گروه سیاسی/ مناظره اول نامزدهای ریاست جمهوری صدای انتقاد خیلی‌ها را در آورد، کسانی که معتقدند کیفیت این مناظره طوری نبود که به خروجی مناسبی برای شناخت بهتر مردم از نامزدها منجر شود و مسائل اصلی اقتصاد در آن مغفول ماند. غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران یکی از این منتقدان است. او در گفت‌وگو با «ایران» می‌گوید صدا و سیما برای طراحی این مناظره‌ها درگیر ظواهر شد و از محتوا غفلت کرد. او طراحی بد مناظره‌ را عامل اصلی افت کیفیت آن دانسته و می‌گوید اگر به جای نامزدهای ریاست جمهوری، بهترین اساتید دانشگاه هم در این مناظره شرکت داشتند باز هم خروجی خاصی از آن بیرون نمی‌آمد.
شما از منتقدان کیفیت مناظره اول نامزدهای ریاست جمهوری بودید. این کیفیت نازل را محصول چه چیزی می‌دانید و به نظرتان ریشه آن کجاست؟
در اینکه مناظره اول نامزدها خیلی ضعیف و غیرسازنده بود، شکی نیست. اما من اصل ضعف  را متوجه مدیریت صدا و سیما در این موضوع می‌دانم. درست است که مباحث پایه‌ای و نظرات بخشی از این نامزدها ایراد اساسی دارد اما مناظره طوری طراحی شده بود که همان نقطه قوت‌هایی هم که کم و بیش در نامزدها وجود دارد فرصت بروز پیدا نکرد. در واقع فضایی که صدا و سیما فراهم کرده بود، طوری بود که لاجرم به سمت زد و خورد و دعوا و متلک پراکنی برود. در آن ظرفی که صداو سیما فراهم کرد اصلاً نمی‌شد بحث کارشناسی و فنی ریخت.
برخی از حامیان این نوع مناظره می‌گویند نامزدها به اندازه کافی وقت برای بروز برنامه‌ها و بیان نظرات کارشناسی خود داشتند اما خودشان استفاده نکردند.
نه من این بحث را اصلاً قبول ندارم. اینکه هفت تا سؤال بیاورند و از هر کسی فقط یکی را بپرسند و بعد مثلاً بگویند در ۴ دقیقه درباره تمام نظرات نامزدهای دیگر نقد کنید، مگر به بحث کارشناسی منجر می‌شود! ما انواع و اقسام مشکلات و مسائل اقتصادی داریم؛ از آب و محیط زیست گرفته تا مسأله بانک‌ها و فسادها و موضوعات مرتبط به  سیاست خارجی مثل FATF. خب در این سه چهار دقیقه وقت‌های پراکنده‌ای که به ٧ نفر می‌دهند کجا مجال بررسی فنی این مسائل وجود خواهد داشت؟ بعد هم این نامزدها با حجم وسیعی از جبهه‌گیری سیاسی وارد فضا شده‌اند و می‌خواهند آن را هم مطرح کنند. خب معلوم است که در این مجال اندک و البته توزیع بسیار بد زمان، ناخودآگاه نامزدها به سمت تهییج افکار عمومی و متلک پراکنی و حمله به هم می‌روند. مثلاً می‌گویند در سه دقیقه درباره نظام بانکی حرف بزن. خب طرف تا سلام و علیک کند و مقدمه بگوید وقتش تمام است. از آن طرف رقیبش هم ٣-۴ دقیقه فرصت دارد که کل مباحث دیگران را نقد کند. هر جای دنیا با هر تعداد کارشناس هم چنین مناظره‌ای با این ساختاری که صدا و سیما تهیه کرده انجام شود، نتیجه‌ کلی‌گویی است نه بحث‌های فنی و کارشناسی.
فکر می‌کنید چه عاملی باعث شده تا صدا و سیما این گونه و با این ترتیب مناظرات را برگزار کند؟
من فکر می‌کنم دو تا مشکل هست. اول نحوه طراحی مناظره و نگاه صدا و سیما. من فکر می‌کنم عزیزان صدا و سیما همان طور که به برنامه‌های «کودک‌ شو» و «خندوانه» نگاه می‌کنند، نگاه‌شان به مناظره هم همین است. نمی‌دانم این را چه کسی طراحی کرده که سؤالات را قرعه‌کشی کنند و بعد نامزد ریاست جمهوری مجبور باشد درباره مهم‌ترین مسائل کشور در ٣ دقیقه حرف بزند و جمع‌بندی کند. فرق این با مسابقه هفته و برنامه‌های سرگرمی تلویزیون چیست؟ صدا و سیما برای این مناظره بیشتر به دنبال زرق و برق و نمایش دادن ماشین‌های تشریفات و فرش قرمز و دکور برنامه بود تا کیفیت مناظره. خب مگر کاری داشت دو تا استاد دانشگاه می‌آوردند؟ کاری داشت از چهار تا استاد تبلیغات و مدیر اجرایی کشور برای طراحی سؤالات و طرح موضوعات اصلی در مناظره کمک می‌گرفتند؟ اما مسأله دیگر هم این است که اساساً انتخابات ما خیلی دیر شروع می‌شود. یک نامزد تا یک ماه قبل از روز انتخابات اصلاً نمی‌داند در صحنه خواهد بود یا نه و اجازه قانونی کار تبلیغاتی و معرفی خودش را ندارد و بعدش هم مشخص است که در این بازه زمانی فشرده همه می‌خواهند با ایجاد شور و هیجان رأی جمع کنند. این فرصت یک ماهه معلوم است که فرصت مناسبی برای ارائه و معرفی دیدگاه‌ها و ایجاد شناخت عمومی از نامزدها نیست.
خود نامزدها و نوع برخوردشان در این مناظره و نوع نگاه‌شان به مسائل چقدر در این ضعف دخیل بود؟
به هر حال این مسأله جای رد کردن ندارد. بعضی از شعارها را امروز می‌بینیم که واقعاً چقدر خالی از مبناست. خب مشخص است که در چنین ترکیبی از نامزدها و با این نوع نگاهی که برخی از آنها به مسائل دارند و میزان تخصصی که برخوردار هستند، میل به حمله و ایجاد هیجان برای پوشاندن ضعف‌ها زیاد باشد. اما من باز هم مشکل اصلی را متوجه طراحی صدا و سیما می‌دانم که مجال نقد و حلاجی کردن اینها را فراهم نکرد. کیفیت نامزدها طبعاً ربطی به صدا و سیما ندارد اما حداقل فراهم کردن بستری که عیار هر کدام از نامزدها به درستی برای مردم  مشخص شود در اختیار صدا و سیما بود که در این کار ضعف جدی از خودش نشان داد.
دلیل این نوع طراحی ضعیف را چه می‌دانید؟ به عبارتی فکر می‌کنید این ناشی از خطای صدا و سیما است و بیش از این توان طراحی بهتری نداشته یا اینکه نخواسته به دلایلی چنین کند و زمینه نقد برخی دیدگاه‌ها فراهم شود؟
صدا و سیما که گرایش سیاسی دارد و خیلی هم مشهود است. خیلی هم دوست ندارند عیار واقعی برخی افراد مشخص شود. این موضع‌گیری‌ها البته در بدنه صدا و سیما نیست بلکه در سطح مدیران است. اینها قطعاً نگاه سیاسی به مسأله دارند که در همین زمان‌های اضافه‌ای هم که به یک نامزد  دادند و علی‌رغم درخواست دولت و همین طور نامزد دیگر به آنها اختصاص داده نشده، معلوم است. این موضوع یک طرف است اما بخش دیگر سوء مدیریت است. مگر صدا و سیما فقط در همین مناظره‌ها سطحی و نازل عمل می‌کند؟ برنامه‌های دیگرش هم بی کیفیت هستند. الان می‌گویند ۴٠ تا کانال تلویزیون و ٨٠ تا کانال رادیو داریم. کل نظام هم روی برنامه‌های فرهنگی و مذهبی تأکید دارد و کارگزار اصلی‌اش در این زمینه صدا و سیما است. شما ببینید چقدر این برنامه‌ها عمق دارد؟
چنین نهادی وقتی مناظره تلویزیونی هم می‌سازد، قطعاً نمی‌تواند آن را با کیفیت بسازد و طراحی کند. ببینید صدا و سیما در این سال‌ها چقدر از ظرفیت نخبگان کشور استفاده کرده؟ چقدر اساتید و صاحبنظران در برنامه‌های صدا و سیما جا دارند؟
یعنی حرف شما این است که نوعی سطحی‌نگری در صدا و سیما وجود دارد که اینجا هم خود را نشان داده؟
بله دقیقاً. الان تلویزیون تبدیل شده به مجموعه‌ای از برنامه‌های رو به تنازل از نظر کیفی. شایسته‌سالاری هم در ساختار آن کمرنگ شده و به نظر می‌رسد افراد متخصص کنار گذاشته شده‌ یا در حاشیه‌اند. نمونه واضح آن برنامه «90» است. برنامه‌های انتخاباتی برای صدا و سیما حکم مناسک را دارد که باید رفع تکلیفی کاری انجام شود.
اگر کار به ارائه برنامه و دفاع منطقی از آن می‌رسید عیار نامزدها هم  خیلی خوب مشخص می‌شد که نشد. اساساً نوع طراحی صدا و سیما پاس گل دادن به بیانات پوپولیستی بود، یعنی مجال را برای ظهور پوپولیسم و تشویق نامزدها برای رفتن به آن سمت فراهم کرد، چون همان طور که گفتم، حتی یک استاد کارکشته دانشگاه هم در چنان مجالی با چنان طراحی نمی‌تواند حرف علمی بزند و مشخصاً طرف مقابل او هر چقدر پوپولیست‌تر باشد بیشتر برنده خواهد بود. در یک طراحی مناسب‌تر شاید برخی قوی‌تر و برخی ضعیف‌تر ظاهر می‌شدند اما قطعاً خیلی روشن‌تر کیفیت خود را نشان می‌دادند. این مناظره با این سر و شکل موقعیتی بود برای آنها که حراف‌تر و بی‌پرواتر بودند یا بهتر مظلوم‌نمایی می‌کنند، نه آنها که برنامه بهتری داشتند. صدا و سیما متأسفانه در این مناظره همه چیز را در ظاهر قضیه خلاصه کرد.
یک موضوع دیگر در این مناظره هم بحث حملاتی بود که انجام شد و در نهایت وقتی که به یک نامزد دادند. در حالی که دولت هم رسماً تقاضای پاسخ کرده بود و چنین وقتی هنوز در اختیارش قرار نگرفته. تفسیر شما از این وضع چیست؟
البته جز دولت، یک نامزد دیگر هم زمان خواسته اما به ایشان هم زمانی اختصاص ندادند. هر چند که در طول مناظره بارها ایشان مورد اشاره قرار گرفت. به هر حال این وضع قدری بوی نقض بی طرفی می‌دهد و خصوصاً اینکه درباره گرایش سیاسی صداو سیما  به سمت یک جناح هم سال‌هاست اشکال اساسی وجود دارد. به هر حال ما امیدواریم که صدا و سیما به عنوان یک نهاد ملی و دخیل در امر انتخابات، با نگاه جناحی در این عرصه عمل نکند چون جامعه بلافاصله متوجه این می‌شود و این ضربه به وجهه خود صدا و سیما خواهد بود.

معاون اول رئیس جمهوری در واکنش به نخستین مناظره تلویزیونی نامزدان ریاست جمهوری، در یک رشته پیام توئیتری، ضمن عجیب توصیف کردن برنامه‌ریزی و اجرای این برنامه، تصریح کرد: اگر فهم مسائل واقعی کشور و راه حل‌های به دور از شعار و تبلیغات سیاسی مد نظر باشد، باید صداوسیما امکان پاسخگویی وزرا و اظهارات نخبگان و کارشناسان مطلع را فراهم کند. اسحاق جهانگیری ضمن اشاره به این موضوع که هیچ سؤالی درباره تحریم‌های ظالمانه و آثار آن بر اقتصاد و نیز بحران کرونا و پیامدهای آن بر اشتغال و معیشت مردم مطرح نشد، تأکید کرد: هیچ نامزدی به این مسأله نپرداخت و پنج نامزد همسو نیز یک صدا خرابی همه اوضاع را تنها به این دولت ارجاع دادند.
به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی معاون اول رئیس جمهور، رشته توئیت جهانگیری با این جملات آغاز شد: اولین مناظره نامزدان ریاست جمهوری را دیدم، هم برنامه‌ریزی و هم اجرا عجیب بود. هفت نامزد ریاست جمهوری درباره مسائل اقتصادی کشور مورد پرسش قرار گرفتند بدون آنکه هیچ سؤالی درباره تحریم‌های ظالمانه و آثار آن بر اقتصاد و نیز بحران کرونا و پیامدهای آن بر اشتغال و معیشت مردم مطرح شود.
او  اضافه کرد: آنان نگفتند مقصر ارجاع پرونده هسته‌ای کشور به شورای امنیت سازمان ملل تحت مدیریت امریکا در سال ١٣٨٥ چه تیمی و چه جریانی بود و چه هزینه‌های سنگینی بر کشور تحمیل کرد. آنان نگفتند دولت اول روحانی چگونه توانست ایران را از ذیل فصل هفتم شورای امنیت خارج و تحریم‌ها را رفع کند و برجام، ثبات اقتصادی، دستیابی به نرخ تورم تک رقمی و رشد اقتصادی ١٢ درصدی در سال ٩٥ سبب شد تا دولت دوم روحانی با رأی ٢٤ میلیونی مردم تشکیل شود.
جهانگیری ادامه داد: آنان نگفتند با خروج ترامپ از برجام در سال ٩٧ و وضع سنگین‌ترین تحریم‌ها و راه‌اندازی جنگ اقتصادی بی‌سابقه در طول سه سال اخیر، مردم با چه تنگناهای اقتصادی شدیدی مواجه شدند، آنان نگفتند که در این مدت چه جریانی نگذاشت راه‌های خروج کشور از تحریم‌ها و بازشدن درهای اقتصاد که نتیجه مستقیم آن کاهش رنج‌ها و نگرانی‌های مردم بود به فرجام برسد.
معاون اول رئیس جمهوری با بیان اینکه آنان احتمالاً باید بدانند که اداره اقتصاد کشور در تحریم و بدون تحریم سیاست‌ها و اولویت‌های متفاوتی دارد، تصریح کرد: اگر فهم مسائل واقعی کشور و راه حل‌های به دور از شعار و تبلیغات سیاسی مد نظر باشد باید صداوسیما امکان پاسخگویی وزرا و اظهارات نخبگان و کارشناسان مطلع را فراهم کند. تنها با گروه خود به قاضی رفتن خود را راضی کردن است. تأکید جهانگیری بر امکان پاسخگویی وزرا و نخبگان درحالی است که صداوسیما به درخواست دولت برای تعیین فرصت پاسخگویی هیچ پاسخی نداده است، درحالی که بسیاری از نامزدان از طیف رقیب، بخش عمده اظهارات خود را به نقد و حمله به دولت اختصاص داده بودند.

گروه سیاسی/  بالاخره پس از گذشت 4 ماه، قرار مجرمیت برای علی‌اصغر عنابستانی نماینده اصولگرای مجلس یازدهم صادر شد. او که در بهمن ماه پارسال با خودروی خود قصد ورود غیرمجاز به خط ویژه را داشت و در واکنش به ممانعت سرباز وظیفه به صورت او سیلی زد، حالا در سه مورد مجرم شناخته شده است.
هرچند برای به نتیجه رسیدن بررسی‌ها، 4 ماه وقت صرف شد اما این موضوع از آن دست اخباری بود که هیچ‌گاه از فضای مجازی و تکرار چندباره آن دور نماند. اتفاقی که در آن روز برای عابد اکبری سرباز وظیفه رخ داد به سرعت در فضای مجازی منتشر شد و گرچه موضوع در ابتدا با تکذیب آقای نماینده روبه‌رو شد، اما مستندات ارائه شده از سوی پلیس و شواهد و قرائن به حدی بود که نماینده را ناچار به پس گرفتن حرف خود و پذیرش درگیری‌اش با سرباز وظیفه کند. در همان روزها شکایت از عنابستانی از سوی ناجا مطرح شد که حالا هم خبر از به نتیجه رسیدن پیگیری‌ها به گوش می‌رسد. البته در مقابل هم، عنابستانی ادعا کرده بود که از سربازی که مورد ضرب و شتم قرار داده و پلیس راهور شکایت کرده اما به نظر می‌رسد که این موضوع در حد همان ادعا باقی مانده باشد. سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس پایتخت در تشریح این پرونده به ایسنا گفت: پرونده آقای عنابستانی از همان ابتدا از سوی پلیس تهران دنبال شد و همچنان نیز ما پیگیر آن هستیم چرا که به سرباز راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ در حین انجام وظیفه تعرض شده است. وی با بیان اینکه بر اساس آخرین پیگیری‌های ما قرار مجرمیت برای این نماینده صادر شده است، تصریح می‌کند: ایشان طبق کیفرخواست در سه مورد مجرم شناخته شده است. رحیمی در مورد طولانی شدن روند رسیدگی به این جرم هم گفت: اینها مواردی نیست که در اختیار پلیس باشد. اما آنچه که می‌توانم بگویم این است که تقریباً هر روز خود بنده این موضوع را پیگیری می‌کنم. چرا که وظیفه ما دفاع و صیانت از مأمورانمان است. مأموری که در شرایط کرونا، سرما، گرما و... ساعت‌ها برای تأمین نظم و امنیت ایستادگی می‌کند. فرمانده انتظامی تهران بزرگ اضافه کرد: چنین رفتاری با مأمور پلیس صحیح نیست و چه از طرف یک نماینده و چه از سوی یک شهروند عادی سربزند، ما حتماً با آن برخورد خواهیم کرد و پیگیر احقاق حق مأمور خود خواهیم شد. پیش از این نیز سردار سید کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا هم در خصوص پرونده عنابستانی اعلام کرده بود: پرونده دنبال می‌شود و کیفرخواست هم به دادگاه رفته است، ما پیگیر این موضوع هستیم.

گروه سیاسی/ جدیدترین نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی از دیروز آغاز شد که موضوع برنامه هسته‌ای ایران یکی از مهم‌ترین دستور کارهای آن به‌شمار می‌رود. «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس سخنان خود را در این نشست  با طرح مسائل پادمانی مرتبط با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد و این احتمال را مطرح کرد که جلسات گفت‌وگو با ایران احتمالاً نتیجه مثبتی نداشته باشد. «گروسی» طی اظهاراتی گفت: «نبود پیشرفت برای شفاف‌سازی درخصوص سؤالات آژانس حول صحت و کامل‌ بودن اعلامیه‌های پادمانی ایران، بر توانایی آژانس اتمی برای مطمئن‌ شدن از ذات صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران تأثیر جدی می‌گذارد.»
این نشست پس از آن برگزار می‌شود که آژانس در گزارش جدید فصلی خود درباره اجرای توافق هسته‌ای ایران که دهم خرداد ماه در اختیار اعضای شورای حکام قرار داد، مدعی شده بود که روند گفت‌وگوها با کشورمان پیرامون برنامه هسته‌ای‌اش نتیجه‌ بخش نبوده و ایران از ارائه توضیحات لازم درباره ذرات اورانیوم کشف ‌شده در چند سایت این کشور خودداری کرده است.
دور جدید نشست آژانس در شرایطی برگزار می‌شود که در دور قبلی ۳۵ عضو شورای حکام از جمله نمایندگان سه کشور اروپایی با همراهی امریکا پیش‌نویس یک قطعنامه‌ ضدایرانی را آماده کرده بودند اما پس از آنکه  «گروسی» انجام گفت‌وگوهای جدید با ایران را کلید زد، کشورهای غربی این قطعنامه را پس گرفتند. ذیل چنین گفت‌وگوهایی است که دیپلمات‌های غربی به‌رغم گزارش اخیر آژانس، صدور قطعنامه جدید علیه ایران در نشست جاری آژانس را محتمل ندانسته‌اند. به گزارش رویترز منابع آگاه گفته‌اند که قطعنامه‌ای در این خصوص صادر نخواهد شد و تنها کشورهای عضو شورای حکام اقدام به صدور بیانیه‌‌های جداگانه خواهند کرد.
«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در مذاکرات هسته‌ای وین هم در توئیتی اعلام کرده است که شورای حکام در نشست جدید خود به بررسی دو گزارش می‌پردازد که چندان برای ایران مطلوب نیست اما پیش‌بینی می‌شود اتفاق خاصی رخ ندهد. او یادآور شده است: «همه متوجه شدند که دخالت در مذاکرات هسته‌ای در وین جایز نیست.»
پیشتر ایران و آژانس در اسفندماه سال گذشته و در پی توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی کشورمان به توافقی برای ارائه دسترسی‌های داوطلبانه از سوی ایران به دو مکان مشخص شده و تسهیل فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس دست یافتند که اخیراً به‌مدت یک ماه دیگر (تا تاریخ ۲۴ ژوئن مصادف با سوم تیرماه) تمدید شد. اقدامی که به منظور حمایت از مذاکرات برجام در وین صورت گرفت.
 جلسه جاری شورای حکام پشت درهای بسته برگزار می‌شود و براساس گزارش‌های رسیده شماری از ۳۵ عضو این شورا به‌واسطه شیوع بیماری کرونا، از طریق ویدئوکنفرانس در نشست این هفته حاضر هستند. قابل انتظار است که صدور قطعنامه علیه کشورمان در این نشست‌ به تشدید تنش‌ها میان ایران و کشورهای غربی منجر شود و گفت‌وگوهای جاری در وین برای احیای توافق هسته‌ای را با مخاطراتی جدی مواجه کند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی درگذشت روحانی مجاهد حجت‌الاسلام سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور را تسلیت گفتند. به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
درگذشت روحانی مجاهد جناب حجت الاسلام آقای سید علی‌اکبر محتشمی رحمةالله‌علیه را به خاندان مکرم ایشان تسلیت عرض می‌کنم. فعالیت‌های مبارزاتی آن مرحوم که به خدمات انقلابی ایشان در دوران جمهوری اسلامی و مسئولیت‌های مهم و آنگاه به جانبازی بر اثر اقدام تروریستی دشمنان منتهی شد، سابقه ارزشمند و افتخارآمیزی است که مشمول تفضّلات الهی و ذخیره اُخروی برای ایشان خواهد بود ان‌شاءالله.از خداوند متعال رحمت و مغفرت برای آن مرحوم و صبر و سکینه برای بازماندگان محترم مسألت می‌کنم.
سیدعلی خامنه‌ای، ۱۷ خرداد ۱۴۰۰

ادامه از صفحه اول
ما در اتکای بودجه به درآمدهای نفتی و هدر دادن منابع طبیعی طی چند دهه اخیر بی‌محابا عمل کرده‌ایم. این درحالی است که بسیاری از کشورهای دارای سوخت‌های فسیلی به لحاظ اقتصادی و هم زیست‌محیطی تا سال ۲۰۵۰ برنامه‌ریزی کرده‌اند از این سوخت‌ها بی‌نیاز شوند. در بیان ناکارآمدی صنعت که یکی از پایه‌های رشد اقتصادی است، توجه به آمار واردات ۳۰ میلیارد دلاری کالاهای مصرفی و واسطه‌ای درسال۹۷ و ارزش افزوده ۱۸ میلیارد دلاری بخش صنعت در همین سال (دوسوم ارزش واردات!) کافی است. بنابه گزارش سازمان بهره‌وری آسیایی طی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ رشد بهره‌وری کل عوامل تولید به تولید ناخالص داخلی، ۱- درصد بوده است. بنابه گزارش بانک جهانی به لحاظ ایجاد آلایندگی CO2 که مهمترین تأثیر را در تولید گازهای گلخانه‌ای و تغییرات اقلیمی دارد، رتبه ۸ دنیا را داریم که حاکی از دورافتادن صنعتمان از تکنولوژی‌های مدرن است. طبق گزارش سازمان شفافیت بین‌المللی بین ۱۸۰ کشور دنیا در رتبه ۱۴۹ قرار گرفته‌ایم. باکاهش رشد اقتصادی، شاخص نابرابری (ضریب جینی) از سال ۹۵ به بعد وضعیت نامطلوبی داشته و شکاف بین فقیر و غنی افزایش و طبقه متوسط که مرکز ثقل تحولات درکشور است، تضعیف شده و به فقر گراییده است. کم‌کم آثار این تحولات منفی از عرصه اقتصادی خارج و به عرصه‌های سیاسی و امنیتی رسوخ پیدا کرده و قدرت و منافع ملی و امنیت کشور را به مخاطره انداخته است. این درحالی است که کشورهای درحال توسعه نظیر چین و ترکیه با تکیه بر اقتصاد دانش‌بنیان و به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته برای رشدهای اقتصادی بالا برنامه‌ریزی کرده‌اند. همه آنچه بیان شد مؤید نابسامانی‌هایی است که در عرصه‌های گوناگون و خصوصاً اقتصاد که موضوع موردبحث ما در نگارش این مطلب است وجود دارد که برای رفع آنها باید به فوریت چاره‌جویی شود. اما سؤال اینجاست که کاندیداهای محترم برچه مبنای علمی و محاسباتی دقیق و با چه اهرم‌های عملی می‌خواهند وعده‌های بلند و اساسی و بنابه ضرورت، اقدامات کوتاه مدت مدنظر خویش را عملی سازند و اعتماد مردم را بازسازی کنند؟!! اکنون به شرح مختصر هرآنچه باید در درازمدت وکوتاه مدت انجام شود‌، می‌پردازیم:
الف- برای دستیابی به اقتصادی پویا ضرورت دارد در درازمدت اقدامات ذیل انجام پذیرد: 1- برنامه اقتصادی عملیاتی و قابل اجرا و کمی و تضمین شده، تدوین و ارائه گردد. 2-در صورت لزوم سیاست‌های کلان اقتصادی مورد بازنگری قرارگیرد و بر آن اساس راهبردها، تدوین شود.
3- لیست قوانینی که احیاناً باید تدوین یا اصلاح شود تا بر آن مبنا هم ساختارهای مدرن اقتصادی شکل گیرد و هم قوانین از سه مشخصه جامع، مانع وکامل بودن برخوردار باشند، تهیه شود. (خوشبختانه بیانات اخیر رهبری معظم در بها دادن به لایحه و پرهیز از ارائه طرح‌هایی که بن مایه علمی وعملی کمتری دارند، فرصت خوبی برای اعمال اصلاحات اقتصادی، سیاستی، راهبردی و ساختاری از طریق تقدیم لوایح است).
4- برنامه‌ریزی برای تعاملات گسترده بین‌المللی و عادی‌سازی روابط با کشورهای منطقه و سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی تأثیر‌گذار در اقتصاد کشور و ارائه آن همراه بابرنامه اقتصادی جهت تضمین اجرا.
5- ارائه راهکارهایی مبنی بر بهره‌گیری از توان و تجربه بخش خصوصی ومشارکت مردم در اعتلای اقتصاد کشور.
6 - چون اجرای این برنامه مستلزم جراحی‌های شدید و احیاناً سنگ‌اندازی رانت‌خواران و... است، بنابراین رئیس جمهور باید پیه یک دوره ماندن را برتن بمالد اما با اعمال اصلاحات اقتصادی اثربخش، باقیات صالحاتی برای خویش فراهم آورد. اینها ضروریاتی بود که اعمال اصلاحات اقتصادی، منوط به اجرا و فراهم کردن تمهیداتی است که مهمترین آن ذکر شد و برای آن باید قبل از تصدی مسئولیت ریاست جمهوری برنامه‌ریزی و نقشه راه مشخص شود.
ب- برنامه‌ریزی کوتاه مدت
مواجهه کشور باتورم حدود ۵۰ درصد و رشد اقتصادی صفر و مراجعه به تجربیات پیشین، انتظار تحولات بزرگ باتوجه به سوابق امر (به‌طور مثال: در سمت‌گیری رشد اقتصادی طی برنامه‌های توسعه ۶، ۵، ۴، ۳۳ درصد آن را از محل ارتقای بهره‌وری پیش‌بینی کرده بودیم که تنها ۷ درصد محقق شد) را خیال‌پردازانه می‌سازد. اما تحقق رشد اقتصادی تا ۵ درصد و تورم تا ۲۰ درصد نیز تنها درصورتی محتمل است که مجموعه اقدامات پیش گفته، به‌طور جد و همراه با برنامه‌ریزی دقیق به مرحله اجرا درآید. پس ضرورت توجه به ظرفیت‌ها، واقعیت‌ها والبته برنامه‌ریزی‌های مطلوب می‌تواند ما را از این وضعیت نجات دهد و سرعت آن بستگی به کیفیت حکمرانی مطلوب دارد. بررسی علمی و تجربه عملی برخی کشورها که هم‌سنخ با ما هستند حاکی از این است که رشد اقتصادی بالا و افزایش بهره‌وری عوامل تولید هم موجب رفاه و افزایش درآمدها خواهد شد. هم سهم دولت از درآمدهای مالیاتی وبه تبع آن ارائه خدمات مطلوب‌تر در عرصه‌های آموزشی، رفاهی و سلامت به ملت را افزایش خواهد داد. هم صندوق‌های بیمه و بازنشستگی را از ورشکستگی نجات می‌دهد و هم سود زیادتری را عاید فعالان اقتصادی خواهد نمود. بنابراین اهتمام جدی و مؤثر رئیس جمهوری آینده به برنامه‌ریزی و اجرای مجموعه اقدامات پیش گفته در باب اصلاحات اقتصادی در درازمدت و ارتقای توان تولید ملی با سمت‌گیری نقش‌آفرینی در زنجیره ارزش جهانی و پیامد آن، تحقق رشد اقتصادی مطلوب می‌تواند کشور را از بن‌بست فعلی خارج کند و اعتماد مردم به حاکمیت را بازسازی نماید. بنابراین: کلید رمز رئیس جمهوری آینده در انجام اقدامات کوتاه مدت تأثیرگذار اقتصادی از این قرار است:
- در وهله اول اهتمام به افزایش تولید است، زیرا رفاه پایدار با افزایش تولید حاصل می‌شود. در این میان باید توجه داشت اگر ارزی در پی توافق برجام حاصل شود نباید صرف واردات کالا و رفاه زودگذر و مقطعی شود. زیرا واردات، تولید داخلی را تضعیف می‌کند و منجر به کاهش دستمزدها و بیکاری می‌گردد.
- در مرتبه بعد حذف تدریجی مداخلات قیمتی است که تولیدکننده واقعی را فراری می‌دهد و رانت ایجاد می‌کند.
- کار ضروری دیگر توزیع یارانه پنهان ۴۰ میلیارد دلاری قیمتی است. باید یک‌چهارم آن را برای تأمین کسری بودجه اختصاص دهد تا تورم کاهش یابد و دولت بتواند تعهدات خویش در قبال مردم را عملی سازد. با 30 میلیارد دلار باقیمانده به هر شهروند روزانه یک دلار اعطا نماید تا در مواجهه باتکانه‌های سهمگین اقتصادی یارای مقاومت داشته باشند. در مرتبه چهارم باید گردش مالی همه ذینفعان اقتصادی را شفاف کند تا جلوی ایجاد رانت و فرار مالیاتی و پولشویی و... گرفته شود. امیدوارم هرکس رأی اعتماد ملت شریف ایران برای تصدی منصب ریاست جمهوری را از آن خود کرد، بینش اقتصادی صحیح، تیم اقتصاددان عالم، مجرب و کارآمد، خردگرایی و شجاعت در تصمیم‌گیری داشته باشد و بتواند اقتصاد ایران را از باتلاقی که درآن گرفتار آمده، نجات دهد.