درخشش «مبین» نوه خنیاگر غمگین موسیقی مقامی تربتجام در برنامه عصر جدید
این صدا یادگار «نورمحمد» است
زهرا کشوری
خبرنگار
پسر نوجوانی از تربت جام در برنامه «عصرجدید» چنان خواند که رؤیای «باش تا حسن نگارم خیمه بر صحرا زند» استاد نورمحمد دُرپور تعبیر شد. «مبین» نوه نورمحمد وقتی از داوران برنامه عصر جدید ۴ ستاره گرفت که بسیاری را با صدایش به تربت جام برده بود بیآنکه از جلو صفحه تلویزیون تکان خورده باشند. به روستای کویری یادگار با خانههای خشتی که زیر طاقهای گنبدی شان، صدای محزون دوتار رو به آسمان میرود. تربت جام سرزمینی است که نامش با نوای دوتار عجین شده است. در تربت جام کمابیش همه میدانستند و میگفتند نوای عرفان را میباید از نام و آوای نورمحمد درپور شنید. خوانندگان، همه، آوازهای سرحدّی، جمشیدی، هزارگی و الله مدد را میخواندند؛ لیک نفَس «دُرپور»، گرمی دیگر داشت. او که دردانه موسیقی مقامی تربت جام میدانندش. نورمحمد به گفته فاروق پسرش تنها هنرمند موسیقی مقامی است که پایش به هالیوود باز شده است. دعوت از او هم سفارشی نبود. خود انستیتو موسیقی جهان به این جمعبندی رسیده بود که استاد درپور در «هالیوود باول» لسآنجلس بزند و بخواند؛ جایی که «کیهان کلهر» موسیقیدان شهیر ایران هم با گروهش حضور داشت.
فاروق درپور اعتقاد دارد که تربتجام بعد از مرحوم درپور و مرحوم عطایی، در زمینه آواز افت کرده است. حتی خود و سه برادر دیگرش هم که رهرو راه پدرند، خودشان را خلف برازندهای برای پدر در موسیقی مقامی کویر تربت جام نمیبینند.
وی معتقداست: «دوتارنوازی در تربتجام پیشرفت کرده، اما در آواز هنوز کسی همانند آن دو را به خود ندیده است.» شاید مهمترین رمز دلنشینی صدای مرحوم درپور یا مرحوم عطایی، عشق بوده است، همانطور که درپور پسر میگوید: «پدرم همیشه به ما میگفت شما در موسیقی خوب هستید، اما عاشق نیستید. آن عشقی را که او به هنرش داشت، من و برادرانم نتوانستیم درک کنیم و هرچه از نبود او میگذرد، آن را بیشتر میفهمیم.»
نورمحمد درپور در جایی میگوید: «اینها که من میخوانم همه الحان ذکر است. شما دوست دارید بگویید مقام پرش جل، مقام اشترخجو، مقام سبزه پری، مقام کبک دری، اما من میگویم همه اینها ذکر است. در همه عمرم چیزی جز عرفان نخواندهام. شعرهایی که من میخوانم مال کسانی است که نام و آوازهای ندارند اما از عشق رسول مست بودهاند. من هر شعری را نمیخوانم. کلمه باید معنا داشته باشد والا پوسته بیمغزی خواهد بود. این صدای دوتار هم نمکی است که باید توی غذا ریخته شود والا مغز، کلام است و جان کلام، معنای آن است. عشق و عرفان است که به شعرها رنگ میدهد، نه این صدای دوتار. مقامهای موسیقی فقط درست شدهاند تا شعرها را شنیدنی کنند.» نورمحمد در سال ۹۳ نت مرگ را نواخت تا برای همیشه دوتارش بیتاب سرپنجههای استاد باشد. او ۷۶ سال با ساز ساخت و نواخت. سازی که وقتی زخمه بر دوتارش میزد، شور میآفرید. رسانهها برایش نوشتند خنیاگر غمگین ایران زمین درگذشت. بعد از او و بعد از استادان کهنسال این مقام، موسیقی مقامی تربت جام حال خوشی ندارد اما حکایت موسیقی مقامی یا نواحی مثال درختانی است که ریشه در خاک دارند و شاخههایشان به باد سپرده شده است. شاخههایش اسیر باد میشوند ریشهها اما سترگ در خاک میمانند. مبین همان ریشه در خاک مانده نورمحمد است. مبین وقتی در عصر جدید خواند بسیاری از گلوی او نوای عارفانه نورمحمد درپور را شنیدند. او متولد ۸۸ است، یادگار نورمحمد از روستای یادگار تربتجام. جایی که میتواند مقصد گردشگری موسیقی باشد. مبین میگوید: «آمدم عصر جدید تا یاد و نام پدربزرگم را زنده کنم.» اما بسیاری اعتقاد دارند برای شناخت هنر یک منطقه باید به آنجا سفر کرد، نه اینکه هنرمند را به نقاط مختلف کشاند. اعتقاد درستی هم هست. در تربت جام، گردشگر موسیقی در هوایی گام میزند که دم و بازدم در آن هدر نمیرود. جایی که علیرضا قیامتی پژوهشگر و مدرس دانشگاه آن را پایتخت موسیقی مقامی کشور میداند و میگو ید: «دوتار جام فریادگر درد، غم و شادی اسطورههای این سرزمین و راوی فرهنگ ایران است.»
پدر بزرگ صدای تربت جام بود اما قدر ندید. جفا دید و وفا کرد. گردشگری موسیقی در مسیر خراسان بزرگ و شنیدن موسیقی مقامی و نواحی شاید همان راهی باشد که هنرمندانی چون مبین وقتی به مقام استادی رسیدند قدر بینند و در صدر نشینند. این شاید تنها راهی باشد که استادانی چون نورمحمد، جانشینان قدری داشته باشند تا موسیقی کهن مقامی خراسان با پیرانش خاموش نشود و دیگر جوانها و نوجوانهایش نخوانند از من چرا رنجیدهای؟
مردم از توقف در کنار رودخانهها و مسیلها خودداری کنند
باران تابستان سیل میشود
زهره افشار
خبرنگار
بارشهای سیل آسا، رعد و برق و وزش بادهای شدید در هفته جاری در 10 استان کشور، چهرهای متفاوت از تابستان را به تصویر کشید. تغییرات جوی در سومین هفته از تابستان موجب جان باختن یک نفر در آمل بهدلیل برخورد رعد و برق شد و مزارع کشاورزی و راههای روستایی را در چندین روستا به زیر آب برد و موجب قطع آب شرب چند روستا شد. هواشناسی در این هفته برای بسیاری از استانهای شمالی، شمال غرب و غرب کشور هشدار سطح زرد و نارنجی صادر کرد و از مردم خواست از توقف در کنار رودخانهها و در مسیلها خودداری کنند این در حالی است که سازمان هواشناسی میگوید این وضعیت برای امروز (چهارشنبه) و فردا نیز ادامه دارد اما از هفته آینده باید منتظر افزایش دما باشیم.
«مهدی ولیپور» رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلالاحمر از فعالیت ۵۱ تیم عملیاتی برای امدادرسانی به ۱۱۰۰ نفر متأثر از حوادث جوی هفته جاری در ۱۰ استان خبر داد. وی میگوید: در این مدت در ۱۰ استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، تهران، خراسان جنوبی، زنجان، سیستان و بلوچستان، گلستان، گیلان و مازندران متأثر از حوادث جوی بودهاند. در این راستا به ساکنان ۳۰ شهر و روستا امدادرسانی شده است، ۱۵۶ امدادگر و نجاتگر به یک هزار و ۱۰۰ نفر در مناطق متأثر امدادرسانی کردهاند. به گفته وی، یک نفر در شهرستان آمل استان مازندران بر اثر رعدوبرق جان باخته است و۷۴ نفر در این استانها بهصورت اضطراری اسکان داده شدهاند و ۱۰۰ واحد مسکونی از آب تخلیه شده است.
ولیپور تصریح میکند: ۱۷ دستگاه چادر، ۹۷تخته پتو، ۸۷ بسته غذایی و 640 قوطی انواع کنسرو بین آسیبدیدگان توزیع شده است. در همین حال «علی بختیاری» سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور در گفتوگو با «ایران» با اشاره به اینکه دوشنبه بارش باران در شهرستان خلخال اردبیل موجب آبگرفتگی معابر شده بود، میافزاید: در همین روز بارشهای سیل آسا در آذربایجان شرقی خساراتی به بار آورد. در شهرستان مراغه بارشها به چادرها و دامهای عشایر خساراتی وارد کرد و تأسیسات آب ۲۶ روستا را از مدار آبرسانی خارج کرد که مشکل آب برخی از روستاها تا دیروز سهشنبه حل شد.
همچنین به راه افتادن سیل در رودخانه پیرسقاچای که بزرگترین رودخانه در شهرستان ورزقان در آذربایجانشرقی است با لبریز کردن کانالها موجب شادی کشاورزان روستاهای اطرافش شد. اما بالا آمدن ناگهانی آب موجب تخریب یک واحد مسکونی و خسارت و آبگرفتگی به چند واحد دیگر در روستای اطراف آن شد که علاوهبر به زیر آب رفتن چندین مزرعه موجب تلف شدن تعدادی دام در این مناطق شد.
بهدنبال آبگرفتگی معابر در تبریز به چند دستگاه خودرو و 6 موتورسیکلت خسارت جدی وارد شد. در همین حال «فریبا گودرزی» کارشناس پیشبینی سازمان هواشناسی به «ایران» میگوید: بارشهای تابستانی و رعد و برق و وزش بادهای شدید تا آخر هفته ادامه دارد اما از شدت بارشها کاسته میشود و از سطح هشدار خارج میشود. شدت بارشها برای امروز چهارشنبه در شمال استان فارس، بخش مرکزی اصفهان، برخی نقاط کرمان و سیستان و بلوچستان خواهد بود. ضمن اینکه در زابل هم وزش باد شدید همراه با خیزش گرد و خاک را خواهیم داشت. به گفته وی، از روز شنبه هفته آینده باید منتظر روزهای گرم و افزایش دما باشیم. در سه هفته گذشته و در تیرماه جاری دمای هوا در برخی از نقاط کشور مانند دلگان سیستان و بلوچستان و شوش خوزستان به 50 درجه سانتیگراد رسیده بود.
وارد شدن این میزان از خسارت به 10 استان بهدلیل سیل در حالی صورت گرفته که رئیس سازمان هواشناسی کشور میگوید: فاز نخست سامانه «هشدار سیل» امسال افتتاح میشود.
«سحر تاج بخش» میافزاید: راهاندازی سامانه هشدار سیل ازجمله تکالیف قانون مدیریت بحران و برعهده هواشناسی کشور است. وی در سفر به بجنورد با اشاره به یکی از برنامههای اصلی سازمان هواشناسی کشور مبنی بر توسعه هواشناسی کاربردی در حوزههای مختلف تصریح کرد: این بخش در حوزه کشاورزی معروف به «تهک» است که طی سالیان گذشته در دستور کار قرار گرفته است.
دستگاههای نظارتی پیگیری نمیکنند
خوردن نان بیکیفیت تبدیل به عادت روزانه مردم کردستان شده است
گروه ایران زمین / بیکیفیتی نان مشکلی دراز مدت در شهرهای مختلف استان کردستان است. با وجود اینکه نان قوت غالب مردم این استان به شمار میآید، اما حساسیت دستگاههای نظارتی به کیفیت نان چندان زیاد نیست. مردم کردستان سالهاست نسبت به بیکیفیت بودن نان معترض بودهاند ولی به دلایل مختلف از جمله مصرف مداوم و زیاد این ماده غذایی به این وضعیت عادت کردهاند.
به گزارش ایرنا، رئیس اداره استاندارد سروآباد اظهار داشت: آنچه در بازرسیها مشاهده شد انطباق نداشتن آرد مصرفی خبازیهای این شهرستان است. به گونهای که برخی از نانواییهای پخت سنگک به جای آرد مخصوص این نان از آرد لواش که درصد سبوسگیری آن بیشتر است، استفاده میکنند.
احمدیزاد با اشاره به اینکه تعدادی از نانواییهای بربری هم آرد شیرینی استفاده میکنند، گفت: آرد شیرینی آب بیشتری نیاز دارد لذا خمیر و در نتیجه چانه آن سنگینتر میشود و این سود بیشتری برای آنها دارد.
احمدیزاد با بیان اینکه نان بربری که با آرد شیرینی تهیه میشود ماندگاری کمتری دارد، یادآور شد: هضم و جذب این نوع نان در بدن انسان هم بیشتر است و هر یک نان آن معادل هفت، هشت عددی شیرینی است و مصرف آن افزایش چاقی را بهدنبال دارد.
نماینده شرکت بازرگانی دولتی کردستان هم گفت: این شرکت مسئول خرید تضمینی گندم نه درصد گلوتن و پروتئین موجود در این محصول است.
جمال صالحی، اظهار داشت: بیشک در تولید نان باکیفیت چند عامل تأثیرگذار وجود دارد که از جمله آنها میتوان به نوع رقم، مدیریت مزرعه گرفته تا فرآیند بوجاری و قرنطینه آرد در کارخانهها و مهارت و توانمندی نانواها اشاره کرد.
مسئولان جهاد کشاورزی کردستان هم پایین بودن کیفیت گندم کشت شده در استان را قبول ندارند و معتقدند بهترین رقم گندم در استان کشت میشود و بیکیفیت بودن نان را باید در دیگر زنجیرههای تولید این ماده غذایی جستوجو کرد.
محمدصالح احمدی، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی کردستان پایین بودن کیفیت گندم تولیدی استان و اختلاط آن با ارقام خارجی را رد کرد و گفت: ۸۰، ۹۰ درصد از اراضی زیر کشت گندم استان به رقم سرداری که دارای بالاترین گلوتن است، اختصاص دارد.
از سوی دیگر رئیس اتحادیه خبازان سنندج اظهار داشت: اگر گندم ایرانی قابل استفاده و دارای کیفیت بالایی برای تهیه نان است چرا گندم خارجی وارد میشود.
ناصر اسدی، یکی از دلایل واردات گندم را اختلاط رقم خارجی با داخلی به منظور افزایش کیفیت نان اعلام کرد و افزود: واحدهای خبازی یارانهای اجازه خرید و انتخاب آرد ندارند و هر نوع آردی که در اختیار آنها قرار داده شود باید مصرف کنند.
اتحادیه خبازان هم توپ بیکیفیت بودن نان را به زمین تولیدکنندگان آرد انداخت و نداشتن کیفیت نان را نتیجه در اختیار قرار ندادن آرد مرغوب به نانواییها اعلام کرد.
مسئول کنترل کیفیت کارخانه آرد سنندج هم گفت: از لحاظ علمی هر چقدر میزان دانه شکسته (نشاسته موجود در آن در معرض هوا وخاک قرار میگیرد) در گندم دریافتی کارخانه بیشتر باشد اثر نامطلوبی روی آرد استحصال شده و در نتیجه افت کیفیت آن دارد.
مختار مظفری، با اشاره به اینکه گندم استان در سال ۹۸ بهدلیل تنش آبی وارد شده به آن از گلوتن کافی برخوردار نبود، افزود: در حال حاضر از گندم سال گذشته استفاده میکنیم که برای ارتقای کیفیت آرد ۳۰ تا ۳۵ درصد و حتی گاهی ۴۰درصد اختلاط انجام میدهیم.
وی در خصوص انطباق نداشتن آرد مصرفی در نانواییها اظهار داشت: سنگک پزیها تمایل به استفاده از آرد روشن که آرد بربری و شیرینی است دارند که این هم بهدلیل ذائقه مردم و بازارپسندی آن است.
ماسک از ۱۵ تیرماه در سراسر ایران اجباری شد تا از گسترش بیشتر ویروس کرونا جلوگیری شود. چهارماه و نیم از شیوع کرونا در ایران گذشت تا مسئولان و کمیته ملی پیشگیری از ویروس کرونا به این نتیجه برسند که ماسک در سراسر کشور بویژه در مکانهای سرپوشیده باید اجباری شود. در موج دوم شیوع این ویروس که از خرداد ماه و بعد از تعطیلات عید فطر خیز برداشت، تعداد بیشتری از ایرانیان مبتلا شدند. مرگها بر اثر کرونا در سراسر کشور روزانه به بیش از ۲۰۰ نفر رسید تا رکورد مرگ بر اثر این ویروس جهانگیر در ایران شکسته شود. محمدحسین حسنزاده رئیس ستاد پیشگیری از بیماری کرونا در شهرداری تبریز میگوید: «براساس تصمیم ستاد مقابله با کرونا، استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی در ناوگان حمل و نقل عمومی اجباری شد.»
به گفته او، شهروندان تبریزی برای استفاده از خدمات حمل و نقل عمومی اعم از اتوبوسهای شهری، مترو و تاکسی ملزم به استفاده از ماسک هستند.
«بهروز مهدوی» فرماندار شهرستان تبریز هم استفاده از ماسک را در مکانهای سرپوشیده، ادارات، بازار و پاساژها و وسایل نقلیه عمومی اجباری اعلام کرد. پس از اجباری شدن ماسک در سراسر کشور، تعداد بیشتری از مردم تبریز هم از ماسک استفاده میکنند. تصاویر منتشر شده از بازار تاریخی این شهر و سایر مکانهای عمومی از افزایش استفاده از ماسک در این شهر خبر میدهد. تبریز در اردیبهشت کرونا را شکست داد و آمارها از کاهش ۲۵ درصدی ابتلا به این ویروس خبر دادند اما با کم شدن محدودیت این بار کرونا در تبریز قدرت گرفت. افزایش ورود مسافران به تبریز را در تعطیلاتی که گذشت از جمله عوامل افزایش درگیری بین تبریزیها و این ویروس میدانند. منتقدان انگشت اتهام را هم به سوی بازار تاریخی سرپوشیده تبریز می کشند. این بازار ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو یکی از مقاصد گردشگران شهر تاریخی تبریز است. تردد روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر در زیر طاقهای بزرگترین بازار سرپوشیده جهان باعث شده تا این بازار را مرکز کرونای آذربایجان شرقی معرفی کنند. ستاد کرونا امیدوار است با اجباری شدن ماسک و رعایت فاصله اجتماعی کرونا در تبریز به عقب رانده شود.
۷۰ درصد مبتلایان به کرونا در خراسان جنوبی علائم شدید ندارند
بیرجند / معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند گفت: براساس بررسیهای انجام شده ۳۰درصد مبتلایان به ویروس کرونا در استان خراسان جنوبی بدون علائم، ۴۰ درصد دارای علائم خفیف، ۱۵ درصد علائم شدید و پنج درصد دارای علائم خیلی شدید و حاد تنفسی هستند که در ۲ تا 3 درصد مبتلایان منجر به مرگ میشود.
به گزارش ایرنا، کامبیز مهدیزاده افزود: با توجه به اینکه در انجام تستهای مربوط به کرونا نه تنها در این استان که در دنیا محدودیت وجود دارد باید همه افراد را کرونایی تصور کرد و در برابر هم از وسایل حفاظت فردی استفاده کنیم.
وی افزود: همه کسانی که با علائم شدید تنفسی از جمله تنگی نفس یا سرفههای ناتوانکننده به مراکز درمانی یا بیمارستانها مراجعه میکنند در دسته بیماران حاد تنفسی طبقهبندی میشوند.
خروج صنایع دستی سیستان و بلوچستان از سبدهای خرید
زاهدان/ شیوع ویروس کرونا بسیاری از مشاغل را تحت تأثیر قرار داده که در این میان هنرمندان صنایع دستی نیز همانند سایر مشاغل با مشکلاتی دست و پنجه نرم میکنند، هر چند که برخی از این افراد از فرصت در خانه ماندن برای تولید صنایع دستی بیشتر بهره میگیرند اما بازار فروش در کل با رکود روبهرو شده است.
به گفته معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان شیوع ویروس کرونا تمامی مشاغل را دچار مشکل کرده و به تبع آن صنایع دستی نیز دچار خسارتهایی شده و علاوه براین، نوسانات نرخ ارز نیز که بر دستمزدها و مواد اولیه بسیار تأثیرگذار بوده و باعث افزایش قیمتها شده، صنعتگران را با مشکلات زیادی روبهرو کرده است.
به گزارش ایرنا، بهروز عیسی زهی اظهار داشت: این روزها استقبال برای خرید صنایع دستی بسیار کم و رکود زیادی در این بخش به وجود آمده تا جایی که این قلم کالا بهدلیل افزایش قیمت بسیار زیاد مواد اولیه خود به خود از سبد خرید خانوادهها حذف شده و تنها افراد سطح بالای جامعه میتوانند این صنایع دستی زیبا را خریداری کنند.
عیسیزهی با اشاره به روند برگزاری دورههای آموزشی اظهار داشت: در این زمینه نیز از زمان شیوع ویروس کرونا و با توجه به اینکه در سیستان و بلوچستان رعایت مسائل بهداشتی کمرنگ است، مجبور شدیم تمامی فعالیتهای آموزشی را به حالت تعطیل درآوریم که امیدواریم بتوانیم آموزشها را در قالب فضای مجازی و همکاری و استفاده از ظرفیتهای صداوسیما ادامه دهیم.
واردات نخود متوقف شود
کرمانشاه/ رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت کرمانشاه با تأکید بر اینکه باید بر قیمت نخود نظارت شود، گفت: به منظور حمایت از تولیدکننده داخلی باید واردات نخود را متوقف کرد.
محسن دارابی در نشست کارشناسی صادرات نخود که در سازمان صمت کرمانشاه برگزار شد، با بیان اینکه شورای ملی نخود باید قدرت تعیینکنندگی قیمت نخود را داشته باشد و بر قیمتها نظارت کند، اظهار داشت: باید یا واردات نخود قطع شود یا تعرفه واردات نخود آنقدر بالا برود که قابل رقابت با تولیدات داخلی نباشد.
رئیس سازمان صمت با بیان اینکه کرمانشاه ۳۵درصد تولید نخود کشور را به خود اختصاص داده است، گفت: سالهای گذشته تمام استانها از کرمانشاه نخود خریداری میکردند، اما واردات نخود باعث شد بازارهای داخلی را هم تقریباً از دست بدهیم.
دارابی با بیان اینکه سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار هکتار در کشور زیرکشت نخود میرود که ۳۰۰ هزار تن محصول دارد، گفت: پیشبینی میشود که امسال بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ هزار تن نخود از مزارع سطح استان کرمانشاه برداشت شود.
رئیس سازمان صمت کرمانشاه خاطرنشان کرد: ۴۰هزار تن از نخود تولیدی کرمانشاه در استان مصرف، هفت هزار تن صادر و ۶۳ هزار تن در دیگر استانها مصرف میشود.
دارابی به آمار صادرات نخود اشاره کرد و افزود: سال گذشته بیش از ۱۴ میلیون و ۴۴۷ هزار دلار نخود به کشورهای پاکستان، افغانستان، عراق، امارات، آذربایجان، آلمان، قطر، مالزی، سنگاپور، بلغارستان، آلبانی، کانادا، اوکراین و هلند صادر شد.
رئیس سازمان صمت کرمانشاه یادآور شد: نخود ایران به واسطه شیوع بیماری کرونا بازار خود را از دست داده است و اکنون پاکستان و افغانستان خریداران عمده نخود ما هستند.
توزیع ماسک رایگان در زنجان
زنجان / 18هزار عدد ماسک رایگان بین رانندگان حملونقل درون شهری زنجان توزیع شد.
رئیس سازمان مدیریت حمل ونقل بار و مسافر شهری زنجان گفت: تا به امروز 18 هزار عدد ماسک (یکبار مصرف و قابل شستوشو) در 3 مرحله بین رانندگان تاکسی واتوبوس توزیع شده است. رفیعی افزود: در مرحله چهارم هم 3 هزار ماسک رایگان توزیع میشود.
وی با بیان اینکه 2 هزار و500 تاکسی در شهر زنجان در تردد هستند، افزود: تاکسیهای شهری در 2 نوبت صبح وعصر از طریق تونل ضدعفونی گندزدایی میشوند.