فریبا خان احمدی
خبرنگار
بزودی نسخه‌های کاغذی پزشکان جمع می‌شود. حدود یک هفته پیش بود که وزیر بهداشت و اعضای شورای عالی بیمه در یک جلسه اضطراری، دستورالعمل‌های اجرایی طرح نسخه‌نویسی الکترونیک را به همه دستگاه‌های مرتبط ابلاغ کردند و در نهایت پس از آزمون و خطاهای فراوان کلید آغاز اجرای این طرح در میانه شیوع کرونا در سراسر کشور زده شد. اگرچه در قانون بودجه سال 99 و برنامه ششم توسعه نسبت به اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیک به صراحت تأکید شده است اما شیوع ویروس کرونا موجب شد مسئولان نظام سلامت کشور اجرای این طرح را در اولویت کارشان قرار دهند و حالا با گذشت بیش از سه ماه از سال 99 و نیاز شدید کشور به پرونده الکترونیک سلامت و نسخه‌نویسی الکترونیک این طرح رقم خورد تا بدین ترتیب مراجعه بیماران به مراکز درمانی و افزایش تعداد مبتلایان به ویروس کرونا به حداقل ممکن برسد. بر اساس اعلام سازمان بیمه سلامت تاکنون بیش از سه هزار داروخانه و بیش از ۹ هزار مطب به این طرح پیوسته‌اند. ازاین پس پزشکان می‌توانند با دریافت امضای الکترونیک نسخه‌های دارویی و پاراکلینیکی بیماران‌شان را به شکل الکترونیکی تجویز کنند و داروخانه‌ها نیز نسخ را از طریق آن دریافت و به بیماران ارائه می‌کنند.
جلوگیری از تجویز‌های غیر ضرور
 دکتر علی فرجی، متخصص کودکان از جمله مزیت‌های نسخه‌نویسی الکترونیک را جلوگیری از تجویز غیر ضروری دارو می‌داند و می‌گوید: چنانچه طرح نسخه‌نویسی الکترونیک بدرستی اجرا شود در درجه اول از فروش بدون نسخه دارو جلوگیری می‌شود در واقع پزشک موظف است دارو به مقدار نیاز بیمار تجویز کند و داروی اضافی در نسخ ننویسد. از طرفی سازمان‌های بیمه گر نیز می‌توانند تجویزهای غیر ضرور و زیاد دارو را در نسخه‌های پزشکان کنترل کنند.
او می‌افزاید: در حال حاضر نیز دربسیاری از کشورهای پیشرفته به‌دلیل توسعه نسخ الکترونیکی، داروی مورد نیاز بیمار پیش از مراجعه به داروخانه به‌نام بیمار بسته‌بندی می‌شود. به‌گفته این متخصص کودکان، سازمان‌های بیمه‌گر به‌منظور تشویق متخصصان کودک بعضی از تعرفه‌های خدمات درمانی مربوط به کودکان زیر 5 سال را بالاتر در نظر گرفته‌اند البته این افزایش تعرفه منوط به نسخه‌نویسی الکترونیک است. دکتر فرجی در ادامه به معایب طرح نسخه‌نویسی الکترونیک هم اشاره می‌کند: بیشتر پزشکان قدیمی برای کار با رایانه مشکل دارند و البته زیر ساخت‌های سخت افزاری در بسیاری از مطب‌ها وجود ندارد. پزشکان باید برای مطب‌هایشان رایانه بخرند و اینترنت پر سرعت داشته باشند.
 او می‌افزاید: یکی از مزیت‌های نسخه‌نویسی الکترونیکی صرفه‌جویی در کاغذ است از طرفی دردسرهای گم شدن دفترچه بیمه و برگه‌های نسخه‌های دارویی و پاراکلینیکی نیز وجود ندارد.
خانم رضایی یکی از مراجعه‌کنندگان به مطب خصوصی متخصص کودکان است. او نظرش را درباره نسخه‌نویسی الکترونیکی اینگونه عنوان می‌کند: این طرح به تازگی در برخی مطب‌ها انجام می‌شود، چند وقتی است که پزشک فرزندم نسخه دارویی او را به شکل الکترونیک تجویز می‌کند و ما هم بدون مراجعه به مطب می‌توانیم به داروخانه مورد نظر برویم و داروهایمان را تهیه کنیم. قبلاً وقتی دفترچه بیمه‌مان را گم می‌کردیم و یا به هر دلیلی آن را در دست نداشتیم، مجبور بودیم دوباره به پزشک مراجعه کنیم تا داروها را مجدداً نسخه کند اما الان داروها به شکل الکترونیکی در سیستم داروخانه‌ها ثبت می‌شود.
بیماران در گفت‌و‌گو با «ایران» به این نکته هم اشاره می‌کنند که در بحران شیوع کرونا یکی از مزایای نسخه‌نویسی الکترونیک پرهیز از مراجعه تکراری برخی بیماران به مطب‌های سطح شهر است چرا که پزشک نسخه تکراری بیمار را به‌صورت الکترونیکی تجویز کرده و بیمار با ارائه کد ملی می‌تواند داروی مورد نیازش را از داروخانه تهیه کند.
دکتر محمدرضا خلقی متخصص گوارش است که در کرمان طبابت می‌کند. او جزو پزشکانی است که نسخه‌های بیمارانش را به شکل الکترونیکی به داروخانه ارسال می‌کند. او معتقد است؛ گاهی مسئول فنی داروخانه یا نسخه پیچ نسخه کاغذی دارو را اشتباه می‌خواند، در بسیاری از موارد داروی اضافی به بیمار تجویز می‌کند و دستور‌العمل مصرف دارو را به‌طور دقیق به بیمار اعلام نمی‌کند. نسخه‌نویسی الکترونیک این خطاها را به حداقل ممکن می‌رساند، تجویز نادرست و غلط را کمتر می‌کند و همه اینها به نفع مریض است چرا که نسخه از طریق الکترونیکی تایپ می‌شود.  او علت عدم استقبال پزشکان از نسخه‌نویسی الکترونیک را وقت گیر بودن آن می‌داند و می‌گوید: وارد کردن نسخ در سیستم خدمات درمانی پیچیده و سخت است به‌همین جهت مریض‌ها در مطب زیاد معطل می‌مانند. دکتر خلقی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 60 درصد نسخه‌های مربوط به بیمه خدمات درمانی را به شکل الکترونیکی تجویز می‌کند، اظهار می‌دارد: بعضی روزها مسئول وارد کردن نسخ در مطب حاضر نیست و من نیز به‌دلیل ازدحام زیاد مراجعه‌کنندگان وقت نمی‌کنم نسخ را الکترونیکی بنویسم.
آقای موسوی که از اختلالات روانی رنج می‌برد و سال هاست داروهای اعصاب و روان مصرف می‌کند درباره جمع‌آوری نسخه‌های کاغذی می‌گوید: قبلاً برای اینکه نسخه داروهایم را تجدید کنم مجبور بودم ساعت‌های طولانی در ترافیک بمانم یا با مرخصی گرفتن از محل کارم به مطب پزشک مراجعه می‌کردم الان پزشک نسخه و مقدار و نحوه تجویز دارو را به شکل الکترونیکی به داروخانه ارسال می‌کند. این بیمار می‌گوید برخی از پزشکان نسخه‌هایشان ناخوانا و بد خط است. از طرفی مصرف اشتباهی و بیش از اندازه داروهای اعصاب و روان عوارض زیادی دارد برای همین با اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک، امکان اینکه داروخانه‌ها داروی اشتباهی به بیماران تحویل دهند، کم می‌کند. از طرفی دیگر مجبور نیستیم برای تمدید دفترچه‌های کاغذی به شعب سازمان‌های بیمه گر مراجعه کنیم و البته هزینه‌ای را هم بابت صدور آن پرداخت کنیم.
 موسوی می‌افزاید: به‌دلیل آنکه سوابق پزشکی بیماران به شکل الکترونیکی در سامانه‌ای ثبت می‌شود دیگر مجبور نیستند هنگام مراجعه به پزشک انبوهی برگه آزمایش و تصویر‌برداری را همراه‌شان به مطب بیاورند. دکتر آزاده یزدان پناه، پزشک عمومی نیز از جمله پزشکانی است که امضای الکترونیک دارد اما هنوز نسخه‌هایش را الکترونیکی به بیمارانش تجویز نمی‌کند. او می‌گوید: این طرح هنوز کامل راه نیفتاده است اگر داروخانه‌ها نیز بتوانند خدمات‌شان را الکترونیکی ارائه دهند قطعاً نسخه بیمارانم را به شکل کاغذی نمی‌نویسم. دکتر یزدان پناه عملیاتی شدن نسخه‌نویسی الکترونیک در ایام کرونا را فرصت مغتنمی می‌شمارد و می‌افزاید: با توجه به شرایط امروز و شیوع ویروس کرونا اجرای این طرح به بیماران کمک زیادی می‌کند. مریض مجبور نیست برای گرفتن نسخه از خانه بیرون بیاید و از طرفی هزینه‌های رفت و آمد بیماران به مطب‌ها کمتر می‌شود.
دکتر هادی عبدالهی، متخصص گوارش و ساکن استان اصفهان است. اوهزینه‌های بالای تجهیز کردن مطب‌های خصوصی به سیستم‌های فناوری اطلاعات را یکی از دلایل مهم عدم استقبال برخی پزشکان از طرح نسخه‌نویسی الکترونیک می‌داند و در عین حال تأکید می‌کند که این طرح موجب کاهش خطاهای پزشکی، کاهش عوارض ناخواسته دارویی، بهبود دارو درمانی و تقاضای القایی می‌شود.
60 درصد پزشکان امضای الکترونیک دارند
معاون فنی و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی کشور درباره اجرای سراسری طرح نسخه‌نویسی الکترونیک به «ایران» می‌گوید: وزیر بهداشت به‌دلیل نیاز شدید کشور به نسخه‌نویسی الکترونیک به‌دلیل شیوع ویروس کرونا دستور داده است همه اعضای مرتبط با طرح نسخه‌نویسی الکترونیک به شکل تیمی و منسجم وظایف‌شان را انجام دهند و این نقطه عطفی در کشور تلقی می‌شود. نخستین بار است که به یاد دارم همه دستگاه‌ها هماهنگ با هم برای اجرای این طرح بسیج شده‌اند.
دکتر محمد جهانگیری می‌افزاید: به‌دلیل اینکه با اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک پزشک به اطلاعات و سوابق بیماران دسترسی دارد از این جهت به امر تشخیص کمک زیادی می‌کند، این سیستم هم کیفیت تشخیص را افزایش می‌دهد و هم راهکارهای دقیقی برای امر درمان در اختیار پزشک قرار می‌دهد. او با اشاره به اینکه بیش از 60 درصد پزشکان امضای الکترونیک دارند عنوان می‌کند: جمع‌آوری نسخه‌های کاغذی همچنین از دوباره کاری و چندباره کاری اقدامات پزشکی جلوگیری می‌کند بدین ترتیب که با ثبت برگه‌های آزمایش و تصویر‌برداری در پرونده الکترونیک بیماران، پزشک می‌تواند نتایج آزمایش و عکس رادیولوژی بیمار را با دفعات قبلی مقایسه کند و این کار نه تنها هزینه‌های نظام درمان را کاهش می‌دهد بلکه از تقاضای القایی نیز جلوگیری می‌کند. وی معتقد است، ساماندهی سیستم نوبت‌دهی، نسخه‌نویسی الکترونیکی و پیگیری نسخه دارویی و پاراکلینیکی مردم را از سردرگمی در می‌آورد. از طرفی در روزهای آینده با طراحی سیستم‌های هوشمند پیگیری درمان بیماران را نیزانجام خواهیم داد.  او با بیان اینکه هم اینک نسخه‌نویسی الکترونیک در همه شهرستان‌های کوچک بواسطه نظام ارجاع اجرا می‌شود، عنوان می‌کند: در شهرهای دیگر به فراخور جمعیت‌شان بین 60 تا 70 درصدپزشکان نسخه‌هایشان را الکترونیکی تجویز می‌کنند ولی در تهران آمارها پایین است چرا که تهران به لحاظ داشتن جمعیت بالا، پزشکان زیاد و رفتار متفاوت شهروندانش اجرای این طرح با مشکل مواجه است با این حال به‌دلیل شیوع ویروس کرونا بزودی مشکل سخت افزاری آن مرتفع خواهد شد.

معاون کل وزارت بهداشت با اشاره به اهمیت استفاده از ماسک و اعلام آغاز پویش «#من-ماسک-می‌زنم» از امروز، گفت: رعایت فاصله فیزیکی یک متری ۸۲ درصد، استفاده از ماسک ۸۵ درصد و استفاده از پوشش محافظ چشمی ۷۸درصد انتقال ویروس را کاهش می‌دهد. به گزارش ایسنا، دکتر ایرج حریرچی گفت: اکنون در اکثر کشورهای دنیا برای تأمین معیشت مردم و دلایل اقتصادی، بازگشایی‌ها انجام شده است. در شرایط فعلی فعالیت اقتصادی و اجتماعی، از جمله مهم‌ترین مواردی است که باعث کاهش شیوع کرونا می‌شوند، رعایت فاصله یک متری با دیگران و استفاده از پوشش محافظ چشمی و استفاده از ماسک است.
حریرچی گفت: خوشبختانه از امروز پویش استفاده همگانی از ماسک با هشتگ «من-ماسک-می‌زنم» در کشور آغاز می‌شود که انتظار ما از همگان این است که با هر دیدگاه و نظری در این کار بزرگ، همکاری و همراهی داشته باشند. در این روزها یکی از مهم‌ترین موارد مصداقی امر به معروف و یکی از مهم‌ترین مصادیق نوعدوستی و علاقه‌مندی به ایران عزیز، استفاده از ماسک توسط خودمان و توصیه استفاده از ماسک به دیگران است. وی گفت: در افراد زیر 50 سال و خصوصاً در افراد جوان و با سن کم احتمال ابتلا به بیماری بدون علامت و کم علامت بسیار زیاد است. جوانان مبتلا ناخواسته و نادانسته اطرافیان خود را به بیماری مبتلا می‌کنند که گاهی منجر به مرگ و میر و بستری طولانی‌مدت این افراد می‌شود.
هر مبتلای بدون علامت، ۴۰۶ نفر را مبتلا می‌کند
حریرچی ادامه داد: در این مقطع حساس زمانی از لحاظ ابتلا به کرونا با رعایت دستورالعمل‌های ساده و بهداشتی مانند استفاده همگانی از ماسک در خارج از منزل و شست‌وشوی مرتب دست و ترویج این اقدامات، جوانان می‌توانند نقش بسیار مهمی در کاهش شیوع بیماری ایفا کنند. فراموش نکنیم هر نفر مبتلای بدون رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی می‌تواند ۴۰۶ نفر را به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم به کرونا مبتلا کند.
هر ۱۳ دقیقه یک بیمار کرونا در کشور جان می‌بازد
حریرچی افزود: هر ۳۳ ثانیه در کشور ما یک نفر به کرونا مبتلا می‌شود و هر ۱۳ دقیقه یک نفر در کشور به‌دلیل کرونا فوت می‌کند، این موضوع زنگ خطری است که باید تلاش کنیم فاصله‌گذاری را بیشتر رعایت کنیم. وی ادامه داد: با اینکه ایران از نظر تعداد خالص مبتلا و تعداد خالص ناشی از مرگ بر اثر کووید۱۹ به ترتیب رتبه ۱۰ و ۹ جهانی را دارد و معمولاً این قسمت مورد توجه قرار می‌گیرد، ‌اما از نظر تعداد موارد ابتلا و تعداد خالص مرگ به ازای یک میلیون نفر جمعیت به ترتیب رتبه ۴۷ و سی‌ام دنیا را با ۲۵۶۱ مورد ابتلا به ازای یک میلیون نفر جمعیت و ۱۲۱مرگ در یک میلیون جمعیت را دارد. وی افزود: بنابراین باید تصمیم همگون بگیریم. حتی اگر کل کشور تعطیل شوند برخی جاها باید باز باشند و به‌عنوان مثال نمی‌توان بیمارستان و آتش‌نشانی و شهرداری و پلیس و... را تعطیل کرد، از طرفی هم همه این مشاغل نیازمند رفت و آمد هستند. به همین دلیل درخواست‌ها باید متعادل باشد. آگاه‌سازی مردم در رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی بسیار مهم است.

پرونده سگ‌کشی‌ها همچنان باز است. حتی اگر تکذیب شود و حتی اگر کسی مسئولیت قتل فجیع حیوانات بی‌گناه را بر گردن نگیرد، اما دوباره تصاویری از شبکه‌های مجازی سر برمی‌آورد که نشان می‌دهد ما در برابر حقوق حیوانات آن‌طور که باید جدی عمل نکرده‌ایم و نمی کنیم. دیروز هم در فضای مجازی چندین تصویر دلخراش از سگ‌های خیابانی منتشر شد که نشان می‌داد عده‌ای که معلوم نیست به کدام نهاد یا سازمان تعلق دارند، می‌خواهند این موجودات زبان بسته را از طریق ماشین‌های مخصوص زباله معدوم کنند. در این تصاویر البته تا جایی وضعیت سگ‌ها به تصویر کشیده می‌شود که با ضرب زور و کتک تا نزدیکی‌های ماشین پرس برده می‌شوند، اما اینکه بعد از آن چه اتفاقی برایشان می‌افتد، به تصویر کشیده نشده است. عده‌ای البته سعی کردند تا این اتفاق را به شهرداری سلماس نسبت دهند و حتی اعلام کردند که عوامل شهرداری این شهر از این شیوه برای از بین بردن سگ‌های خیابانی استفاده می‌کنند، اما روابط عمومی شهرداری سلماس بسرعت واکنش نشان داد و ربط این موضوع را به این نهاد تکذیب کرد. البته امید سلطانی، رئیس روابط عمومی شهرداری سلماس این احتمال را داد که اگر این موضوع صحت داشته باشد، با خاطیان بشدت برخورد خواهد شد. به گزارش کردپرس، امید سلطانی تأکید کرد: این شهرداری از سال‌ها قبل با شرکتی برای ساماندهی سگ‌های بلاصاحب قرارداد منعقد کرده و کشتار سگ‌ها در دستور کار شهرداری سلماس نیست. در سال‌های قبل کشتار سگ‌ها در سلماس همانند بسیاری دیگر از نقاط کشور باب بود اما چندین سال است که این روند متوقف شده است و شهرداری به ساماندهی سگ‌ها به‌صورت زنده‌گیری و انتقال به کمپ موقتی در خارج از شهر سلماس اقدام می‌کند تا در نهایت به شرکت پردیس تبریز انتقال یابند. وی با بیان اینکه در مدت جمع آوری، شهرداری مسئول نگهداری و حفاظت از این قلاده سگ هاست، گفت: پرس کردن سگ‌های زنده در دستگاه پرس زباله توسط شهرداری در فضای مجازی قویاً تکذیب می‌شود و همان‌طور که از تصاویر پیدا است، دستگاه پرس خالی بوده و تنها برای حمل سگ‌ها از آن استفاده شده است. قطعاً شهرداری سلماس در صورت مشاهده هرگونه حیوان آزاری و خشونت در حقوق حیوانات، پیگیر موضوع خواهد بود، هرچند که این موضوع از سوی شهرداری سلماس تکذیب می‌شود.

محدوده‌های طرح ترافیک و کنترل آلودگی هوا از 23 فروردین ماه امسال برای استفاده بیشتر شهروندان از خودرو شخصی و استفاده کمتر از حمل‌ونقل عمومی در زمان کرونا لغو شد، اما نتیجه توقف این دو طرح، افزایش ترافیک در هسته مرکزی شهر و بروز تخلفات رانندگی همچون پارک دوبل و نبود جای پارک در قسمت مرکزی شهر بود. با این همه بعد ازگذشت تقریباً دو ماه ازعدم اجرای این دو طرح، ستاد ملی مقابله با کرونا در نهایت رضایت داد تا از 17 خرداد ماه، این طرح با تغییراتی در زمان اجرا، دوباره از نو شروع شود. شهردار تهران حتی با ارفاق به کارمندان دولت فرصت یکبار خروج در ساعت 14 و نیم از طرح را هم در نظر گرفت و البته ساعت خروج با 2 ساعت کاهش به 16 رسید. با این همه طی چند روز اخیر برخی رسانه‌ها از جریمه برخی شهروندان بعد از خروج از محدوده بعد از ساعت 14 خبر داده‌اند. خبری که البته با واکنش شهردار تهران و مسئولان شهرداری مواجه شده است. شهردار تهران قول داده که قطعاً موضوع بررسی خواهد شد و اگر این گونه باشد، این موارد حذف می‌شود. او با بیان اینکه وعده‌ای که به مردم داده است، پابرجاست، گفته: «در زمان لغو اجرای طرح ترافیک آمار‌ها نشان می‌داد که استفاده از خودرو شخصی و سفر‌های غیرضروری ۴۰ درصد افزایش داشته، اما امروز با اجرای طرح ترافیک این مشکل مرتفع شده است.» او درباره میزان استفاده مردم از مترو پس از اجرای دوباره طرح ترافیک هم تأکید کرده: «بر اساس آمار‌های موجود، میزان استفاده از مترو کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت آن است. در مورد طرح ترافیک نیز ساعت آن به شکلی تنظیم شده که اگر افراد بخواهند از ماشین‌های شخصی خود استفاده کنند، امکان پذیر باشد. در حال حاضر استفاده شدید در مترو نداریم البته ممکن است با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها این اتفاق بیفتد ولی در حال حاضر بیش از ۹۵ درصد مردم درباره استفاده از ماسک و پروتکل‌های بهداشتی موارد را رعایت می‌کنند، ولی در مناطق جنوبی یک مقدار این رعایت‌ها ضعیف‌تر بود که پیگیری خواهیم کرد.» به‌گفته وی هم‌اکنون ماسک در همه ایستگاه‌های مترو عرضه می‌شود.
حناچی در مورد جریمه عابران پیاده و وجود زیرساخت‌های لازم هم گفت: این موضوع در شورای ترافیک تهران هنوز مطرح نشده و بحثی در این زمینه صورت نگرفته است.

دکتر مهرزاد لطفی
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز
در روزهایی که کشور عزیزمان ایران به استقبال آمدن بهاری نو می‌رفت و در انتظار شادباش نوروز بودیم، ویروسی منحوس، میهمان ناخوانده خانواده‌ها شد و رنگ بهار این بار به سبزی همیشه نبود. شور و شعف نوروز این بار در سکوت خانه‌ها و روزهای قرنطینه گذشت و بهار را در دنیای مجازی به هم تبریک گفتیم.
این بار در مبارزه با این بیماری، کشور ما قهرمانانی تازه به خود دید که همواره در صحنه بودند و حالا بیش از همیشه باید کنار مردم می‌ایستادند و براستی که چه مجاهدانه، لباس‌های سپید رزم پوشیدند تا بر سیاهی کرونا رنگ نیستی بپاشند. از مردم خواستند در خانه بمانند و خود، شب و روز سلاح سلامت به دست گرفتند و حالا قریب به چهار ماه است که از این روزها می‌گذرد.
روزهایی پرفراز و نشیب که اگرچه همه آموختیم چقدر ما ساکنان این کره خاکی همچون حلقه‌هایی از یک زنجیره به هم متصلیم، اما این ویروس ناخوانده موجی از نگرانی و مشکلات را به دنیا تحمیل کرد. بویژه در روزهای نخست، آگاهی اندک جامعه جهانی راجع به این بیماری، مجموعه‌های سلامت را با چالشی گسترده مواجه ساخت.
در این میان مجموعه دانشگاه علوم پزشکی شیراز به‌عنوان قطب پزشکی جنوب کشور، به پشتوانه زیرساخت‌های گسترده بهداشتی درمانی و از سویی دیگر، توانمندی ویژه تیم‌های سلامت در اقصی نقاط استان، همت شبانه روزی خود را در برابر این بحران به کار بست تا سپری مستحکم در برابر این ویروس برای حفاظت از مردم شریف فارس بنا کند.
مدافعان سلامت فارس خود به مبارزه با این بیماری خطرناک رفتند و از مردم خواستند تا در منزل بمانند. روزها و شب‌های بهار خانواده سلامت فارس در جبهه خدمت گذشت و ثمره این تلاش‌ها در کنار همکاری صادقانه مسئولان و مشارکت مردمی در اهداف سلامت، پیشتازی فارس در نمونه‌گیری و غربالگری مردم در کشور بود که باعث شد بتوانیم به نحو مؤثری این معضل را مهار کنیم و از سویی دیگر نیز با تلاش و مجاهدت تیم‌های درمانی، کمترین میزان مرگ و میر مبتلایان به این ویروس در کشور، به فارس اختصاص دارد.
حال با گذشت چهار ماه از این پاندمی و با آگاهی بخشی‌های صورت گرفته، مردم ما همه با این ویروس آشنا هستند. همه می‌دانیم که چقدر رعایت اصول بهداشتی از قبیل شست‌و‌شوی منظم دست‌ها، خصوصاً استفاده از ماسک و رعایت فاصله فیزیکی در مهار این ویروس مؤثر است و برای بازگشت دوباره شرایط عادی به جامعه، همه در این هدف مشترک مسئول هستیم تا بتوانیم همه مدافع سلامت خود و عزیزانمان باشیم.
اگرچه متأسفانه مشاهدات عمومی و بررسی‌های کارشناسان حاکی از برخی بی‌توجهی‌ها نسبت به راهکارهای پیشگیرانه در برابر این ویروس و کاهش سطح حساسیت اعضای جامعه نسبت به این بیماری و پیامدهای ناخوشایند آن بر سلامت است، اما یافته‌های علمی نیز نشان می‌دهد در شرایط کنونی می‌توان در کنار حضور در شرایط غیرقابل اجتناب مانند شغل و خریدهای ضروری، از رعایت فاصله فیزیکی و استفاده از ماسک به‌عنوان دو سپر دفاعی مهم در برابر این بیماری بهره برده و زمینه‌های امنیت خود و اطرافیان را فراهم آوریم.
به خاطر داشته باشیم در شرایط حال حاضر، استفاده از ماسک در روابط اجتماعی و حضور در جامعه، نوعی احترام به حقوق خود و دیگران است که می‌تواند در قطع زنجیره‌های انتقال این بیماری و مهار ویروس کرونا مؤثر باشد و از سویی دیگر نیز، مدافعان سلامت با همه عشق و انگیزه‌ای که داشته و دارند، توان روزهای اول پشتوانه‌شان نیست؛ ولی من و شما، همه در برابر کرونا و شکست آن توانمندیم، پس مسئولیم!