زهرا کشوری
خبرنگار
آسمان یک دل سیر بارید. طبیعت پیراهنی سبز‌تر از همیشه در بهار ۹۹ بر تن کرد. بهار آنقدر زیبایی خودش را به رخ کشید که بسیاری قرنطینه اجباری کرونا را هم شکستند و به گشت و‌گذار در طبیعت پرداختند. این گشت و گذارها به‌دنبال آزادسازی رفت و آمدها بیشتر هم شد. ترددهایی که ترس زیادی به دل کارشناسان محیط‌ زیست و منابع طبیعی ریخته است. آنها از تابستان پیش رو و خشک شدن پوشش سبز طبیعت می‌ترسند که با هر جرقه‌ای گر می‌گیرد. کارشناسان از جمله «هادی کیادلیری» رئیس انجمن جنگل ایران و بهمن افراسیابی  سرپرست معاونت حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل ها کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» احتمال می‌دهند که جنگل‌ها و مراتع امسال آتش‌سوزی‌های بیشتری را تجربه کنند. افراسیابی می‌گوید: «با گرم شدن زمین پوشش مراتع خشک می‌شود و با هر جرقه‌ای ممکن است هکتارها مرتع طعمه حریق شوند.» حال این سؤال پیش می‌آید آیا امسال بالگردهای اطفای حریق وزارت دفاع سریع به داد جنگل‌های در دام حریق افتاده ‌می‌رسند یا مثل سال گذشته پشت جنگل‌ها را خالی می‌کنند؟ «علی عباس نژاد»، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، منابع طبیعی و آبخیزداری نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» پاسخ مشخصی برای این سؤال ندارد. او حتی احتمال می‌دهد امسال هم جنگل‌ها حمایت وزارت دفاع را برای نجات از دهان شعله‌های سرکش آتش نداشته باشند. چرا؟ چون سازمان جنگل‌ها همچنان بدهکار این وزارتخانه برای پرداخت هزینه حضور بالگردهای اطفای حریق در سال‌های گذشته است. به‌گفته عباس‌نژاد، عدم پرداخت اعتبار لازم برای حضور بالگردها از سوی سازمان برنامه و بودجه باعث شد پارسال هم وزارت‌ دفاع، پشت جنگل‌ها را خالی کند. بدهی سازمان جنگل‌ها به وزارت دفاع ۳۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود.
«هادی کیادلیری»، رئیس انجمن جنگل‌های ایران هم در گفت‌و‌گو با «ایران» نگران وضعیت جنگل‌ها در تابستان پیش رو است؛ او می‌گوید: «پوشش گیاهی طبیعت در تابستان گرم و خشک، تبدیل به مواد قابل اشتعال می‌شود. او عامل ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها در جنگل را بر اساس آمار سازمان جنگل‌ها انسانی می‌داند و می‌گوید: بیشتر این آتش‌سوزی‌ها در غرب کشور اتفاق می‌افتد.» غرب کشور محل رویش جنگل‌های زاگرسی است که ۴۰ درصد آب مورد نیاز کشور از آن سرچشمه می‌گیرد. البته جنگل‌سوزی‌های تابستانه به جنگل‌های زاگرسی محدود نمی‌شود و به جان جنگل‌های هیرکانی در شمال هم می‌افتد. او آتش‌سوزی‌های تابستانه جنگل‌های شمال را غیرطبیعی می‌داند و می‌گوید: «آتش‌سوزی‌های طبیعی در شمال بیشتر در پاییز اتفاق می‌افتد. آنچه جنگل‌های شمال در تابستان را می‌سوزاند، حضور بی‌قاعده و بی‌برنامه گردشگران و افرادی است که توجهی به حفاظت از محیط زیست ندارند.» کیادلیری تلفات آتش‌سوزی در تابستان در شمال را بیشتر از پاییز می‌داند و می‌گوید: «چون این فصل، فصل زادآوری حیات وحش است.» حیات وحش به گفته کیادلیری برخلاف پاییز در تابستان آماده برخورد با آتش‌سوزی نیست. بنابراین آمادگی هم برای فرار از شعله‌های آن ندارد. تصاویر تلخ لانه‌های سوخته و جوجه های برشته شده از جمله صحنه‌های دلخراش آتش‌سوزی‌های تابستانی جنگل‌های شمال است. او باقی ماندن ته‌سیگار، تکه‌های شیشه و کبریت را از جمله دلایل گسترش آتش در جنگل‌ها می‌داند.کیادلیری البته مقصر بودن برخی از مردم را نافی مسئولیت سازمان جنگل‌ها برای حفاظت از منابع ملی نمی‌داند. او اعتقاد دارد که سازمان جنگل‌ها باید تجهیزات پایش و مانیتورینگ جنگل‌ها را داشته باشد تا از وقوع جنگل‌سوزی‌‌ها جلوگیری بشود. کیادلیری نبود امکانات لازم برای اطفای حریق را یکی دیگر از مشکلات منابع طبیعی کشور می‌داند.
همه موظف به اطفای حریق هستند
افراسیابی سرپرست معاونت امور اراضی سازمان جنگل‌ها می‌گوید: «از استان‌ها خواسته شده تا با بهره‌گیری از تمامی امکانات در سازمان جنگل‌ها و بیرون از سازمان اجازه ندهند حریق اتفاق بیفتد.»
او اولین گام هدفمند را شرکت حداکثری ذی‌نفعان، بومی‌ها و همیاران طبیعت در حفاظت از منابع طبیعی و جنگل‌ها می‌داند و می‌گوید: «اگر مردم را در کنار خود نداشته باشیم، کار برای جلوگیری از ایجاد حریق بسیار سخت خواهد بود.»
به‌گفته او سازمان جنگل‌ها در مکاتباتی از مجریان طرح‌های مرتع‌داری، آبخیزداری و جنگل‌کاری خواسته است در اطفای حریق استان‌ها همکاری کنند. این نامه‌ها به استانداری‌ها هم رسیده است. در این مکاتبات با توجه به قانونی که تمام دستگاه‌های کشوری و لشکری را موظف به همکاری در اطفای حریق می‌کند از استانداری‌ها درخواست شده تا توجه ویژه‌ای به آتش‌سوزی‌ها و اطفای حریق‌ها داشته باشند.
آتش به جان ۴۰ درصد از منابع آبی کشور افتاد
افراسیابی جنگل‌های زاگرسی در لرستان، خوزستان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد و... را از جمله کانون‌های بحرانی در آتش‌سوزی‌ها می‌داند که باعث می‌شود منبع ۴۰ درصد آب شرب کشور از بین برود. این جنگل‌ها محل زایش ۴۰ درصد منابع آبی ایران هستند.
سال گذشته وقتی آتش به‌ جان جنگل‌های کشور افتاد، بالگردهای وزارت دفاع برای دفاع از جنگل‌ها از زمین بلند نشدند. به گفته عباس‌نژاد، چون دولت بدهی وزارتخانه را پرداخت نکرده بود. این بدهی ۳۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود.
امسال هم سازمان جنگل‌ها ۲۰ میلیارد تومان برای اطفای حریق آتش‌سوزی‌های پیش‌رو درخواست کرده است. البته هنوز معلوم نیست دولت این میزان اعتبار را به‌جنگل‌ها اختصاص می‌دهد یا تجربه داغ و سوزان بی‌پولی دوباره بخشی از جنگل‌‌ها را به خاکستر تبدیل می‌کند.
عباس‌نژاد البته حق را به وزارت دفاع می‌دهد. به گفته فرمانده یگان حفاظت، وزارت دفاع بالگردی در اختیار ندارد و با سپاه، وزارت نفت، هلال احمر یا نیروی انتظامی قرارداد می‌بندد و از امکانات پروازی آنها استفاده می‌کند. او می‌گوید: «این وزارتخانه نیاز به اعتبار دارد تا بتواند اضافه کاری نیروها را پرداخت و تجهیزات پشتیبانی را تأمین کند.»
به‌گفته او، امسال «مسعود منصور» سرپرست سازمان جنگل‌ها که به‌تازگی بر صندلی ریاست این سازمان در مینی سی‌تی تکیه زده است در گفت‌و‌گو با وزارت دفاع متعهد شده است که بدهی‌های این وزارتخانه را پرداخت کند. عباس‌نژاد می‌گوید: «تا به امروز چندبار با معاون اول رئیس جمهوری، اسحاق جهانگیری درباره این بدهی‌ها نامه نگاری شده است. دو تا سه بار هم با وزیر کشور درباره پرداخت بدهی‌های دولت به وزارت دفاع مکاتبه شده است.» آن‌طور که عباس‌نژاد می‌گوید: «وزارت دفاع هم نزدیک به ۳۰ بار به سازمان برنامه و بودجه نامه نوشته است تا بتواند طلب خود را وصول کند اما هیچ کدام از این نامه‌ها پاسخ سازمان برنامه و بودجه را در پی نداشته است. عباس‌نژاد می‌گوید: «میانگین پوشش جنگلی در کشورهای جهان ۳۵ درصد است اما ما فقط هفت و هشت دهم درصد از کشورمان را جنگل تشکیل می‌دهد.» او امیدوار است امسال سازمان برنامه و بودجه سر کیسه را برای نجات جنگل‌های باقیمانده زاگرسی و هیرکانی شل کند و طلب وزارت دفاع را پرداخت کند.» همچنین از مردم می‌خواهد در صورتی که شاهد وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها بودند با سامانه ۱۵۰۴ تماس بگیرند تا نیروها به داد درختان بی‌زبان جنگل برسند و مراتع را از شعله‌های آتش برهانند.

پریسا عظیمی
 خبرنگار
گرامیداشت عید فطر میان عرب‌های استان خوزستان با آداب و رسوم خاصی همراه است، به نحوی که چندین شبانه ‌روز را به این مهم اختصاص می‌دهند و این عید را از جمله عیدهای باشکوه معنوی می‌دانند که باید به شکل خاصی برگزار شود. به طوری که بیشتر آنها معتقدند حال وهوای این ماه با سایر ماه‌های سال کاملاً متفاوت است.
به‌گفته هادی منصور، یکی از جوانان عرب در خوزستان، صبح عید فطر جوانان هر منطقه و قبیله‌ای با همان لباس عربی دشداشه، چفیه و عگال به تمام همسایگان و آشنایان به‌صورت دسته‌ جمعی سر می‌زنند و میهمان سفره‌ رنگینی می‌شوند که در آن خانه‌ها پهن شده‌ و کام خود را با شیرینی و حلوایی که صبح روز عید پخته شده، شیرین می‌کنند. در خانه‌ها به روی تمام میهمانان باز است و می‌آیند و عید را تبریک می‌گویند. این جوانان بنا به رسم عشایر خوزستان با «هوسه» و پایکوبی کوچه‌های محلات را طی می‌کنند و به منزل ریش سفیدان و بزرگان قبایل می‌روند. اما کرونا باعث شده عید فطر امسال هم با شرایط متفاوتی در این استان برگزار شود.
 «غلامرضا شریعتی»، استاندار خوزستان نیز در این باره به «ایران» گفت: از سرانِ عشایر، اقوام خوزستان، بزرگان و معتمدین مردم درخواست داریم که مردم را در تعطیلات عید فطر به خانه ماندن دعوت کنند زیرا مشارکت مردمی تأثیر بالایی در کاهش تعداد مبتلایان خواهد داشت. البته بزرگان و اقوام خوزستان همیشه در تمام عرصه‌ها کنار ما بودند و در شرایط فعلی هم ما را تنها نگذاشتند از این‌رو از آنها می‌خواهیم با توجیه کردن مردم، آنها را از حضور در مراسم یا برگزاری مراسم مختص عید فطر منصرف کنند.
استاندار خوزستان افزود: از مردم استان می‌خواهیم مانند عید نوروز همکاری کنند و برای عید فطر هم برنامه‌ریزی ویژه ای نکنند و به دید و بازدید نروند. البته در این راستا ممنوعیت‌ها و محدودیت‌هایی هم ایجاد کرده‌ایم که هنوز برای اجرای آنها به نتیجه قطعی نرسیده‌ایم. وی با بیان اینکه موج اول کرونا در خوزستان با همکاری مردم و تصمیمات مسئولان خیلی خوب مدیریت شد، افزود: موج دوم هم که اکنون در آن قرار داریم به‌دلیل افزایش بیماریابی‌ها آمار مبتلایان بالا رفته و دلیل بعدی هم متأسفانه رعایت نکردن فاصله‌گذاری اجتماعی از طرف مردم بوده که بعد از بازگشایی ادارات و کم کردن محدودیت‌ها به‌وجود آمده است.