مریم طالشی
گزارش نویس
می‌گویند هدیه دادن مناسبت نمی‌خواهد اما به‌هرحال مناسبت‌ها فرصت خوبی برای هدیه دادن هستند. چه کسی است که از هدیه گرفتن خوشحال نشود؟! بزرگ و کوچک و سن و سال هم نمی‌شناسد. حالا یلدا فرصت مناسبی شده برای هدیه دادن و هدیه گرفتن. قبل‌ترها البته رد و بدل کردن هدیه در یلدا مرسوم نبود و همه چیز به همان دورهم جمع شدن و تناول خوراکی‌های شب چله و تفأل به حافظ ختم می‌شد. اما دو سه سالی هست که تنور هدیه‌های یلدایی حسابی داغ است و ویترین‌ها یلدایی شده و به رنگ قرمز و سبز درآمده‌اند. تقریباً هرچه بخواهید، یلدایی‌اش هست؛ از لباس و کیف و کفش گرفته تا ظروف و وسایل تزئینی. جنب و جوش بازار در واپسین روزها و ساعت‌های مانده به یلدا محسوس است و مردم دور از چشم کرونا مجالی یافته‌اند برای آنکه این شب یلدا را نفسی چاق کنند و در کنار عزیزانشان اوقاتی را به خوشی سپری کنند و البته هدیه‌های یلدایی را هم رد و بدل کنند.
«ما همیشه رسم هدیه دادن داشته‌ایم و همین‌طور در مناسب‌های خیلی خاص مثل تولد و جشن‌های شخصی دیگر و یا عید بیشتر رسم عیدی دادن به بچه‌ها را داریم اما اینکه مثلاً در یلدا به هم هدیه بدهیم رسم نبوده و من اخیراً می‌بینم که درباره آن صحبت می‌شود.»
این را خانمی می‌گوید که درحال خرید یک جامدادی با طرح هندوانه و یک جفت گوشواره اناری برای نوه‌اش است. با ذوق و شوق تعریف می‌کند که یک شال و پیراهن رنگی هم برای دخترش خریده و برای داماد هم که نمی‌شود لباس طرح انار و هندوانه خرید. این را با خنده می‌گوید و اضافه می‌کند: «الان همزمان با کریسمس است و من یادم می‌آید که همیشه این رسم کادو گذاشتن پای درخت کریسمس را از بچگی دوست داشتم. همیشه دلم می‌خواست یک درخت کاج داشته باشیم و دور تا دورش هدیه‌های روبان بسته شده بگذاریم. ما اینها را در تلویزیون می‌دیدیم و چون بچه بودیم دلمان می‌خواست. الان هم که سنی ازمان گذشته باز هم دروغ چرا، از این کارها خوشمان می‌آید. حالا فکر می‌کنم ما خودمان می‌توانیم در مناسبت‌هایی که داریم، به‌همدیگر هدیه بدهیم و آن هم با بسته‌بندی قشنگ. این باعث می‌شود رسوم زیبای ما در ذهن بچه‌ها هم حک شود و خاطره خوشی از آن داشته باشند و در آینده هم آن را ادامه دهند.»
روی شیشه ویترین مغازه با فونت درشت قرمز نوشته‌اند: «تخفیف ویژه شب یلدا» کنارش هم یک برچسب انار چسبانده‌اند. به نظر می‌رسد هرچه لباس و ملزومات به رنگ قرمز و سبز داشته‌اند، در ویترین چیده‌اند.
«رنگ قرمز در وقت‌های دیگر سال هم طرفدار دارد یا فقط شب یلدا خواهان پیدا می‌کند؟» فروشنده در پاسخ می‌گوید: «قرمز به هرحال رنگ پایه است و همیشه طرفدار دارد، حالا ممکن است خیلی‌ها بسته به موقعیت و سن و سال‌شان آن را برای پوشش انتخاب نکنند اما همیشه رنگ زیبایی است و باید در مجموعه لباس‌ها باشد. افرادی که قرمز را انتخاب می‌کنند معمولاً آدم‌های جسور و پرشور و حالی هستند اما در هر صورت شاید پوشیدن لباس قرمز برای هر مکان و موقعیتی مناسب نباشد. شب یلدا ولی مجوز پوشیدن لباس قرمز را به همه می‌دهد.»
جمله آخر را به شوخی می‌گوید و ادامه می‌دهد: «پارسال که درگیر کرونا بودیم و شب یلدایی به آن معنا وجود نداشت. امسال به هرحال رفت و آمدهای یلدا جریان پیدا کرده و مردم برای این مناسبت خرید می‌کنند و در کنار خریدهای معمول این شب، چند تکه لباس برای خود و فرزندانشان هم تهیه می‌کنند تا به رنگ یلدا درآیند. هدیه دادن هم معمول شده و این به نظرم کار خوبی است چون هم حال و هوای مردم را خوب می‌کند و هم بازار را به رونق می‌اندازد.»
کرونا بازار کسبه را کساد کرده بود، خصوصاً فروشندگان پوشاک که به قول خودشان از شروع کرونا اول از همه شب عیدشان را از دست دادند و بعدش هم تعطیلی‌های مکرر که ضرر روی ضرر روی دستشان گذاشت. حالا با اینکه به قول خودشان هنوز هم بازار آنچنان پر رونق نیست اما امیدوارند شرایط بهتر شود.
«ما همیشه شب عید را داشتیم و در واقع امید کاسب‌ها بیشتر از همه به شب عید است. در مناسبت‌های مختلف سعی می‌کنیم با تخفیف مردم را ترغیب کنیم. الان کریسمس و شب یلدا را داریم و سعی کرده‌ایم متناسب با آن جنس بیاوریم. هموطنان مسیحی هم برای سال نو خرید می‌کنند و این مسأله به همراه یلدا باعث می‌شود بازار کمی رونق پیدا ‌کند.»
یکی‌ دیگر از مغازه‌داران این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «لزوما این‌طور نیست که مردم مناسبتی لباس و زیورآلات بخرند و به میهمانی بروند اما همرنگ شدن با یلدا قشنگ است. حس و حال خوبی به آدم‌ها می‌دهد و انگار همه را همرنگ می‌کند. مردم دوست دارند فارغ از تمام مشکلاتی که دارند، یک شب را در فراغت بگذرانند و خوش باشند. بعضی‌ها برای خودشان خرید می‌کنند و برخی دنبال هدیه خریدن هستند. هر دو حالت هم خوب است. خصوصاً خرید کردن برای بچه‌ها جذابیت بیشتری دارد چون انواع و اقسام لباس‌های بچه‌گانه خصوصاً با طرح هندوانه وجود دارد که خیلی هم قشنگ است. راستش آدم بزرگ‌ها هم خوششان می‌آید چنین طرح‌هایی را استفاده کنند که به نظرم حداقل برای یک شب می‌شود این کار را کرد اما مثلاً یک پلیور مردانه با طرح هندوانه ممکن است یک شب متناسب با حال و هوای یلدا پوشیده شود اما بعدش کنار گذاشته می‌شود. در مورد طرح انار اما قضیه فرق می‌کند و این طرح همیشه در طراحی لباس خصوصاً البسه سنتی استفاده می‌شده و همچنان پرطرفدار است خصوصاً برای خانم‌ها که انواع و اقسام زیورآلات با طرح انار را خیلی می‌پسندند.»
 شکلات و خوراکی‌های یلدایی هم برای هدیه دادن انتخاب خوبی است که البته بسته‌بندی زیبا و جذابشان نقش زیادی در این انتخاب دارد. مثل انارهای روبان پیچ شده که یک کارت کوچک به روبانشان گره خورده و روی آن نوشته شده: «یلدا مبارک» هدیه دقیقاً می‌تواند به‌همین کوچکی و سادگی باشد.
«این مدل هدیه‌ها را بیشتر برای شرکت‌ها، مهدکودک‌ها یا خیریه‌ها می‌برند؛ جاهایی که می‌خواهند در تعداد زیاد هدیه دهند.» این را صاحب مغازه می‌گوید و توضیح می‌دهد که این کار ابتکار دختر خودش است که به ذهنش رسیده امسال چنین بسته بندی‌های کوچکی طراحی کند و سفارش دهد و اتفاقاً با استقبال هم مواجه شده است. جعبه‌های کوچک آجیل و شکلات هم هست: «اینجور وقت‌ها آدم باید به کسانی فکر کند که بضاعت تهیه سور و سات شب چله را ندارند یا تنها هستند و دوست و فامیلی هم نیست که این شب را کنارش سپری کنند. بعضی آدم‌های خیر هستند که هرسال در حد توانشان خوراکی‌های یلدایی تهیه می‌کنند و بین کودکان کار یا نیازمندان تقسیم می‌کنند تا آنها را خوشحال کنند. ممکن است آدم نتواند برای همه کاری کند اما حتی اگر دو نفر را خوشحال کند، همین هم خوب است.»
کارت پستال‌های یلدایی هم هست که البته با توجه به تبریک‌های مجازی ممکن است آنچنان طرفداری نداشته باشد و کاربردش بیشتر برای همان ادارات و شرکت‌هاست. روی کارت‌ها بیشتر طرح‌های انار و هندوانه دیده می‌شود و نوشته یلدا مبارک.
«این تبریک گفتن یلدا و چهارشنبه سوری و اینها چند سال است مد شده وگرنه قبلاً این‌طور نبود. یک شب چله جمع می‌شدیم دور هم و گپ‌وگفتی بود و تمام می‌شد. حالا برای هر مناسبتی از دو هفته قبلش برنامه‌ریزی می‌کنند. تبریک‌های مجازی هم پشت سر هم می‌آید. نمی‌گویم بد است اما دیگر این همه دنگ و فنگ ندارد.»
این را یکی از مشتریان مغازه که مرد میانسالی است، می‌گوید. به‌نظر او لزومی ندارد خیلی این مناسبت‌ها را شلوغ کرد اما صاحب مغازه نظرش دقیقاً برعکس است و همین شادی‌های کوچک و جنب و جوش بین مردم را اتفاق خوبی می‌داند. به عقیده او تبریک گفتن به هر مناسبتی خوب است چون آدم‌ها را خوشحال می‌کند و باعث می‌شود احساس خوبی نسبت به خودشان پیدا کنند: «وقتی به کسی تبریک می‌گویید یعنی دارید به او اهمیت می‌دهید. حالا چه فرقی دارد مناسبتش چه باشد؟»
هدیه دادن با مناسبت و بی‌مناسبت به هرحال دل آدم‌ها را شاد می‌کند. فرقی نمی‌کند هدیه کوچک باشد یا بزرگ، یا اینکه هدیه گیرنده چه سن و سالی داشته باشد. راستش را بخواهید یک چیز دیگر هم هست؛ اینکه بعضی آدم‌ها در این جور مناسبت‌ها بیشتر نیاز دارند تا به آنها توجه شود چون مناسبت‌های شاد همیشه مثل شمشیری دولبه برایشان عمل می‌کند. آدم‌های تنها، آدم‌هایی که به تازگی عزیزی از دست داده‌اند، آدم‌هایی که بضاعت مالی برای پیوستن به جمعیت خوشحال را ندارند؛ اینها همان کسانی هستند که باید بیشتر هوایشان را داشت تا مثل بقیه به رنگ یلدا درآیند.