پریسا عظیمی
 خبرنگار
200 مورد آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع درکمتر از 80 روز در سرزمینی که داشته‌های جنگلی و مرتعی آن اندک و از استانداردهای جهانی هم پایین‌تر است کم نیست. آتش سوزی عمدی در منطقه حفاظت شده خائیز در طول بیش از 5 شبانه روز اندک دارایی‌های منابع طبیعی و حیات وحش ایران در منطقه زاگرس را خاکستر کرد. با این حال مجازات و تنبیه عاملان و مرتکبان این آتش‌سوزی‌ها با چنان پروسه‌های طولانی و ابهامات حقوقی همراه است که در عمل، مجازات، اثر بازدارندگی و پیشگیری از جرم را از دست می‌دهد. یکی از این ابهامات که رضا افلاطونی مدیرکل دفتر حقوقی سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری کشوردر گفت‌و‌گو با« ایران »به آن اشاره می‌کند، تعیین مجازات بر اساس میزان خسارت به عرصه جنگلی است. بر این اساس طبق قانون خسارت به عرصه جنگلی بسته به میزان خسارت از دو تا سه سال حبس دارد. این مقام سازمان جنگل‌ها با اشاره به اینکه این نحوه تعیین مجازات اثر چندانی بر بازدارندگی از جرم ندارد می‌گوید: با توجه به افزایش آتش‌سوزی‌های اخیر عرصه‌های منابع طبیعی، مکاتباتی با دادستان کل کشور انجام شده که پیرو آن درخواست شده  افرادی که به‌صورت عمدی جنگل‌ها و مراتع را به آتش می‌کشند، به اشد مجازات یعنی به حداقل ۱۰ سال حبس محکوم شوند و در این زمینه استثنایی در میزان خسارت قائل نشوند.
«رضا افلاطونی» می‌افزاید: امسال با توجه به بارندگی‌های خوب، سطح پوشش گیاهی در جنگل‌ها و مراتع رشد زیادی داشت و این خود علتی برای گستردگی حریق شد؛ این درحالی است که درهمه کشورها راهکارهای قانونی و نظام‌مند در خصوص کنترل حریق و کاهش خسارات وجود دارد. در ایران هم براساس اصل ۵۰ قانون اساسی، حفاظت از منابع طبیعی ومحیط زیست وظیفه عمومی تلقی می شود یعنی اگر کسی که بتواند در این گونه مواقع کاری انجام دهد و ندهد باید پاسخ گو باشد. در ایران نیز در سه سطح، تکالیفی برای افراد مختلف و دستگاه‌ها در نظر گرفته شده تا از مراتع و جنگل‌ها بخوبی حفاظت شود. وی با اشاره به تبصره ماده 47 قانون حفاظت از بهره‌برداری از مراتع که سال 1346 تصویب شده، می‌افزاید: تمام مأموران لشگری و کشوری و دستگاه‌های اجرایی و حتی شهرداری‌ها موظفند در مواقع آتش‌سوزی جنگل‌ها حسب تقاضای مأموران منابع طبیعی با تمامی وسایل و امکانات کمک کنند و اگر در ایفای این وظیفه مسامحه و قصور کنند به مجازات محکوم شوند. همچنین طبق قانون مدیریت بحران مصوب سال گذشته نیز دستگاه‌های اجرایی مکلفند تحت هر شرایطی در اطفای منابع طبیعی کمک کنند. به گفته مدیرکل دفتر حقوقی سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری کشور، عرصه‌های طبیعی ای که با دستگاه‌ها و بخش خصوصی قرارداد بسته و به آنها واگذار می‌شود باید به گونه‌ای استفاده شوند که ابتدا منابع طبیعی حفظ شوند و سپس در کنار حفاظت از آنها بهره‌برداری صورت گیرد. درصورتی که در این مورد قصوری شود، قرارداد فسخ و خسارات وارده به منابع طبیعی مطالبه می‌شود. افلاطونی با اشاره به اینکه از ابتدای امسال تاکنون بیش از 200 مورد حریق منابع طبیعی در کشور اتفاق افتاده، تصریح کرد: مسببان بخشی از این آتش‌سوزی‌های اخیر که به‌طورعمدی رخ داده، شناسایی و تحویل مراجع قضایی شده‌اند. محکومیت متخلفان اینگونه حوادث تاکنون به این صورت بود که محکومیتشان براساس شدت عرصه آتش گرفته (از دو تا سه سال حبس) تعیین می‌شد به‌همین دلیل از دادستان تقاضا کردیم اشد مجازات برای این افراد در نظر گرفته شود بلکه شاهد کاهش این گونه وقایع باشیم.
مدیرکل دفتر حقوقی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور درباره نحوه شناسایی مسببان این حوادث گفت: این افراد معمولاً از طریق مخبرین محلی، مأموران منابع طبیعی یا تماس مردم با سامانه 1504 معرفی می‌شوند. وی به آتش‌سوزی اخیر در منطقه خائیز خوزستان اشاره وخاطرنشان کرد: مسببان این حادثه که 2 نفر بودند شناسایی و تحویل مراجع قضایی شدند اما هنوز محکومیت آنها صادر نشده و در حال طی مراحل قانونی است.

شیما جهانبخش
خبرنگار
مردم روستاهای جنوبی بخش دلوار در بوشهر در شبانه روز 12 ساعت آب ندارند، در گرمای طاقت فرسای استان بوشهر، رنج بی‌آبی برای ساکنان این روستاها عادی شده است و مسئولان هم به نشنیدن صدای آن‌ها عادت کرده‌اند.
 باز هم انتشار یک فیلم در فضای مجازی بود که صدای اهالی روستای «رستمی» در دلوار را به گوش همه مردم ایران رساند. مردم منطقه برای شست‌و‌شو، وضو و... از آب کولر استفاده می‌کردند. «محسن قاسم زاده»، عضو شورای شهراهرم شهرستان تنگستان بوشهردر گفت‌و‌گو با «ایران» گفت:
 روستای رستمی که به تازگی تصاویری از آن در فضای مجازی منتشر شده تنها یکی از چند صد روستای استان است که مشکل آب دارند. 70درصد جمعیت شهرستان تنگستان در روستاها ساکن هستند و پراکندگی این روستاها سبب شده رسیدگی به مشکلات آنها سخت باشد.
وی با اشاره به اینکه 90 درصد آب استان بوشهر از خط آبرسانی «کوثر» واقع در کهگیلویه و بویراحمد تأمین می‌شود، ادامه داد: با وجود نزدیکی استان به منابع آبی فراوان به علت کم‌توجهی به اجرای «طرح آب شیرین کن‌ها» ما مجبور هستیم آب مورد نیازمان را از استان‌های همجوار تأمین کنیم. روستای رستمی نیز یکی از روستاهای ساحلی استان است که فاصله کمی با دریا دارد اما اهالی آن با کم آبی رو به رو هستند. مسئولان استان دیر به یاد این طرح افتادند و اکنون که مشکلات بیشتر خودش را نشان داده می‌گویند طرح آب شیرین کن به زودی اجرایی می‌شود.
قاسم‌زاده با تأکید بر اینکه بیشترین مشکل آب شهرستان تنگستان مربوط به روستاهای جنوب بخش دلوار است، افزود: در چند سال اخیر دولت مجوز طرح آب شیرین کن 7 هزار و 500متر مکعبی را در این شهرستان صادر کرده اما با گذشت 2 سال، این طرح هیچ پیشرفت فیزیکی نداشته و سرمایه‌گذار هیچ اقدامی نکرده است. برآورد اولیه برای اجرای این طرح 210 میلیارد ریال بوده اما تاکنون حتی یک ریال هم تأمین نشده است.
عضو شورای شهراهرم اظهار داشت: البته اعتقاد دارم خیلی دیر به یاد این کار افتاده‌ایم و اگر همین الان هم بودجه تأمین شود تا چندین سال دیگر هم این آب شیرین کن وارد مدار نمی‌شود. مردم این منطقه همه روزه از 7 بعد ازظهر تا 7 صبح آب ندارند اما تا حالا کسی صدای اعتراض آنها را نشنیده است. در این گرمای طاقت فرسا در گرم‌ترین ساعات روز مردم این روستاها آبی برای خوردن هم ندارند. درست است که آبرسانی سیار انجام می‌شود اما این تنها یک مسکن موقت بوده و ما نیاز به راه حل دائمی داریم.
مشکل آب روستاهای تنگستان حل می‌شود
آبفای استان بوشهرنیز در واکنش نسبت به انتشار این فیلم اعلام کرد: در شهرستان تنگستان به‌ دلیل شوری آب‌های زیرزمینی و نزدیک بودن به دریا هیچ منبع آب آشامیدنی پایدار و باکیفیتی وجود ندارد و تمام مصارف شرب، فضای سبز، احشام و واحدهای صنعتی از طریق خط آبرسانی «کوثر» در استان کهگیلویه و بویراحمد تأمین می‌شود. این در حالی است که در ماه‌های اخیر دلایلی همچون گرمای شدید هوا، شیوع ویروس کرونا و افزایش جمعیت، سرانه مصرف آب این شهرستان را از ۲۶۰ لیتر به ۳۳۰ لیتر افزایش داده است.
شرکت آب و فاضلاب بوشهر برای حل این مشکل سرانه تولید و توزیع آب روستای رستمی و ۱۲ روستای دیگر را افزایش داده و در حال حاضر اکثریت مشترکین این روستاها آب را به‌صورت جیره‌بندی دریافت می‌کنند. البته برخی از منازل در روستاهایی که از لحاظ ارتفاعی در بالادست قرار گرفته‌اند همچنان مشکلاتی برای دریافت آب دارند اما اصلاح خط انتقال آب این روستا در دستور کار قرار گرفته است.

زهرا کشوری
خبرنگار
تابستان گرمی در پیش است. این گرما کاهش ذخیره آب را در پی خواهد داشت. از سوی دیگر کرونا باعث افزایش مصرف آب شده که می‌تواند اثر گرمای تابستان پیش رو را مضاعف کند. موضوع آنقدر جدی است که واکنش رئیس‌جمهوری را هم در پی دارد. با‌وجود اینکه کشور در دو سال اخیر بارش خوبی داشته اما دغدغه کاهش ذخیره آبی و قطعی برق در میان صحبت مسئولان پررنگ است. رئیس‌جمهوری در جلسه دولت از مردم خواسته که کولر آبی را روی دور کند بگذارند و کولر گازی را روی درجه ۲۴ تنظیم کنند تا کشور از تابستان، بدون قطعی برق عبور کند.
«صادق ضیائیان» مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور در گفت‌و‌گو با «ایران»، تابستان پیش رو را گرم‌ تر از تابستان های نرمال می‌داند. او می‌گوید: «با توجه به متوسط 30 سال گذشته در این تابستان به‌طور میانگین نیم تا یک درجه اکثر نقاط کشور افزایش گرما دارند.» او البته اعتقاد دارد اگر این گرما با متوسط 10 سال اخیر مقایسه شود تابستان پیش رو خیلی با تابستان‌های نرمال این 10 سال تفاوتی ندارد. او می‌گوید: «با توجه به کرونا و مصرف بالای آب این نگرانی وجود دارد که کشور با کمبود آب رو‌به‌رو شود.» ضیائیان می‌گوید: «اگر به‌صورت هفتگی یا کوتاه مدت به افزایش دما نگاه کنیم در برخی نقاط تا 5 درجه افزایش را خواهیم داشت.»
او با توجه به بارش 29 تا 30 درصد باران در سال‌های اخیر، وضعیت ذخیره آبی کشور را خوب توصیف می‌کند اما با توجه به میزان مصرف هشدار می‌دهد که برای جلوگیری از قطعی برق و کمبود آب باید صرفه جویی کرد. همچنین به گفته ضیائیان پایتخت نشین‌ها احتمالاً هفته آینده دمایی بین 38 تا 39 درجه را تنفس خواهند کرد.
«مسعود حقیقت» مدیر شبکه پایش سازمان هواشناسی کشور هم به «ایران» می‌گوید: «تیر و مرداد گرم خواهد بود و این شرایط روی محصولات کشاورزی تأثیر می‌گذارد.»
به گفته او، افزایش دما افزایش نیاز آبی گیاهان زراعی و آفتاب سوختگی گیاهان را در پی خواهد داشت. استخرهای ماهی نیز از افزایش دما تأثیر می‌پذیرند، بویژه ماهیان قزل آلا آفتاب سوخته می‌شوند. حقیقت به باغداران توصیه می‌کند؛ برای جلویگری از تأثیر نور خورشید با سیلیکات پتاسیم باغ‌ها را محلول پاشی کنند. همچنین پرورش دهندگان ماهی اوایل روز یا اواخر روز به ماهیان غذا بدهند. غذای ظهر برای آنها مضر است.
 شدت تابش گرما در کشت‌های گلخانه زیاد است. کشاورزان برای خنک کردن آن نیاز به کولر و فن دارند. حقیقت می‌گوید: «بهتر است محلول آب و آهک رقیق شده روی پوشش گلخانه‌ها پاشیده شود تا هم انرژی کمتری صرف و هم نور کمتری وارد شود.» او به دامداران هم توصیه می‌کند که در زمان‌های گرم روز از جمله ظهر در دامداری‌ها بویژه «دامداری شیری» مه پاشی کنند و روی دام‌ها سایه بان بکشند.» به گفته او، استرس گرمایی باعث کاهش میزان شیر دام‌ها می‌شود. وی یک توصیه هم برای مزارع سبزی و صیفی دارد. دوره آبیاری این مزارع باید کوتاه‌تر شود. او هشدار می‌دهد در اکثر مناطق بویژه مناطق جنوبی کشور تولیدات کشاورزی با تنش گرمایی رو‌به‌رو می‌شوند.