زهره افشار
خبرنگار
کشت نایلونی، شیوه نامتعارف کشت محصولات صیفی در استان اردبیل است که در چند سال گذشته به معضل زیست محیطی استان تبدیل شده است. این روزها اگر سری به منطقه مغان، قطب کشاورزی اردبیل، بزنید می‌توانید مزارع چندهکتاری هندوانه را ببینید که با پلاستیک پوشانده شده‌اند تا شاید کشاورزان بتوانند چند روز زودتر محصولشان را  برداشت و روانه بازار کنند.
 بسیاری از کشاورزان پس از برداشت محصولات تولیدی خود، نایلون‌های روی مزارع را به حال خود رها می‌کنند و این مسأله به دغدغه مسئولان و دوستداران محیط زیست اردبیل تبدیل شده است. «حسن روحی»، مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی اردبیل به «ایران» می‌گوید: از این شیوه از قدیم الایام در همه استان‌ها برای خزانه‌گیری نهال‌ها استفاده می‌شد ولی متأسفانه چند سالی است کشاورزان پس از تولید نهال، باز هم آن را به زیر نایلون می‌برند تا بتوانند تولیدشان را زودتر راهی بازار کنند. البته کیفیت محصولات تولیدی زیر نایلون تفاوتی با محصولات تولیدی در فضای باز ندارد و مشکل ما با کشاورزان از جایی آغاز می‌شود که آنها پس از تولید محصول‌شان نایلون‌ها را در سطح مزرعه رها می‌کنند و می‌روند و این زیبنده استان زیبای اردبیل با این‌همه پتانسیل خدادادی در بخش کشاورزی نیست.
روحی تصریح می‌کند: در این شیوه کشاورزان اقدام به کشت زودهنگام نهال می‌کنند، به‌همین جهت احتمال سرمازدگی برای محصولات وجود دارد و آنها نیز برای جلوگیری از سرمازدگی محصولات را به زیر نایلون می‌برند. وی خاطرنشان کرد: متأسفانه این معضل بیشتر در منطقه مغان و برای محصول هندوانه دیده می‌شود. مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی اردبیل می‌گوید: منطقه مغان منطقه مستعدی برای کشت همه محصولات کشاورزی بویژه صیفی جات است و اصولاً نیازی به این کار نیست ولی اگر کشاورزی هم می‌خواهد از این شیوه بهره ببرد اشکالی ندارد ولی باید شرایط آن را نیز رعایت کند و پس از پایان کشت اقدام به جمع‌آوری نایلون‌ها کند. متأسفانه این شیوه در حال روال شدن برای همه محصولات است واین نگران‌کننده است. روحی خاطرنشان می‌کند: از سال گذشته با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست اردبیل کمیته‌ای تشکیل داده‌ایم که با کشاورزانی که پس از برداشت محصول اقدام به‌ رها کردن نایلون‌ها می‌کنند برخورد قانونی شود و این کار به جدیت در حال انجام است.
 خوشبختانه در سال‌جاری برخی کشاورزان اقدام به درست کردن تونل‌های لوله‌ای پلاستیکی کرده‌اند که جمع‌آوری آنها آسان است. به‌گفته وی، پیش‌بینی می‌شود استان اردبیل در سال زراعی جاری بیش از 4 میلیون تن محصول کشاورزی تولید کند که 3.5 میلیون تن آن به محصولات باغی و زراعی اختصاص دارد.
استان اردبیل دارای ۲۲۵ هزار هکتار اراضی آبی، ۵۱۵ هزار هکتار اراضی دیم و ۳۸ هزار هکتار اراضی باغی است. در همین حال «سعید شهند»، مدیر کل محیط زیست اردبیل هم به «ایران» می‌گوید: بهره‌گیری از پلاستیک در کشت محصولات جالیزی و صیفی‌جات به‌دلیل داشتن مزایای کوتاه مدت در سال‌های اخیر در مزارع شمالی استان رواج یافته اما این شیوه کشت در کنار برخی منفعت‌ها مورد تأیید نیست.
 وی با اشاره به پایش روزانه مزارع کشت‌های زیرنایلونی و گشت‌های مشترک این اداره کل با کارشناسان جهاد کشاورزی استان می‌افزاید: پسماندهای پلاستیکی برجای مانده در مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی (زیرنایلونی) به‌دلیل مدت زمان زیاد ماندگاری روی خاک، علاوه بر آلودگی محیط زیست، اثرات جبران‌ناپذیری بر حاصلخیزی و از بین رفتن بافت مؤثر خاک دارد. وی با بیان اینکه به‌دلیل اهمیت موضوع، متخلفان شناسایی و به مراجع قضایی معرفی می‌شوند، تأکید می‌کند: سالانه ده‌ها کشاورز متخلف دراستان به‌دلیل عدم جمع‌آوری ضایعات پلاستیکی مزارع کشت جالیزی زیرنایلونی به پرداخت جزای نقدی محکوم می‌شوند.
ضمن اینکه مأموران یگان حفاظت محیط‌ زیست در فصل زراعی با حضور در مزارع کشت جالیزی زیرنایلونی ضمن برخورد با کشاورزان متخلف، آنها را ملزم به جمع‌آوری ضایعات و پسماندهای پلاستیکی مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی می‌کنند. آموزش چهره به چهره کشاورزان در زمینه مضرات آتش زدن بقایای کاه و کلش و برجای گذاشتن پسماندهای نایلونی در مزارع جالیز راهکار‌های دیگر محیط زیست اردبیل برای جلوگیری از آسیب‌های زیست محیطی در بخش کشاورزی است.

نیم نگاه

پسماندهای پلاستیکی برجای مانده در مزارع پس از برداشت محصولات جالیزی (زیرنایلونی) به دلیل مدت زمان زیاد ماندگاری روی خاک، علاوه بر آلودگی محیط زیست، اثرات جبران ناپذیری بر حاصلخیزی و از بین رفتن بافت مؤثر خاک دارد. سالانه ده‌ها کشاورز متخلف دراستان اردبیل به دلیل جمع‌آوری نکردن ضایعات پلاستیکی مزرعه کشت جالیزی زیرنایلونی به پرداخت جزای نقدی محکوم می‌شوند

حمیرا حیدریان
خبرنگار
کرمانشاهی‌ها با رکورد‌داری ثبت ملی 14 نوع غذا و شیرینی، حالا هدف دیگری را تعقیب می‌کنند و آن شناخته شدن این شهر به‌عنوان شهر ملی غذا و ثبت جهانی غذاها و شیرینی‌های متنوع آن است. در همین مسیر، تاکنون 47 نوع غذا و پیش غذا که شیوه تهیه و طبخ آن اختصاص به مردم این دیار دارد، شناسایی شده است.
دکتر اکرم طهماسبی، مسئول ثبت آثار ملی اداره کل میراث‌ فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» با بیان این مطلب گفت: با توجه به تنوع غذایی و ثبت چندین نوع از غذاها و نان ها و شیرینی‌های مختلف این استان طی پیگیری‌های انجام شده ثبت ملی شهر کرمانشاه به‌عنوان شهر غذای کشور در دستور کار اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار گرفته است که امیدواریم این خبر خوب را بزودی اعلام کنیم.
وی افزود: شرایط مناسب آب و هوایی و چشمه‌سارهای جوشان در استان باعث شده تا هرساله در فصل بهار رویش، گیاهان خوراکی و دارویی زیادی در دشت‌ها و کوه‌های شهرستان‌های مختلف داشته باشیم. وی تصریح کرد: کنگر، زو، پیچک، سورانه، شنگ، پاغازه، گیلاخه، ریواس و قارچ از جمله این گیاهان هستند که از دیرباز بخشی از تغذیه و خوراک مردم ساکن در روستاها و شهرهای استان را بویژه در فصل بهار تشکیل می‌دهند. مردم استان با استفاده از این گیاهان خوراک ها، آش‌ها و نان‌های محلی خوشمزه‌ای تهیه می‌کنند، با توجه به اینکه قدمت پخت برخی از این آش‌ها و نان‌ها بسیار طولانی بوده و به‌نوعی میراث معنوی برجای‌ مانده از پیشینیان ما هستند، برای همین از سال گذشته برنامه ثبت ملی آنها را در دستور کار قراردادیم.
این مسئول با بیان اینکه در حال حاضر 14 نوع غذای محلی و نان و شیرینی استان کرمانشاه به ثبت ملی رسیده‌اند، اظهار داشت: از جمله غذاهای معروف به ثبت رسیده‌ آش عباسعلی است که فردی به این نام در گذشته‌ها برای زائران کربلا تهیه می‌کرده است که به‌خاطر خاصیت زیادی که داشته، زائران که مسافت زیادی طی می‌کرده‌اند را می‌توانسته سیر نگه دارد. این آش یکی از معروف‌ترین غذاهای محلی کرمانشاه است و رتبه اول چند دوره جشنواره ملی غذاهای سنتی را به دست آورده است. البته در اسناد دیگری هم هست که گفته شده، حدود صد سال پیش فردی به‌نام عباسعلی این آش را، زمانی که مراسم‌های مذهبی ممنوع شد، برای افطار می‌پخته و در مسجد‌ها بین مردم پخش می‌کرده است.همچنین دنده کباب، خورشت خلال بادام، آش شلغم، که با آب میوه‌ها تهیه می‌شود و خاصیت درمانی دارد و آش کشک پاوه از دیگر غذاهای ثبت شده ملی هستند که هر دو آش مخصوص پاوه و مراسم آئینی به حساب می‌آیند.
طهماسبی از ثبت شیرینی ساجی، بژی، نیم پت پاوه و کاک که از دیگر محصولات خوراکی و در دسته شیرینی ها هستند، نام برد و اظهار داشت: روغن حیوانی کرمانشاه و برخی سوغات این خطه نیز ثبت ملی شده‌اند و به طور کلی 14 نوع نان و شیرینی و غذا تاکنون به ثبت ملی رسیده‌اند اما متأسفانه هنوز شانس ثبت جهانی را نداشته‌ایم. همچنین دو نوع دیگر از آش‌ها به‌نام گیلاخه و ترخینه نیز در دستور کار برای ثبت ملی هستند. همچنین آش شله و قاپلمی نیز به ثبت ملی رسیده‌اند. وی با بیان اینکه ثبت ملی غذاها در واقع به نوعی معرفی استان و شاخص شدن ظرفیت‌های شهرهای مختلف را نشان می‌دهد، گفت: ثبت غذاها و خوراکی‌ها نقش زیادی در جذب گردشگر و توسعه صنعت گردشگری دارد. علاوه بر آن به رونق مشاغل و صنایع محلی پیرامونی نیز کمک می‌کند. هر سال در مراسم و جشن‌های مختلف آئینی و ملی کرمانشاه مانند نوروز و جشن شکرگزاری آب و... نه تنها گردشگران با مراسم سنتی آشنا می‌شوند بلکه با غذاهای متنوع این خطه از کشورآشنا شده و باعث معرفی آن به تمامی جهان می‌شوند. وی با ابراز تأسف از شیوع بیماری کرونا که باعث خاموش شدن چراغ صنعت گردشگری شده است، افزود: هرساله جشن‌ها و مراسم متنوعی در این خصوص برگزار و با استقبال زیادی در سطح ملی و بین المللی مواجه می‌شد و این نوعی تبلیغ برای آشنایی بیشتر مردم داخل و خارج از کشور با فرهنگ این مرز و بوم بود اما شیوع این بیماری نه تنها جان مردم را به مخاطره انداخته بلکه باعث تعطیلی و از بین رفتن این صنعت شده است که امیدواریم هرچه زودتر شاهد از میان رفتن این بیماری و شکوفایی مجدد این صنعت در استان و کشورمان باشیم.