حمیده امینی فرد
خبرنگار
آیا ما از دوران کرونا به پسا کرونا وارد شده‌ایم؟ واکسیناسیون بیش از 65 میلیون نفر از ایرانی‌ها، به حداقل رسیدن شهرهای رنگ قرمز در نقشه کرونایی کشور و کاهش فوتی‌ها و بستری‌ها در کشور که به طور میانگین در تهران به عدد 60-50 نفر در روز رسیده و نسبت به زمان پیک 70 درصد کاهش داشته است، حکایت از آن دارد که ما ایرانی‌ها وارد فاز جدیدی از زندگی شده‌ایم؛ زندگی‌ای که برای خیلی‌هایمان از 20 ماه قبل شکل عجیبی به خود گرفته و سایه ترس و اضطراب مرگ نابهنگام و عوارض بیماری تصویر تلخی از زنده ماندن را پیش رویمان باز کرده است. حالا در اغلب کشورهای پیشرو در واکسیناسیون، چهره یک زندگی نرمال لااقل سر از شبکه‌های اجتماعی و فضاهای مجازی در آورده است، اما کارشناسان همچنان هشدار می‌دهند که ما تا رسیدن به شرایط عادی باید ماسک‌ها را بر چهره و الکل‌ها را در جیبمان نگه داریم. با این همه روایت شهرها، خیابان‌ها، کوچه‌ها و خانه‌های ما با چند ماه قبل (پیش از آنکه روند واکسیناسیون تشدید شود) تفاوت پیدا کرده است. اگرچه خطر همچنان وجود دارد و نگرانی از آمدن موج ششم نیز نباید دست‌کم گرفته شود و البته سهل‌انگاری و خودخواهی برخی‌ها نیز در واکسن نزدن راه رسیدن به زندگی گذشته را برای همه ما با چالش مواجه کرده است، اما اغلب مردم نسبت به زندگی امیدوار‌تر شده‌اند. این را می‌توان در جنب و جوش‌ها برای برگزاری مراسم‌های عروسی محدود و میهمانی‌های کوچک دید و حتی اگر به گپ‌های دوستانه و گفت‌و‌گوهای خیابانی هم دقت کنید متوجه می‌شوید که جریان زندگی به سمت مثبت شدن در حرکت است. سفرهای پاییزی، جاده‌های شلوغ و بازگشت توریست‌ها به شهرهای گردشگرپذیر هم با آنکه خطرناک توصیف می‌شود اما شروعی برای این زندگی دوباره است. البته این نیمه پر لیوان دوران پسا کروناست. روانشناسان در عین حال این دوران را یک دوره ویژه توصیف می‌کنند و از بروز بحران سلامت روان در آینده خبر می‌دهند. در این دوسال بغض‌ها و سوگ‌های زیادی فروخورده شده، بنابراین دستاورد آن ممکن است افسردگی، وسواس، اضطراب و حتی آسیب‌های اجتماعی مثل طلاق و اعتیاد هم باشد.
«پدرم را سال گذشته از دست دادم. اگر کرونا نبود او حالا پیش ما نشسته بود و تحمل این فقدان برایم خیلی سخت است. اما همین که آمار هر روز پایین‌تر می‌آید دلم خوش است که کسی مثل ما عزادار نمی‌شود.» این را خانم کارمند بانک می‌گوید. زنی که تنها نگرانی‌اش برگشتن به دوران پیک کروناست. «بچه‌ام هم واکسن زده و خوشحالم مدارس باز می‌شود. ما باید زودتر به زندگی قبلی برگردیم. بچه‌ها در خانه منزوی شده‌اند. حتی همسرم هم که دورکار بود به شبکه‌های اجتماعی معتاد شده بود.» آقای مطلبی که بتازگی دوران دورکاری اش تمام شده هم می‌گوید:« خوشحالم که شرایط عادی زندگی برگشته، خیابان‌ها پر ترافیک است و مسیر‌ها وحشتناک شلوغ شده اما همین وضعیت برای من شیرین است.از آن حالت خلوتی شهر دلم می‌گرفت.» آقای روح نواز تولیدی پوشاک دارد. می‌گوید تعداد مشتری‌هایش نسبت به قبل بیشتر شده، مردم امید پیدا کرده و در حال خرید و رفت و آمدند.» خانم مصلی در تدارک خرید جهیزیه است. بالاخره بعد از دو سال می‌خواهند مراسم کوچکی بگیرند و زندگی‌شان را شروع کنند.وی می گوید:«حس خوبی دارم واقعاً دوران نحسی بود.»
وی با تأکید بر اینکه قرنطینه باعث ایجاد شکاف میان خانواده‌ها شده و این محدودیت‌ها روی ارتباطات درون خانوادگی و زوجین تأثیرات خود را گذاشته است، گفت: قرنطینه روی سالمندان هم تأثیرات مخربی داشته و این نگرانی‌ها در حوزه سالمندان هم وجود دارد. سیستم ایمنی افراد باید به گونه‌ای باشد که بدن فرد با ویروس مبارزه کند، کسانی که دچار اختلالات روانی هستند، سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است و کرونا اثرگذاری بیشتری روی این افراد خواهد داشت.
دکتر امیرحسین جلالی ندوشن معتقد است که سلامت روانی ما به طور جدی تحت تأثیر عوامل اجتماعی قرار دارد و اگرچه هر فرد تاریخچه روان شناختی مشخصی دارد و وجود زمینه‌های زیستی هم احتمال بروز مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی، اختلال در خواب و موارد شدید‌تر را بیشتر می‌کند، اما هم وقوع دوره‌های جدید بیماری و هم حتی علایم خفیف و ضعیف‌تر در افرادی که آسیب‌پذیری زیستی یا روان شناختی کمتری دارند، در شرایط اجتماعی نامساعد بیشتر می‌تواند رخ دهد. به این معنا که اگر شرایط اجتماعی مساعد باشد، فضای جامعه فضای پر امید می‌شود و شهروندان احساس زندگی  در جامعه‌ای پویا، امیدوار و رو به جلو دارند، بنابراین در چنین شرایطی بی‌تردید معدل سلامت روانی جامعه افزایش می‌یابد.
او ادامه می‌دهد: در ماه‌های گذشته عوامل مختلفی را می توان به‌عنوان عامل اجتماعی در ایجاد فضای منفی علیه سلامت روانی اجتماعی معرفی کرد، مواردی مثل ابهام در واکسیناسیون عمومی و تأثیر آن در پایان اپیدمی کووید 19 در کشور و پیامدهایی همچون تعطیلی یا عدم رونق کسب و کارها و نبود آموزش حضوری در مدارس و دانشگاه‌ها اما قاعدتاً هنوز پیمایش ملی که بتواند قیاسی از بهبود وضعیت روانی قبل و بعد از واکسیناسیون فراگیر نشان دهد، در دسترس نداریم، اما می‌توان براساس تجزیه و تحلیل فضای میدانی و شبکه‌های اجتماعی به این نتیجه رسید که بالطبع روند گسترده واکسیناسیون عمومی و کاهش مرگ و میرهای کرونایی توانسته امیدهای زیادی را در جامعه ایجاد کند. بویژه دسترسی کشور به واکسن کافی، فراگیر شدن سنین دریافت‌کننده واکسن در تمام گروه‌های سنی و فراهم شدن زمینه واکسیناسیون افراد زیر 18 سال بارقه امید را برای بازگشایی مدارس و آموزش عالی به‌عنوان یک فاکتور مثبت در وضعیت روانی، اجتماعی تلقی می‌شود که می‌تواند تأثیر تعیین‌کننده‌ای داشته باشد. البته آنچه که ما به‌عنوان دستاورد از آن یاد می‌کنیم، می‌تواند موقت باشد و برای نگه داشت آن باید تلاش کنیم. به این معنا که در همین چارچوب کووید 19 باید مراقب عوامل روان شناختی دیگر هم باشیم. تشدید واکسیناسیون عمومی ممکن است این تصور را در جامعه ایجاد کند که ما بیماری کرونا را پشت سر گذاشته‌ایم و همین تصور ممکن است خطاهای گذشته مبنی بر تعیین تاریخ و وعده برای پایان کووید در چند ماه آینده را تکرار کند. این اشتباه از خطاهای راهبردی در مدیریت و اطلاع‌رسانی است که می‌تواند تبعات روان شناختی اجتماعی به‌دنبال داشته باشد، از طرفی جامعه‌ای که وعده‌ها در آن عملی نشود، می‌تواند نسبت به برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت به دیده شک نگاه کند. عدم اعتماد به برنامه ریزان و مدیران بالطبع تأثیر منفی در وضعیتی دارد که بیش از پیش نیاز به همکاری و همبستگی و همراهی عمومی دارد، بنابراین پیشنهاد من این است که مدیران ضمن تزریق امید به جامعه با تداوم واکسیناسیون و تلاش برای تنوع سبد و تزریق دوز یادآور برای گروه‌های در معرض خطر بویژه کادر درمان این موضوع را هم مدنظر قرار دهند که جامعه را باید برای مواجهه با موج‌های بعدی و بویژه موج ششم که هشدارها برای آمدن آن آغاز شده، آماده نگه دارند. به هرحال دستاوردها می‌تواند وضعیت سلامت روان جامعه را بهبود ببخشد اما نباید یادمان برود که از این وضعیت مطلوب نگهداری کنیم. اینکه دیگر به آن دوران بحرانی بر نخواهیم گشت درست نیست زیرا همه اینها تابع سیاست‌ها و برنامه ریزی‌ها و مداخلات مؤثر در برنامه اجتماعی و روانی است.
او می‌گوید: جامعه در هر شرایطی به امیدواری نیاز دارد و جامعه بدون امید غیر از آن که خموده می‌شود، بتدریج کارکردهای مؤثر خود را هم از دست می‌دهد و حتی می‌تواند کارکردهای منفی مثل عصبیت، پرخاشگری و رفتارهای منفعلانه را بروز دهد. بنابراین باید در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها بر این مسأله تأکید شود. این به معنای ترویج و تبلیغ نیست. آنچه امید را به جامعه  بر می‌گرداند و امید احیا شده را تقویت می‌کند، عملکرد مبتنی بر برنامه‌ریزی و انتظام و حفظ شرایط موجود است. در عین حال باید به یاد داشته باشیم که اگر نیازهای پایه مردم برآورده شود و جامعه این سیگنال را دریافت کند که حرف او شنیده می‌شود، بی‌تردید این امید احیا شده می‌تواند دوام پیدا کند.

وزیر کشور تأکید کرد: فعالیت اصناف بویژه اصنافی که با مواد غذایی سر و کار دارند از ابتدای آبان ماه منوط به دریافت واکسن است.
به‌گزارش ایسنا، احمد وحیدی در پایان جلسه قرارگاه ستاد ملی مقابله با کرونا گفت: در این جلسه رفع محدودیت‌های هوشمند مورد بررسی قرار گرفت. به این شکل که چگونه هوشمند محدودیت‌ها را رفع کنیم. نرم افزار و پلتفرمی که از قبل تهیه شده بود در چند استان به‌صورت آزمایشی اجرا شد که این موارد مورد بحث و بررسی قرار گرفت. همچنین در مورد مراکزی که باید به این پلتفرم متصل می‌شدند بحث شد چرا که وقفه‌ای در این حوزه ایجاد شده بود و مقرر شد این کار هرچه زودتر انجام و مراکز مرتبط به این پلتفرم متصل شوند تا زمینه تعمیم آن فراهم شود. وی افزود: اصنافی که با مواد غذایی سر و کار دارند فعالیت‌شان منوط به زدن واکسن خواهد شد که این کار نیز به دقت مورد نظارت قرار خواهد گرفت. همچنین مقرر شد وزارت بهداشت اسامی سه میلیون نفر از شش میلیون نفر اصنافی که واکسن تزریق کرده‌اند را در اختیار قرار دهد تا با تبادل این اسامی برای افرادی که واکسن به آنها تزریق شده است امکان فعالیت در محل کار فراهم شود. فعلاً آخر مهر ماه برای اجرای این طرح تعیین شده است. وزیر کشور تصریح کرد:‌ از همه اصناف درخواست می‌شود که اگر تا به حال واکسن نزده‌اند نسبت به تزریق واکسن اقدام کنند.
وزیر کشور با تأکید بر اینکه وزارت بهداشت آمادگی دارد تا روزانه به سه میلیون نفر واکسن تزریق کند، افزود: حدود ۵۱ یا ۵۲ درصد از اصناف تا کنون واکسن دریافت کرده‌اند که این رقم کم است و باید همه آنها به‌طور کامل واکسن دریافت کنند. سه میلیون نفر از اصناف باقی مانده‌اند که باید نسبت به تزریق واکسن اقدام کنند. با توجه به ظرفیت وزارت بهداشت و فرصت ۱۱ روزه تا پایان مهر ماه امکان انجام این کار وجود دارد.  وی در خصوص تزریق واکسن دانش‌آموزان نیز گفت: تزریق واکسن دانش‌آموزان متوسطه سطح یک و دو در حال انجام است و بازگشایی مدارس برای این مقطع انجام خواهد شد، در حال حاضر نیز ۵۷۰ پایگاه برای واکسن دانش‌آموزان برپا شده تا کار آموزشی آنها بخوبی آغاز شود. وحیدی افزود: واکسن‌های داخلی در ارزیابی‌ها اثربخشی خوب خود را نشان دادند و تمایل استفاده از آنها در استان‌های مختلف نیز خوب بوده است. همچنین واکسن‌های وارداتی نیز خوشبختانه اثربخشی خوبی داشتند.  وی گفت: متأسفانه رعایت پروتکل‌های بهداشتی کاهش یافته و به حدود ۴۵ درصد رسیده که این موضوع نگران کننده است و از سوی دیگر نگرانی از بروز پیک ششم وجود دارد، لذا همه مردم باید مراقبت کنند تا وارد پیک ششم نشویم. اگر این مراقبت صورت نگیرد وارد پیک بعدی شده و با معضلات بسیاری مواجه خواهیم شد.

همه دانشگاه‌ها امکان بازگشایی را در 15 آبان ندارند

معاون آموزشی وزیر علوم گفت: تمامی دانشگاه‌ها به‌دلیل مسائلی از جمله خوابگاه و ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی، امکان بازگشایی حضوری و آغاز آموزش حضوری دانشجویان را از ۱۵ آبان ماه ندارند. وی افزود: اعلام تاریخ آموزش حضوری دانشجویان از ۱۵مهرماه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و ۱۵ آبان ماه برای دانشجویان کارشناسی به منزله الزام آموزش حضوری نیست بلکه دانشگاه‌ها ازاین تاریخ می‌توانند در جهت بازگشایی برنامه‌ریزی کنند. دکتر علی خاکی صدیق، درباره تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا به منظور آغاز آموزش حضوری دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی از ۱۵ مهرماه و دانشجویان کارشناسی از ۱۵ آبان ماه به ایسنا، اظهار کرد: ستاد ملی مقابله با کرونا مصوبه‌ای ابلاغ کرد که در آن تأکید شده است دانشگاه‌ها می‌توانند آموزش حضوری خود را آغاز کنند و به‌دلیل این که مصوبات این ستاد قانونی است بنابراین ملزم به عملی کردن آن هستیم.

ضرورت افزایش سهم مترو

شهردار تهران گفت: از ۷۵ درصد تردد حمل‌ و نقل عمومی سهم مترو باید ۳۰ درصد باشد که در حال حاضر این سهم ۱۰ درصد و ۲۳ درصد نیز سهم اتوبوسرانی است. بنابراین بر اساس تکلیف باید به‌ سمت توسعه حمل‌ و نقل ریلی بر محور مترو حرکت کنیم. به‌گزارش ایسنا، علیرضا زاکانی در حاشیه افتتاح ایستگاه مترو شهید رضایی، بهره‌برداری از ورودی دوم ایستگاه برج میلاد و بازدید از محوطه کارگاهی ایستگاه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در خط ۶ مترو در جمع خبرنگاران گفت: در وهله نخست باید از کسانی که طی سال‌های گذشته با زحماتشان سبب شدند، امروز تهران در وضعیتی قرار بگیرد که از هفت خط مترو به‌صورت عملیاتی استفاده شود تشکر کنیم.

ورود ۶ میلیون دوز دیگر واکسن کرونا به کشور

بیست‌وپنجمین محموله واکسن کرونا تهیه شده از سوی جمعیت هلال‌احمر حاوی ۶ میلیون دوز واکسن، روز سه‌شنبه بیستم مهرماه به وزارت بهداشت تحویل داده شد. به گزارش ایسنا، رئیس جمعیت هلال احمر از ورود دومین محموله ۶ میلیون دوزی واکسن از سری محموله‌های اعلام شده برای این هفته به کشور خبر داد و گفت: با حمایت معاون اول رئیس جمهوری و همکاری بسیار خوب وزرای بهداشت و امور خارجه و همچنین مساعدت بانک مرکزی توانستیم طبق اعلام قبلی، دومین محموله ۶ میلیون دوزی واکسن کرونا را در این هفته وارد کشور کنیم که با ورود سومین محموله در روز پنجشنبه، وعده هلال احمر مبنی بر واردات ۱۸ میلیونی واکسن کرونا در یک هفته محقق خواهد شد. کریم همتی ادامه داد: به طور کلی این جمعیت از اردیبهشت ماه تاکنون ۶۴ میلیون و ۳۹۰ هزار دوز واکسن به کشور وارد کرده که با احتساب واردات یک محموله دیگر که روز پنجشنبه وارد خواهد شد، این میزان به ۷۰ میلیون و ۳۹۰ هزار دوز می‌رسد.

50 تا۶۰ فوتی روزانه کرونا در تهران

معاون درمان ستاد کرونای استان تهران ضمن تشریح آخرین وضعیت بیماری کرونا در پایتخت، بر لزوم اصلاح شاخص‌های اعلام رنگ بندی‌های کرونایی تأکید کرد و گفت: رنگ بندی شهرها براساس ابتلای بیمارستانی است و خیلی از شهرها از نظر جمعیتی، بیمارستان به تعداد کافی ندارند؛ بنابراین ممکن است رنگ بندی دچار خدشه شود و عملاً رنگ بندی نمی‌تواند کمک خیلی زیادی در تصمیم‌گیری‌ها داشته باشد و بعد از قرنطینه هوشمند نیاز به بازبینی و بررسی بیشتر دارد. نادر توکلی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره وضعیت کرونا در استان تهران، گفت: براساس آخرین آمار تقریباً روزانه نزدیک ۱۰۰۰ بستری کرونایی جدید در بیمارستان‌ها داریم و آمار تجمیعی کلی بستری در تهران حدود ۵۰۰۰ نفر است که نسبت به موقعیت پیک آمار، حدود ۷۰ درصد کاهش داشته است. تعداد فوتی‌های روزانه ناشی از کرونا در تهران نیز حدود ۵۰ تا ۶۰ نفر است.