هدی هاشمی
خبرنگار
نگرانی خانواده‌ها برای سال تحصیلی جدید فرزندان شان حالا دیگر به یک دغدغه جدی وزارت آموزش و پرورش تبدیل شده است تا جایی که در این روزها بارها و بارها مسئولان تعلیم و تربیت اعلام کرده اند که سلامت دانش‌آموزان برایشان از اهمیت بالایی برخوردار است و برای همین در سال تحصیلی جدید، سناریوهای مختلف آموزشی را در نظر گرفته‌اند. این نگرانی خانواده‌ها البته مورد توجه رئیس جمهوری هم بود.
 حسن روحانی دو روز پیش در ستاد ملی مقابله با کرونا به خانواده‌ها این اطمینان را داد که کلاس‌های دانش‌آموزان حضوری برگزار نشود بلکه بخشی در فضای حقیقی و بخشی به شکل مجازی تشکیل شود. البته رئیس جمهوری از شیوه آموزشی خبر داد که ممکن است در برخی مناطق لازم باشد به‌دلیل کثرت دانش‌آموزان در کلاس درس، آنها یک روز درمیان به مدرسه بروند و برای همین شیوه آموزشی تعطیلی پنجشنبه های مدارس حذف خواهد شد. با این همه اما و اگر‌های بسیاری برای آغاز سال تحصیلی دانش‌آموزان وجود دارد و بسیاری از والدین نگران درس و مشق دانش‌آموزان شان هستند و از مسئولان آموزشی می‌پرسند که آنها با وجود کرونا چگونه می‌خواهند آموزش را پیگیری کنند. با این همه دیروز وزیر آموزش‌ و پرورش از چند سناریوی آموزشی وزارتخانه برای سال تحصیلی جدید خبر داد که در یکی از این مدل‌ها طرح زوج و فرد در مدارس اجرایی می‌شود آن‌طور که محسن حاجی میرزایی می‌گوید: «دانش‌آموزان مدارس پرجمعیت در سال تحصیلی جدید به دو گروه تقسیم می‌شوند، عده‌ای سه روز در هفته در روزهای زوج و عده‌ای نیز در روزهای فرد در مدرسه حضور می‌یابند». این مدل بر اساس گفته‌های مسئولان آموزشی کشور هنوز نهایی نشده است اما آنها می‌خواهند برای حفظ سلامت دانش‌آموزان در مناطق پرجمعیت حضور دانش‌آموزان را در کلاس درس کمتر کنند.
مدل‌های آموزشی در مناطق مختلف کشور
 رضوانه حکیم‌زاده، معاون ابتدایی وزیر آموزش‌ و پرورش درگفت وگو با «ایران» می‌گوید: از طرح
زوج و فرد کردن مدرسه برای حفظ فاصله اجتماعی بین دانش‌آموزان استفاده می‌شود. مناطق بر اساس اعلام ستاد ملی کرونا به قرمز، زرد و سفید تقسیم‌بندی می‌شوند ما در مناطق زرد می‌خواهیم از این مدل آموزشی استفاده کنیم. که بر اساس آن، مثلاً کلاس درسی که 30 نفر جمعیت دانش‌آموزی دارد یا تراکم دانش‌آموزی مدرسه بالا است در این مدل آموزش قرار می‌گیرند. مدیران مدارس شلوغ نمی‌توانند فاصله اجتماعی بین دانش‌آموزان را رعایت کنند بنابراین برخی از مدیران به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنند که در کلاس های درس پرجمعیت نیمی از دانش‌آموزان در روزهای زوج و نیمی دیگر در روزهای فرد در مدرسه حاضر شوند. بر اساس این مدل آموزشی دانش‌آموزان مجبورند که در روز پنجشنبه هم در مدرسه باشند. البته برخی از دانش‌آموزان سه روز در مدرسه هستند و نصف دیگر دانش‌آموزان سه روز دیگر می‌آیند و در این حضور هم معلمان باید آموزش‌هایی را در نظر بگیرند که در فضای مجازی سخت انجام می‌شود.
او با اشاره به مدل‌های آموزشی در مناطق قرمز، زرد و سفید می‌گوید: در زمان بازگشایی مدارس اگر کمیته ملی کرونا اعلام کند که مناطقی سفید است ما در آن مناطق مدارس را حضوری برگزار می‌کنیم اگر کمیته ملی کرونا اعلام کند مناطق زرد است ما آموزش ترکیبی داریم یعنی دانش‌آموزان به‌صورت زوج و فرد در کلاس می‌آیند و برخی از آموزش‌ها را هم در شبکه «شاد» دنبال می‌کنیم. در مناطق قرمز هم آموزش غیرحضوری و از طریق شبکه شاد و مدرسه تلویزیونی است.
به گفته حکیم‌زاده این راهکارها و سناریوهای آموزشی درون یک برنامه جامع آموزشی برای سال تحصیلی 1400-1399 هستند که در همین هفته نهایی خواهد شد و ما به اطلاع خانواده‌ها می‌رسانیم.
معاون ابتدایی وزیر آموزش و پرورش به متغیرهای آموزشی سال تحصیلی آینده اشاره می‌کند و می‌گوید: برای سال تحصیلی آینده، پایه تحصیلی دانش‌آموزان، وضعیت منطقه، تراکم دانش‌آموزان در کلاس درس و مدرسه، امکانات آموزشی و فضای آموزشی را که در اختیار منطقه است در نظر گرفتیم. در برخی از مناطق کلاس‌های درسی کم جمعیت است اما تنوع دانش‌آموزان در پایه‌های مختلف بسیار است و در مناطقی هم با جمعیت بالای دانش‌آموزی مواجه هستیم. در برخی مناطق ما دانش‌آموزان کلاس اولی بیشتر از دیگر مناطق داریم و برهمین اساس پایه اول دبستان برای ما مهمتر است. همه این موارد باید بررسی شود و ما در شورای معاونان وزارت آموزش و پرورش در حال نهایی کردن مدل زوج وفرد در مدارس هستیم. در همه سناریوهایی که آموزش و پرورش در نظر می‌گیرد این اختیار را به شورای مدرسه می‌دهیم تا آنها بر اساس اختیارات خود مدل آموزشی را در مدرسه اجرایی کنند.
آموزش‌های ترکیبی در دستور کار وزارت آموزش و پرورش
وزیر آموزش‌ و پرورش هم در بازدید از حوزه امتحان نهایی دبیرستان ماندگار البرز از سناریوهای مختلف آموزش و پرورش خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: در شرایط کنونی سناریوهای مختلفی را پیش‌بینی کردیم. در فضای آموزشی آینده، آموزش‌های ترکیبی در دستور کار است بنابراین ممکن است بخشی از آموزش‌ها در فضای مجازی و بخشی در مدرسه ارائه شود.
 محسن حاجی میرزایی، فلسفه دایر بودن مدارس در روزهای پنجشنبه را اجرای طرح سه روز، سه روز برای ورود دانش‌آموزان به مدرسه توصیف و خاطرنشان می‌کند: بر اساس مصوبه اخیر ستاد ملی مدیریت کرونا، روزهای پنجشنبه نیز مدارس دایر است و این موضوع با هدف مدیریت ورود دانش‌آموزان به مدرسه صورت می‌گیرد لذا طرح زوج و فرد اجرا می‌شود بدین معنی که دانش‌آموزان مدارس پرجمعیت به دو گروه تقسیم می‌شوند عده‌ای سه روز در هفته در روزهای زوج و عده‌ای نیز در روزهای فرد در مدرسه حضور خواهند داشت.
وزیر آموزش و پرورش می گوید : در مناطق سفید و دارای جمعیت کم‌دانش‌آموزی مدارس روال عادی را طی خواهند کرد البته استفاده از فضای مجازی برای ارائه آموزش‌ها حتی در شرایط سفید، تداوم خواهد داشت و فیلم‌های تدریس باکیفیت معلمان در اختیار خانواده‌ها قرار خواهد گرفت. همچنین برگزاری آزمون‌های هماهنگ در کشور از طریق فضای مجازی ظرفیت خوبی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
تراکم   کلاس ها در برخی مدارس دولتی  بالاست
برخی از معلمان هم بر این باورند که دانش‌آموزان باید برخی درس‌ها را حضوری آموزش ببینند اما تراکم در برخی مدارس دولتی آنقدر بالاست که این طرح ممکن است برای دانش‌آموزان مشکل ایجاد کند. محمدرضا نیک‌نژاد معلم یکی از مدارس تهران در این باره می‌گوید: ما در این سه ماه تجربه آموزش از راه دور را داشتیم و معلم‌ها سعی کردند در شبکه‌های مجازی آموزش را داشته باشند به نظرم ما معلم‌ها در این مدل آموزش موفق نبودیم همین موضوع موجب شد تا آموزش و پرورش برای سال تحصیلی جدید سناریوهای مختلفی در نظر بگیرد که یکی از این مدل‌های آموزشی زوج و فرد کردن مدارس است.
او تأکید می‌کند: اینکه دانش‌آموزان را به دو گروه تقسیم کنیم فکر خوبی است اما باید در نظر بگیریم در برخی مناطق اطراف تهران یا در همین کرج تراکم دانش‌آموزی در کلاس درس ابتدایی بالای 40 نفر است.
البته برخی از مدارس دولتی اسم و رسم دار هم تراکم دانش‌آموزی بالایی دارند. فکر می‌کنم در طرح زوج و فرد هم در برخی مدارس با مشکل مواجه شویم من فکر می‌کنم اگر دانش‌آموزان را در کلاس‌های پرجمعیت فقط دو روز به مدرسه بکشانیم و این دو روز هم درس‌های مهم مثل ریاضی، فیزیک و شیمی یا زیست را آموزش دهیم موفق‌تر خواهیم بود. البته باید این اختیار را به مدیران داد تا آنها برای درس‌های مهم یا دانش‌آموزانی که بیشترین مشکل را در درس‌ها دارند برنامه‌ریزی کنند.

آمار مبتلایان به ویروس کرونا هر روز عدد بالاتری را نشان می‌دهد به‌طوری که خبرهای خوبی از برخی استان‌ها از افزایش موارد بستری و ابتلا به گوش نمی‌رسد. رئیس ستاد ملی مبارزه با کرونا در کلانشهر تهران نیز نسبت به افزایش بار مراجعات بیماران مبتلا به کرونا در تهران خبر می‌دهد. به‌گفته علیرضا زالی، در دو هفته اخیر نمودار تعداد مراجعان سرپایی، افراد بستری در بخش‌های عادی و مراقبت‌های ویژه و همچنین میزان مرگ و میرها در حال تغییر است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد روند صعودی نمودارهای شیوع بیماری نگران‌کننده است و موج جدید شیوع کرونا فشار مضاعفی را به کادر درمان وارد کرده است  سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز می‌گوید، هنوز در حال تجربه کردن موج اول این بیماری هستیم و حداقل دو سال باید با کرونا زندگی کنیم. سعید نمکی که در اجلاس مجازی رؤسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی سراسر کشور، سخن می‌گفت با اعلام اینکه حتی در استان‌هایی که فکر می‌کنیم موج اول کرونا را پشت سر گذاشته‌ایم، موج اول را به‌طور کامل تجربه نکرده‌ایم.
او در ادامه افزود: در کشور در حال تجربه کردن موج اول کرونا هستیم اما ممکن است شکل موج اول کرونا در یک استان با آنچه در استان دیگری تجربه کرده‌ایم، متفاوت باشد. باید باور کنیم و به مردم هم بگوییم که ویروس کرونا تمام نشده، پیک بیماری رد نشده و کرونا، یک ویروس پیچیده تو در توی صدهزار چهره است و ممکن است یک پروتکل درمانی در یک منطقه جواب دهد و در منطقه دیگری جواب ندهد. وزیر بهداشت تصریح کرد: امروز بیشتر از قبل معتقدم که ویروس کرونا، بسیار پیچیده و هنوز هم ناشناخته است. هرگز فکر نکنیم که رفتار ویروس با روز قبل و در اقلیم‌های مختلف، یکسان است. رفتار ویروس کرونا در جنوب کرمان با هرمزگان یا میناب با بندرعباس و شهرهای دیگر، کاملاً متفاوت است. بنابراین ویروس کرونا در اقلیم، ‌نژاد و آب و هوای مختلف، بروز متفاوتی دارد. نمکی در خصوص آمادگی پرسنل برای روزهای آینده مقابله با کرونا، گفت: در استان‌هایی که هنوز گرفتاری عمده‌ای ندارند و از گرفتاری قبلی عبور کرده‌اند، از معاونان پرستاری و درمان خواسته‌ام تا مهلتی دهند که همکاران کادر درمانی بتوانند نفس بکشند و با ارائه تسهیلاتی بتوانند به همراه خانواده هایشان، با رعایت اصول بهداشتی سفر کنند تا اگر طوفان جدیدی در راه بود بتوانیم همکاران تازه نفسی داشته باشیم.
وزیر بهداشت در بخش دیگری از سخنانش به این نکته هم اشاره کرد که حدود ۸۷ درصد از بیماران کووید۱۹ گرفتار چاقی، دیابت و بیماری زمینه‌ای بوده‌اند. وزیر بهداشت افزود: بر اساس بررسی هایمان حدود ۱۲.۶ درصد از فوتی‌های کرونایی در کشور بیماری زمینه‌ای نداشتند. در حالی که یکی از عمده‌ترین علت‌های مرگ‌های زیر ۵۰ سال در کرونایی‌های دارای بیماری‌های زمینه‌ای، چاقی بوده است. باید توجه کرد که چاقی زمینه بیماری‌های دیگر مانند دیابت، سرطان و..‌. است. او گفت: سیاست ما باید این باشد که تخت‌های بیمارستانی کمتری درگیر شود و اجازه ندهیم که افراد پرخطر به فازهای بعدی بیماری بروند. گروه هدف ما از این به بعد افراد بالای ۶۰ سال، بیماران دارای بیماری زمینه‌ای و افراد چاق و دارای اضافه وزن است. سه روز قبل در استان هرمزگان دختربچه ۱۰ ساله‌ای بر اثر کرونا فوت کرد که با پدر و مادر خود برای گردش به قشم سفر کرده بودند و تنها مشکل این فرد، اضافه وزن بود.
وزیر بهداشت افزود: باید گروه‌های پرخطر را دریابیم و خدمات الکترونیک را برای آنها توسعه دهیم و باید بتوانیم داروهای مورد نیاز آنها را براحتی و در منازل آنها تحویل دهیم و پزشکی از راه دور را برای این گروه‌ها، فعال‌تر کنیم. نمکی تأکید کرد: حتماً باید به همپوشانی و همزمانی کرونا و آنفلوانزا در فصل پاییز توجه ویژه کنیم. به همین دلیل بیش از ۱۰ برابر سال گذشته به‌دنبال تأمین واکسن آنفلوانزا هستیم.
وزیر بهداشت گفت: از رؤسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی تقاضا دارم که در مورد پذیرش یک ترم میهمانی دانشجویان در دانشگاه‌های نزدیک به محل سکونت‌شان، همراهی کنند. باید استانداردها را منطبق با ضرورت‌های کشور ببینیم چون شرایط متفاوت است. وزیر بهداشت در ادامه گفت: از روز اول شیوع کرونا در چین به همکاران و معاونینم گفتم که این ویروس، با تمام ویروس هایی که دیده اید متفاوت است. بنده به عنوان یک ایمونولوژیست معتقدم که این ویروس، یک شتر گاو پلنگ است که می تواند گاز بگیرد و لگد و شاخ بزند. نمکی همچنین در  مراسم افتتاح خط تولید انسولین قلمی که به صورت ویدیو کنفرانس برگزار شد،  با بیان اینکه از ۳۸۰ هزار مرگی که در سال رخ می‌دهد، ۳۱۳ هزار مرگ بر اثر بیماری‌های غیرواگیر مانند فشارخون و دیابت، بیماری‌های قلب و عروق و... است، گفت: با راه‌اندازی خط تولید انسولین قلمی به محصولی دست یافتیم که علاوه بر کاهش ارزبری، یک محصول استراتژیک است و پله‌ای برای صعود به پله‌های بالای تکنولوژی است.  او عنوان کرد: سال گذشته با همدلی توانستیم بیش از ۶۰۰ میلیون دلار ارزبری دارو را کاهش دهیم که در واقع بیش از ۲۰ درصد از مصرف ارز دارو در سال ۱۳۹۷ بود. این اتفاق درحالی افتاد که ما ۲۵ درصد واردات داروهای خارجی که مشابه داخلی داشتند، کاهش دادیم و توانستیم ۳۰ درصد تولید داروهای داخلی را افزایش دهیم. امسال هم این حرکت را ادامه می‌دهیم تا  در سالی که سال جهش تولید به فرمایش مقام معظم رهبری است، خوشبختانه به جایگاه ویژه‌ای در تولید  دارو و مواد اولیه دارویی و بویژه داروهای های تک دست پیدا کنیم.

سخنگوی وزارت بهداشت از شناسایی دو هزارو368 بیمار کووید۱۹ در کشور خبر داد. به گزارش ایسنا، دکتر لاری گفت: از ظهر روز 31 خرداد تا ظهر ۱ تیر ۱۳۹۹ و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، دو هزار و ۳۶۸ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که یک هزار و ۱۱۴ مورد بستری شدند. وی گفت: به این ترتیب مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۲۰۴ هزار و ۹۵۲ نفر رسید. لاری گفت: همچنین متأسفانه در طول این بازه زمانی، ۱۱۶ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان باختگان این بیماری به ۹ هزار و ۶۲۳ نفر رسید. وی افزود: خوشبختانه تاکنون ۱۶۳ هزار و ۵۹۱ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان ها ترخیص شده‌اند. لاری گفت: ۲۸۸۷ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند. سخنگوی وزارت بهداشت افزود: تاکنون یک میلیون و ۴۲۲ هزار و ۴۰۷ آزمایش تشخیص کووید۱۹ در کشور انجام شده است. وی همچنین با تأکید بر لزوم رعایت موازین بهداشت فردی و اجتماعی، رعایت فاصله‌گذاری‌های اجتماعی و استفاده از ماسک بویژه در اماکن عمومی، گفت: استان‌های خوزستان، هرمزگان، کرمانشاه و آذربایجان شرقی در وضعیت قرمز قرار دارند.

حسین سراج زاده
رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران
این روزها رفتار بخش قابل توجهی از مردم مبنی بر عدم رعایت پروتکل‌های بهـــــداشتـــــــــــــی‌، فاصله‌گذاری فیزیکی و استانداردهای وضع شده همچون ماسک زدن در حمل‌ونقل عمومی با واکنش‌ها و انتقادات جدی مواجه شده است. بویژه اینکه نمودار مبتلایان و فوتی‌ها که با تلاش مداوم کادر درمان به شدت کاهش یافته بود، دوباره روند صعودی گرفته و موجی از نگرانی‌ها و هشدارها را به وجود آورده است. این موضوع از آن جهت که سلامت فردی دیگران را با خطرات جدی مواجه می‌کند و نقش مهمی در گسترش بیماری دارد از چند منظر قابل بررسی است:
1- اگر بخواهیم علت و عوامل این رفتار را نسبت به ابتدای ورود کرونا به کشور مورد مقایسه قرار دهیم، متوجه می‌شویم از هراس و نگرانی‌های شدیدی که در بدو ورود به علت ناشناخته بودن ماهیت ویروس به وجود آمده بود، کاسته شده است. چرا که به تدریج با ارائه اطلاعات بهداشتی از سوی منابع علمی و پزشکی و همین‌طور باز شدن ابعاد مختلف ماجرا، از این هراس و اضطراب فردی و جمعی تا حدی کاسته شده و همین امر باعث شده مردم نسبت به اجرای دستورالعمل‌ها بی‌توجه یا کم توجه شوند.
2- فرآیند طولانی مدت بیماری و درگیری اغلب مردم با دستورالعمل‌های سختگیرانه خانه‌نشینی و کنارگذاشتن الگوهای رفتار جمعی، موجب دلزدگی و خستگی اغلب مردم شده است. تعداد زیادی از مردم در این مدت با هراس و نگرانی زندگی کرده‌اند و در این چند ماه دچار فرسودگی و بی‌طاقتی شده‌اند.
3- ارائه پیام‌های متناقض از سوی برخی مدیران درباره مدیریت اوضاع و کنترل بیماری، در حقیقت سومین عامل اثر‌گذار در بی‌توجهی و کم توجهی مردم نسبت به هشدار‌ها و توصیه‌هاست. متأسفانه خوش‌بینی زودهنگام و عادی جلوه دادن شرایط در حالی که هنوز بیماری به‌طور کامل کنترل نشده بود، منجر به تغییر فضای ذهنی مردم نسبت به شیوع این ویروس شد و دیدگاه برخی از مردم را نسبت به رعایت پروتکل‌ها تغییر داد.
4- گروه‌های فقیر و کم درآمد جامعه، هزینه‌های سنگین زندگی هم از جمله دلایلی است که موجب می‌شود، برخی از این افراد به خاطر تأمین نیازهای اولیه زندگی، از خرید وسایل بهداشتی و ضدعفونی‌کننده همچون ماسک و الکل چشم‌پوشی کنند و این مسأله از اولویت خریدهای آنان کنار گذاشته شود. قاعدتاً جامعه و دولت باید در تأمین نیازهای معیشتی و بهداشتی این گروه‌های فرودست مسئولت به عهده بگیرند.
5- باورهای تقدیرگرایانه و کم توجهی به ملاحظات و محاسبات عقلانی در پیشگیری و جلوگیری از مخاطرات که در فرهنگ ما وجود دارد هم بر فراوان شدن چنین رفتارهایی و بی‌توجهی و کم توجهی به ضوابط بهداشتی اثرگذار است. این دیدگاه گاه در گزاره‌هایی مثل «هرچه قسمت باشد پیش می‌آید»، «ان‌شاء‌الله که اتفاق بدی نمی‌افتد»، و... فراوان دیده می‌شود. این دیدگاه باعث می‌شود برآوردهای عقلانی و منطقی از شرایط و متناسب با آن عمل کردن کمرنگ جلوه کند و نوعی بی‌خیالی نسبت به نقش و مسئولیت خودمان در مواجهه با مخاطرات به وجود آید.
با این توصیف باید دوباره فضای ذهنی که حداقل در اوایل شیوع کرونا تا حدودی ایجاد شده بود، ایجاد و بازسازی شود و مسئولیت فردی نسبت به سلامت اجتماعی جدی گرفته شود. پیام‌های مدیران ستاد مبارزه با کرونا باید صریح و شفاف باشد و از موضعگیری‌های متناقض و چندپهلو پرهیز شود. انجمن جامعه‌شناسی ایران، اوایل اردیبهشت ماه، درست در زمانی که سیاست‌های عادی‌سازی اتخاذ می‌شد و بیم افزایش شیوع بیماری می‌رفت، در نامه‌ای خطاب به رئیس جمهوری، درباره تصمیم زودهنگام به بازگشایی‌ها و عادی‌سازی هشدار داد و تأکید کرد که آهنگ عادی‌سازی آرام‌تر و سنجیده‌تر باشد و اگر این سیاست‌ها باعث شد ابتلا و تلفات افزایش یابد، که پیش‌بینی می‌شد چنین باشد، در این سیاست‌ها تجدیدنظر شود. هم‌اکنون نیز معتقدیم که باید با توجه به منحنی صعودی مبتلایان و فوتی‌ها در روزهای اخیر، سلامتی و حفظ جان مردم در اولویت قرار گیرد، دولت مسئولیت خود در مدیریت شرایط را به عهده بگیرد، در برخی تصمیمات بازاندیشی و بازبینی کند و مردم هم از تصور عادی شدن شرایط فاصله بگیرند و به مسئولیت فردی و جمعی در قبال سلامت خود ودیگران بیشتر توجه کنند تا بتوانیم زودتر این ویروس تهدید‌کننده را مهار کنیم.