ابیات جعلی که از شاهنامه نیست
گروه فرهنگی: در روزهای اخیر بحث جعلیاتی که به «شاهنامه» فردوسی منسوب هستند، در فضای مجازی داغ شده است؛ بیتهایی که بعضاً حتی در کتاب درس فارسی دانشآموزان آمده و موجب واکنش نشان دادن برخی شاهنامهپژوهان شده است. صفحهای به نام محمدرضا شفیعی کدکنی نیز که در روزهای اخیر به معرفی این بیتهای جعلی پرداخته، فهرستی را هم از شاهنامههای معتبر منتشر کرده است؛ چاپ مسکو، چاپ تورنر ماکان بر اساس نسخ متعدد، چاپ ژول مول بر اساس نسخ متعدد، چاپ ژان اگوست وولّرس بر اساس دو چاپ تورنر ماکان و ژول مول، چاپ بروخیم به اهتمام سعید نفیسی، چاپ نفیس عکسی بایسنقری، چاپ مؤسسه خاور، چاپ قسمتهایی از شاهنامه زیر نظر استاد مجتبی مینوی، بنیاد شاهنامه، شاهنامه دکتر جلال خالقی مطلق، چاپ دبیرسیاقی براساس چاپ ماکان و مول، نامه باستان دکتر میرجلالالدین کزازی، شاهنامه بر اساس چاپ مسکو دکتر سعید حمیدیان، شاهنامه دکتر عزیزالله جوینی و شاهنامه مصطفی جیحونی. حالا این صفحه اعلام کرده تعدادی از ابیات جعلی و برساخته دیگران را منتشر میکند و نوشته است: هدف از انتشار ابیات جعلی و برساخته دیگران با نام بلند حکیم فردوسی و شاهنامه که البته به سبب خیل پیامها، درخواستها یا دشنامها پیگرفته شد، جلوگیری از هرج و مرجیست که با گسترش بیحد فضای مجازی در صدها کانال و رسانه با هدف دوستی با فرهنگ و آثار ملی ایران یا دشمنی با آن به راه افتاده است. امروز، روز بازار بیپرواییهاست. هر کسی بر اساس اغراض درونی، حزبی، قومی، زبانی یا ندانستنها، ابیاتی دلخواه، همسو با شور و هیجان درونی خود، تشخیص شخصی و اهداف دیگر به آثار ملی ما میچسباند و دست به دست میکند. این رسانه به قدر توان و ظرفیت خود، تلاش دارد تا ابیات مشهور جعلی شاهنامه را به گواه نسخههای معتبر و سخن شاهنامهشناسان معرفی کند؛ توصیهای که همه خادمان فرهنگ ایران و شاهنامهشناسان در هر دوره و عصری مدام گفتهاند و مایه آزردگی عمیق آنها بوده است. معرفی و حساسیت روی بیتی جعلی به معنای وجود یا نبود بیتی مشابه با همان مضمون در شاهنامه نیست. معرفی بیت جعلی و برساخته در آثار ملی ما، کمک به رهایی این آثار از افزودنها و کاستنها به هر بهانه و شکل در هر دوره و عصریست. کمک به شناخت بهتر این آثار است، زیرا «صحت انتساب و قطعیّت صدور» اصل بنیادین تمامی پژوهشها در حوزه علوم انسانیست. حساسیت روی ابیات سست و برساخته یا الحاقی، کمک به مفهوم بلند اصالت در هنر و ادبیات است. مغایرت مضامین بعضی ابیات جعلی با شاکله معنوی شاهنامه در جای خود محفوظ است. در مورد چند بیت بحثبرانگیز دیگر شاهنامه مطالبی جداگانه منتشر خواهد شد. منابع مورد نظر ما جدای از نسخههای معتبر شاهنامه که نگاشته شاهنامهشناسانیست که نامشان برده شد، در فضای مجازی در دسترس همگان هست. به زودی بعضی از همین مقالهها در مورد ابیات سست و جعلی را در کانال تلگرام قرار خواهیم داد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سفر به استان مرکزی با تاکید بر حمایت دولت از ظرفیت های فرهنگی، هنری و دینی عنوان کرد
مشکلات با تهران نشینی حل نمی شود
گروه فرهنگی: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در تازهترین سفر خود به استان مرکزی بازدیدی از بخشهای مختلف فرهنگی آن داشته و شرکت در اختتامیه «سوگواره یاس نبوی» از جمله برنامههایی است که محمدمهدی اسماعیلی در آن شرکت کرده است. وی در این مراسم حمایت از هنر، هنرمندان و گسترش زیرساختهای این حوزه را از برنامههای مهم دولت انقلابی و مردمی عنوان کرد.
حمایت ویژه از تعزیه و فعالان آن
آنطور که در بخشی از خبر روابط عمومی وزارت ارشاد آمده، محمدمهدی اسماعیلی در نخستین اختتامیه سوگواره یاس نبوی که در شهرستان تفرش استان مرکزی برگزار شد با تأکید بر برنامههای مهم دولت برای حمایت از هنر و هنرمندان گفت: «دولت خدمتگزار و مردمی از ظرفیتهای بیبدیل فرهنگی، هنری و دینی با تمام قوا حمایت میکند.» وی در بخش دیگری از سخنان خود خطاب به اهالی هنر ادامه داد: «شما صاحبان اصلی هنر تعزیه هستید و علت اصلی ماندگاری این هنر اصیل دینی، پیوند آن با عواطف، حوزه معنویت و خداوند متعال است. وزارتخانه متبوع باید تمام ظرفیت خود را بهکار گیرد تا زمینه توسعه علمی و پژوهش در هنر تعزیه گسترش یابد.»
اسماعیلی ضمن یادآوری این ضرورت که هنرمندان فعال در این حوزه باید حمایت شوند، گفت: «بخش عظیمی از صندوق هنرمندان به هنرمندان تعزیه اختصاص مییابد و این هنرمندان که در زمینه ترویج فرهنگ امام حسین(ع) فعالیت میکنند، نباید مشکلی داشته باشند. شهر تفرش مشاهیر بزرگی در حوزههای مختلف دارد و استان مرکزی و این شهرستان منطقه زرخیز فرهنگی است.»
پرداخت نیمی از بودجه لازم برای تکمیل مجتمع فرهنگی علامه آشتیاتی
بنابر خبر دیگری، وزیر ارشاد در بخش دیگری از این سفر بازدیدی از مجتمع فرهنگی علامه آشتیانی نیز داشت و گفت: «برای تکمیل مجتمع فرهنگی آشتیان، قرار شد بلافاصله تفاهمی انجام گیرد و از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۵۰ درصد اعتبار مورد نیاز پرداخت شود و ۵۰ درصد باقی را استاندار از منابع استانی تأمین تا این پروژه بهزودی راهاندازی شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه افزود: «آشتیان نام پرآوازهای دارد و با مفاخر ماندگار این منطقه و این شهرستان آشنا هستیم. یک فصل مشابهی از خدمات و آثار علمی و فرهنگی این شهرستان در همه جای کشور گسترده است و همه نسبت به آن حس خوبی دارند و یک نوع تعلق خاطر احساس میکنند.»
اسماعیلی تأکید کرد: «مجتمع فرهنگی علامه آشتیانی و کتابخانه عمومی اقبال آشتیانی نیازمند تکمیل هستند و قرار شد برای مجتمع فرهنگی بلافاصله تفاهمی انجام و از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۵۰ درصد اعتبار مورد نیاز پرداخت شود و ۵۰ درصد الباقی را استاندار از منابع استانی تأمین کند تا این پروژه بزودی راهاندازی شود.» وی در پایان با تأکید بر اینکه ریاست دولت یک شخص فرهنگی، عالم، انقلابی و فرهنگ دوست است از این گفت که رئیس جمهوری با همه وجود پشتیبان فعالیتهای فرهنگی و هنری است. به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیمی از پروژه کتابخانه نیز توسط خیر ظرف یکسال پیش رفته و مابقی آن طی تفاهمنامهای از سوی اداره کل کتابخانهها یا کمک استاندار در اسرع وقت انجام خواهد شد.
تکمیل تالارهای مرکزی کشور
آنطور که در خبر دیگری درباره این سفر آمده، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر اینکه تکمیل تالارهای مرکزی کشور به عنوان یکی از برنامههای اولویتدار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دستور کار قرار دارد، گفت: «مقرر شده با یک زمانبندی روشن و مشخص تالارهای باقی مانده کشور به اتمام رسد.» وی در بازدید از تالار مرکزی اراک ادامه داد: «تالار مرکزی اراک پیشرفت خوب و بالای ۷۵ درصد دارد و یکی از طرحهای شاخص فرهنگی استان مرکزی است. دو سالن از تالار مرکزی اراک باقی مانده که سالن تئاتر آن به لحاظ استاندارد جزو سالنهای کم نظیر کشور است و سالن موسیقی آن نیز از پیشرفت خوبی برخوردار است. بودجه لازم برای تکمیل دو سالن پس از برآوردهای دقیق اختصاص مییابد.»
اسماعیلی ادامه داد: «امید است بهزودی این طرح با اجرای برنامه ملی با عنوان شهید سلیمانی افتتاح شود و در اختیار اهالی فرهنگ و هنر استان مرکزی و کشور قرار گیرد. برنامه سفر به استانها برای آشنایی با موانع و مشکلات حوزه فرهنگ و هنر در دستور کار است و با نشستن در تهران نمیتوان با ظرفیتها و مشکلات آشنا شد بخش عمدهای از مشکلات زیرساختی کشور با سفرهای هیأت دولت در حال گرهگشایی است.» همچنین وزیر ارشاد در جریان بازدید از امامزاده ۷۲ تن ساروق نیز گفت: «اجرای برنامههای فرهنگی و قرآنی با همکاری استانداری مرکزی سال آینده در امامزاده ۷۲ تن ساروق انجام میشود. امید است با تصمیمگیریهای مؤثر بتوان برنامهای شاخص در شأن امامزاده ۷۲ تن این شهر انجام داد.»
اسماعیلی ادامه داد: «قسمت قدیمی امامزاده نیازمند بازسازی و مرمت است که باید در اسرع وقت انجام شود. بازسازی بخش قدیمی این امامزاده با مشارکت سازمان اوقاف و امور خیریه و وزارت میراث، گردشگری و صنایعدستی مورد بررسی قرار گرفته و اعتبار مورد نیاز آن هرآنچه استانداری تشخیص دهد، بدون هیچگونه بوروکراسی اداری اختصاص مییابد.»
بهترین فیلمهای بینالملل سال مشخص شدند
از حذف فرانسه تا اوجگیری بوتان!
وصال روحانـی
خبرنگار
با شروع سال نو میلادی، نشریات و نهادهای پیشرو سینمای جهان و البته آکادمی علوم سینمایی و هنرهای تصویری که جوایز اسکار را توزیع میکند، دست به معرفی بهترین فیلمهای بینالمللی سال و به روایتی برترین آثار غیر انگلیسی زبان 2021 زدهاند و در این میان آکادمی مذکور 15 فیلم شاخص این رده را در فهرست اولیه خود جای داده تا در روز 19 بهمن آن را به 5 فیلم کاهش بدهد و در نهایت اسکار این رده را در روز 7 فروردین ماه 1401 به بهترین فیلم بینالملل اهدا کند. نشریات ذینفوذ پریمیر، ورایتی، امپایر، هالیوود ریپورتر و همچنین انجمنهای قدیمی و معروف «مجمع منتقدان» لسآنجلس و نیویورک هر یک از گزینشهایی مجزا 10 فیلم برتر غیر انگلیسی زبان سال را انتخاب و معرفی کردهاند. در لیستهای اکثر این نشریات و مجامع فیلم «تیتان» (یا «تایتان») که کاری فرانسوی است و اواخر تیرماه امسال نخل طلای جشنواره کن فرانسه را به دست آورد، یکی از بهترینهای سال شناخته شده و جولیا دوکورنائو، سازنده این فیلم که رومانیاییتبار اما تبعه فرانسه است، بابت ارائه این فیلم ستایش شده اما آکادمی اسکار در فهرست کوتاه خود که مشتمل بر 15 فیلم است، به این فیلم خبرساز جایی نداده و به تبع آن، از شانس فتح اسکار محروم کرده است. باور کارشناسان این است که تم تند و پر برخورد این فیلم به مذاق سران آکادمی اسکار که چنین رویکردهایی را برنمیتابند، خوش نیامده و به همین سبب آن را حذف کردهاند.
دو مدعی نخست
واقعیت امر هر چه باشد، فرانسه در شرایطی از مجسمه طلایی بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان امسال دور میافتد که در تاریخ 94 ساله اهدای جوایز اسکار بیشترین تعداد نامزدیها را در این شاخه کسب کرده است. امسال از بین 92 فیلم ارائه شده از سوی کشورهای مختلف، 15 فیلم براساس مشاهدات و باورهای کارشناسان آکادمی اسکار برتر از سایرین شناخته شده و وارد فهرستی شدند که آن را «شورت لیست» (Short List) مینامند. با حذف «تیتان» که وصف آن آمد، حالا دو فیلم «ماشین مرا بران» از سینمای ژاپن با کارگردانی ریوسوکی هاماگوچی و «دست خدا» از سینمای ایتالیا ساخته پائولو سورنتینو شانسداران اول کسب اسکار بهترین فیلم بینالملل سال محسوب میشوند ولی آثار دیگری هم وجود دارند که با عبور از سدهای بزرگ و با شکستن سنن قبلی به جمع بهترینهای این رده وارد شدهاند. عجبا که یک فیلم از کشور بسیار کوچک و کم نام و نشان و شرق آسیایی بوتان به اسم «لونانا» هم در بین بهترینها دیده میشود و این در حالی است که پیشتر هرگز محصولی از سینمای مهجور این کشور کار مهمی در مناسبات بینالمللی انجام نداده بود. این فیلم دراماتیک و اجتماعی درباره یک معلم جوان است که خلاف میلش برای تدریس به یک مدرسه متروکه در گوشهای دور و بسیار سرد در ارتفاعات هیمالیا فرستاده میشود و طبعاً سختیهای فراوانی را در آنجا متحمل میگردد.
تبعات سیلی واقعی برای یک تیم فوتبال
با این حال بسیاری از توجهها به دانمارک معطوف شده که سال پیش اسکار برترین فیلم بینالملل را با فیلم «یک راند دیگر» دریافت کرد و امسال هم فیلم انیمیشن- مستند «فرار» را در میان 15 نامزد حاضر در فهرست کوتاه و اولیه اسکار دارد. دیگر فیلم های نخبه غیر انگلیسی زبان امسال «نجات» از کشور تایلند و «بره» از ایسلند هستند که اولی درباره یک تیم فوتبال تایلند است که در سال 2018 در یک رویداد حقیقی در جریان یک سیل در خطر مرگ قرار گرفت و با دشواریهای فراوان از این سرنوشت تلخ رهایی یافت. دومی هم فیلمی دراماتیک ولی لطیف از کشوری است که سینمای آن هرازچندگاه در این جشنواره و آن جشنواره درخشیده و با محاسبات اسکار هم بیگانه نیست.