ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
هیأتهای مذاکره کننده ایران و سه کشور اروپایی به منظور مشورت در پایتختها به سر میبرند
توافق همچنان در ابهام
گروه سیاسی/ رایزنیهای فشرده در وین به رغم بازگشت هیأتهای آلمان، انگلیس و فرانسه به پایتختها برای آخرین مشورتها همچنان ادامه دارد و ناظران سفر چند روز پیش «رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تهران را عامل مهمی برای سرعت بخشیدن روند مذاکرات تا حصول نتیجه ارزیابی میکنند. علی باقری رئیس هیأت مذاکرهکننده کشورمان شب گذشته در سفری کوتاه برای انجام رایزنی پیرامون آخرین تحولات به تهران بازگشت. اما جلسات کارشناسی و رایزنیهای غیر رسمی در وین همچنان ادامه دارد.
ایران و آژانس در پی این سفر برای تحقق خواسته تهران مبنی بر اینکه هر توافق احتماًلی باید به همه ادعاهای سیاسی علیه کشورمان پایان دهد، توافق کردند مسائل ادعایی آژانس به واسطه نقشه راه مشخصی ظرف مدت حداکثر سه ماه (خردادماه) حل و فصل شود. توافقی که اجرای تام و تمام آن از یک سو افق مذاکرات احیای برجام در وین را روشن میکند و از سوی دیگر راههای احتماًلی برای طرح دوباره اتهامات جعلی و موهوم علیه ایران را میبندد. بر همین مبنا بود که مدیرکل آژانس سفر به ایران را بسیار موفق توصیف کرد و گفت: «دو طرف در مورد گامهای مشخص با هدف حل و فصل مسائل پادمانی باقیمانده در یک دوره زمانی معقول به توافق رسیدند. دستاورد بزرگ.»
تضمین روسیه از امریکا
در حالی که حساسیت حاکم بر مذاکرات به بالاترین سطح ممکن رسیده است، روسیه خواهان اطمینان بخشی واشنگتن برای مصون ماندن روابط تجاری تهران و مسکو در چهارچوب برجام شده است. این را نخستین بار «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه در واکنش به تحریم اقتصادی روسیه از سوی امریکا که زیر سایه اوجگیری بحران میان دو کشور صورت گرفته است، مطرح کرد. «لاوروف» در همین زمینه افزوده بود: «ما خواستار تضمینی کتبی شدهایم که روند فعلی آغاز شده توسط امریکا به هیچ وجه به حق ما برای تجارت، همکاری اقتصادی و سرمایهگذاری و همکاری نظامی-فنی آزاد و کامل با ایران آسیبی وارد نکند.»
این موضع گیری از سوی روسیه در حالی است که این کشور یکی از اصلیترین منتقدان خروج یکجانبه امریکا از توافق هستهای بوده و در روند پرفراز و فرود مذاکرات احیای برجام همواره در کنار ایران قرار داشته است. ناگفته پیداست موضوع تضمین یکی از اصلیترین خواستههای تهران در مذاکرات به شمار میآید که از امریکا خواسته شده پیرامون آن چارهجویی کند. با این حال به نظر میرسد نگاه ویژه روسیه به این موضوع، ضرورت همگرایی مواضع میان کشورها از جمله تهران و مسکو را دوچندان کرده است. همین امر در واکنش اخیر مقامهای دیپلماتیک کشورمان پیرامون این مسأله مورد توجه قرار گرفته است.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری روز گذشته درباره درخواست اخذ تضامین از سوی روسیه و تأثیر آن بر روند مذاکرات گفت: «اظهارات لاوروف را در رسانهها دیدیم و شنیدیم، منتظر هستیم از مجاری دیپلماتیک جزئیات آن را بشنویم.» او ادامه داد: «گفتوگوها در وین در مسیر خودش در حال پیگیری است. همکاریهای صلحآمیز هستهای ایران نباید محدود و یا تحت تأثیر هیچ گونه تحریمی قرار بگیرد از جمله همکاریهای صلح آمیز ایران با روسیه و چین و یا کشورهای دیگر.» در پی بازتاب گسترده موضع اخیر روسیه مبنی بر لزوم دریافت تضمین کتبی از واشنگتن درباره برجام که ابهاماتی را پیرامون موضع مذاکراتی روسیه به وجود آورده بود، سفیر روسیه در ایران گفت که از صحبتهای لاوروف سوء برداشت شده است. به گزارش تسنیم «لوان جاگاریان» درباره اظهارات منتشرشده از سوی وزیر خارجه این کشور با اشاره به اینکه دولت این کشور دراینباره به تهران پاسخ خواهد داد، افزود: «توضیحات لازم را از طریق منابع دیپلماتیک به طرف ایرانی خواهیم داد. ما رسماً به دوستان ایرانی در این خصوص توضیح خواهیم داد.»
دسترسی سریع، نیازمند ابتکار عمل همه طرفها
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان هم در دو پیام توئیتری نسبت به تحولات جاری در وین واکنش نشان داد. علی شمخانی با بیان اینکه چشمانداز توافق در مذاکرات وین به دلیل تأخیر واشنگتن در اتخاذ تصمیم سیاسی همچنان مبهم است، تصریح کرد: «دسترسی سریع به توافق قوی نیازمند ارائه ابتکارهای جدید از سوی همه طرفهاست.» او دسترسی سریع به توافق قوی را نیازمند ارائه ابتکارهای جدید از سوی همه طرفها دانست.» دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در واکنش به درخواست تضمین روسیه از امریکا درباره برجام هم نوشت: «کنشهای مثبت و منفی کشورهای حاضر در مذاکرات وین با هدف تأمین منافع انجام میشود و قابل درک است.» او تنها عامل مؤثر بر تعامل ایران با 1+4 را نیز «تأمین منافع مردم ایران» عنوان کرد و در ادامه افزود: «ارزیابی مؤلفههای جدید مؤثر بر مذاکرات و اتخاذ ابتکارات مذاکراتی برای سرعت دادن به حصول نتیجه را در دستور کار داریم.»
رابطه مستقیم مذاکرات وین و همکاری با آژانس
ایران و آژانس برای حل آخرین ادعاهای مطرح شده پیرامون چند مکان ادعایی در ایران بر مبنای یک توافق چندمرحلهای گام برخواهند داشت که موعد پایانی درنظر گرفته شده برای پایان این توافق موقت، خردادماه سال آینده خواهد بود. در همین چارچوب قرار است آژانس پرسشهایی را از ایران پیرامون مکانهای مورد نظر خود مطرح کرده و ایران به ترتیب پاسخگوی این پرسشها باشد. هنگامی که این روند پرسش و پاسخ در دو الی سه ماه آینده به پایان برسد و آژانس همه پاسخهای مورد نظر خود را ایران دریافت نماید، نتیجه نهایی به صورت بخشی از توافق احتماًلی در مذاکرات وین درخواهد آمد. سخنگوی وزارت خارجه در این رابطه با بیان اینکه رابطه مستقیمی بین بسته شدن این سؤالات و توافق در وین وجود دارد، یادآور شد: «ضمن اینکه مسیر فنی این توافق میان ایران و آژانس حفظ میشود اما روشن است که این توافق باید به صورت همزمان و جزئی از آن توافق لحاظ شود.» او همچنین این را هم یادآور شد که «توافقی که در وین انجام میشود، توافقی است که مسیر بازگشت امریکا را در ازای پایبندی کامل و انجام تعهدات امریکا در ذیل برجام تعریف میکند و این مسیر یک شبه برای امریکا نخواهد بود و چند ماهی طول خواهد کشید و بستر زمانی در وین برای آن تعریف شده است. آنچه در تهران بین ایران و آژانس از لحاظ فنی تعریف شده با آن نگاه تعریف شده که همکاری جامع فنی صورت بگیرد و روزهایی که در توافق دیده شده، با هم همخوانی داشته باشد.» این دیپلمات ارشد ایرانی یادآور شد: «آنچه بین ایران و آژانس توافق شده یک حداکثر زمانی دارد و اگر آژانس آماده باشد که در ازای پاسخهای ایران زودتر سؤالات باقیمانده را حل و فصل کند قطعاً مانعی نخواهد داشت.»
به گفته سخنگوی وزارت خارجه اگر طرفی موضوع جدیدی را اضافه نکند، نقاط اختلافی باقیمانده از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر است. اگر امریکا رویکرد منطقی داشته باشد و دغدغه ۱+۴ و ایران را در نظر بگیرد و به این درخواستها پاسخ مناسبی از سوی امریکا داده شود در کمترین زمان توافق در دسترس است.
دیدار برجامی «گروسی»
«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در مذاکرات وین روز گذشته از دیدار خود با مدیر کل آژانس خبر داد و گفت که با «گروسی» درباره سفر موفقیتآمیز اخیرش به ایران صحبت کرده است. این دیدار در پی سفر روز شنبه گروسی به تهران و دیدار او با مقامات ایران از جمله محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران انجام شده است. «اولیانوف پیشتر نیز سفر رافائل گروسی به ایران را بسیار موفقیت آمیز خوانده بود.»
بــــرش
وزیر خارجه روسیه در گفت و گوی تلفنی با وزیر خارجه ایران :
احیای برجام باید بدون تبعیض قائل شدن باشد
وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که حسین امیرعبداللهیان و سرگئی لاوروف وزیران خارجه ایران و روسیه یک گفتوگوی تلفنی داشتهاند. به گزارش ایسنا، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز دوشنبه در کنفرانسی خبری با اشاره به گفتوگوی خود با وزیر خارجه کشورمان گفت: بر این تأکید شد که احیای برجام باید بدون تبعیض قائل شدن، برای تمامی طرفین حقوق برابر در رابطه با پیشرفت بیدردسر همکاری در تمامی زمینهها را مهیا کند. به گفته لاوروف دو وزیر خارجه همچنین درخصوص مسأله سوریه و اوکراین به گفتوگو پرداختند.
رعایت خطوط قرمز ایران
وزیر امور خارجه در کمیسیون تلفیق مجلس با تأکید بر رعایت خطوط قرمز در مذاکرات وین، تصریح کرد: اجازه نخواهیم داد هیچ عامل خارجی منافع ملی کشور را در مذاکرات، تحت تأثیر قرار دهد. وزیر امور خارجه در این نشست هماندیشی که در محل کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی برگزار شد، با تأکید بر استقبال ایران از نهایی کردن یک توافق خوب و قوی، عزم کشورمان در زمینه رعایت خطوط قرمز تعیین شده و خصوصاً تضمینهای مؤثر اقتصادی و حداکثرسازی منافع جمهوری اسلامی ایران را مورد تأکید قرار داد. در همین حال حجت الاسلام احمد حسین فلاحی، نماینده مجلس در گفتوگو با تسنیم، با اشاره به نشست وزیر خارجه با نمایندگان گفت: «به گفته وزیر امور خارجه نتایج مذاکرات به مرور زمان و در بهار سال آینده مشخص خواهد شد.» نماینده همدان در مجلس با بیان اینکه امیرعبداللهیان در این جلسه اعلام کرد در مذاکرات در قالب قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها به توافقاتی دست پیدا کردهایم، افزود: «وزیر امور خارجه در جلسه امروز اعلام کرد در مذاکرات مواردی برای توافق نهایی باقی مانده که بر سر آنها در حال رایزنی هستیم.»
ایران و آژانس در پی این سفر برای تحقق خواسته تهران مبنی بر اینکه هر توافق احتماًلی باید به همه ادعاهای سیاسی علیه کشورمان پایان دهد، توافق کردند مسائل ادعایی آژانس به واسطه نقشه راه مشخصی ظرف مدت حداکثر سه ماه (خردادماه) حل و فصل شود. توافقی که اجرای تام و تمام آن از یک سو افق مذاکرات احیای برجام در وین را روشن میکند و از سوی دیگر راههای احتماًلی برای طرح دوباره اتهامات جعلی و موهوم علیه ایران را میبندد. بر همین مبنا بود که مدیرکل آژانس سفر به ایران را بسیار موفق توصیف کرد و گفت: «دو طرف در مورد گامهای مشخص با هدف حل و فصل مسائل پادمانی باقیمانده در یک دوره زمانی معقول به توافق رسیدند. دستاورد بزرگ.»
تضمین روسیه از امریکا
در حالی که حساسیت حاکم بر مذاکرات به بالاترین سطح ممکن رسیده است، روسیه خواهان اطمینان بخشی واشنگتن برای مصون ماندن روابط تجاری تهران و مسکو در چهارچوب برجام شده است. این را نخستین بار «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه در واکنش به تحریم اقتصادی روسیه از سوی امریکا که زیر سایه اوجگیری بحران میان دو کشور صورت گرفته است، مطرح کرد. «لاوروف» در همین زمینه افزوده بود: «ما خواستار تضمینی کتبی شدهایم که روند فعلی آغاز شده توسط امریکا به هیچ وجه به حق ما برای تجارت، همکاری اقتصادی و سرمایهگذاری و همکاری نظامی-فنی آزاد و کامل با ایران آسیبی وارد نکند.»
این موضع گیری از سوی روسیه در حالی است که این کشور یکی از اصلیترین منتقدان خروج یکجانبه امریکا از توافق هستهای بوده و در روند پرفراز و فرود مذاکرات احیای برجام همواره در کنار ایران قرار داشته است. ناگفته پیداست موضوع تضمین یکی از اصلیترین خواستههای تهران در مذاکرات به شمار میآید که از امریکا خواسته شده پیرامون آن چارهجویی کند. با این حال به نظر میرسد نگاه ویژه روسیه به این موضوع، ضرورت همگرایی مواضع میان کشورها از جمله تهران و مسکو را دوچندان کرده است. همین امر در واکنش اخیر مقامهای دیپلماتیک کشورمان پیرامون این مسأله مورد توجه قرار گرفته است.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری روز گذشته درباره درخواست اخذ تضامین از سوی روسیه و تأثیر آن بر روند مذاکرات گفت: «اظهارات لاوروف را در رسانهها دیدیم و شنیدیم، منتظر هستیم از مجاری دیپلماتیک جزئیات آن را بشنویم.» او ادامه داد: «گفتوگوها در وین در مسیر خودش در حال پیگیری است. همکاریهای صلحآمیز هستهای ایران نباید محدود و یا تحت تأثیر هیچ گونه تحریمی قرار بگیرد از جمله همکاریهای صلح آمیز ایران با روسیه و چین و یا کشورهای دیگر.» در پی بازتاب گسترده موضع اخیر روسیه مبنی بر لزوم دریافت تضمین کتبی از واشنگتن درباره برجام که ابهاماتی را پیرامون موضع مذاکراتی روسیه به وجود آورده بود، سفیر روسیه در ایران گفت که از صحبتهای لاوروف سوء برداشت شده است. به گزارش تسنیم «لوان جاگاریان» درباره اظهارات منتشرشده از سوی وزیر خارجه این کشور با اشاره به اینکه دولت این کشور دراینباره به تهران پاسخ خواهد داد، افزود: «توضیحات لازم را از طریق منابع دیپلماتیک به طرف ایرانی خواهیم داد. ما رسماً به دوستان ایرانی در این خصوص توضیح خواهیم داد.»
دسترسی سریع، نیازمند ابتکار عمل همه طرفها
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان هم در دو پیام توئیتری نسبت به تحولات جاری در وین واکنش نشان داد. علی شمخانی با بیان اینکه چشمانداز توافق در مذاکرات وین به دلیل تأخیر واشنگتن در اتخاذ تصمیم سیاسی همچنان مبهم است، تصریح کرد: «دسترسی سریع به توافق قوی نیازمند ارائه ابتکارهای جدید از سوی همه طرفهاست.» او دسترسی سریع به توافق قوی را نیازمند ارائه ابتکارهای جدید از سوی همه طرفها دانست.» دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در واکنش به درخواست تضمین روسیه از امریکا درباره برجام هم نوشت: «کنشهای مثبت و منفی کشورهای حاضر در مذاکرات وین با هدف تأمین منافع انجام میشود و قابل درک است.» او تنها عامل مؤثر بر تعامل ایران با 1+4 را نیز «تأمین منافع مردم ایران» عنوان کرد و در ادامه افزود: «ارزیابی مؤلفههای جدید مؤثر بر مذاکرات و اتخاذ ابتکارات مذاکراتی برای سرعت دادن به حصول نتیجه را در دستور کار داریم.»
رابطه مستقیم مذاکرات وین و همکاری با آژانس
ایران و آژانس برای حل آخرین ادعاهای مطرح شده پیرامون چند مکان ادعایی در ایران بر مبنای یک توافق چندمرحلهای گام برخواهند داشت که موعد پایانی درنظر گرفته شده برای پایان این توافق موقت، خردادماه سال آینده خواهد بود. در همین چارچوب قرار است آژانس پرسشهایی را از ایران پیرامون مکانهای مورد نظر خود مطرح کرده و ایران به ترتیب پاسخگوی این پرسشها باشد. هنگامی که این روند پرسش و پاسخ در دو الی سه ماه آینده به پایان برسد و آژانس همه پاسخهای مورد نظر خود را ایران دریافت نماید، نتیجه نهایی به صورت بخشی از توافق احتماًلی در مذاکرات وین درخواهد آمد. سخنگوی وزارت خارجه در این رابطه با بیان اینکه رابطه مستقیمی بین بسته شدن این سؤالات و توافق در وین وجود دارد، یادآور شد: «ضمن اینکه مسیر فنی این توافق میان ایران و آژانس حفظ میشود اما روشن است که این توافق باید به صورت همزمان و جزئی از آن توافق لحاظ شود.» او همچنین این را هم یادآور شد که «توافقی که در وین انجام میشود، توافقی است که مسیر بازگشت امریکا را در ازای پایبندی کامل و انجام تعهدات امریکا در ذیل برجام تعریف میکند و این مسیر یک شبه برای امریکا نخواهد بود و چند ماهی طول خواهد کشید و بستر زمانی در وین برای آن تعریف شده است. آنچه در تهران بین ایران و آژانس از لحاظ فنی تعریف شده با آن نگاه تعریف شده که همکاری جامع فنی صورت بگیرد و روزهایی که در توافق دیده شده، با هم همخوانی داشته باشد.» این دیپلمات ارشد ایرانی یادآور شد: «آنچه بین ایران و آژانس توافق شده یک حداکثر زمانی دارد و اگر آژانس آماده باشد که در ازای پاسخهای ایران زودتر سؤالات باقیمانده را حل و فصل کند قطعاً مانعی نخواهد داشت.»
به گفته سخنگوی وزارت خارجه اگر طرفی موضوع جدیدی را اضافه نکند، نقاط اختلافی باقیمانده از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر است. اگر امریکا رویکرد منطقی داشته باشد و دغدغه ۱+۴ و ایران را در نظر بگیرد و به این درخواستها پاسخ مناسبی از سوی امریکا داده شود در کمترین زمان توافق در دسترس است.
دیدار برجامی «گروسی»
«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در مذاکرات وین روز گذشته از دیدار خود با مدیر کل آژانس خبر داد و گفت که با «گروسی» درباره سفر موفقیتآمیز اخیرش به ایران صحبت کرده است. این دیدار در پی سفر روز شنبه گروسی به تهران و دیدار او با مقامات ایران از جمله محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران انجام شده است. «اولیانوف پیشتر نیز سفر رافائل گروسی به ایران را بسیار موفقیت آمیز خوانده بود.»
بــــرش
وزیر خارجه روسیه در گفت و گوی تلفنی با وزیر خارجه ایران :
احیای برجام باید بدون تبعیض قائل شدن باشد
وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که حسین امیرعبداللهیان و سرگئی لاوروف وزیران خارجه ایران و روسیه یک گفتوگوی تلفنی داشتهاند. به گزارش ایسنا، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز دوشنبه در کنفرانسی خبری با اشاره به گفتوگوی خود با وزیر خارجه کشورمان گفت: بر این تأکید شد که احیای برجام باید بدون تبعیض قائل شدن، برای تمامی طرفین حقوق برابر در رابطه با پیشرفت بیدردسر همکاری در تمامی زمینهها را مهیا کند. به گفته لاوروف دو وزیر خارجه همچنین درخصوص مسأله سوریه و اوکراین به گفتوگو پرداختند.
رعایت خطوط قرمز ایران
وزیر امور خارجه در کمیسیون تلفیق مجلس با تأکید بر رعایت خطوط قرمز در مذاکرات وین، تصریح کرد: اجازه نخواهیم داد هیچ عامل خارجی منافع ملی کشور را در مذاکرات، تحت تأثیر قرار دهد. وزیر امور خارجه در این نشست هماندیشی که در محل کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی برگزار شد، با تأکید بر استقبال ایران از نهایی کردن یک توافق خوب و قوی، عزم کشورمان در زمینه رعایت خطوط قرمز تعیین شده و خصوصاً تضمینهای مؤثر اقتصادی و حداکثرسازی منافع جمهوری اسلامی ایران را مورد تأکید قرار داد. در همین حال حجت الاسلام احمد حسین فلاحی، نماینده مجلس در گفتوگو با تسنیم، با اشاره به نشست وزیر خارجه با نمایندگان گفت: «به گفته وزیر امور خارجه نتایج مذاکرات به مرور زمان و در بهار سال آینده مشخص خواهد شد.» نماینده همدان در مجلس با بیان اینکه امیرعبداللهیان در این جلسه اعلام کرد در مذاکرات در قالب قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها به توافقاتی دست پیدا کردهایم، افزود: «وزیر امور خارجه در جلسه امروز اعلام کرد در مذاکرات مواردی برای توافق نهایی باقی مانده که بر سر آنها در حال رایزنی هستیم.»
برخی مقامات دولت قبل خبر دادند که حسن روحانی آماده انتقال تجربیات پسابرجامی خود به دولت سیزدهم است!
نسخه کلنگی کردن ایران
گروه سیاسی/ دولت یازدهم و دوازدهم در طول هشت سال سیاستورزی و حکمرانی مجموعهای از تجربیات و عبرتها را به جا گذاشته است که بازخوانی آن میتواند دولتمردان امروز و آینده را از تکرار آن برحذر دارد. در همین خصوص خبرآنلاین اعلام کرد در جلسه اخیر رئیس دولت پیشین و برخی دیگر از اعضای کابینه، حسن روحانی اعلام کرده است آمادگی دارد به طرق مختلف تجارب خود از دستاوردهای اقتصادی دوران پسابرجام را در اختیار دولت سیزدهم قرار دهد. درحالی رئیس دولت سابق اعلام کرده میتواند خود و وزرایش درخصوص برجام تجربیاتشان را منتقل کنند که هماکنون دیپلماتهای انقلابی دولت سیزدهم با مشکلات ساختاری و عدیده برجام دست و پنجه نرم میکنند. دولت سیزدهم تلاش دارد تا خللها و حفرههای متعدد این توافق نامتوازن را رفع کرده و مانع سوءاستفاده مجدد دولت امریکا از مشکلات آن شود.
در ادامه به برخی تجارب دولت گذشته و میزان صحت تحلیلهای مقامات وقت پیرامون مسائل مهم کشور و بخصوص برجام پرداخته میشود.
ترامپ از برجام خارج نمیشود!
هنوز برجام در مجلس شورای اسلامی تعیین تکلیف نشده بود که وزیر خارجه دولت روحانی در شورای راهبردی روابط خارجی در پاسخ به این صحبت فؤاد ایزدی که گفته بود در صورتی که دونالد ترامپ به کرسی کاخ سفید دست یابد از برجام خارج خواهد شد این گونه پاسخ داد که: «این کار قاعده دارد و امریکا نمیتواند چنین کاری کند!» ظریف ادامه داد: حتی اگر امریکا از برجام خارج شود هیچ کشوری با آن همراهی نخواهد کرد. شاید این مسأله به خاطر آن بود که دولتمردان ایران همچنان امضای کری را تضمین میدانستند. عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه نیز در برنامه جهانآرا به صراحت این تصور غلط را بیان کرده و گفته بود اگر خروج امریکا از برجام هزینه نداشت، ترامپ یک سال پیش از برجام خارج میشد!
حتی یک سال پس از قدرت گرفتن رئیس جمهور جدید امریکا حسن روحانی در دی ماه سال 1396 با اطمینان خاطر اعلام کرد که برجام آنچنان مستحکم است که ترامپ پس از یک سال نتوانسته است از آن خارج شود. او این امر را نشانی بر پیروزی حقوق بر دیکتاتوری معرفی کرده بود که البته چند ماهی بیشتر دوام نیافت و ترامپ بدون هیچ هزینه حقوقی و سیاسی از برجام خارج شد.
مک دونالد میتوانست مانع تحریمها شود!
برساخته فانتزی از تعامل با دشمنان ایران باعث شده بود تا دولتمردان سابق تصور کنند با سرازیر شدن شرکتهای غربی به ایران میتوانند مانع از بدعهدی آنها شوند. محمدجواد ظریف معتقد بود که حضور شرکتهای امریکایی میتوانست واشنگتن را با مانع جدی برای راه انداختن کارزار فشار حداکثری روبهرو کند. ناتوانی این تحلیل این روزها در جریان بحران اوکراین بهتر دیده میشود. جایی که امریکا با وجود اینکه سرمایهگذاری انباشت شدهاش در روسیه به 900 میلیارد دلار میرسد به سرعت با اخطار مجلس نمایندگان امریکا مسکو را ترک کرد.
ایالات متحده تنها در سال 2021 یک میلیارد و 800 میلیون دلار در روسیه سرمایهگذاری کرده بود اما در جریان تحولات اخیر بانک مرکزی این کشور را هم در لیست تحریمهای خود قرار داد. نکته قابل توجه اینکه سرمایهگذاریهای کلان امریکا در مسکو در حوزههای زیرساختی این کشور صورت گرفته است؛ اما حتی در زمان برجام نیز مانع همکاری شرکتهای بزرگ غربی با ایران در موضوعات زیرساختی بود و تنها از حضور برندهایی مانند مک دونالد استقبال میکرد!
فراموشی دوستان دوران تحریم
ذوق زدگی دوران برجام باعث شده بود تا به قول محمدجواد ظریف با خوش خیالی، دوستان دوران سختی در سراب طمع سرازیر شدن شرکتهای غربی از ایران رنجیده شده و این کشورها با سرخوردگی، دولت روحانی را در دوران سختی رها کنند. اعتراف به این واقعیت تلخ تأیید کننده این مسأله است که همکاری با کشورهایی مانند روسیه و چین در دو بازه تحریمی نتایج متفاوتی را نشان میدهد.
سطح همکاری این کشورها با ایران در سالهای ابتدایی تحریمهای یکجانبه امریکاییها بشدت نسبت به تحریم سالهای 1389 تا 1394 نازلتر بوده است. این وضعیت نشان از شکست واضح در سیاست خارجی دولتی بود که درصدد بود تا روابط با غرب را اصلاح کند اما روابط با شرق را هم مخدوش کرده بود.
بایدن با سه امضا به برجام برمیگردد!
دولتمردان دوازدهم درحالی در رسانهها تلاش میکردند تا دونالد ترامپ را استثنایی در حاکمیت امریکا معرفی کنند که در جلسات خصوصی خلاف این مسأله را اعتراف میکردند. محمود صادقی نماینده پیشین مجلس و از نزدیکان دولت تدبیر و امید قبلاً جمله مهمی را به نقل از ظریف روایت کرده که این سناریو را برملا کرده است. صادقی در توئیتی به جلسه خصوصی که با ظریف در وزارت خارجه داشته اشاره کرده و به نقل از ظریف نوشته است: «اگر به جای ترامپ خانم کلینتون هم رأی آورده بود، امریکا از برجام خارج میشد» این نقل قول صادقی از محمدجواد ظریف البته هیچگاه با تکذیب و یا واکنش وزارت خارجه وقت روبهرو نشد.
با این وجود جواد ظریف که تلاش داشت تا بایدن را بسیار متفاوت از ترامپ نشان دهد همزمان با قدرت گرفتن وی از سابقه دوستی خود با او سخن گفت؛ وی امیدوار بود که جو بایدن به سرعت و تنها با چند امضا به برجام بازگردد. در این خصوص وی در آخر آبان ماه گفته بود: «آقای بایدن اگر رئیس جمهور امریکا شد و در کاخ سفید مستقر شد، میتواند با سه فرمان اجرایی همه اینها را لغو کند... من آقای بایدن را بیش از 30 سال است که میشناسم هم از دور کارش را پیگیری کردهام و هم زمانی که سفیر بودم در سازمان ملل متحد، ایشان به عنوان رئیس کمیته سیاست خارجی سنای امریکا بارها به نیویورک آمده و من در محل اقامتگاه سفیر ایران در نیویورک با ایشان دیدار داشتم. در چهارچوب اجازههایی که داشتم و هیچکدام این دیدارها محرمانه هم نبوده است. ایشان بالاخره آدم کهنهکاری در سیاست خارجی است و تازهکار نیست. احساس من این است که بهتر از آقای ترامپ تحولات بینالمللی را درک میکند و میفهمد که محدودیتهای امریکا در این شرایط چیست.» این تصور به سرعت اشتباه بودن خود را نشان داد و با وجود شش دور مذاکرات سیدعباس عراقچی در وین، نه تنها امریکا حاضر به عقبنشینی از زیادهخواهیهای خود نشد که نشان داد متعهد کردن این کشور به تعهدات حداقلی خود در برجام نیز از توان دولت ضعیف وقت خارج است.
واردات واکسن و پذیرش در شانگهای بدون FATF و برجام محال است!
مرگ و میر ناشی از کرونا در اواخر دولت روحانی به 700 نفر رسید و ادعا میشد که واردات واکسن به دلیل مشکلات تحریم و FATF بوده است. سخنگوی وقت دولت به صراحت گفته بود : «در مورد واکسن قبلاً همکاران من در وزارت بهداشت توضیحات مفصلی ارائه دادند اما در مورد انتقال پول بنابر قوانین تحریم و قواعد FATF چندین مرحله امکان انتقال پول با مشکل مواجه شد و با موانعی روبهرو بودیم. به هر حال چون این پول باید چرخشی میکرد و اوفک (در وزارت خزانهداری امریکا) هم تحریم میکردیم ما با مشکلاتی روبهرو بودیم.» دولتمردان این پیام را به جامعه مخابره کردند که حتی اگر تحریمها مانع نباشند لیست سیاه FATF مانع از بهرهمندی ایران از واکسن میشود، بنابراین هرگونه تلاش برای واردات واکسن از پیش شکست خورده است!
علاوه بر واکسن، پذیرش ایران در سازمان همکاریهای شانگهای نیز به همین موضوعات مشروط شده بود. در همین خصوص علی خضریان نماینده مجلس خبر داد که سال گذشته جواد ظریف در نامهای به مسئولان نظام به این ادعا تأکید کرده بود.
همچنین محمد جواد ظریف در فروردین ماه امسال که هنوز سکان وزارتخانه را برعهده داشت گفته بود: «مهمترین نیاز برای اجرای سند ایران و چین، اجرای برجام، رفع تحریمها و اف ای تی اف است و بدون حل اینها این سند هم به جایی نمیرسد.» با وجود این تحلیل عجیب، اجرایی شدن این سند در سفر وزیر خارجه کشورمان به پکن اعلام شد و هم اکنون بخشهای مختلف در حال تدوین مسیر اجرایی هر قسمت هستند. مسائل فوق ثابت میکند، دولتمردان سابق کشورمان راهبردهای غلط و پرهزینهای را به اجرا درآوردهاند که برای آینده کشور شامل درسها و تجربیات فراوانی است.
در ادامه به برخی تجارب دولت گذشته و میزان صحت تحلیلهای مقامات وقت پیرامون مسائل مهم کشور و بخصوص برجام پرداخته میشود.
ترامپ از برجام خارج نمیشود!
هنوز برجام در مجلس شورای اسلامی تعیین تکلیف نشده بود که وزیر خارجه دولت روحانی در شورای راهبردی روابط خارجی در پاسخ به این صحبت فؤاد ایزدی که گفته بود در صورتی که دونالد ترامپ به کرسی کاخ سفید دست یابد از برجام خارج خواهد شد این گونه پاسخ داد که: «این کار قاعده دارد و امریکا نمیتواند چنین کاری کند!» ظریف ادامه داد: حتی اگر امریکا از برجام خارج شود هیچ کشوری با آن همراهی نخواهد کرد. شاید این مسأله به خاطر آن بود که دولتمردان ایران همچنان امضای کری را تضمین میدانستند. عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه نیز در برنامه جهانآرا به صراحت این تصور غلط را بیان کرده و گفته بود اگر خروج امریکا از برجام هزینه نداشت، ترامپ یک سال پیش از برجام خارج میشد!
حتی یک سال پس از قدرت گرفتن رئیس جمهور جدید امریکا حسن روحانی در دی ماه سال 1396 با اطمینان خاطر اعلام کرد که برجام آنچنان مستحکم است که ترامپ پس از یک سال نتوانسته است از آن خارج شود. او این امر را نشانی بر پیروزی حقوق بر دیکتاتوری معرفی کرده بود که البته چند ماهی بیشتر دوام نیافت و ترامپ بدون هیچ هزینه حقوقی و سیاسی از برجام خارج شد.
مک دونالد میتوانست مانع تحریمها شود!
برساخته فانتزی از تعامل با دشمنان ایران باعث شده بود تا دولتمردان سابق تصور کنند با سرازیر شدن شرکتهای غربی به ایران میتوانند مانع از بدعهدی آنها شوند. محمدجواد ظریف معتقد بود که حضور شرکتهای امریکایی میتوانست واشنگتن را با مانع جدی برای راه انداختن کارزار فشار حداکثری روبهرو کند. ناتوانی این تحلیل این روزها در جریان بحران اوکراین بهتر دیده میشود. جایی که امریکا با وجود اینکه سرمایهگذاری انباشت شدهاش در روسیه به 900 میلیارد دلار میرسد به سرعت با اخطار مجلس نمایندگان امریکا مسکو را ترک کرد.
ایالات متحده تنها در سال 2021 یک میلیارد و 800 میلیون دلار در روسیه سرمایهگذاری کرده بود اما در جریان تحولات اخیر بانک مرکزی این کشور را هم در لیست تحریمهای خود قرار داد. نکته قابل توجه اینکه سرمایهگذاریهای کلان امریکا در مسکو در حوزههای زیرساختی این کشور صورت گرفته است؛ اما حتی در زمان برجام نیز مانع همکاری شرکتهای بزرگ غربی با ایران در موضوعات زیرساختی بود و تنها از حضور برندهایی مانند مک دونالد استقبال میکرد!
فراموشی دوستان دوران تحریم
ذوق زدگی دوران برجام باعث شده بود تا به قول محمدجواد ظریف با خوش خیالی، دوستان دوران سختی در سراب طمع سرازیر شدن شرکتهای غربی از ایران رنجیده شده و این کشورها با سرخوردگی، دولت روحانی را در دوران سختی رها کنند. اعتراف به این واقعیت تلخ تأیید کننده این مسأله است که همکاری با کشورهایی مانند روسیه و چین در دو بازه تحریمی نتایج متفاوتی را نشان میدهد.
سطح همکاری این کشورها با ایران در سالهای ابتدایی تحریمهای یکجانبه امریکاییها بشدت نسبت به تحریم سالهای 1389 تا 1394 نازلتر بوده است. این وضعیت نشان از شکست واضح در سیاست خارجی دولتی بود که درصدد بود تا روابط با غرب را اصلاح کند اما روابط با شرق را هم مخدوش کرده بود.
بایدن با سه امضا به برجام برمیگردد!
دولتمردان دوازدهم درحالی در رسانهها تلاش میکردند تا دونالد ترامپ را استثنایی در حاکمیت امریکا معرفی کنند که در جلسات خصوصی خلاف این مسأله را اعتراف میکردند. محمود صادقی نماینده پیشین مجلس و از نزدیکان دولت تدبیر و امید قبلاً جمله مهمی را به نقل از ظریف روایت کرده که این سناریو را برملا کرده است. صادقی در توئیتی به جلسه خصوصی که با ظریف در وزارت خارجه داشته اشاره کرده و به نقل از ظریف نوشته است: «اگر به جای ترامپ خانم کلینتون هم رأی آورده بود، امریکا از برجام خارج میشد» این نقل قول صادقی از محمدجواد ظریف البته هیچگاه با تکذیب و یا واکنش وزارت خارجه وقت روبهرو نشد.
با این وجود جواد ظریف که تلاش داشت تا بایدن را بسیار متفاوت از ترامپ نشان دهد همزمان با قدرت گرفتن وی از سابقه دوستی خود با او سخن گفت؛ وی امیدوار بود که جو بایدن به سرعت و تنها با چند امضا به برجام بازگردد. در این خصوص وی در آخر آبان ماه گفته بود: «آقای بایدن اگر رئیس جمهور امریکا شد و در کاخ سفید مستقر شد، میتواند با سه فرمان اجرایی همه اینها را لغو کند... من آقای بایدن را بیش از 30 سال است که میشناسم هم از دور کارش را پیگیری کردهام و هم زمانی که سفیر بودم در سازمان ملل متحد، ایشان به عنوان رئیس کمیته سیاست خارجی سنای امریکا بارها به نیویورک آمده و من در محل اقامتگاه سفیر ایران در نیویورک با ایشان دیدار داشتم. در چهارچوب اجازههایی که داشتم و هیچکدام این دیدارها محرمانه هم نبوده است. ایشان بالاخره آدم کهنهکاری در سیاست خارجی است و تازهکار نیست. احساس من این است که بهتر از آقای ترامپ تحولات بینالمللی را درک میکند و میفهمد که محدودیتهای امریکا در این شرایط چیست.» این تصور به سرعت اشتباه بودن خود را نشان داد و با وجود شش دور مذاکرات سیدعباس عراقچی در وین، نه تنها امریکا حاضر به عقبنشینی از زیادهخواهیهای خود نشد که نشان داد متعهد کردن این کشور به تعهدات حداقلی خود در برجام نیز از توان دولت ضعیف وقت خارج است.
واردات واکسن و پذیرش در شانگهای بدون FATF و برجام محال است!
مرگ و میر ناشی از کرونا در اواخر دولت روحانی به 700 نفر رسید و ادعا میشد که واردات واکسن به دلیل مشکلات تحریم و FATF بوده است. سخنگوی وقت دولت به صراحت گفته بود : «در مورد واکسن قبلاً همکاران من در وزارت بهداشت توضیحات مفصلی ارائه دادند اما در مورد انتقال پول بنابر قوانین تحریم و قواعد FATF چندین مرحله امکان انتقال پول با مشکل مواجه شد و با موانعی روبهرو بودیم. به هر حال چون این پول باید چرخشی میکرد و اوفک (در وزارت خزانهداری امریکا) هم تحریم میکردیم ما با مشکلاتی روبهرو بودیم.» دولتمردان این پیام را به جامعه مخابره کردند که حتی اگر تحریمها مانع نباشند لیست سیاه FATF مانع از بهرهمندی ایران از واکسن میشود، بنابراین هرگونه تلاش برای واردات واکسن از پیش شکست خورده است!
علاوه بر واکسن، پذیرش ایران در سازمان همکاریهای شانگهای نیز به همین موضوعات مشروط شده بود. در همین خصوص علی خضریان نماینده مجلس خبر داد که سال گذشته جواد ظریف در نامهای به مسئولان نظام به این ادعا تأکید کرده بود.
همچنین محمد جواد ظریف در فروردین ماه امسال که هنوز سکان وزارتخانه را برعهده داشت گفته بود: «مهمترین نیاز برای اجرای سند ایران و چین، اجرای برجام، رفع تحریمها و اف ای تی اف است و بدون حل اینها این سند هم به جایی نمیرسد.» با وجود این تحلیل عجیب، اجرایی شدن این سند در سفر وزیر خارجه کشورمان به پکن اعلام شد و هم اکنون بخشهای مختلف در حال تدوین مسیر اجرایی هر قسمت هستند. مسائل فوق ثابت میکند، دولتمردان سابق کشورمان راهبردهای غلط و پرهزینهای را به اجرا درآوردهاند که برای آینده کشور شامل درسها و تجربیات فراوانی است.
دیگه چه خبر؟
سرپرست منطقه آزاد کیش استعفا داد
خبر اول اینکه، محمدرضا نوایی لواسانی که آبانماه سالجاری با حکم «سعید محمد، دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی» به سرپرستی منطقه آزاد کیش منصوب شده بود، از این سمت استعفا داد. لواسانی در نامهای خطاب به محمد درباره دلایل استعفای خود نوشت: «بعد از گذشت هشت ماه از دولت جدید، کماکان هیأت مدیره منطقه آزاد کیش از دولت قبل هستند و جایگزین نشدهاند؛ کندی و عدم تصمیمگیری، مردم منطقه را در آینده دچار مشکل خواهد کرد. دلیل اصلی استعفای بنده، روی زمین ماندن کار مردم است.»
وی افزود: «در سالهای گذشته متأسفانه روال شده است که چندین میلیارد تومان پول بیتالمال بابت پذیرایی و پرداخت به هتلها برای عدهای قلیل از مسئولان و آشنایان و بعضاً اقوامشان هزینه شده است؛ بنده علاوه بر قولی که به مردم دادهام این کارها را خلاف توصیههای رهبر انقلاب و اهداف دولت جدید میدانم. لذا بهتر است قبل از ایام نوروز مرخص شوم که انشاءالله این نامه نیز راهگشای مدیر بعدی برای عدم پرداخت اینگونه هزینهها باشد.»
گفتنی است دبیر مناطق آزاد تجاری نیز در واکنش به متن استعفای لواسانی، تصریح کرد: ضمن تشکر از زحمات جنابعالی طی ۴ ماه گذشته که با روحیه جهادی و انقلابی طعم شیرین خدمت و مبارزه با فساد را چشانید و ابراز تأسف از اینکه از توان مدیریتی جنابعالی محروم خواهیم شد، لیکن بهدلیل فشارهای زیادی که در این ایام متحمل شدید که از ناحیه افراد معلومالحال و سودجو و متخلفین گذشته تشدید گردید، با استعفا موافقت میگردد.
یک فیش حقوقی دیگر از دولت قبل به پای دولت جدید نوشته شد
دست آخر اینکه، در فضای مجازی یک فیش حقوقی ۶۵ میلیون تومانی با دریافت فوقالعاده اضافه کاری ۱۳۶۰ ساعت در یک ماه به مبلغ ۳۱ میلیون تومان متعلق به یکی از مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است که نشان میدهد فرد مذکور در انتهای سال کاری 99 این میزان حقوق را دریافت کرده است.
در همین راستا یک فرد آگاه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتوگو با خبرنگار روزنامه ایران تصریح کرد که فیش مزبور هیچ ارتباطی به ستاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت توسعه مدیریت و منابع این وزارتخانه ندارد و در این راستا گفت: «صندوق بازنشستگی مدیر مذکور به دلیل اینکه نیروی رسمی سازمان صدا و سیما هستند، صندوق بازنشستگی صدا و سیما است نه سازمان تأمین اجتماعی که در فیش درج شده است.» وی افزود: «این فیش پیشتر در فضای مجازی پخش شده و اساساً مربوط به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران است که پیشتر توسط نهادهای نظارتی بررسی شده است و مربوط به معوقات یکساله (سال ۱۳۹۹) است که به نحو خاصی این قضیه را مخفی کردند تا به زمان حال نسبت دهند.»
این منبع آگاه همچنین گفت: «از محتوای فیش مانند درج ۱۳۶۰ ساعت اضافه کار (که بیش از ۵۰ درصد حقوق اساساً قانونی نیست)، ۲۱ روز مأموریت (از ۲۲ روز کاری در ماه)، رفاهی ماه رمضان و پاداش روز جمهوری اسلامی (در حالی که معاون فعلی وزارت ارشاد از زمان انتصاب تاکنون ماه رمضان و روز جمهوری اسلامی در ارشاد نداشتهاند) مشخص است که موضوع ارتباطی با آقای مسئول فعلی نداشته و مربوط به معاون اداره کل ارشاد استان تهران در دولت قبل است.»
خبر اول اینکه، محمدرضا نوایی لواسانی که آبانماه سالجاری با حکم «سعید محمد، دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی» به سرپرستی منطقه آزاد کیش منصوب شده بود، از این سمت استعفا داد. لواسانی در نامهای خطاب به محمد درباره دلایل استعفای خود نوشت: «بعد از گذشت هشت ماه از دولت جدید، کماکان هیأت مدیره منطقه آزاد کیش از دولت قبل هستند و جایگزین نشدهاند؛ کندی و عدم تصمیمگیری، مردم منطقه را در آینده دچار مشکل خواهد کرد. دلیل اصلی استعفای بنده، روی زمین ماندن کار مردم است.»
وی افزود: «در سالهای گذشته متأسفانه روال شده است که چندین میلیارد تومان پول بیتالمال بابت پذیرایی و پرداخت به هتلها برای عدهای قلیل از مسئولان و آشنایان و بعضاً اقوامشان هزینه شده است؛ بنده علاوه بر قولی که به مردم دادهام این کارها را خلاف توصیههای رهبر انقلاب و اهداف دولت جدید میدانم. لذا بهتر است قبل از ایام نوروز مرخص شوم که انشاءالله این نامه نیز راهگشای مدیر بعدی برای عدم پرداخت اینگونه هزینهها باشد.»
گفتنی است دبیر مناطق آزاد تجاری نیز در واکنش به متن استعفای لواسانی، تصریح کرد: ضمن تشکر از زحمات جنابعالی طی ۴ ماه گذشته که با روحیه جهادی و انقلابی طعم شیرین خدمت و مبارزه با فساد را چشانید و ابراز تأسف از اینکه از توان مدیریتی جنابعالی محروم خواهیم شد، لیکن بهدلیل فشارهای زیادی که در این ایام متحمل شدید که از ناحیه افراد معلومالحال و سودجو و متخلفین گذشته تشدید گردید، با استعفا موافقت میگردد.
یک فیش حقوقی دیگر از دولت قبل به پای دولت جدید نوشته شد
دست آخر اینکه، در فضای مجازی یک فیش حقوقی ۶۵ میلیون تومانی با دریافت فوقالعاده اضافه کاری ۱۳۶۰ ساعت در یک ماه به مبلغ ۳۱ میلیون تومان متعلق به یکی از مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است که نشان میدهد فرد مذکور در انتهای سال کاری 99 این میزان حقوق را دریافت کرده است.
در همین راستا یک فرد آگاه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتوگو با خبرنگار روزنامه ایران تصریح کرد که فیش مزبور هیچ ارتباطی به ستاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت توسعه مدیریت و منابع این وزارتخانه ندارد و در این راستا گفت: «صندوق بازنشستگی مدیر مذکور به دلیل اینکه نیروی رسمی سازمان صدا و سیما هستند، صندوق بازنشستگی صدا و سیما است نه سازمان تأمین اجتماعی که در فیش درج شده است.» وی افزود: «این فیش پیشتر در فضای مجازی پخش شده و اساساً مربوط به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران است که پیشتر توسط نهادهای نظارتی بررسی شده است و مربوط به معوقات یکساله (سال ۱۳۹۹) است که به نحو خاصی این قضیه را مخفی کردند تا به زمان حال نسبت دهند.»
این منبع آگاه همچنین گفت: «از محتوای فیش مانند درج ۱۳۶۰ ساعت اضافه کار (که بیش از ۵۰ درصد حقوق اساساً قانونی نیست)، ۲۱ روز مأموریت (از ۲۲ روز کاری در ماه)، رفاهی ماه رمضان و پاداش روز جمهوری اسلامی (در حالی که معاون فعلی وزارت ارشاد از زمان انتصاب تاکنون ماه رمضان و روز جمهوری اسلامی در ارشاد نداشتهاند) مشخص است که موضوع ارتباطی با آقای مسئول فعلی نداشته و مربوط به معاون اداره کل ارشاد استان تهران در دولت قبل است.»
کتابخوانی به مثابه نهضت
ادامه از صفحه اول
آنان بخوبی میدانستند برای گام نهادن در مسیر مبارزه، ابتدا باید پایههای اندیشه را مستحکم ساخت. در همین جلسات مطالعاتی بود که تئوری مبارزه نهادینه شد و ایدئولوژی مبارزه شکل گرفت.
کتابخوانی؛ شاخص ویژه هویت فرهنگی انقلاب
کتابخوانی از شاخصهایی بود که هویت فرهنگی انقلاب در آن متبلور شد. به عبارت دیگر، حجم عظیمی از تبادلات کتابمحور در سالهای منتهی به پیروزی انقلاب، یکی از شگفتترین نشانههای فرهنگ انقلابیون بود بهطوری که فعالان امر، موج کتابخوانیِ گروههای مبارز جامعه در آن سالها را بیسابقه و تکرارنشدنی میدانند.
کتابخانههای عمومی و نهضت کتابخوانی
اگرچه در برخی تعاریف سنتی یا حتی جدید، کتابخانه را مجموعهای از اطلاعات و خدمات اطلاعاتی دانسته اند که یک نهاد عمومی یا خصوصی یا شخصی آن را اداره میکند (کتابخانه به عنوان مجموعهای از کتابها)، اما مهمترین ویژگی کتابخانه «عمومی بودن» آن است. وصف «عمومیت» مهمترین نقطه تلاقی «کتاب» با «جامعه» است که در ذیل خود مفاهیم اجتماعی بسیاری را به بار میآورد: محیط زیست، اندیشه جمعی، نیاز اجتماعی، تاریخ فرهنگها و اقوام، مشکلات اجتماعی، معماری فرهنگی، کسب و کار و اقتصاد، زبان و رابطه، گروههای خاص، دانشگاه، هنر و ادبیات، خدمات فرهنگی و آموزشی، گروههای سنی و... همه این خصایص، کتابخانه عمومی را در قامت یک مرجع فرهنگی جلوهگر میکند که کارکردهای آموزشی، اطلاعرسانی، فرهنگی و اقتصادی فراوان دارد. فضای کتابخانه در این تعریف، محلی برای ایجاد روابط فرهنگی میان گروههای نخبگی و متوسط است که مجموعاً تشکیلدهنده «سرمایه اجتماعی» است. با وجود این آیا جای آن ندارد بپرسیم: در سالهای گذشته چقدر از ظرفیت بینظیر کتابخانههای عمومی به عنوان نقطه اتصال مردم با تحقق شعار «نهضت کتابخوانی» بهره بردهایم؟!
سخن پایانی
آنچه ذکر شد تنها گوشهای از ثمرات و برکات «نهضت کتابخوانی» در دوران «نهضت اسلامی» بود؛ نهضتی که شوربختانه امروز و بعد از گذشت بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، کمتر مورد توجه نخبگان علمی، فرهنگی و سیاسی کشور است؛ مقولهای که رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز ـ که خود از بانیان و جلوداران توجه به کتاب و کتابخوانی هستندـ بر ضرورت شکلگیری آن تأکید و تصریح دارند و میفرمایند: «...من این را باز هم تأکید میکنم: شما احتیاج دارید بخوانید. احتیاج دارید بدانید... شما نهضت کتابخوانی باید راه بیندازید. واقعاً کتاب بخوانید. مطالعه کنید... شماها خودتان، هیأتهای اندیشهورزتان، بچههای پیشکسوت بنشینند فهرست مطالعاتی و برنامه مطالعاتی برای جاهای مختلف، قشرهای مختلف برنامهریزی کنند، طراحی کنند و تعریف کنند و مانند این کارها. این خیلی چیز لازمی است...»
شکلگیری «نهضت کتابخوانی» فرایندی جمعی است و نیازمند همراهی تمام نهادهای فرهنگی، نخبگان، دستاندرکاران و همراهی جامعه علمی کشور است. این نهضت در صورت شکلگیری، تداوم و استمرار میتواند منشأ آثار و برکات بسیاری باشد که مهمترین آن بالندگی عقلانی جامعه است.
آنان بخوبی میدانستند برای گام نهادن در مسیر مبارزه، ابتدا باید پایههای اندیشه را مستحکم ساخت. در همین جلسات مطالعاتی بود که تئوری مبارزه نهادینه شد و ایدئولوژی مبارزه شکل گرفت.
کتابخوانی؛ شاخص ویژه هویت فرهنگی انقلاب
کتابخوانی از شاخصهایی بود که هویت فرهنگی انقلاب در آن متبلور شد. به عبارت دیگر، حجم عظیمی از تبادلات کتابمحور در سالهای منتهی به پیروزی انقلاب، یکی از شگفتترین نشانههای فرهنگ انقلابیون بود بهطوری که فعالان امر، موج کتابخوانیِ گروههای مبارز جامعه در آن سالها را بیسابقه و تکرارنشدنی میدانند.
کتابخانههای عمومی و نهضت کتابخوانی
اگرچه در برخی تعاریف سنتی یا حتی جدید، کتابخانه را مجموعهای از اطلاعات و خدمات اطلاعاتی دانسته اند که یک نهاد عمومی یا خصوصی یا شخصی آن را اداره میکند (کتابخانه به عنوان مجموعهای از کتابها)، اما مهمترین ویژگی کتابخانه «عمومی بودن» آن است. وصف «عمومیت» مهمترین نقطه تلاقی «کتاب» با «جامعه» است که در ذیل خود مفاهیم اجتماعی بسیاری را به بار میآورد: محیط زیست، اندیشه جمعی، نیاز اجتماعی، تاریخ فرهنگها و اقوام، مشکلات اجتماعی، معماری فرهنگی، کسب و کار و اقتصاد، زبان و رابطه، گروههای خاص، دانشگاه، هنر و ادبیات، خدمات فرهنگی و آموزشی، گروههای سنی و... همه این خصایص، کتابخانه عمومی را در قامت یک مرجع فرهنگی جلوهگر میکند که کارکردهای آموزشی، اطلاعرسانی، فرهنگی و اقتصادی فراوان دارد. فضای کتابخانه در این تعریف، محلی برای ایجاد روابط فرهنگی میان گروههای نخبگی و متوسط است که مجموعاً تشکیلدهنده «سرمایه اجتماعی» است. با وجود این آیا جای آن ندارد بپرسیم: در سالهای گذشته چقدر از ظرفیت بینظیر کتابخانههای عمومی به عنوان نقطه اتصال مردم با تحقق شعار «نهضت کتابخوانی» بهره بردهایم؟!
سخن پایانی
آنچه ذکر شد تنها گوشهای از ثمرات و برکات «نهضت کتابخوانی» در دوران «نهضت اسلامی» بود؛ نهضتی که شوربختانه امروز و بعد از گذشت بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، کمتر مورد توجه نخبگان علمی، فرهنگی و سیاسی کشور است؛ مقولهای که رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز ـ که خود از بانیان و جلوداران توجه به کتاب و کتابخوانی هستندـ بر ضرورت شکلگیری آن تأکید و تصریح دارند و میفرمایند: «...من این را باز هم تأکید میکنم: شما احتیاج دارید بخوانید. احتیاج دارید بدانید... شما نهضت کتابخوانی باید راه بیندازید. واقعاً کتاب بخوانید. مطالعه کنید... شماها خودتان، هیأتهای اندیشهورزتان، بچههای پیشکسوت بنشینند فهرست مطالعاتی و برنامه مطالعاتی برای جاهای مختلف، قشرهای مختلف برنامهریزی کنند، طراحی کنند و تعریف کنند و مانند این کارها. این خیلی چیز لازمی است...»
شکلگیری «نهضت کتابخوانی» فرایندی جمعی است و نیازمند همراهی تمام نهادهای فرهنگی، نخبگان، دستاندرکاران و همراهی جامعه علمی کشور است. این نهضت در صورت شکلگیری، تداوم و استمرار میتواند منشأ آثار و برکات بسیاری باشد که مهمترین آن بالندگی عقلانی جامعه است.
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
اخبار این صفحه
-
توافق همچنان در ابهام
-
نسخه کلنگی کردن ایران
-
دیگه چه خبر؟
-
کتابخوانی به مثابه نهضت
اخبارایران آنلاین