پیمان بزرگ‌نیا
پژوهشگر و نوازنده موسیقی نواحی
تصویب بیمه بیکاری هنرمندان اتفاق بسیارمهمی است ،اگرچه هنوزدر باور ما نمی‌گنجد،اما قطعاً این موضوع می‌تواند کمک بسیاری به اهالی موسیقی بویژه موسیقی نواحی باشد، چرا که در ناامیدی بسر می‌برند. بنابراین لازم است دولت حمایت‌های لازم را از این قشر هنرمند داشته باشد. شرایط موسیقی نواحی کمی متفاوت ترازموسیقی‌های دیگر است .
بنابراین باید دید این موضوع شامل کدامیک از هنرمندان موسیقی اقوام خواهد بود؛ به این علت که بخشی از هنرمندان موسیقی نواحی ناشناخته هستند و لازم است دفتر موسیقی یا دیگر نهادهای موسیقی آنها را شناسایی کنند و اگر این شرایط قرار است فراهم شود این هنرمندان هم بتوانند از امکانات بیمه بیکاری بهرمند شوند؛ بسیاری از هنرمندان موسیقی نواحی گرفتار معیشت زندگی روزمره خود هستند، بخصوص این بیماری شرایطی سخت تر برای آنها به‌ وجود آورده است.
امیدوارم نهادهایی که مسئولیت این کار را برعهده گرفته‌اند این عزیزان را بدرستی شناسایی کنند و دراین زمینه تبعیضی قائل نشوند، چرا که هنرمندان موسیقی بومی ایران با فقر و بیکاری دست و پنجه نرم می‌کنند و لازم است به آنها رسیدگی شود.

آرش دادگر
کارگردان و عضو اصلی و نایب رئیس هیأت مدیره خانه تئاتر
امیدوارم بیمه بیکاری هنرمندان هر چه زودتر سندیت پیدا کند و عملیاتی شود چون دولت بعدی می‌تواند آن را نقض کند و ضمانت اجرایی برای آن قائل نشود. البته یک نگرانی دیگر هم وجود دارد و آن این است که ما وقتی زیر نظر اداره کار و رفاه اجتماعی برویم کارگر حساب می‌شویم و این اتفاق مسائل خاص خود را دارد. در صورتی که طی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی هنرمندان می‌توانستند به‌صورت مستقیم تحت حمایت خود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار بگیرند. نکته اینجاست که وقتی هنرمند در اداره کار به‌عنوان کارگر شناخته شود (مثلاً درباره همین بیمه بیکاری) ممکن است این وزارتخانه صرفاً چند ماه محدود به هنرمند بیمه پرداخت کند در حالی که شاید هنرمند چندسال بیکار بماند. با این‌همه من امیدوارم این اتفاق، صرفاً با هدف بیمه بیکاری رخ نداده باشد و به همین جا ختم نشود چون مشکل بزرگ ما بیمه بیکاری نیست بلکه کارفرماست. ما کارفرما نداریم، کارفرما در تئاتر می‌شود شرکت یا همان کمپانی. مثلاً تئاتر شهر که متولی آن مرکز هنرهای نمایشی است می‌تواند نقش یک کمپانی را بازی کند  اما وقتی هنرمند برای این مرکز کار می‌کند صرفاً کمک هزینه تولید اثر را دریافت می‌کند و بیمه و مالیات و... را خودش باید بدهد. در نتیجه در چنین پروسه‌ای کارفرمای کسان دیگری می‌شود. امروز مسئولیت همه چیزها با کارگردان است و آنچه به‌عنوان تهیه‌کننده می‌شنویم هم در کشور ما تعریفی ندارد و هرکسی می‌تواند هر ادعایی داشته باشد اما کمپانی مسئولیت برنامه‌ریزی تمام کارهایی که در طول سال انجام می‌دهد را باید در تراز مشخصی ارائه بدهد و نمی‌تواند کار را نیمه‌کاره رها کند چون با هنرمند قرارداد مشخصی دارد.

گروه فرهنگی: چندی پیش  سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه مراسم هفته پژوهش از موافقت دولت با برقراری بیمه بیکاری اهالی فرهنگ، هنر و رسانه خبر داد و اعلام کرد که با تصویب آیین‌نامه مربوطه در هیأت وزیران از این پس بیمه بیکاری اهالی فرهنگ، هنر و رسانه که از جمله تکالیف قانون برنامه ششم توسعه کشور است اجرایی می‌شود. این خبر خوش امیدی برای هنرمندان بود تا سختی‌های بیکاری و عدم امنیت که طی این سالیان داشته‌‌اند فراموش شود.

چشم‌انداز روشن و حاشیه امنیت برای اهالی سینما
محمدعلی نجفی، رئیس هیأت مدیره خانه سینما از تلاش‌ها برای به نتیجه رسیدن جلسات هماهنگی با وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خبر داد: «همین الان (ظهر روز سه‌شنبه) باز هم در جلسه‌ای با محمد شریعتمداری راجع به این ماجرا گفت‌وگو کردیم و به نتایج خوبی رسیدیم. در اولین فرصت راجع به جزئیات و قول و قرارهایی که گذاشتیم صحبت خواهیم کرد.»
او رایزنی‌های انجام شده در ماه‌های اخیر را مثبت ارزیابی کرده و اظهار امیدواری می‌کند تا پایان سال موضوع بیمه بیکاری اهالی سینما به نتیجه مطلوب برسد. محمدعلی نجفی، فیلمساز سینمای ایران، بیمه بیکاری را تضمین کننده امنیت روانی و اقتصادی برای اهالی سینما دانسته  و اعلام کرد: «اهالی سینما شغل‌های موقتی دارند. کارهایشان مقطعی است. بیمه بیکاری برای آنها بسیار اهمیت دارد. امنیت روانی ایجاد می‌کند.»
رئیس هیأت مدیره خانه سینما در توضیحات تکمیلی افزود: «بیمه بیکاری و بازنشستگی امید و چشم‌انداز روشنی است برای جوان‌های شاغل در سینما که به آینده شغلی‌شان امیدوار باشند و برای مسن‌ترها هم پشتوانه و حاشیه امنیت ایجاد می‌کند.»
در انتظار ابلاغ بخشنامه و جزئیات طرح
اهالی تئاتر مدت‌هاست برای ثبت مشاغل هنری در وزارت کار در تلاش هستند حال صحبت‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نوید پایان سختی‌ها را می‌دهد. ایرج راد  رئیس هیأت مدیره خانه تئاتر  در گفت‌وگو با «ایران»، ضمن ابراز خوشحالی از عملیاتی شدن این طرح که مدت‌هاست در پروسه‌های مختلف دچار وقفه شده، ابراز نظر درباره این مسأله را به زمانی که جزئیات طرح ابلاغ شود موکول کرد و گفت: «همان‌طور که آقای وزیر گفته‌اند این مسأله جدیدی نیست و در حقیقت موضوع از حدود دو سال پیش با حضور صنوف مختلف از جمله خانه تئاتر،‌ خانه موسیقی، خانه سینما و انجمن‌های تجسمی کلید خورد. موضوع مربوط به برنامه پنج ساله ششم توسعه بود که در برنامه‌های گذشته حرفش به میان می‌آمد اما متأسفانه عملیاتی نشد و در نهایت در برنامه پنج ساله آن را مطرح کردیم و بالاخره طی جلسات مختلفی برگزار شد و در نهایت این سند همکاری که امنیت شغلی و ساماندهی انجمن‌های سراسری فرهنگ، هنر و رسانه را شامل می‌شد بین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزیر کار به امضا رسید و در هیأت دولت هم تصویب شد.»
رئیس هیأت مدیره خانه تئاتر درباره چگونگی عملیاتی شدن این مصوبه «کمیسیون بندچهارم مسئول این موضوع شد که به انجمن‌هایی که از قبل در خانه‌هایی مثل خانه سینما، تئاتر و تجسمی و... بودند فرصتی سه ماهه داده شد تا بتوانند تقاضای خود برای تغییر وضعیت را به این کمیسیون ارائه دهند و به انجمن‌های غیرمتشکل هم یک فرصت شش ماهه داده شد تا تقاضای خود را ارائه دهند تا از این طریق به ماده 131 قانون کارگر و کارفرمایی وزارت ‌کار.» اشاره دارد. او صحبت‌های  وزیر را امیدوار کننده دانست و گفت: «البته باید منتظر بمانیم و ببینیم آنچه که درباره بیمه بیکاری گفته شده صرفاً مربوط به دوران کروناست یا خیر. به همین دلیل باید منتظر ماند تا بخشنامه منتشر شود تا ببینیم آنچه عنوان شده در ارتباط با بحث انجمن‌های صنفی سراسری است یا چیزی است متفاوت برای دوران فعلی»
اتفاقی خوب برای روزنامه‌نگاران
اهالی رسانه هم جزو صنوفی هستند که شامل بیمه بیکاری خواهند شد. پیش از این همیشه بر سر مسائلی مانند تعریف خبرنگار و روزنامه‌نگار، بیمه آنها و البته حمایت از روزنامه‌نگاران در شرایطی مانند بیکاری اختلاف نظرهایی وجود داشت اما به نظر می‌رسد با موافقت وزیر ارشاد با برقرای بیمه بیکاری اهالی فرهنگ، هنر و رسانه حداقل بخشی از این مسائل حل شود و مهم‌تر از همه مشکلات اهالی رسانه در شرایط سخت بیکاری کمتر شود.
شهریار شمس به عنوان دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران از اعلام این خبر و برقراری بیمه بیکاری اهالی رسانه استقبال می‌کند. اتفاقی که نتیجه جلسه‌های مختلف و پیگری صنوف مختلف بوده است. شمس گفت: «انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران بیشتر از 2 سال برای تدوین آیین نامه بیمه بیکاری پیگیری کرد و با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جلسات متعددی با حضور نمایندگان صنف‌های مختلف درگیر مانند سینماگران، اهالی تئاتر، هنرهای تجسمی و انجمن روزنامه‌نگاران برگزار می‌شد و در نهایت این آیین‌نامه براساس طرح برنامه ششم تدوین شد. در زمان تدوین این آیین‌نامه نظرات نمایندگان اصناف مختلف در آن کمیته بررسی شد که به تدوین آیین‌نامه‌ای که توسط وزارت ارشاد به دولت ارسال شد، منجر شد.» به گفته او برقراری بیمه بیکاری اهالی فرهنگ، هنر و رسانه کار بزرگی بود که با پیگیری‌ها و همکاری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی اصغر سیدآبادی مشاور وزیر فرهنگ و بخش حقوقی این وزارتخانه با نمایندگان ضنوف مختلف به ثمر رسیده است. جزییات آیین نامه این بیمه بیکاری منتشر نشده اما شمس درباره مسائلی که انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران در جلسه‌ها بر آنها تأکید داشت: «قانون برنامه ششم بسیار مبهم بود و مشخص نبود که بیمه بیکاری توسط کدام صندوق باید پرداخت شود. چون سازمان تأمین اجتماعی متعلق به کارگران است و تشکیل صندوق جدید هم نیاز به بودجه دارد. به همین دلیل تلاش کردیم تا آیین‌نامه‌ای تدوین کنیم که صنوف مختلف بتوانند بخشی از مشکلات‌شان را حل کنند.»
اهالی فرهنگ و هنر و رسانه براساس شکل و شیوه کارشان شامل قوانین مشخص کاری نمی‌شوند و همین مسأله بهره‌گیری آنها را از قوانین حمایتی مانند بیمه بیکاری دچار مشکل می‌کرد. براساس شکل و شیوه کار روزنامه‌نگاران و خبرنگاران بخشی از اهالی رسانه به صورت آزاد فعالیت می‌کنند و نه بیمه هستند و نه بیکاری آنها مشخص است و به همین دلیل وقتی با بیکاری مواجه می‌شوند نمی‌توانند از کمک‌های قانونی در این زمینه استفاده کنند. برای حل این مشکلات در آیین‌نامه جدید چه راهکاری در نظر گرفته شده است؟ شمس توضیح داد: «پیشنهادهای مختلفی درباره تعریف روزنامه‌نگار و اینکه انجمن‌ها، نهادهای مدنی و دولت چه نقشی در این زمینه داشته باشند داشتیم. گروهی از روزنامه‌نگاران در رسانه مشخص کار می‌کنند و بیمه دارند اما روزنامه‌نگار آزاد هم داریم. نتایج جلسه‌هایی که در این زمینه برگزار کردیم 6 ماه پیش به تشکیل کمیسیون فرهنگ و هنر و رسانه منجر شد و قرار است یک کانون عالی تشکیل شود و همه صنوف زیرمجموعه وزارت کار به عنوان کار تعریف شوند. براساس قوانینی که تا به حال داشتیم بسیاری از صنوف کار تعریف نشده بودند. به طور معمول انجمن صنفی باید مشخص کند چه کسی روزنامه‌نگار و خبرنگار است اما متأسفانه به دلیل اینکه فعالیت انجمن صنفی روزنامه‌نگاران که به عنوان یک صنف سراسری کار می‌کرد متوقف شد مشکل اساسی در این حوزه داشتیم.»
براساس آیین‌نامه کمیسیون فرهنگ و هنر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران می‌تواند به صورت سراسری فعالیت کند و به این شکل تعریف روزنامه‌نگار توسط صنف صورت می‌گیرد و اعضای صنف می‌توانند از امکانات در نظر گرفته شده استفاده کنند. به گفته شمس آنها تأکید داشتند انجمن صنفی به عنوان مسئول همه امور را به گردن بگیرد و روزنامه‌نگار و خبرنگار را تعریف کند و اگر اتفاقی از لحاظ صنفی بیفتد انجمن صنفی به عنوان حامی اصلی وارد شود تا همکاران بتوانند از مزایای مختلف بهره ببرند. سازمان تأمین اجتماعی قوانین مشخصی برای بیمه بیکاری و رقمی که در قالب این بیمه به فرد بیکار تعلق می‌گیرد دارد. در بیمه بیکاری اهالی فرهنگ، هنر و رسانه این رقم به چه شکل تعیین می‌شود؟ شمس گفت: «ما تعریف کردیم که باید صندوقی تشکیل شود که این توانمندی را برای انجام حمایت‌های مشخص داشته باشد. این حمایت و رقم و عدد آن براساس بودجه‌ای که مصوب می‌شود و در اختیار صندوق قرار می‌گیرد تعریف می‌شود.»
بهرمندی جامعه موسیقی از خدمات بیمه بیکاری
اهالی موسیقی از بیمه بیکاری برخوردار شدند، شاید این اتفاق مهم تنها به یک خبرکوتاه خلاصه شود، اما بی شک این موضوع دغدغه بسیاری ازهنرمندان موسیقی بویژه موسیقی اقوام ایران بوده است. حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی در گفت‌وگو با «ایران» موافقت دولت با برقراری بیمه بیکاری اهالی فرهنگ، هنر و رسانه را اتفاق مهمی عنوان کرد و دراین باره گفت: «از مدت‌ها قبل پیگیر این موضوع بودیم اما به دلیل مشکلات و پیچیدگی‌های آن به لحاظ ساز و کار قانونی، حل این مسأله کمی زمانبر شد و در واقع شیوع ویروس کرونا و توقف و تعطیلی تمامی برنامه‌های حوزه‌های فرهنگ و هنر مزید برعلت شد تا این موضوع با سرعت عمل بیشتر و پیگیری جدی‌تر دنبال شود چرا که این بیماری آسیب جدی بر این بخش وارد کرده بود و ضرورت داشت این موضوع هرچه سریع‌تر به تصویب قانونی برسد که  خوشبختانه به سرانجام رسید واز سوی وزیر محترم فرهنگ و هنر ارشاد اسلامی اعلام گردید و بزودی اجرا خواهد شد.»
او افزود: «تدوین و تصویب بیمه بیکاری اهالی فرهنگ و هنر و رسانه، باید در وزارت کار و بر اساس چارچوب قواعد و آیین‌نامه‌های این وزارتخانه تعریف شود که البته پیش‌تر تعامل بین این دو وزارتخانه و دو وزیر (کار و رفاه و ارشاد) به امضا رسیده بود  بنابراین مرتفع شدن بیمه بیکاری این عزیزان خبر مسرت بخشی است به این دلیل که جامعه فرهنگ و هنر هم از این پس بتوانند از خدمات بیمه بیکاری بهره‌مند شود تا در زمان بیکاری دغدغه معیشت نداشته باشند و این نگرانی‌ها رفع شود.»
نوربخش اجرای این قانون را شامل همه هنرمندان اصلی و شاغل در عرصه موسیقی عنوان کرد و گفت: «طبیعتاً کسانی که هویت و کار هنری‌شان اثبات شده و از راه هنر زندگی می‌کند و معیشت‌شان با موسیقی پیوند خورده است  مشمول این بیمه خواهند بود. البته در باره نحوه انجام و اجرای آن برنامه‌ای اعلام  نشده است و لازمه آن این است که ساز و کار و آیین‌نامه برای آن تعریف شود.»
برای حمایت از ناشران اقدامات دیگری در دست است
بعد از مدت‌ها پیگیری قرار شده اهالی کتاب هم از جمله گروه‌هایی باشند که بیمه بیکاری به آنان تعلق پیدا می‌کند. البته در گفت‌وگویی که با رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران داشتیم گویا این طرح به نویسندگان و مترجمان تعلق پیدا می‌کند و ناشران و کتابفروشان را شامل نمی‌شود. هومان حسن پور در این رابطه به «ایران» گفت: «بعید می‌دانم این بیمه شامل ناشران و کتابفروشان هم بشود چراکه اصلاً ذات کار این طیف متفاوت از دیگر بخش‌های فرهنگ و هنر است. اطلاعات دقیقی درباره جزئیات این طرح ندارم؛ به گمانم این طرح بیشتر در میان فعالان حوزه کتاب شامل حال نویسندگان و مترجمان بشود. حالا شاید هم جامعیت بیشتری دارد و بخشی از اهالی نشر را هم شامل بشود؛ بهتر است مسئولان ارشاد اطلاعات دقیق‌تری در این رابطه منتشر کنند.»
به گفته رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، از آنجایی که این طرح، بیمه بیکاری است پس شامل افراد کارآفرینی نمی‌شود که در حیطه نشر و کتابفروشی کار می‌کنند؛ مگر بحث کارکنان آنها در میان باشد و اینکه در صورت بیکار شدن بتوانند از این بیمه بهره بگیرند. اگر در این طرح فکری هم برای اهالی نشر کرده‌اند باید جزئیات اعلام شود تا ببینیم در چه قالبی آن را تعریف کرده‌اند. با این حال به نظر می‌رسد این طرح بیشتر درخصوص افرادی که به تولید محتوا اشتغال دارند اختصاص دارد؛ وگرنه ناشر یا کتابفروشی که ناچار به تعطیلی کار خود شود با بدهی‌ها و مشکلات متعددی روبه‌رو می‌شود که دیگر بیمه بیکاری چندان راهگشای مشکلاتش نخواهد بود.»
بااین‌حال آن‌طور که حسن‌پور اعلام کرده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حمایت از ناشران و کتابفروشان هم برنامه‌هایی در دست دارد که برخی از آنها چیزی نمانده به ثمر بنشینند؛ او ادامه داد: «در حال حاضر چند کار در دست انجام است؛ ازجمله اعطای وام کم‌بهره به اهالی نشر. تا جایی که مطلع هستم مراحل پایانی اعطای این وام طی می‌شود که اگر عملی شود تا حدی قادر به بهبود شرایط نشر خواهد بود؛ حداقل تا حدی که حیات نشرمان حفظ شود.»
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران ضمن آنکه تأکید دارد شرایط فعلی اقتصادی و از سویی محدودیت‌های مضاعفی که کرونا سبب شده همه بخش‌های فرهنگ و هنر را گرفتار مشکلات متعددی کرده  تصریح کرد: «با اینکه نمی‌توان منکر مشکلات متعددی شد که همه بخش‌ها را درگیر کرده اما حوزه نشر بیش از همه قسمت‌های فرهنگ آسیب‌دیده است. آن‌چنان‌که کافی است سری به آمار نشر کتاب طی سال جاری با دوره زمانی مشابه آن در سال گذشته بزنید تا متوجه این مسأله بشوید.»
حسن‌پور با اینکه معتقد است نمی‌توان تفاوتی میان هیچ‌ یک از بخش‌های فرهنگ و هنر قائل شد و همه آنها در کنار یکدیگر اهمیت بسیاری دارند گفت: «در دیگر حوزه‌ها ما اغلب با فرد طرف هستیم؛ به‌ عنوان ‌مثال بازیگر یا خواننده. برای اینها می‌توان بحث بیمه بیکاری را به میان کشید. در حوزه‌هایی نظیر سینما سرمایه‌های کلان اغلب در حوزه دولتی تعریف‌ شده، بنابراین اگر در فلان سالن سینمایی یا فرهنگی مدتی هیچ برنامه‌ای اجرا نشود از آنجایی که هزینه‌ها را باید دولت می‌پرداخته حالا هم امکان جبران آن به شکل دیگری فراهم است.»

گروه فرهنگی / خبری که سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای بیمه بیکاری اهالی فرهنگ و هنر اعلام کرد خبری بود که مدت‌هاست اهالی فرهنگ و هنر چشم انتظار آن بودند، چرا که دو سال گذشته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به همراه نمایندگان انجمن‌های صنفی فرهنگ و هنر مشغول تهیه و تدوین آیین‌نامه‌ای بودند تا بر اساس آن بیمه بیکاری نیز شامل اهالی فرهنگ و هنر شود. اکنون تمام صنوف فرهنگی و هنری منتظر جزئیات این مصوبه هستند. لادن حیدری، معاون توسعه مدیریت و منابع وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با «ایران» در این باره گفت که هنوز این مصوبه از سوی دولت ابلاغ نشده است و باید تا ابلاغ مصوبه برای جزئیات صبر کرد.»
او در مورد مفاد این آیین‌نامه توضیح داد: «با توجه به محدودیت‌ها و موانع، پیش نویس مربوطه با محوریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مشارکت صنوف هنری تهیه و برای سازمان برنامه و بودجه ارسال شد. سازمان برنامه و بودجه نیز با اصلاحاتی بر این پیش نویس آن را برای دولت ارسال می‌کند. اما مع الوصف آخرین مصوبات کمیسیون فرهنگی دولت گویای موارد ذیل است: 1- حسابی در خزانه برای وصول کمک‌های دولتی برای بیمه بیکاری هنرمندان افتتاح می‌شود. 2- شورای بیمه بیکاری هنرمندان در وزارت ارشاد و دبیرخانه آن در صندوق اعتباری هنر تشکیل می‌شود.» او درباره شکل اجرایی این شورا گفت: «ریاست شورا با معاون وزیر ارشاد و دبیری آن با مدیرعامل صندوق اعتباری هنر است. اعضای شورا مرکب از نمایندگان وزارت کار، خزانه، سازمان تأمین اجتماعی، سازمان تبلیغات و... است. 3- هنرمندان از طریق سامانه تقاضا را به دبیرخانه شورا می‌دهند. در صورت تصویب شورای بیمه بیکاری مزبور، مراتب به سازمان تأمین اجتماعی اعلام می‌شود. سازمان تأمین اجتماعی در سامانه‌های خود حساب انفرادی برای ایشان افتتاح و برای دریافت مقرری به خزانه معرفی و وجه توسط خزانه واریز می‌شود. 4- اجرای این مهم منوط به تأمین اعتبار لازم از سوی دولت است. 5- هر مشمول صرفاً سالی ۲ ماه می‌تواند مقرری دریافت نماید و در ۵ سال اول اجرا صرفاً سالی دو ماه بوده و از آن به بعد می‌تواند از میانگین استفاده کند. مثلاً در سال ششم می‌تواند ۶ ماه استفاده نماید که این میزان سهم سه سال وی است. البته به ازای هر فرزند ۵ درصد به رقم تعیینی مقرری اضافه می‌شود.»
حیدری در پاسخ به این سؤال که در چه سامانه‌ای هنرمندان باید ثبت نام کنند، تصریح کرد: «بعد از ابلاغ آیین‌نامه، سامانه هم تعیین و اعلام عمومی می‌شود.» معاون وزیر  در مورد اینکه چرا این روند طولانی شد، افزود: «این تکلیف از برنامه چهارم وجود داشت و بالاخره تلاش‌های جناب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی  و رایزنی‌های بسیار باعث شد تا موفق به تصویب آن شویم.» او در مورد اینکه چرا هنرمندان در طی این سال‌ها مشمول بیمه بیکاری نبودند، توضیح داد: «از آنجایی که فعالیت‌های فرهنگی هنری شغل محسوب نمی‌شدند و از سویی منابع صندوق بیمه بیکاری هم محدود است و از طرفی سهم بیمه بیکاری باید توسط کارفرما واریز شود. همه این مسائل باعث شد تأخیر زیادی در پیش‌بینی منابع و پذیرش توسط نهادهای ذیربط رخ دهد.»
حیدری در پاسخ به اینکه آیا همه هنرمندان مشمول این بیمه خواهند شد، پاسخ داد: «همه هنرمندان عضو صندوق هنر یا هنرمندانی که صنوف فرهنگی و هنری آنها را معرفی و تأیید کنند، مشمول بیمه بیکاری خواهند شد. به این ترتیب که هنرمندان بعد از بیکار شدن که به تأیید شورای بیمه پیش‌بینی شده در آیین‌نامه می‌رسد، می‌توانند طبق ضوابط برای برخورداری از بیمه بیکاری اقدام کنند.»

پوران درخشنده
فیلمساز
سینما برای مخاطب و البته برخی مسئولان سرگرمی است و تفریح فرهنگی محسوب می‌شود اما برای ما اهالی سینما به جز عشق، شغل است، حرفه است؛ یعنی کسب و کار و محل درآمد است. با این نگاه دیگر فعالان این حوزه را نمی‌شود آدم‌هایی شکم‌سیری تصور کرد که از سر دلخوشی و گذران وقت در سینما فعالیت می‌کنند. بله ویترین سینما پرزرق و برق است و اخباری که از دستمزد بخشی از بازیگران به گوش می‌رسد فریبنده است. اما گول این زرق و برق را نخورید. در پس همین پرده پررنگ و لعاب افراد پرزحمتی هستند که دیده نمی‌شوند. گاهی حتی نامشان در تیتراژ نمی‌آید یا مخاطب آن را نمی‌بیند. فعالیت آنها همچون دیگر اهالی سینما حتی در قانون هم دیده نشده و شغل محسوب نمی‌شود. وقتی حرف از بیکاری و امنیت شغلی می‌شود باز هم نگرانی‌های آنها به چشم نمی‌آید. در حالی که سینما شغل آن‌هاست و بیکاری هم برای آنها همان تعبیر را دارد یعنی دغدغه معیشت. سینما صنعت گرانی است و سرمایه‌گذاری در آن پرریسک است. با هر اتفاقی که امنیت سرمایه‌گذاری در سینما را تهدید می‌کند امنیت شغلی اهالی سینما هم تهدید می‌شود. در شرایط پرریسک این روزها کمتر سرمایه‌گذاری حاضر است سرمایه‌اش را در سینما هزینه کند. تولید پروژه‌های سینمایی تعطیل شده است و تعداد محدودی در پروژه‌های تلویزیونی مشغول فعالیت هستند. در چنین شرایطی عوامل سینما چه کار باید بکنند؟ از کجا ارتزاق کنند؟  بیکاری برای اهالی سینما تنها در موقعیت‌هایی شبیه ایام کرونا معنا پیدا نمی‌کند. هر پروژه سینمایی که به پایان می‌رسد آنها منتظر و نگران هستند تا پیشنهاد تازه سینمایی از راه برسد. تعطیلی هر پروژه سینمایی به هر دلیلی موجی از ناامیدی بین فعالان این حوزه ایجاد می‌کند. اساساً امنیت روانی و شغلی با اهالی سینما بیگانه است. بیکاری به سینما گره خورده و نگرانی از بیکاری هم به فعالان سینمایی هم سرایت کرده است. آنها هم همچون کارگران فصلی دغدغه معیشت دارند، خانواده و فرزند دارند و تحمل این وضعیت اقتصادی برایشان سخت است. امنیت روانی و اقتصادی آنها همچون صاحبان تمام مشاغل باید جدی گرفته شود. بیمه بیکاری و سلامت می‌تواند تا حدودی این امنیت را برای اهالی سینما تضمین کند.

علی‌اصغر سیدآبادی
نویسنده
بیمه بیکاری و نظام صنفی پدیدآورندگان آثار فرهنگی و هنری و برخی موضوعاتی از این دست، به عنوان ایده‌هایی جذاب برای مخاطبان در برنامه‌های توسعه تکرار می‌شد، اما چون پیش از آنکه به احکام برنامه تبدیل شوند، ساز و کارهای اجرایی برای آن‌ها طراحی نشده بود، معمولاً راه به جایی نمی‌بردند. زمانی که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیتی داشتم، تهیه شیوه‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی برنامه‌ ششم، جزو کارهای دفتر ما بود. برخی بررسی‌های اولیه‌ کارشناسی نشان می‌داد که در چارچوب رویه‌های جاری، تبدیل این احکام به شیوه‌نامه اجرایی  ممکن نیست، اما آیا این دو موضوع و چند موضوع دیگر از این جنس درباره‌ کسانی طراحی و تدوین شده بود که به نظرم نباید بدون مشارکت خودشان تصمیمی درباره‌شان گرفته می‌شد. با چنین نگاهی و با هماهنگی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، تصمیم‌گیری و تدوین شیوه‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های ذیل این احکام را از شوراهای کارشناسی اداری به جمعی سپردیم که در آن کارشناسان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر نهادهای مرتبط بسیار کم بودند. در قدم نخست نمایندگان همه‌ تشکل‌های صنفی را برای همکاری دعوت کردیم و کار به رغم تردید‌هایی که دوستان صنوف داشتند، شروع شد. رسیدن به اشتراک معنایی درباره‌ مفاهیم وقت زیادی می‌گرفت، اما در همین بحث‌ها دریافتیم که کارمان مهم‌تر از تدوین یک آیین‌نامه است. نه تنها گفت‌وگوهایی از این دست میان دولت و صنوف مدت‌ها بود که انجام نشده بود که بین صنوف نیز چنین گفت‌وگوهایی درباره مسائل مشخص صنفی در نگرفته بود. آنچه در این نشست‌های منظم هفتگی می‌گذشت، تجربه‌ شیوه‌ای از مدیریت فرهنگی بود که دولت به جای متصدی و متولی، نقش تسهیلگر را ایفا می‌کرد تا بهترین تصمیم‌ها گرفته شود. برای جمع تدوین نظام صنفی موضوعی پایه‌ای‌تر و اساسی‌تر بود، اما کار را از بیمه‌ بیکاری شروع کردیم تا تمرین برنامه‌ریزی مشارکتی کنیم که نه طرف‌های دولتی و نه طرف‌های صنفی تجربه‌ چندانی در آن نداشتیم. پس از گذشت چند جلسه تقریباً همه دریافته بودیم که نفس این گفت‌وگوها از آیین‌نامه‌ای که قرار است، تدوین کنیم، مهم‌تر است. کم‌کم سر معنای مفاهیم به اشترک می‌رسیدیم. کم کم منافع صنفی روشن می‌شد. به مرور نقش‌ها و انتظارها و اختیارها و مانع‌ها و امکان‌ها و چالش‌ها خود را نشان می‌دادند و با هم درباره‌اش بحث می‌کردیم و راه‌حل پیدا می‌کردیم، اما در برابر هر راه‌حلی رویه‌ها و مقررات جاری دست و پاگیری بود که باید با امکانات حقوقی و قانونی از آن‌ها عبور می‌کردیم تا سرانجام روزی سر متن پیش‌نویس بیمه‌ بیکاری توافق کردیم، اما این پیش‌نویس باید از خان‌های مختلفی می‌گذشت تا به تصویب برسد و احتمالاً در مسیر تغییراتی هم می‌کرد.