زهرا کشوری
خبرنگار
لاک‌پشت‌ها ی از تخم درآمده کم‌کم سر از میان شن‌های ساحلی قشم، کیش، شیدور و... درمی‌آورند، نور ماه را چراغ راه خود قرار می‌دهند تا در آغوش موج‌‌های گرم خلیج فارس زندگی پرتلاطم و مهاجرت بزرگ خود را آغاز کنند. فاصله شن‌های ساحل «شیب دراز» قشم تا موج‌های خلیج فارس زیاد نیست اما در همین فاصله کوچک هم شاید مرغی دریایی زندگی لاک پشت کوچک را برچیند و دفتر زندگی آن را در لب ساحل، نرسیده به دامان دریا ببندد.«کسری انصاری نسب» یکی از فعالان حوزه محیط زیست قشم به «ایران» می‌گوید: «از هر هزار لاک پشت یک لاک پشت به سن بلوغ می‌رسد.» همین عدد آژیر قرمز انقراض لاک‌پشت‌ها را به صدا درمی‌آورد و اهمیت حفاظت از آنها را صدچندان می‌کند.
۱۷ سال پیش بود که «هوشنگ دره‌شویی»، کارشناس شناخته شده محیط‌ زیست، تمام وقت خود را صرف قشم کرد تا از اهالی‌ آن حافظانی برای لاک‌پشت‌ها بسازد. هفت گونه از انواع لاک پشت‌های دنیا سال‌هاست در لیست قرمز جهانی قرار دارند. از این هفت گونه ایران میزبان لاک‌پشت‌های پوزه‌عقابی و سبز است. آن روز که دره شویی ساکن جزیره قشم شد اهالی از تخم‌های لاک پشت‌های پوزه عقابی و سبز نیمرو درست می‌کردند تا هم سفره ساده‌شان را رنگ بدهند و هم به ظن خودشان دردی را مرهم بنهند. ایجاد انجمن ناتوران خمیس(محافظان لاک‌پشت) نتیجه تلاش‌های دره شوری است. اعضای آن جوانانی هستند که محافظت از لاک‌پشت‌ها را از نیمه دوم اسفند تا تیرماه به عهده می‌گیرند. آنها تخم‌ها را از ساحل قشم جمع‌آوری می‌کنند و آن را در زیر شن‌های بخش امن ساحل می‌گذارند تا آن‌طور که انصاری نسب می‌گوید هم از رهگذر حضور عابران و گردشگران آسیب نبینند وهم سگ‌های محلی زخمی به آنها نزنند. او از حمایت منطقه آزاد از اعضای ناتوران خمیس خبر می‌دهد و می‌گوید: «۴ نفر شب از زیستگاه حفاظت می‌کنند و دو نفر هم روز با گشتزنی در ساحل. این ۶ نفر در فصل حضور لاک پشت‌ها حقوق می‌گیرند و بیمه هستند.»
براساس آمارهای «سیدهاشم داخته»، مدیر محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم ۴۴ لاک پشت اسفند ماه در ساحل شیب دراز تخم گذاشتند و رفتند تا اهالی جزیره تولد سه هزار بچه لاک‌پشت را در بهار و تیرماه سال‌جاری جشن بگیرند. البته همه لاک‌پشت‌ها هم سر از تخم درنمی‌آورند. برخی ناقص هستند و هرگز لاک‌پشتی از آنها، شن‌های ساحل را نمی‌شکافد تا راه دریا بگیرد و سال‌ها بعد دوباره برای تخم‌گذاری به ساحل شیب دراز بیاید. لاک‌پشت‌ها وقتی به سن بلوغ می‌رسند به‌طور غریزی بعد از جفت گیری برای تخم‌ریزی به‌همان ساحلی می‌آیند که در آن متولد شده‌اند. همان‌طور که «افسانه احسانی»، مسئول طرح صنایع دستی شیب دراز به «ایران» می‌گوید: «لاک‌پشت‌های پروژه حفاظت از لاک‌پشت‌های پوزه عقابی، مهربانی مردم قشم را بی‌جواب نگذاشتند. حضور لاک‌پشت‌ها به آماده‌سازی زیرساخت‌های مناسب مثل خاک‌ریزی جاده، لوله کشی آب، سازماندهی کپرهای بومی؛ توجه و اهمیت دادن به صنایع دستی بومی منطقه از طرف مردم بومی و گردشگران؛ افزایش امنیت در ساحل؛ ایجاد حس افتخار از تعلق یک جاذبه مهم اکوتوریستی و کمک به حفظ یک گونه در خطر انقراض؛ تشویق افراد به ترک نکردن روستا و کاهش مهاجرت به شهرهای دیگر و همبستگی بیشتر بین اهالی روستا برای حفاظت هرچه بهتر لاک‌پشت‌ها انجامید. حضور لاک‌پشت‌های پوزه عقابی و سبز در ایران به قشم محدود نمی‌شود. جزایر نخیلو و ام‌الکرم در بوشهر و جزایر کیش، شیدور، هندورابی، هنگام و هرمز در هرمزگان از دیگر زیستگاه‌های لاک‌پشت‌های سواحل جنوبی ایران است. لاک‌پشت‌ها شاخص سلامتی اکوسیستم‌های دریایی و اقیانوسی هستند. وجود این گونه‌ها تضمینی برای ادامه زندگی میگوها، ماهی‌ها و سایر زیست‌مندان دریایی است اما مطالعات جهانی خبر خوبی درباره جمعیت لاک‌پشت‌ها ندارد. تغییر اقلیم دارد تعادل جنسیتی آنها را بهم می‌زند و لاک‌پشت‌های ماده را وارد تجرد قطعی می‌کند. همین مسأله اهمیت حفاظت از لاک‌پشت‌ها را بسیار ضروری و اورژانسی می‌کند.

ایران زمین/ استاندار هرمزگان از احداث شهر جدید مکران با وسعت پنج هزار هکتار در ۳۰کیلومتری غرب جاسک خبر داد.
به گزارش ایرنا، فریدون همتی با اعلام این خبر گفت: با توجه به مطالعات صورت گرفته در حوزه سواحل مکران و تأکیدی که نسبت به ایجاد شهر جدید در برنامه توسعه این منطقه وجود داشت، برنامه‌ریزی در این زمینه صورت گرفته است. وی افزود: در افق ۲۰ سال آینده اسکان ۲۰۰ هزار نفر جمعیت در این شهر جدید پیش‌بینی شده است. وی ادامه داد: با توجه به تصویب احداث این شهر در کارگروه زیربنایی استان، هفته جاری نیز مراحل تصویب این شهر جدید در سواحل مکران، در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان و پس از آن در شورای عالی معماری و شهرسازی در وزارت راه و شهرسازی انجام می‌شود. به گفته استاندار هرمزگان، با توجه به ایجاد پالایشگاه‌های نفتی، پایانه صادرات نفت و شهرک‌های صنعتی و کشاورزی در این منطقه، برای پرهیز از ایجاد حاشیه‌نشینی و مناطق مسکونی نامناسب، ضرورت طراحی و احداث یک شهر جدید با درنظرگرفتن و پیش‌بینی تمامی نیازها و الزامات آینده وجود دارد. وی اضافه کرد: این شهر اقدامی در راستای فرامین رهبر معظم انقلاب و برنامه‌های دولت تدبیر و امید در حوزه توجه ویژه به ظرفیت‌ها و استعدادهای سواحل مکران است. با طی شدن تمامی فرآیندها طی چهارماه آینده عملیات اجرایی احداث شهر جدید مکران آغاز خواهد شد. وی اضافه کرد: مطالعه و طراحی شهرک‌های جدید در جزایر لارک، تنب بزرگ، سیری و همچنین در غرب جزیره قشم نیز در دستور کار قرار دارد و اجرایی خواهد شد.

ایران زمین/ کشف دومین گورخمره درتنها تپه تاریخی شهر اصفهان، فرضیه وجود گورستان اشکانی در شرق این تپه را ثابت کرد، حالا تپه اشرف بعد از سیلک کاشان در گستره این استان گورخمره‌هایی پیدا شده است که با توجه به دستاوردهای کوتاه مدت گمانه زنی‌ها، می‌تواند پرده از تاریخ مبهم پیش از اسلام شهر اصفهان بردارد.
به‌گزارش ایرنا، هیأت باستان شناسی تپه اشرف در حال ایجاد گمانه‌های بعدی بودند که در یکی از این گمانه‌ها به‌ گورخمره دوم رسیدند. این گورخمره‌ها فرضیه وجود گورستان دوره اشکانی را در اصفهان می‌تواند به اثبات برساند. سرپرست هیأت باستان شناسی تپه اشرف معتقد است که این گورستان می‌تواند وسعت زیادی داشته باشد. علیرضا جعفری‌زند در این خصوص گفت: در اولین کشف تدفین گورخمره تصور ما بر این بود که باید به بقیه گورخمره‌ها دست پیدا کنیم تا اینکه روز گذشته توانستیم یکی دیگر از این گورخمره‌ها را شناسایی کنیم. این باستان شناس یقین دارد که در ادامه کاوش‌ها با نمونه‌هایی دیگر از این نوع تدفین مواجه خواهند شد. در واقع کشف دومین گورخمره در محدوده شرق تپه اشرف به هیأت باستان شناسی تپه اشرف ثابت کرد که آنها به احتمال با یک گورستان اشکانی روبه رو هستند.
به‌گفته جعفری زند این گورستان حاوی شواهد و مستندات مهمی از تاریخ پیش از اسلام اصفهان است که در پرده‌ای از ابهام قرار داشته و حالا این گورستان می‌تواند روشنایی بخش بر نقاط تاریک تاریخ اصفهان باشد.

زهره افشار
خبرنگار
گیاه نیمه انگلی لورانتوس سال‌ها است که در جنگل‌های بلوط زاگرس جاخوش کرده و خیال نابودی این جنگل‌ها را در سر می‌پروراند.
هرچند این آفت هشدار جدی و کوتاه مدت برای جنگل‌های بلوط به‌شمار نمی‌رود ولی اگر جلوی گسترش گام‌به‌گام آن گرفته نشود، در دراز مدت می‌تواند عامل خطرناکی برای تخریب جنگل‌های بلوط باشد. همین دلنگرانی باعث شده تا مردم بومی و سازمان‌های مردم نهاد پای کار بیایند تا جلوی پیشروی آرام این آفت را بگیرند.
«فریبرز غیبی» رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال به «ایران »می‌گوید: گیاه نیمه انگلی لورانتوس به‌دنبال تغییر اقلیم و افزایش دخالت‌های انسان در عرصه‌های جنگلی زاگرس ظاهر شده است. وی با اشاره به اینکه لورانتوس سال‌های سال است در این جنگل‌ها جولان می‌دهد، می‌افزاید: این آفت همزیستی یکطرفه‌ای را با درختان دارد و با چسبیدن به درختان بلوط و ارژن هر آنچه را لازم داشته باشند از میزبان خود می‌گیرند. این آفت به‌ساقه و تنه درختان می‌پیچند و در دراز مدت موجب خشک شدن تدریجی ساقه و شاخه‌هایی می‌شود که بالاتر از خودش قرار گرفته است.
به‌گفته وی این آفت پس‌از تکثیر بذر خود را به‌صورت فنری تا سه متر نیز پرتاب می‌کند و همین عاملی برای گسترش این آفت است. از سوی دیگر پرندگان با خوردن بذر این گیاه آن را از طریق مدفوع خود به نقاط دیگر جنگل انتقال می‌دهند. غیبی تأکید می‌کند: هر چند این آفت هشداری جدی به‌شمار نمی‌رود ولی اگر آن را رها کنیم در دراز مدت می‌تواند تخریب‌های جدی را به جنگل‌های زاگرس بزند. برای مبارزه با این آفت نیاز به هیچ روش شیمیایی نیست و خوشبختانه می‌توان از طریق هرس کردن و سوزاندن بخش‌های آلوده درخت از شر این آفت خلاص شد. به‌گفته غیبی در حال حاضر استان‌های ایلام، کرمانشاه، لرستان و چهارمحال و بختیاری بیشترین میزان سطح آلودگی به این آفت را دارد.
هر منطقه‌ای که بکر بوده و دخالت انسانی در اکوسیستم آن صورت نگرفته، عاری از آفت است‌. در همین حال «رضا احمدی» مدیر کل منابع طبیعی ایلام هم می‌گوید: «این آفت پس از جنگ تحمیلی در مناطق مختلف جنگل‌های ایلام دیده شد. در حال حاضر حدود 100 هزار هکتار از جنگل‌های زاگرسی در محدوده ایلام هم آلوده است.» وی با اشاره به اینکه خوشبختانه مردم و سازمان‌های مردم نهاد در کنترل این آفت نقش بزرگی داشته‌اند، تصریح می‌کند: امسال نیز همیاران طبیعت به کمک ما آمده‌اند و قرار است 50 هزار هکتار از اراضی آلوده با کمک آنها پاکسازی شوند.
به همیاران ادوات لازم از جمله اره، تبر و داس داده می‌شود.» دولت نیز قرار است پاکسازی 19 هزار هکتار از اراضی آلوده به گیاه نیمه انگلی لورانتوس را انجام دهد. وی می‌گوید: از سوی دیگر این آفت خاصیت دارویی هم دارد و به‌عنوان موبر استفاده می‌شود و در تغذیه دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.