداران قصد ندارند در بلند مدت این سهام را نگه دارند. در بازارهای بزرگ دنیا شرکت‌هایی که وارد بورس می‌شوند باید حداقل تا 30درصد سهام خود را در بازار عرضه کنند. از مزایای دیگر بالابودن درصد شناوری سهام این است که امکان دستکاری قیمت‌ها توسط بازیگران سهم کم می‌شود و افراد نمی‌توانند به سادگی با ارسال سفارش‌های هدفمند موجب تغییر بیش از حد قیمت سهام شوند. این نماگر نیز در یک سال گذشته برای بورس درحدود 20درصد بوده که از ابتدای سال‌جاری به میانگین 24درصد رسیده است.
تعداد مشارکت کنندگان در عرضه‌های اولیه درحال بهبود است
هرچند که تعداد مشارکت‌کنندگان در عرضه‌های اولیه تا حدود زیادی به ارزندگی و نوع سهامی که در بازار عرضه می‌شود بستگی دارد، اما می‌توان از تعداد کدهای شرکت کننده در این بازار به روی‌آوری یا رویگردانی سهامداران خرد و کدهای حقیقی به بازار نیز پی برد. این شاخص را می‌توان با افزایش عرضه‌های اولیه پیش رو در بازار نیز مقایسه کرد. افزایش تعداد عرضه‌های اولیه می‌تواند بیانگر وجود کشش کافی برای فروش اوراق در بازار باشد که متعاقباً افزایش عمق و رونق بازار را نیز به همراه خواهد داشت.