زهره افشار
 خبرنگار
پرداخت درصدی از درآمد حاصل از فروش نفت به مرزنشینان در قالب مصوبه تخصیص سوخت به مرزنشینان هرچند از سال‌ها قبل مطرح بوده اما از ابتدای سال 1399 مقرر شد تا به ازای هر مرزنشین هر ماه یک هزار و ۵۰۰ لیتر سوخت اختصاص داده شود. با تصویب دولت و با هدف ارتقای توان اقتصادی ساکنان روستا‌های مرزی شعاع ۲۰ کیلومتری مرز و تخصیص سهمی از درآمد‌های حاصل از صادرات زمینی فرآورده‌های نفتی، سهمیه فروش سوخت به مرزنشینان تعیین شد که سهمیه هر خانوار مرزنشین مشمول این تصویب‌نامه، در سال حداکثر ۱۵۰۰ لیتر نفت گاز است. این مصوبه در کنار کارهای عمرانی و زیربنایی بویژه در بخش کشاورزی، آبیاری، احیای زمین‌های قابل کشت و... در چند ساله اخیر نه تنها موجب تثبیت سکونت روستاییان و مرزنشینان در استان‌های مرزی شده بلکه زمینه مهاجرت معکوس آنها را فراهم کرده است. گرچه هنوز آمار رسمی در این خصوص در دست نیست، اما گزارش‌های میدانی از این مناطق حاکی از بازگشت برخی مرزنشینان به خانه و کاشانه اصلی خود است.
شروع ساخت 80 هزار مسکن محرومان در سیستان و بلوچستان
حمید رضا سهرابی، مدیر مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در گفت‌و‌گو با «ایران»، تصریح کرد: با اقدامات عمرانی و زیر بنایی که دولت در روستاهای استان‌های مختلف بویژه استان‌های مرزی انجام داده زمینه مهاجرت معکوس به روستاهای مرزنشین فراهم شده است. از سوی دیگر در دو سال گذشته طرح‌های گسترده‌ای برای مسکن روستایی محرومان در همه روستاها بویژه روستاهای استان سیستان و بلوچستان و ایلام که بیشتر آنها درمناطق صعب العبور بوده، صورت گرفته که ایجاد مسکن مناسب هم در این زمینه کمک ساز بوده است. به‌عنوان مثال بنیاد از سال گذشته ساخت 80 هزار مسکن محرومان را در سیستان و بلوچستان کلید زده که در قالب این طرح به روستاییانی که تمکن مالی نداشته باشند 30 میلیون تومان کمک بلاعوض می‌شود.در واقع روستاییان بدون آورده اولیه و با این کمک بلاعوض و 50 میلیون تسهیلات می‌توانند صاحب مسکن نوساز و مقاوم شوند. در همین حال بارندگی‌های مناسب یکی، دو سال اخیر بسیاری از چشمه‌ها و قنوات را احیا کرده و دوباره کشاورزی در این مناطق رونق گرفته و دولت نیز طرح‌های خوبی را در زمینه آب در این استان‌ها اجرا کرده است؛ به هرجهت همه این عوامل دست به دست هم داده است تا مرزنشین ها و روستایی هایی که پیشتر در کپر زندگی می‌کردند حالا سرپناه نوساز و محکمی داشته باشند و معیشتی هم از طریق کشاورزی برای شان فراهم شده باشد که به ماندن در روستای مرزنشین دلگرم شوند. سهرابی خاطرنشان کرد: در حال حاضر روستاهایی در ایلام داریم که بنیاد در حال ساخت مسکن محرومان است و ما می‌بینیم این روستاها که قبلاً خالی از سکنه بود در حال حاضر متقاضی ساخت مسکن هستند که این مسأله بسیار خوشحال‌کننده است و در دراز مدت حتی می‌تواند به بحث حاشیه نشینی در شهرها کمک کند. وی تأکید کرد:با توجه به شرایط اقتصادی، تورم وگران شدن مسکن شهری انتظار می‌رود بازگشت معکوس به روستاها بیش از پیش سرعت بگیرد. وی در پایان تأکید کرد: روستاییان مرزی ما مردم بسیار شریف و قانعی هستند که اگر مسئولان این تلاش ها را ادامه بدهند و معیشت اندکی نیز برایشان فراهم شود قطعاً دل از دیار خود نمی‌کنند.
ضرورت تسهیل تجارت در مناطق مرزی
در همین حال علی حسین حسین زاده، معاون سیاسی، اجتماعی استانداری خوزستان به «ایران» گفت: مرزنشینان خوزستان به‌دلیل موقعیت خاص استان خوزستان با مشکلاتی نظیر ریزگردها، گرم بودن غیر قابل تحمل هوا و پایین بودن کیفیت آب در بسیاری از نقاط استان روبه‌رو هستند. از سوی دیگر ما در استان خوزستان با فرسوده بودن لوله‌های انتقال دهنده آب شرب که عمدتاً عمربالای 40 سال دارند مواجه هستیم و این مسأله در روستاها حادتر است. همه این عوامل می‌تواند عامل بازدارنده مهاجرت معکوس شود. وی تأکید کرد: خوشبختانه در چند سال گذشته برای رفع این مشکلات کارهای خوبی انجام شده ولی هنوز کافی نیست. وی افزود: ما باید به بحث اشتغال روستاییان روستاهای مرزی و مرزنشینان اهتمام ویژه‌ای داشته باشیم و در عین حال در تأمین آب لوله کشی و با کیفیت این مناطق تلاش کنیم. وی با اشاره به طرح‌های تأمین آب بویژه در بخش آب شرب روستایی خوزستان در چند ماه گذشته، اظهار امیدواری کرد: تأمین طرح آبرسانی غدیر به‌صورت همزمان از رودخانه‌های دز و کرخه بتواند در افزایش کیفی آب روستاها هم مفید باشد. حسین‌زاده گفت: چالش دیگر پیش روی مهاجرت روستاییان در استان خوزستان پایین بودن سطح آموزش است که متأسفانه رتبه خوزستان را در چند سال اخیر به رتبه 27 تا 29 کشوری تقلیل داده است. این مشکل در مناطق مرزی و کم برخوردار بیشتر مشهود است که امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد. وی خاطرنشان کرد: ما باید برای روستاییان و مرزنشینان در نقاط مرزی استان امکانات ویژه‌ای مانند آنچه برای کارمندان تحت عنوان بدی آب و هوا در فیش حقوقی‌شان در نظر گرفته شده، لحاظ کنیم. این مسأله می‌تواند در قالب تسهیل صادرات و واردات در مناطق مرزی باشد که قطعاً می‌تواند به تثبیت اشتغال در مناطق مرزی دامن بزند.
نقش سامانه گرمسیری در تثبیت جمعیت مناطق مرزی
از سوی دیگر محمد نوذری، معاون سیاسی اجتماعی استانداری ایلام نیز به «ایران» گفت: اجرای طرح پرداخت بخشی از سود فروش نفت به مرزنشینان طرح بسیار خوبی است اما به نظر می‌رسد اجرای مداوم و البته پرداخت بموقع این پول بتواند مرزنشینان را دلگرم نگه دارد. از سوی دیگر ایلام سال‌ها با مشکلات جنگ تحمیلی روبه‌رو بوده و شکی نیست که بیشترین خرابی‌ها و صدمات متوجه مرزنشینان بوده و حالا وقت آن رسیده است که به ساکنان این مناطق توجه بیشتری شود. وی افزود: ما باید به طرح‌های زیربنایی که می‌تواند به اشتغال مرزنشینان و روستاییان مناطق مرزی دامن بزند توجه بیشتری کنیم. یکی از این طرح‌ها سامانه گرمسیری از مبدأ در استان کردستان تا دهلران به‌عنوان انتهای طرح که ۴۴۰ کیلومتر است. از این میزان ۱۸ هزار هکتار از اراضی استان ایلام زیر اجرای این طرح رفته است. این طرح بسیار خوبی است که با کرمانشاه نیز مشارکت دارد. وی افزود: بهره‌برداری از این پروژه بزرگ آبیاری نوین ضمن ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی، آب و خاک در استان ایلام، در افزایش تولید محصولات کشاورزی نیز نقش بسزایی خواهد داشت. از سوی دیگر این طرح بزرگ آبیاری نوین می‌تواند به ماندگاری مرزنشینان و مهاجرت معکوس به روستاهایی که قبلاً خشکسالی در آنها بیداد می‌کرده و حالا با رونق کشاورزی مواجه شده‌اند، بینجامد.

شناسایی چهار غار باستانی در بلندی‌های گیلان

رشت – معاون میراث‌ فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان بیان کرد: چهار غار باستانی در دره تارش واقع در ارتفاعات شهرستان املش واقع در شرق گیلان شناسایی شده است.
به گزارش ایرنا، ولی جهانی  اظهار داشت: این غارها در گذشته به عنوان محل استقرار دامداران منطقه مورد استفاده قرار می‌گرفت که بر اساس نتایج بررسی‌های اولیه از سفال‌های سطحی با توجه به قرارگیری غارها در منطقه جنگلی و نزدیک به رودخانه، مکان مناسبی برای انسان‌های اولیه به‌عنوان پناهگاه بوده است.
وی با بیان اینکه تا پیش از این۱۱۰ غار در گیلان شناسایی شده بود، افزود: ۱۵ غار مورد اقبال گردشگران داخلی و خارجی است که رشی، آویشو، دربند، دیار جان دیلمان از معروف‌ترین این غارها هستند.
وی اظهار داشت: غار دربند رشی در اطراف سایت سیاهرود رودبار قدیمی‌ترین سکونتگاه شناخته شده انسان در ایران با بیش از ۲۳۰ هزار سال شناسایی شده که خود نشانگر حضور طولانی مدت انسان در این منطقه از جنگل‌ها است. جهانی اضافه کرد : نتیجه مطالعات پارینه سنگی در غار دربند رشی رودبار در مجلات بین‌المللی دانشگاه‌ هاروارد امریکا، دانشگاه‌های فرانسه، مجلات تخصصی باستان‌شناسی و زمین‌شناسی ایران چاپ شده و همچنین این دستاوردها به لحاظ اهمیت آن در همایش‌های تخصصی ایران منتشر شده است.

خوزستانی‌ها به چهارمحال و بختیاری سفر نکنند

اهواز - سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: مردم خوزستان بویژه ساکنان مناطق شمال شرقی استان تا زمان فروکش کردن آمار ابتلای کرونا در استان چهارمحال و بختیاری از سفر به این استان پرهیز کنند.
 دکتر فرهاد ابول نژادیان یکشنبه در جمع خبرنگاران افزود: متأسفانه آمار ابتلا به کرونا در استان چهارمحال و بختیاری به‌عنوان یکی از استان‌های همجوار خوزستان افزایش یافته است وگرچه در حال حاضر وضعیت خوزستان از نظر ابتلا به کرونا مطلوب است اما شمار زیادی از استان‌های کشور در وضعیت قرمز و هشدار کرونا هستند.
وی هشدار داد: در صورت سهل‌انگاری در رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و مسافرت‌ تابستانی به مناطق قرمز و هشدار، شاهد پیک دوم کرونا در خوزستان خواهیم بود. روز جمعه ۲۴ مردادماه در محدوده فعالیت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز که جمعیتی بالغ بر سه میلیون و ۱۰۰ هزار نفر را شامل می‌شود حتی یک مورد فوتی ناشی از ویروس کرونا ثبت نشد. وی توضیح داد: همه باید تلاش کنیم شرایط فعلی استان خوزستان حفظ شود چراکه وضعیت همچنان شکننده است از سوی دیگر تلاش شده با اداراتی که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند برخورد شود. ابول‌نژادیان افزود: در حال حاضر ۲ شهر آغاجاری و بهبهان در شرایط قرمز کرونا بسر می‌برند.