گروه اقتصادی /  درحالی که سیاست‌های دولت قبل، کشور را پس از سال‌ها خودکفایی به واردکننده گندم، تبدیل کرده است؛ در سال‌جاری میلادی بازار جهانی گندم نیز در وضعیت عجیبی قرار گرفته است. به واسطه خشکسالی و آثار منفی همه‌گیری کرونا که موجب کاهش تولید گندم به عنوان مهمترین غلات شده است، قیمت این محصول رکورد یک دهه اخیر را شکسته است.
با وجودی که دولت دوازدهم در آخرین سال کاری خود قیمت خرید تضمینی گندم را به یک‌باره به 7 هزار و 500 تومان افزایش داد، اما منطقی نبودن قیمت خرید تضمینی در سال‌های پیش از آن انگیزه گندم‌کاران را برای تولید بیشتر از بین برد و برخی از کشاورزان نیز ترجیح دادند تا به جای فروش محصول خود به دولت، گندم را به دلالانی که قیمت بالاتری پیشنهاد می‌دادند، بفروشند. براین اساس، موازنه عرضه و تقاضای این محصول حیاتی در کشور برهم ریخت و درسال گذشته دولت برای تأمین نیاز داخل روی به واردات آورد. درسال‌جاری نیز برآوردها نشان می‌دهد که دولت سیزدهم محبور است برای تأمین نیاز مردم در سال‌جاری حدود 8 میلیون تن گندم وارد کند. بدین ترتیب از یک‌سو رشد جهشی قیمت خرید تضمینی گندم در سال آخر دولت دوازدهم بار مالی مضاعفی بر دوش دولت سیزدهم گذاشته است و از طرف دیگر با وجود این افزایش همچنان واردات انبوهی باید صورت گیرد. اما ماجرا زمانی دشوارتر می‌شود که همزمان با بازگشت ایران به دوران واردکنندگی، بازار جهانی گندم نیز بسیار ملتهب شده است به طوری که علاوه بر رشد شدید قیمت، رقابت برای خرید گندم نیز وارد فاز جدیدی شده است.
رکوردشکنی قیمت جهانی گندم
در همین زمینه سازمان خواروبار جهانی (فائو) در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد، در ماه اکتبر امسال به عنوان دهمین ماه از سال 2021، قیمت گندم به بالاترین نرخ طی ۱۰ سال اخیر رسید و انتظار می‌رود، این روند افزایشی، حداقل تا انتهای امسال ادامه داشته باشد. فائو کاهش تولید گندم در کشورهای تولیدکننده به دلیل همه‌گیری کرونا و کمبود نیروی کار برای برداشت محصولات را یک دلیل مهم برای کاهش تولید اعلام، ولی تأکید کرد، رشد قیمت حمل‌ونقل به دلیل بسته شدن مرزها و نگرانی در مورد کمبود مواد غذایی که مانع از تجارت آزادانه این محصول در دنیا شده بود از دیگر دلایلی است که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. براساس گزارش فائو، در ماه اکتبر امسال، قیمت هر تن گندم در دنیا ۱۰ درصد نسبت به ماه قبل از آن رشد کرده است و احتمال متفاوت بودن کیفیت محصول تقاضا شده با محصول دریافت شده هم وجود دارد. به این معنا که در قراردادها گندم درجه‌یک تقاضا می‌شود و قیمت همین نوع محصول هم پرداخت می‌شود ولی چیزی که عملاً خریدار دریافت می‌کند، گندم درجه دو یا حتی سه است؛ مسأله‌ای که شاید در این روزها، بارها و بارها گزارش شده است. فائو از یک‌ طرف کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و از طرف دیگر، کاهش عرضه به بازار را از عوامل اصلی این بحران معرفی و تأکید کرد: با وجود اینکه خبرهایی در این مورد ارائه می‌شود ولی کمتر شنیده می‌شود که شکایت‌های رسمی تنظیم شود زیرا خریداران نگران هستند در شرایط کرونایی، حتی دسترسی به محصولات درجه دو و درجه سه هم برای آنها امکان‌پذیر نباشد. کارشناسان یکی دیگر از دلایل این قیمت نگران‌کننده را ناشی از افزایش تعرفه‌های گمرکی و مالیات بر صادرات در روسیه می‌دانند. با توجه به کاهش گندم در بازار، روسیه تبدیل به بازیگر اصلی این محصول استراتژیک در جهان شده است. کارشناسان این روند را در سال بعدی نیز محتمل دانسته‌اند چرا که روسیه سعی در تغییر قوانین مالیات بر صادرات دارد.
رشد ۴۷ دلاری قیمت در یک ماه
فائو بزرگ‌ترین صادرکنندگان گندم در دنیا را شامل کشورهای استرالیا، روسیه و امریکا معرفی و تأکید کرد: قیمت هر تن گندم استرالیایی در ماه اکتبر بالغ بر ۴۷ دلار نسبت به ماه قبل رشد کرده درحالی‌ که در ماه سپتامبر نرخ رشد ماهانه قیمت برابر با ۸ دلار بود. در ماه اکتبر هر تن گندم استاندارد استرالیا با قیمت ۳۱۸ دلار و قیمت هر تن گندم درجه‌یک به ۳۶۵ دلار رسید.
بار مالی 3 میلیارد دلاری واردات گندم
با لحاظ قیمت‌هایی که در بازار جهانی گندم وجود دارد و بدون درنظر گرفتن نوسان‌هایی که در این بازار ایجاد می‌شود، دولت باید برای خرید 8 میلیون تن گندم درجه یک (با نرخ 365 دلار به ازای هر تن)، 2 میلیارد و 920 میلیون دلار بپردازد. با در نظرگرفتن قیمت 318 دلاری هر تن گندم  دولت باید 2 میلیارد و 544 میلیون دلار برای آن هزینه کند.
رشد تا 65 درصدی قیمت جهانی خوراک دام و دانه‌های روغنی
آمارهای سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که قیمت انواع غذا و محصولات در سال 2021 افزایش شدید داشته است در این میان قیمت انواع غلات، خوراک دام و طیور و دانه‌های روغنی پیشتاز هستند که تا 65 درصد افزایش قیمت را نشان می‌دهند. سازمان ملل متحد روزگذشته اعلام کرد: شاخص قیمت غذا که ماهانه ردیابی می‌شود به میانگین 125.7 واحد رسیده که رشد 28.1 درصدی نسبت به سال 2020 نشان می‌دهد. عبدالرضا عباسیان اقتصاددان ارشد سازمان خوار و بار جهانی (فائو) اعلام کرد: در شرایط عادی انتظار داشتیم قیمت با توجه به افزایش تولید و متناسب بودن با تقاضا با کاهش مواجه شود اما در واقع چنین نشد. در حال حاضر افزایش هزینه‌های تولید و نیز شیوع بیماری کووید19 و شرایط بسیار متزلزل آب و هوایی پیش‌بینی‌های ما را به هم زده و آنچه قبلاً تصور می‌کردیم شرایط پایداری در سال 2022 داشته باشیم محقق نشد. براساس این گزارش، در آخرین ماه سال‌جاری میلادی قیمت جهانی غذا با کاهش مواجه شد به طوری که قیمت جهانی روغن، سبزیجات و شکر کاهش بیشتری داشت اما در مقایسه با سال گذشته رشد دارند.براساس آمارها میانگین شاخص قیمت غذا 0.9 درصد نسبت به ماه نوامبر کاهش داشت اما همچنان رشد 23.1 درصدی نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته داشت.
رشد تا 44 درصدی غلات، گندم و ذرت
براساس این آمارها شاخص ماهانه قیمت غلات کاهش 0.6 درصدی داشت اما در مدت سال گذشته به بیشترین رقم سالانه از سال 2012 تا کنون رسید و رشد 27.2 درصدی را ثبت کرد.ذرت مهم ترین غله‌ای بود که افزایش 44.1 درصدی و گندم رشد 31.3 درصدی را در سال گذشته داشت.در این میان برنج 4 درصد ارزش خود را از دست داد.
رشد 65 درصدی قیمت جهانی روغن در یک سال گذشته
شاخص قیمت انواع روغن‌ 3.3 درصد در ماه دسامبر افت داشت که عمدتاً به‌دلیل کاهش تقاضا بود و البته شیوع کووید 19 هم بر این تقاضا تأثیر داشت چرا که باعث اختلال در زنجیره عرضه شد. اما در طول سال شاخص قیمت روغن به بیشترین قیمت طول تاریخ رسید و رشد 65.8 درصد را نسبت به سال 2020 ثبت کرد، اما شکر نسبت به ماه گذشته کاهش 3.1 درصدی داشت و به کمترین قیمت 5 ماه گذشته رسید. تحلیلگران فائو اعلام کردند این آمارها نگرانی از شیوع سویه جدید امیکرون در تقاضای جهانی را تشدید می‌کند.
 رشد 30 درصدی قیمت جهانی شکر
طبق این آمارها بررسی قیمت‌های سالانه نشان می‌دهد که شاخص قیمت شکر 29.8 درصد رشد داشته و به بیشترین رقم از سال 2016 تا کنون رسیده است.
 رشد 12.7 درصدی گوشت و 17 درصدی پنیر در یک سال گذشته
براساس آمارهای فائو شاخص قیمت گوشت در ماه دسامبر تا حدودی ثابت بود اما در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 12.7 درصد داشت. لبنیات تنها محصول در این گروه بود که ماه گذشته افزایش قیمت داشت و رشد 1.8 درصدی را در ماه نوامبر ثبت کرد که عمدتاً به‌دلیل کاهش تولید شیر در اروپای غربی و اقیانوسیه بود.
قیمت پنیر هم در ماه گذشته کاهش داشت اما در مقایسه با یک سال اخیر رشد 16.9 درصد را ثبت کرد که بیشترین میزان از سال 2020 تا کنون محسوب می‌شود.
شیوع سویه‌های جدید کرونا، باعث اختلال عرضه غذا ومحصولات کشاورزی شده و زنجیره عرضه را به هم ریخته است، از سوی دیگر کشورها در چنین وضعیتی تأمین نیاز داخل را در اولویت قرار داده‌اند و تمایلی به صادرات ندارند مثلاً روسیه عوارض صادرات محصولات کشاورزی را دو برابر کرده و 4 کشور صادرات کود اوره را ممنوع کرده‌اند.

تورمی که دولت قبل باقی گذاشت در ۷۰ سال گذشته بی‌سابقه است

وزیر اقتصاد از کاهش تورم در آذر ماه امسال پس از چهار ماه تلاش شبانه‌روزی مسئولان خبر داد و گفت: چالش‌های بزرگ از جمله تورم بی‌سابقه در ۴ سال گذشته، به‌عنوان میراث برخی کوتاهی‌های دولت پیشین و نیز فشارهای ناجوانمردانه وارده از سوی دشمنان خارجی، به طور کامل به دولت سیزدهم منتقل شد. به گزارش وزارت اقتصاد، سید احسان خاندوزی پنجشنبه ۱۶ دی ماه در جمع نمازگزاران مسجد امام رضا(ع) منطقه ۱۱ تهران اظهار داشت: دولت سیزدهم در شهریور ماه در شرایطی شروع به کار کرد که ما در حال تجربه تورم بسیار بالا برای چهارمین سال پیاپی بودیم، امری که در ۷۰ سال اخیر، بی‌سابقه بود. وی گفت: ما پیش از این و مثلاً در دوران جنگ تحمیلی یا دوران سازندگی تجربه تورم بالا را داشتیم اما هر کدام بلافاصله کنترل شده بودند ولی اینکه چهار سال مداوم شاهد کاهش مستمر قدرت خرید مردم باشیم، کاملاً بی‌سابقه بود. وزیر اقتصاد تصریح کرد: دولت سیزدهم در این شرایط و در حالی شروع به کار کرد که دولت پیشین در چند ماهه ابتدای سال [1400]، ۵۰ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی برای تأمین هزینه‌های جاری گرفته بود و علاوه بر افزایش بی‌سابقه نرخ‌ها، شاهد کمبود برخی کالاها در سطح شهرهای بزرگ و تشکیل صف‌های طولانی برای تهیه اقلامی مثل مرغ بودیم. خاندوزی تصریح کرد: عمده این چالش‌ها، به‌عنوان میراث برخی کوتاهی‌ها و اشتباهات دولت پیشین و نیز فشارهای ناجوانمردانه وارده از سوی دشمنان خارجی، به طور کامل به دولت جدید منتقل شد به نحوی که بخش بزرگی از جلسات ستاد اقتصادی دولت را به پیدا کردن راه حلی برای گذر از آنها بدون استقراض از بانک مرکزی اختصاص دادیم. وزیر اقتصاد با بیان این که خلق بی‌ضابطه پول توسط نظام بانکی و اضافه خرجی‌های دولت، دو منشأ اصلی تورم هستند، اظهار داشت: در چهار ماه نخست فعالیت دولت، وقت و توان بسیار زیادی در درجه اول صرف کنترل نرخ ارز در شرایطی شد که عده‌ای می‌کوشیدند در آستانه مذاکرات وین، با افزایش مصنوعی قیمت آن، تیم مذاکره کننده کشورمان را تحت فشار قرار دهند. خاندوزی تصریح کرد: از جمله نتایج تلاش‌های بی‌وقفه و شبانه روزی همکاران ما در وزارت اقتصاد و تیم اقتصادی دولت این بود که سرانجام حدود یک ماه قبل، موفق شدیم در شرایط محرومیت از درآمد‌های نفتی، پاداش پایان خدمت معلمان بازنشسته سال ۱۳۹۹ را پرداخت کنیم.

اعطای وام ۹۰ میلیون دلاری به ایران برای مقابله با کرونا

معاون وزیر اقتصاد و رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران از تصویب اعطای وام ۹۰ میلیون دلاری به ایران در بانک جهانی برای مقابله با بیماری کرونا با وجود مخالفت امریکا و لابی رژیم صیهونیستی خبر داد. به گزارش ایلنا، فکری معاون وزیر اقتصاد و رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران با بیان این مطلب افزود: بانک جهانی با نادیده گرفتن تلاش امریکا و لابی صهیونیستی با اعطای وام به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی ایران موافقت کرد. وی با اشاره به اینکه این وام از پایین‌ترین نرخ سود در مقایسه با سایر فاینانس‌های بین‌المللی برخوردار است، اظهار داشت: تمامی نیاز‌های دارویی و تجهیزاتی وزارت بهداشت برای مقابله با بیماری کرونا توسط سازمان بهداشت جهانی خریداری و به کشورمان تحویل می‌گردد و به این ترتیب مشکلات نقل و انتقال بانکی و تحریم‌ها در این خصوص بی‌اثر خواهد بود. شایان ذکر است دریافت این وام در آخرین جلسه هیأت دولت نیز به تصویب رسید.