سوسن صادقی
خبرنگار
نمایشگاه دائمی محصولات دانش‌بنیان ایران ساخت (سالن 37A) به مناسبت دهه فجر میزبان محصولات 150 شرکت دانش بنیان و خلاق است. نمایشگاهی که از روز سه‌شنبه 19 بهمن آغاز به کار کرده و تا امروز عصر میزبان مسئولان، مدیران، فعالان فناور و خلاق، مسئولان کشوری و سایر علاقه‌مندان است. روزنامه ایران در بازدید از این نمایشگاه 5‌محصول ایران ساخت فناورانه را معرفی می‌کند که می‌خوانید.

پهپادهای منظومه‌ای

وقتی از چند پله ورودی سالن 37A مشکی رنگ که در بخش جنوب غربی نمایشگاه قرار دارد، بالا می‌روید و درهای خودکار شیشه‌ای به رویتان باز می‌شود، اولین چیزی که توجه را جلب می‌کند، چندین پهپاد کوچک و بزرگ است. پهپادهایی که صفر تا صد آن توسط نخبگان با به‌کارگیری فناوری هوش مصنوعی طراحی و ساخته و بومی‌سازی شده و به مرحله تولید رسیده و به‌صورت کاربردی از آنها استفاده می‌شود.
محمود کاوین کارشناس پژوهشکده دانشگاه تهران درباره این پهپادها به «ایران» گفت: این پهپادها محصول شرکت سامانه‌های هوشمند سمیع زیر نظر معاونت پژوهشی دانشگاه تهران است. وظیفه اصلی این پهپادها نقشه‌برداری از سطح و اطلاعات صورت، حروف و شماره‌ها است و فرایندها را انتقال می‌دهند.
وی افزود: برای اولین بار هم مدیریت پهپادها را یک پهپاد مادر انجام می‌دهد. به این صورت که پهپاد مادر در بالا دست قرار می‌گیرد و دستورها و اطلاعات از طریق اپراتورهای انسانی به پهپاد مادر ارسال شده و او نیز کارهایی را که از پیش تعیین شده است به دیگر پهپادها منتقل کرده و آنها را برای انجام مأموریتشان مدیریت می‌کند.
وی افزود: این پهپادها مدیریت لجستیک کالای بنادر و کانتینرها را با سیستم یکپارچه با دقت نظارت پهپادی انجام می‌دهند و کاری که شاید انسان به سختی انجام می‌دهد یا ممکن است تخلفاتی در ثبت کالای واقعی در کانتینر ثبت شود به‌خوبی رصد کرده و کانتینر‌ها را به درستی مدیریت می‌کند. حتی پهپادهای کوچک هم داخل کانتینرها را  تا انتهای کانتینر بررسی می‌کنند تا کالای اعلام شده با آنچه داخل کانتینر وجود دارد، یکسان باشد و این خود راهی برای مبارزه با فساد و ایجاد شفافیت و جلوگیری از قاچاق است.
به اعتقاد وی، نمونه‌های خارجی این پهپاد در امریکا، انگلستان و ژاپن (با کمک امریکا) هم وجود دارد ولی بسیار گران‌تر از نمونه‌های داخلی آن است.
 این کارشناس به پهپاد بعدی که رتبه برتر مسابقات بین‌المللی فرانسه را به‌دست آورده، اشاره کرد و گفت: این پهپاد شامل دو پیل سوختی بنزینی و دو تا پیل سوختی باتری‌ای است. سرعت پروازی آن 100 کیلومتر در ساعت است و دارای تکنولوژی جدیدی است که هم حالت کواک (پهپاد 4 موتوره و یک موتور پیشران در عقب) دارد و هم از آن برای عکسبرداری زمین با سرعت بسیار بالا و در کمترین زمان ممکن استفاده می‌شود. به گفته وی، این پهپادها در زمینه‌های نظامی، کشاورزی، گمرکی و... کاربرد دارند و این بخش‌ها درخواست تولید داده‌اند.

ماهواره سنجشی امید فضا

در این نمایشگاه اولین ماهواره ایران ساخت از سوی بخش خصوصی نیز به‌نمایش درآمده است؛ ماهواره‌ای که از سوی 4 شرکت دانش بنیان بخش خصوصی (امید فضا، حس فرایندگستر، دیده پرداز صبا، علم و توسعه رسانا) در حوزه فضا به‌نام «امید فضا» ارائه شده است. حمیدرضا پرتواعلم مسئول بخش آنالیز شرکت امیدفضا درباره ساخت این ماهواره به «ایران» گفت: این ماهواره سریع‌ترین ماهواره سنجشی است که تاکنون در کشور ساخته شده به‌طوری که اگر پیش از این ساخت ماهواره بیش از 6 سال طول می‌کشید، اما این ماهواره در عرض دو و نیم سال ساخته شده است. البته باید 6 ماه دیگر کار کنیم تا بتوانیم این ماهواره سنجشی را به لایه لئو و در 500 کیلومتری و شیب 55 درجه زمین پرتاب کنیم. پرتواعلم افزود: مأموریت این ماهواره هم تصویربرداری است که در دو طیف رنگی و با رزولوشن بالا و سه متری از سطح زمین است که به نسبت تمام ماهواره‌هایی که تاکنون در کشور کار شده بهتر است چون قبلی‌ها از فاصله 10 متر تصویربرداری می‌کردند بنابراین می‌توان گفت هم سریع‌ترین هم پیشرفته‌ترین و هم ارزان‌ترین ماهواره‌ای است که تاکنون در کشور ساخته شده است. وی با بیان اینکه از تصویرهایی که این ماهواره می‌گیرد، می‌توان در کشاورزی، آبخیزداری، نقشه‌برداری و... استفاده کرد، گفت: چالش‌های مسیر این است که ما انتظار داریم در مدت یک سال چنین محصولی را بسازیم ولی تهیه زیرساخت‌ها برای تست عملکرد ماهواره از سوی بخش خصوصی به دشواری صورت گرفت. چالش بعدی نیز قبولاندن این‌نکته است که ماهواره ایران ساخت ماهواره خوبی است و کاربردهای خوبی دارد و نسبت به خارجی‌ها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.

شبیه ساز رانندگی

این روزها شبیه ساز‌ها هم در دنیا خبرساز هستند. یکی از شبیه سازها که در این نمایشگاه عرضه شده، اولین شبیه ساز رانندگی در کشور است. مصلح عبدالهادی مدیرعامل شرکت فناور شبیه ساز نصیر درباره اولین دستگاه شبیه ساز رانندگی در کشور به «ایران» گفت: این شبیه ساز که سخت‌افزاری و نرم افزاری آن همه از صفر تا صدش در داخل کشور تولید و بومی‌سازی شده و برای خودروهای سبک، سنگین، موتورسیکلت و خودروهای معدنی کاربرد دارد به ‌طوری که فقط برای خودروهای سبک در 5 کلاس مختلف سخت افزار و نرم‌افزارش را طراحی و تولید کرده‌ایم. عبدالهادی افزود: کاربرد اصلی این شبیه ساز برای آموزش، افزایش مهارت، صلاحیت سنجی و ارزیابی خطر در رانندگی است. بخصوص برای کسانی که ترس از رانندگی دارند و می‌خواهند به تازگی گواهینامه بگیرند، یا رانندگانی که رانندگی‌های پرخطر دارند و نیاز است که صلاحیت آنها سنجیده شود، یا اپراتورهایی که می‌خواهند وارد ناوگان حمل‌ونقل شوند نیاز است که با این دستگاه ارزیابی شوند و صلاحیت آنها تأیید شود. وی با بیان اینکه از این دستگاه شبیه ساز رانندگی به سفارش خیلی از صنایع تولید کرده‌ایم، گفت: در برخی صنایع بزرگ هم از این دستگاه  برای آموزش رانندگان تهران و حومه استفاده می‌شود و حتماً باید این دوره‌های خود را با این شبیه ساز هم بگذرانند. از سوی دیگر در 5 پارک ترافیک تهران قرار داده شده و عموم شهروندان هم می‌توانند مراجعه کنند. حتی در دانشگاه‌های مختلف برای کارهای پژوهشی نیز از این دستگاه استفاده می‌شود.

روبات خدمتگزار

در این نمایشگاه روباتی به نمایش درآمده است که «روبات خدمتگزار» نام دارد. امیرحسین بهرام نیا از دانشگاه خواجه نصیر طراح این روبات خدمتگزار است. بهرام نیا درباره روباتش به «ایران» گفت:  فعلاً نسل اول روبات خدمتگزار را طراحی و تولید کردیم. در فاز اول این روبات قادر است از روی مسیرهای تعیین شده و با الگوریتم ماتریکسی مسیر را تشخیص داده و با موقعیت سنجی به مقصد برسد. به عبارتی می‌تواند تشخیص دهد در چه محیط و موقعیتی قرار دارد و با تشخیص مسیر کارش را انجام دهد. این روبات می‌تواند در هتل‌ها و رستوران‌ها به میهمانان خدمت کند، میهمانان را به اتاق‌هایشان راهنمایی کند یا برای مشتریان سر میز غذا ببرد. بهرام نیا افزود: در فاز دوم نیز قرار است این روبات توسعه یافته و مسیریابی را بدون علامت‌گذاری روی زمین طی کرده و کارهای خدمتی خود را انجام دهد و حتی قرار است از طریق صوت نیز با میهمانان تعامل برقرار کند. در فاز سوم نیز قرار است با استفاده از هوش مصنوعی و اتصال به اینترنت کارهای مختلف پیشرفته‌ای را انجام دهد. وی با بیان اینکه این روبات مشابه خارجی دارد، گفت: روبات‌های خارجی هم در همین حد روبات ما با مسیر تعیین شده خدمتگزاری می‌کنند و در برخی از رستوران‌ها هم از آنها استفاده می‌شود. این نخبه درباره چالش کارش نیز گفت: در زمینه تهیه قطعات روبات‌ها با مشکل مواجه هستیم که یا در بازار وجود ندارد یا  خیلی هم گران است. چون هدف این است که روبات را با هزینه کمتر تولید کرده و تجاری‌سازی کنیم از این‌رو با محدودیت مواجه شده‌ایم. تا اینجای کار هم با سرمایه شخصی و بخشی هم با سرمایه شتابدهنده اینومکس توانستیم کار را به اینجا برسانیم.

اولین کارخانه خلاق فیلمسازی

اگر از پله‌ها به طبقه آخر این سالن بروید، نام اولین کارخانه خلاق فیلمسازی نظرتان را جلب می‌کند. فاطمه غفاری درباره اولین کارخانه فیلمسازی به «ایران» گفت: VIRTUAL PRODUCTION تولید مجازی فیلم از سال 2019 در دنیا آغاز شده و کره جنوبی در این زمینه سرمایه‌گذاری‌های سنگینی انجام داده و ما نیز اولین کارخانه تولید مجازی فیلم را راه‌اندازی کرده‌ایم. به عبارتی این کارخانه اولین استودیوی تولید فیلم مجازی است.
وی درباره نحوه تولید فیلم در کارخانه افزود: در این کارخانه ابتدا جهان[بصری] و فضای پیرامونی محیط فیلمبرداری را می‌سازیم و بعد با سنسورهایی که به عناصر محیط فیلمبرداری و اشیا متصل است، هر حرکتی که از سوی بازیگر انجام شود به آن جهان و فضایی پیرامونی که ساخته شده، منتقل می‌شود. به‌عنوان مثال فردی را که در حال موتورسواری در یک اتاق است از طریق سنسورها روی مسیر جاده و جهانی که مجازی ساخته شده، منتقل شده و دیده می‌شود.
غفاری در ادامه گفت: با این شیوه و فرایند هر کاری که کارگردان دلش بخواهد می‌تواند روی فیلم و شرایط پیرامونی آن تغییر ایجاد کند. به‌عنوان مثال اگر نیاز داشته باشد که محیط پیرامون شب باشد، صحنه را به شب تبدیل می‌کند و اگر می‌خواهد طوفانی به پا شود سریع آن فضا را ایجاد می‌کند و... چیزی که فراهم کردن آن در شرایط عادی فیلمبرداری برای کارگردانان وجود ندارد یا بسیار سخت و دشوار است.
وی با اشاره به اینکه فیلم‌هایی مانند قسمت چهارم ماتریکس جنگ ستارگان به این روش ساخته شده است، افزود: یکی از نکات جالب تولید کارخانه‌ فیلم این است که می‌توان از بازیگران آواتار هم ساخت و از این کاراکتر معادل بازیگر حتی زمانی که خدای نکرده بازیگر فوت شود هم استفاده کرد.
به گفته غفاری آواتار رضا کیانیان برای فیلم 7 شبیه‌سازی شده است. دو قسمت سریال هفت به این شیوه ساخته شده و قرار است تمام فصل دوم هم به این شیوه ساخته شود و پروژه دیگر هم فیلم «هزاره آخر» است که قرار است به شیوه کارخانه مجازی تولید شود.
به اعتقاد وی، با این روش دیگر فیلمبرداری به آن شیوه قدیمی و حتی بدلکاری وجود نخواهد داشت.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات:
کیفیت شبکه موبایل بهبود می یابد

وزیر ارتباطات گفت: گام‌های فنی لازم برای بهبود کیفیت و سرعت شبکه تلفن همراه یک به یک در حال تکمیل است.
‌به گزارش «ایران»، عیسی زارع‌پور در صفحه اینستاگرام خود نوشت: نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که توسعه ظرفیت انتقال داده از طریق شبکه تلفن همراه تا بی‌نهایت باشد به همین دلیل اصرار داریم شبکه فیبر نوری را به‌عنوان منبع شبکه نامحدود انتقال دیتا در سراسر ایران اجرا کنیم تا کیفیت و سرعت شبکه دیتای ثابت خانگی به حداکثر برسد.
وی در ادامه نوشت: بخشی از محدوده فرکانسی که تاکنون در اختیار اپراتورهای همراه قرار نگرفته بود، باند فرکانسی ۲۳۰۰ است. افزودن این لایه باند فرکانسی اقدامی تکمیلی برای بهبود کیفیت و سرعت ارتباطات تلفن همراه است که به‌تدریج به ۱۸۰۰ سایت شبکه 4G ایرانسل اضافه می‌شود و ظرفیت شبکه این اپراتور را روزانه تا هزار ترابایت در مراکز استان‌ها افزایش خواهد داد. وی اظهار امیدواری کرد که دیگر اپراتورها هم به‌سرعت استفاده از این محدوده فرکانسی را آغاز کنند.

 مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات:
شکاف دیجیتالی در روستاها کاهش می یابد

مشاور وزیر ارتباطات و مجری طرح خدمات عمومی اجباری ارتباطات و فناوری اطلاعات روستایی (USO) در جلسه با معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی، ضمن تشریح وضعیت پوشش روستاهای استان گفت: حدود 500 روستای آذربایجان غربی فاقد اینترنت هستند یا پوشش ضعیفی دارند که مورد قبول ما نیست.
به گزارش«ایران»، ایرج روحی افزود: ما برای رفع مشکلات شهرستان‌های کمتربرخوردار و تسریع در کاهش شکاف دیجیتالی، طرحی در سه فاز دو، سه و شش ماهه برنامه‌ریزی کردیم که درحدود 90 روستای شهرستان‌های مذکور در حال اجراست.وی با اشاره به اینکه آذربایجان غربی دارای حدود 2200 روستای بالای 20 خانوار است، افزود: توزیع پوشش اینترنتی روستاها در استان متوازن نبوده و برخی از شهرستان‌ها مثل تکاب، بوکان، شاهین دژ، سلماس و چالدران در وضعیت خوبی قرار ندارند.
وی یادآور شد: باتوجه به اینکه تعهد اپراتورهای ارتباطی طبق پروانه، پوشش دیتای روستایی را شامل نمی‌شود باید این پوشش‌ها از اعتبارات دولتی پرداخت شود و برای این موضوع تلاش و هماهنگی استانی و وزارتی توأمان لازم است. روحی با اشاره به تعهد وزارت ارتباطات طبق برنامه ششم توسعه اظهار کرد: وزارت ارتباطات طبق برنامه، 80 درصد روستاها را پوشش داده است اما باتوجه به ضرورت توسعه شبکه ملی اطلاعات و بهره‌مندی تمام روستاییان از مزایای این بستر اعم از آموزش، سلامت، خدمات کشاورزی، بانکی و توسعه دولت الکترونیک، همت جمعی و تخصیص منابع استانی و وزارتی، برای این پوشش لازم است.

امکان حذف دسته جمعی به اینستاگرام اضافه شد

اینستاگرام با عرضه قابلیت حذف دسته جمعی، حذف پست‌ها، اظهارنظرها و فعالیت دیگر از این پلتفرم را راحت‌تر کرد.
به گزارش ایسنا، این اپلیکیشن به‌ کاربران امکان می‌دهد اظهارنظرها و پست‌ها را به‌صورت دسته جمعی حذف کرده و تعاملات قدیمی و فعالیت جست‌وجوی خود در این اپلیکیشن را بازبینی کنند. این قابلیت در بخش جدید پروفایل کاربران با نام «فعالیت شما» (your activity) قابل دسترس خواهد بود. اینستاگرام هدف از این گزینه جدید را راحت‌تر کردن بازبینی و حذف تعاملات قدیمی عنوان کرده است. اگرچه از نظر فنی حذف پسندها، اظهارنظرها و پست‌ها از اینستاگرام در گذشته هم امکان پذیر بود اما تنها راه این بود که تعاملات قدیمی یک به یک و به‌صورت دستی حذف شوند. اکنون بخش «فعالیت شما»، میانبری برای مشاهده پست‌ها و استوری‌های گذشته و همچنین پسندها و اظهارنظرها در فیدهای کاربران دیگر را فراهم می‌کند. همچنین میانبرهایی برای مشاهده زمان سپری شده در این اپلیکیشن، تاریخچه جست و جو، کلیک‌های صورت گرفته روی لینک‌ها و فعالیت حساب مانند تغییرات نام کاربری وجود دارد. اینستاگرام نخستین بار این تغییر را در دسامبر پیش نمایش داد و اعلام کرد این تغییر می‌تواند برای نوجوانان اهمیت خاصی داشته باشد تا به طور کامل دریابند چه اطلاعاتی را در اینستاگرام به اشتراک گذاشته‌اند. اینستاگرام برای ایجاد قابلیت‌های ایمنی بیشتر برای کاربران نوجوان در ماه‌های اخیر تحت فشار قرار گرفته و راحت‌تر کردن حذف فعالیت قدیمی راهی برای رهایی از این فشارهاست.

شناسایی دقیق آلودگی‌های دریایی با پهپادها

محققان از ابداع یک سیستم هوش مصنوعی تازه خبر داده‌اند که قابل نصب روی پهپادهاست و به آنها کمک می‌کند در حین گشت ، به سرعت زباله‌های دریایی را شناسایی کنند.
به گزارش مهر، طرح مذکور توسط محققان دانشگاه ایالتی اورگان و چند مؤسسه دولتی امریکا هدایت می‌شود. اعضای گروه با استفاده از یک دوربین پلاریمتریک که از امواج الکترومغناطیسی تصویربرداری می‌کند، فیلمبرداری از اشیای طبیعی و زباله‌های انسانی در ساحل کورپوس کریستی تگزاس را آغاز کردند.این فیلم با استفاده از یک هلیکوپتر گارد ساحلی ایالات متحده گرفته شد که در ارتفاعی پرواز می‌کرد که پهپادهای مجهز به دوربین در همان ارتفاع پرواز خواهند کرد. از این ویدیو برای توسعه الگوریتم‌های مبتنی بر یادگیری ماشینی استفاده شد که قادر به شناسایی و طبقه‌بندی اجسام ساخته شده با مواد مصنوعی بر اساس روش متمایز بررسی بازتاب نور پلاریزه هستند. اشیای طبیعی، مانند سنگ‌ها و پوشش گیاهی، نور قطبی شده را به شیوه‌ای متفاوت از زباله‌ها منعکس می‌کنند. ایده نهایی این است که پهپادها در نهایت قادر خواهند بود در طول خط ساحلی پرواز کنند و به طور مستقل مکان زباله‌های رهاشده را در حین انجام این کار شناسایی و از آن نقشه‌برداری کنند. سپس کارگران از این داده‌ها استفاده می‌کنند تا ببینند بیشترین مقدار زباله در کجا قرار دارد تا برای حذف زباله‌ها تلاش هدفمند داشته باشند.