مریم شهبازی
خبرنگار
میهمان ناخوانده‌ای که چندماهی است جهان را گرفتار کرده، در کنار همه اثرات مخربی که به‌دنبال داشته و دارد موجب شروع تغییراتی از جمله در صنعت نشر کشورمان شده است. آن طور که در گزارش امروز و به نقل از برخی فعالان حوزه کتاب می‌خوانید، روند فعلی نشان داده که برخی پیش‌بینی‌ها درباره تعطیلی موقت نمایشگاه کتاب تهران درست از آب درنیامده و بعد از مهار پاندمی کرونا باید منتظر شکل تازه‌ای از فعالیت‌ها در بخش‌های مختلف حوزه کتاب باشیم که شاید به مرور حتی برگزاری این رویداد مهم علمی- فرهنگی کشورمان را از شکل فروشگاهی به سوی نمایشگاه بکشاند.
حواسمان به ادامه حیات کتابفروشی‌ها باشد
اواخر بهمن ماه سال گذشته خبر رسمی ورود این ویروس به کشورمان منتشر شد؛ کمی بعد هم به دستور ستاد ملی مقابله با کرونا اغلب اماکن فرهنگی همچون کتابفروشی‌ها برای قطع زنجیره این ویروس تعطیل شدند. اتفاقی که تا اواخر فروردین ماه ادامه پیدا کرد و حالا مدتی است که شاهد بازگشت تدریجی فعالیت ناشران و کتابفروشان به روند سابق خود هستیم.
با‌وجود مخالفت اغلب اهالی نشر با برگزاری آنلاین نمایشگاه کتاب تهران، عموم فعالان این عرصه بر ضرورت بهره‌گیری هر چه بیشتر از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بویژه در شرایط فعلی تأکید دارند. امیرحسین زادگان، مدیر «نشر ققنوس» از جمله ناشرانی ست که تأکید دارد این روزها فرصت خوبی برای فروش کتاب‌های صوتی و الکترونیکی است. او در همین زمینه به «ایران» می‌گوید:«یکی از اتفاقاتی که این روزها شاهد بودیم توجه بیشتر مخاطبان به کتاب‌های صوتی است؛ البته یارانه‌ای که ارشاد در همان ابتدای گسترش بیماری کرونا به این کتاب‌ها اختصاص داد هم بی‌تأثیر نبوده است.» فارغ از بحث‌هایی که طی این یکی- دو ماه درباره برپایی مجازی نمایشگاه کتاب تهران شاهد بودیم برخی هم تأکید دارند که می‌توان در ابعاد خیلی کوچک‌تری دست به برگزاری فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌های آنلاین کتاب زد. حسین زادگان هم از موافقان چنین راهکارهایی است؛ اما تأکید می‌کند باید حواس فعالان نشر به حیات کتابفروشی‌ها باشد و ادامه می‌دهد:«طی این مدت اهالی نشر نشان دادند که می‌توان بخشی از فروش کتاب را به فضای مجازی منتقل کرد؛ هر چند که هنوز خیلی از فعالان این حوزه از جمله خود ما علاقه‌مند به فروش فیزیکی کتاب هستیم اما می‌توان با درنظر گرفتن نکات ضروری به فروش مجازی هم توجه بیشتری نشان داد.» او یکی از آسیب‌های فروش اینترنتی را انتظار مخاطبان در اعمال تخفیف می‌داند و تأکید می‌کند: «یکی از مشکلات فروش اینترنتی، ضرورتی ست که مردم در درج تخفیف می‌دانند که در صورت دائمی شدن این تخفیف‌ها باید منتظر رواج فرهنگ اشتباهی شد که به اقتصاد نشر آسیب جدی می‌زند. البته نکته دیگری که نباید فراموش شود ضرورت نظارت بر سایت‌ها، کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی فروش اینترنتی کتاب است که از این طریق شاهد رواج فروش کتاب‌های قاچاق نباشیم.» حسین زادگان تأکید دارد بهتر است به‌ جای فروش مستقیم کتاب از سوی ناشران، ضرورت‌های چرخه نشر رعایت شده و اگر قرار است صفحه یا سایتی به این منظور شکل بگیرد از دریچه کتابفروشان باشد تا شاهد از میان رفتن آنها نباشیم. پیشنهاد او به کتابفروشان ارائه معرفی و نقدهای اصولی برای معرفی آثار است تا از این طریق آنهایی که امکان خرید حضوری در شرایط فعلی را ندارند همچنان مخاطب کتاب باقی بمانند. او که یکی از مشکلات این روزهای صنوف مختلف نشر را چک‌های برگشتی می‌داند؛ اما تأکید دارد که نزدیک 60 درصد فعالیت‌های عرصه نشر به حالت عادی بازگشته است.
جلب توجه اهالی نشر به ظرفیت‌های فضای مجازی
مهدی فیروزان، مدیرعامل مؤسسه شهر کتاب هم معتقد به تقویت جدی‌تر بخش فروش آنلاین مؤسسات نشر و کتابفروشی هاست؛ او نیز به «ایران» می‌گوید:«در کنار ضرورت حفظ کتابفروشی‌ها به شکل فیزیکی باید شاهد تحولاتی در بخش الکترونیکی خود هم باشیم. البته تحقق این مسأله نیازمند بازارسازی و اطلاع‌رسانی ست؛ بخشی که متأسفانه اهالی نشرمان تلاش کمتری در این زمینه دارند. فضای مجازی از ظرفیت زیادی برای عرضه کتاب‌ها، چه به‌ لحاظ نمایش و چه فروش برخوردار است. اتفاقی که کرونا در کشورمان رقم زد موجب توجه هر چه بیشتر به امکانات فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی شد.»
این فعال فرهنگی انتشار ویدئوهای دربردارنده گفت‌و‌گو با صاحبان آثار را یکی دیگر از اقدامات خوب در زمینه تقویت فروش اینترنتی می‌داند و ادامه می‌دهد:«شاید یکی از خوبی‌های این بیماری ناشناخته را بتوان در این دانست که اهالی نشر متوجه شدند، نیاز بسیاری به دیجیتالی کردن فعالیت‌های خود دارند. با اینکه از مخالفان برپایی نمایشگاه کتاب آنلاین هستم اما معتقدم امکان برگزاری نمایشگاه‌های آنلاین در ابعاد خیلی کوچکتر، میان نهایت 10-15 ناشر وجود دارد و تجربه خوبی برای خود ناشران و مردم خواهد بود.» البته فیروزان هم معتقد است همچنان بخش عمده‌ای از مخاطبان علاقه‌مند به حضور در کتابفروشی‌ها و خرید کتاب به شکل فیزیکی‌اش هستند. به گفته این مسئول فرهنگی حضور پررنگ‌تر فضای مجازی در عرصه نشر هم فرصت و هم تهدید دارد. از همین رو نیاز به انجام بررسی‌های بیشتری برای کشف آسیب‌های احتمالی و پیدا کردن راهکارهای مقابله با آنهاست تا شاهد کنار زدن بازار فیزیکی خرید و فروش کتاب از سوی بازار اینترنتی نباشیم. فیروزان هم تأکید دارد که وضعیت نشر تا حدی به دوران قبل بازگشته و تصریح می‌کند: «از اواخر اردیبهشت ماه شرایط تقریباً عادی شده، آنچنان که در مقایسه این روزها با دوره زمانی مشابه در سال گذشته تقریباً فروش مشابهی داشته ایم؛ البته این تشابه به سبب افزایش قیمت‌ها رخ داده وگرنه از نظر کمی هنوز کمتر است.»
یکی از تغییرات ملموس این روزهای نشر، کاهش انتشار کتاب‌های چاپ اولی از سوی ناشران و ترجیح آنان به چاپ کتاب‌هایی ست که اطمینان خاطر بیشتری از بابت بازگشت سرمایه خود درباره آنها داشته باشند.
  فضای مجازی در خدمت بازگشت سریع‌تر سرمایه
اسماعیل حسن‌زاده، مدیر نشر «بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه» هم از جمله ناشرانی ست که تأکید بر تقویت بیشتر بخش مجازی و الکترونیکی صنعت نشر دارد؛ او نیز به «ایران» می‌گوید:«مؤسسه ما از حدود هشت-نه ماه قبل، حتی پیش از شیوع کرونا درصدد راه‌اندازی بخش فروش آنلاین برآمده که برنامه همکاری با 200 ناشر برای فروش کتاب‌های آنان را داریم که تا یک ماه آینده سایت در دسترس علاقه مندان قرار می‌گیرد.» او یکی از ضرورت‌های توجه به فضای مجازی در بخش فروش کتاب را بازگشت سریع‌تر سرمایه به ناشر می‌داند و ادامه می‌دهد: «در خرید و فروش کتاب به شکل رایج آن، به‌طور میانگین یک سال برای بازگشت سرمایه زمان نیاز است. از آنجایی که در کشوری با تورم روزافزون زندگی می‌کنیم اغلب مواقع بازگشت پول ناشر بعد از زمان یاد شده منجر به حذف سود یا به حداقل رسیدن آن می‌شود. بنابراین تقویت فروش آنلاین تا حدی قادر به حل این مسأله خواهد بود.» حسن‌زاده با این حال چندان به شرایط فعلی بدبین نیست و معتقد است که پشت هر اتفاق سیاهی، روزهای روشنی هم هست و ادامه می‌دهد: «بالاخره این شرایط را پشت سرمی گذاریم و من معتقدم تجربه‌های حاصل از سختی‌های این دوران ما را به سوی وقوع اتفاقات و تحولات خوبی در نشرمان رهسپار خواهد کرد.»
او معتقد است آن دسته از فعالان عرصه نشر که چندان حرفه‌ای کار نمی‌کنند و از سویی توجهی به مقتضیات روز ندارند تحت تأثیر شرایط فعلی به مرور از چرخه نشر حذف خواهند شد. حسن‌زاده برگزاری سراسری آنلاین نمایشگاه‌های کتاب را اثربخش نمی‌داند چون هنوز در برگزاری نمایشگاه کتاب تهران طبق روال عادی که سنتی چهاردهه‌ای شده است، مشکلات و نقایص زیادی داریم و قطعاً در برگزاری آنلاین، با مشکلات بیشتری روبه‌رو خواهیم بود. مدیر بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه درباره حمایت مسئولان دولتی هم می‌گوید:«با وجود ضرورت حمایت از صنعت نشر، اعتقاد چندانی به اثرگذاری وامی که وزارت ارشاد درصدد ارائه آن است ندارم، چه بسا گرفتن وام از بانک‌ها طبق روال عادی، کاغذبازی و استهلاک کمتری داشته باشد و ضمناً رقم بالاتری را شامل خواهد شد. وزارت ارشاد می‌تواند کمک‌ها و یارانه‌های خود را در کتابفروشی‌ها متمرکز کند یا اینکه کتابخانه‌های عمومی را تقویت کند تا هم خرید کتاب از ناشران اتفاق بیفتد و هم کتاب به دست مخاطبان برسد. بدیهی است که این جهت گیری‌های حمایتی باید با همراهی و نگاه تخصصی اتحادیه ناشران و کتابفروشان توأم باشد. ما کماکان بیشترین مطالبه‌ای که از وزارت ارشاد داریم به مقوله ممیزی برمی‌گردد که امیدواریم از سختگیری‌ها و ایرادگیری‌های هر روز فزاینده‌ای که شاهدش هستیم، کاسته شود.»

‌وصال روحانی
خبرنگار
‌با اینکه کرونا و شیوع‌ بی‌رحمانه آن طی شش‌ ماه اخیر، جهان را درنوردیده و امان از انسان‌ها بریده اما استودیوهای بزرگ سینمایی از پرداختن به قهرمانان خیالی معروف در کمیک استریپ‌ها غافل نمانده است. این سنت بسیار پول‌ساز 40 سال گذشته سینمای جهان و بواقع نیم قرن اخیر این حرفه را حتی در این ایام بسیار سخت استمرار بخشیده‌اند. جدید‌ترین قهرمانی که از این دست به درون فیلم‌های سینمایی نفوذ کرده و در قالب یک اثر بلند مقابل بینندگان ظاهر خواهد شد، کاراکتری به‌ نام «بیوه سیاه» است که مانند بسیاری از ابرقهرمانان خیالی سال‌های اخیر از درون کتاب‌ها و کمیک‌بوک‌های مارول سر برآورده است. این فیلم که مثل اکثر کارهای سینمایی مارول محصول مشترک این شرکت و والت‌دیسنی است و بیست‌وچهارمین فیلم کمیک بوکی مارول به‌حساب می‌آید، قرار بود از 13 اردیبهشت در امریکای شمالی، اروپای غربی و آسیای‌شرقی به نمایش درآید و سپس به‌ سایر نقاط جهان بسط یابد، اما به‌ سبب بسته شدن سالن‌های سینما در سطح دنیا و پرهیز از تبعات رواج کرونا به 17 آبان‌ماه امسال موکول شده و در سیستم و فرمت خاص ایمکس عرضه خواهد شد. به این ترتیب Black Widow عملاً جانشین فیلم جدید دیگری به‌ نام «ابدی‌ها» خواهد شد که آن‌هم محصول مارول و از کارهای کمیک بوکی است و برخی قهرمانان خیالی و قدرتمند این سری آثار را در بردارد و بعد از جایگزینی بیوه‌ سیاه به‌ جای این چاره‌ای جز ارجاع فیلم به سال 2021 باقی نمانده است و زمان دقیق‌تر آن در آینده اعلام خواهد شد.
راهی پرمناقشه
بهره‌وری اولین نسخه بلند سینمایی «بیوه سیاه» توسط کیت شورتلند کارگردانی شده و سناریوی آن را اریک پیرسون براساس داستانی از جک شیفر و ند بنسون نگاشته و طبعاً مبتنی بر پایه‌های کاراکتری با همین لقب است. این سری‌ کمیک‌ها مشخص می‌کند که بیوه‌ سیاه با نام قدری واقعی‌تر ناتاشا رومانوف است که باید پای در راهی پرمناقشه بگذارد. قسمت ابتدایی‌ آن در فیلم «کاپیتان آمه‌ریکا: جنگ داخلی» در سال 2016 به تصویر کشیده شده بود. این یک رسم و روال متداول در فیلم‌های ترکیبی کمیک استریپی است که برخی قهرمانان انفرادی پیشتر ترسیم نشده در این سری آثار ابتدا به‌عنوان جزء و عضوی تازه از آنان در یکی از فیلم‌های ترکیبی چهره نشان می‌دهند و سپس با کسب شهرت و آشنا شدن بیشتر بینندگان با آنها مبنا و پایه و کاراکتر اصلی فیلم‌های بعدی می‌شوند که متمرکز بر کاراکتر آنهاست و فقط پیرامون آنها و کارهای قهرمانانه و ضد قهرمانان ساخته و عرضه می‌شود.
از درون گذشته
هرچه هست، ناتاشا رومانوف یا همان بیوه‌ سیاه این‌بار مجبور است با توطئه‌گرانی بجنگد که از گذشته او و از میان اطرافیانش سربرآورده‌اند و قصد نابودی وی را دارند. سکانس‌های ابتدایی و میانی «بیوه‌ سیاه» اطلاعات نه‌چندان کاملی را درباره بدخواهان وی رو می‌کند و در قسمت‌های پایانی جنگ گسترده‌ای بین بیوه‌ سیاه و آنها صورت می‌گیرد. برای رومانوف از همه سخت‌تر این است که باید در عین انجام این مبارزه برگذشته خود که حاوی یک دوران جاسوسی برای روس‌ها است سایه بیندازد و با غلبه بر نقایص و ایرادات آن هیچ ضعفی را مقابل دشمنان خود و عاملان سیاه شدن شرایط کره خاکی بروز ندهد. مسائلی از این دست سبب شده‌اند که بیوه سیاه به یکی از «اونجرها» و عضوی از گروه انتقام‌گیرندگان تبدیل شود و این همان گروه متشکل از چندین و چند قهرمان کمیک‌بوکی‌است که برای مبارزه با تبهکاران و نابود‌کنندگان کره خاکی به پا می‌خیزند و جمع‌شان به قدری تواناست که حتی ضدقهرمانان هم کارایی چندانی را مقابل آنها ندارند و مجبورند از صحنه خارج شوند. درآمدهای هنگفت از این قصه‌ها و افسانه‌هایی کودکانه به‌دلیل اینکه در گیشه‌ها سودساز بوده و کمیک استریپ‌ها را به پول‌سازترین فیلم‌های دنیا دست‌کم از اواسط دهه 1990 به بعد تبدیل کرده، بدیهی است که کمتر کسی به‌دنبال منطق و باور‌پذیری در بافت این قصه‌ها برود و امتیازات عالی این فیلم‌ها در زمینه‌های فنی و صحنه‌های چشمگیری که دارند سبب شده استودیوها در بیست سال اخیر بیشترین توان خود را روی تهیه این سری آثار بگذارند و امپراطوری‌ انتشاراتی مارول و شرکت دی‌سی کامیکز سرآمدان این روند طی مدت مذکور بوده‌اند.
استقلال عمل و قدرت اختیار
باید متذکر شد که ایفای نقش بیوه سیاه در این فیلم تازه با اسکارلت یوهانسون است که ابتدا در «ایرون من2» به سال 2010 و سپس در چند نسخه از «کاپیتان آمه‌ریکا» و «اونجرز» هم او را به تصویر کشیده بود. بر طبق داستان‌های مربوطه، بیوه‌ سیاه یک مأمور سابق KGB و تروریست‌ تحت استخدام این سازمان مخفی روس‌ است و پیشتر در گروه مبارزه گرشیلد هم عضویت داشته است. یوهانسون کاراکتر رومانوف را زنی توصیف کرده که استقلال عمل و قدرت اختیار خصلت اول او است و با وجود این بر طبق قصه فیلم جدید چنان در تنگنا قرار می‌گیرد که گاه نمی‌داند به کدام سو برود و چه بکند. فلورانس پیو در نقش یله‌نا بیلووا و دیوید هاربور در نقش الکسی شوستاکوف با محافظ سرخ دیگر بازیگران اصلی این فیلم هستند که شوستاکوف یک «ابرسرباز» و چیزی مثل یک پدر برای ناتاشا و یله‌نا است. ویلیا هارت، ری‌وینستون و راشل وایز دیگر بازیگران این فیلم و هر سه نفر از نامداران دهه‌های اخیر سینما و تصویرگر چهره‌های درجه دوم ولی تأثیرگذار «بیوه‌ سیاه» هستند.
از پشت پرده سیاست‌های روسیه
دیوید هایتر نویسنده اولیه سناریوی «بیوه‌ سیاه» که داستانش بعداً توسط سناریست‌های فیلم‌ فعلی تعدیل و تغییریافت، گفته است که هدفش نشان دادن پشت پرده‌های سیاست روسیه و مکان‌ها و روش‌هایی بوده که از درون آن ده‌ها موشک خطا رفته و زرادخانه‌های مخفی سربرآورده‌ است ولی همزمان با پایان یافتن کارهای او چندین و چند فیلم پرحادثه و خیالی متمرکز بر ابر قهرمانان زن مانند «مهاجم قبر» با دربرداشتن کاراکتر بزن‌بهادر لاری کرافت، دوگانه «بیل را بکش» به‌ کارگردانی کوئنتین تارانتینو و با بازی اما ترومن در نقش اصلی و همچنین «باران خونی» و اولتراوایولت عرضه شدند و هر یک به توفیق‌های زیاد و کمی رسیدند و همین مسأله سران لایونزگیت را که در آن زمان مالک پروژه بیوه سیاه بود مجاب کرد که اینک زمان مناسبی برای تهیه و اکران این فیلم نیست و برای این مهم باید صبر پیشه‌ کرد.
ادامه روزهای خوش کوین فیگ
این چنین بود که پروژه بیوه سیاه به مارول مالک اصلی آن رسید و از اوایل سال 2018 کلید تولید فیلم زده شد و با وارد شدن شیفر، بنسون، پیرسون و شورت لند به صحنه کار شکل گرفت و فیلم در اواسط و اواخر 2019 در نروژ، مجارستان، مراکش، انگلیس و امریکا تصویربرداری شد و حالا کوین‌فینگ رئیس قدرتمند و بالنسبه جوان مارول که کمپانی عظیم انتشاراتی‌اش تبدیل به یک غول فیلمسازی هم شده، می‌تواند امیدوار باشد که برگ برنده جدیدی را در آستین دارد که پاییز امسال برداشت بزرگی از گیشه‌های جهانی را تجربه خواهد کرد و درآمد حاصل از فیلم‌های مارول را که چندین و چند میلیاردی است، فزون‌تر و راه‌ را برای تولید فیلم‌های بعدی این ژانر بشدت رؤیایی هموارتر خواهد کرد.‌

اسماعیل عفیفه، تهیه‌کننده مجموعه نمایشی «جیران» که در چند ماه اخیر به‌دلیل شیوع ویروس کرونا تولید خود را متوقف کرده بود حالا مدتی است که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بار دیگر کار خود را آغاز کرده است .
سیروس مشفقی - شاعر - در سن ۷۷سالگی از دنیا رفت. سیروس مشفقی مشهور به شاعر روستا، ‌زاده یکم فروردین ۱۳۲۲ در پل سفید (سوادکوه) مازندران بود.
‌خانه هنرمندان ایران پس‌از سه‌ماه تعطیلی، از روز یکشنبه ۱۸ خردادماه فعالیت‌های خود را به‌صورت محدود آغاز می‌کند. ساعت کار این مجموعه فرهنگی و هنری همه روزه از ساعت ۱۵ تا ۲۰ در نظر گرفته شده است.
پست اینستاگرامی تازه نوید محمدزاده درباره شهید همت ضمن بازنشر در فضای مجازی با گمانه‌زنی رسانه‌ای همراه بوده است. این بازیگر بتازگی با انتشار تصویری از شهید محمدابراهیم همت نوشت: «نقشی که دوست دارم بازی کنم...» به‌دنبال انتشار این پست برخی رسانه‌ها از احتمال بازی او در نقش شهید همت نوشته‌اند و حتی تلاش‌های رضا میرکریمی در سال‌های قبل برای ساخت فیلمی سینمایی با موضوع شهید همت را یادآوری کرده‌اند.
یوهان رنک کارگردان «چرنوبیل» سریالی که برنده جایره امی شد، در حال مذاکره است تا با اقتباس از رمان مشهور جان فاولز مینی سریال «مغ» یا «مجوس» را بسازد.‌