گروه اقتصادی / تولیدکنندگان نفت خام جهان برای اجرای یک توافق بزرگ آماده می شوند. توافقی برای کاهش عرضه نفت در رقمی باور نکردنی! اعداد متفاوتی در مورد میزان کاهش تولید و عرضه مطرح می‌شود؛ از 14 میلیون بشکه تا 17 میلیون بشکه در روز؛ اما مهم‌تر از اعداد، شاید همصدایی تولیدکنندگان نفت خام متعارف و غیرمتعارف جهان برای برقراری تعادل در بازار و مقابله با پیامدهای شیوع ویروس کرونا باشد. این نخستین بار است که تولیدکنندگان نفت خام سراسر دنیا با یکدیگر همکاری می کنند تا میزان عرضه و تقاضای نفت متعادل شود.
کاهش 9.7 میلیون بشکه ای تولید اوپک پلاس
اوپک پلاس برای کاهش 9.7 میلیون بشکه ای تولید روزانه خود آماده می شود. بالاخره یکشنبه شب توافق کاهش تولید این گروه از طریق وبینار نهایی شد و از ماه مه (اردیبهشت-خرداد) به اجرا درمی‌آید. توافقی که پنجشنبه (21 فروردین) به گام آخر خود رسیده بود اما با مخالفت های مکزیک روند آن کندتر شد و در نهایت با کاهش 300 هزار بشکه‌ای به تصویب 23 کشور عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) و غیر عضو در این سازمان رسید. مکزیک تنها مخالف با نحوه تخصیص سهمیه کاهش تولید در نهمین نشست فوق‌العاده اوپک پلاس در روز پنجشنبه بود، اما الان این کشور با 100 هزار بشکه در روز یکی از کشورهای شرکت کننده در این توافق تاریخی شده است که به واسطه آن جنگ قیمتی میان تولیدکنندگان تمام می شود. البته امریکا به جای مکزیک روزانه 300 هزار بشکه از تولید خود می‌کاهد.
توافق کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای مجموع کاهش تولید روزانه ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه‌ای از یکم ماه مه سال ۲۰۲۰ میلادی برای یک بازه زمانی اولیه به‌مدت دو ماه آغاز می‌شود و پایان این بازه ۳۰ ژوئن امسال خواهد بود. سپس این کشورها برای یک بازه زمانی ۶ ماهه دیگر از یکم ژوئیه تا ۳۱ دسامبر سال ۲۰۲۰ روزانه ۷ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه کاهش عرضه خواهند داشت، همچنین در بازه زمانی سوم از یکم ژانویه ۲۰۲۱ تا ۳۰ آوریل ۲۰۲۲ به‌مدت ۱۶ ماه نیز کاهش عرضه روزانه ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه می‌شود. خط پایه و مبنای محاسبه تولید برای همه کشورهای حاضر در این توافق به جز عربستان و روسیه ماه اکتبر سال ۲۰۱۸ میلادی تعیین شد، در حالی که مبنای محاسبه تولید برای روسیه و عربستان روزانه ۱۱ میلیون بشکه در نظر گرفته شده است. کشورهای ایران، لیبی و ونزوئلا همچنان از این توافق کاهش تولید که قرار است از یکم ماه مه سال ۲۰۲۰ میلادی (۱۲ اردیبهشت‌ماه ۹۹) اجرایی شود، مستثنی هستند.
کاهش 3.7 میلیون بشکه ای تولید گروه 20
علاوه بر اعداد و بازه زمانی بی سابقه در اجرای توافق اوپک پلاس، آنچه همکاری های نفتی این بار را متفاوت از گذشته می کند، همراهی کشورهایی نظیر امریکا، کانادا و نروژ با این طرح است. هرچند که اما و اگرهای فراوانی در مورد آن مطرح می شود.
در این باره، بیژن زنگنه، وزیر نفت پس از برگزاری دهمین نشست فوق‌العاده وزیران نفت و انرژی کشورهای عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) موسوم به اوپک پلاس از طریق وبینار، گفت: «مکزیک در ماه‌های مه و ژوئن روزانه ۱۰۰ هزار بشکه از عرضه نفت خود کم کند و گفتند بقیه آن را امریکا قول داده است از جانب مکزیک کم کند. گفته شده است وزیران نفت و انرژی G20 نیز قبول کرده‌اند روزانه ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه از عرضه نفت را به مدت یک سال کاهش دهند. ترتیبات این توافق نیز با هماهنگی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) مشخص می‌شود و باید منتظر واکنش بازار ماند.» تا اینجا مجموع ارقام کاهش تولید به  13 میلیون و 700 هزار بشکه در روز می رسد. به گزارش رویترز، کانادا رسماً از قرارداد اوپک و متحدانش برای کاهش تولید نفت استقبال و اعلام کرد اتاوا متعهد به دستیابی به یک ثبات قیمت و ثبات اقتصادی است. شنیده می شود که تولیدکنندگان این کشور قصد دارند کاهش 800 هزار بشکه در روز تقاضا و تولید نفت خود در نتیجه شیوع ویروس کرونا را به پای همکاری های نفتی خود بزنند. این مسأله در مورد سایر تولیدکنندگان نیز صادق است.
آمادگی 3 کشور برای کاهش داوطلبانه تولید
زنگنه در بخش دیگری از صحبت های خود توضیح می دهد که «عربستان، کویت و امارات نیز به صورت داوطلبانه افزون بر کاهش‌های اتخاذشده، روزانه حدود ۲ میلیون بشکه دیگر از عرضه خود کم خواهند کرد.» برخی از منابع خبری این رقم را 2.3 میلیون بشکه در روز عنوان کرده اند که مجموع کاهش تولید و عرضه نفت خام را به حدود 16 میلیون بشکه در روز می رساند. در این زمینه  وزیر نفت کویت اعلام کرد که کاهش تولید مؤثر این کشور در قالب توافق کاهش عرضه اوپک پلاس بیش از یک میلیون بشکه در روز خواهد بود. به گزارش رویترز، خالد الفاضل می گوید که کویت با در نظر گرفتن تولید کنونی این کشور در ماه آوریل، حدود ۳.۲۵ میلیون بشکه در روز، بیش از یک میلیون بشکه در روز از عرضه واقعی خود را کاهش می‌دهد.
وزیر نفت عربستان نیز با اشاره به رکورد شکنی تولید کشورش در ماه جاری و دستیابی به رقم تولید 12.3 میلیون بشکه در روز می گوید: از آنجایی که پایه تولید عربستان 11 میلیون بشکه در روز در نظر گرفته شده، میزان کاهش تولید کشور در ماه های مه و ژوئن از 508/2 میلیون بشکه در روز بیشتر است و به 5/3 میلیون بشکه می رسد.
واکنش جزئی بازار نفت به توافق
با وجود کاهش های درنظر گرفته شده برای تولید روز گذشته بازار نفت واکنش جدی به تصمیمات کشورهای تولیدکننده نفت نشان نداد. به طوری که در زمان تنظیم این گزارش، معاملات آتی شاخص برنت دریای شمال، در رقم 31.19 دلار در بشکه انجام می شد و این رقم حدود یک درصد کمتر از قیمت های جلسه قبل یعنی روز جمعه بود. البته در شروع معاملات قیمت اندکی بالا رفت و از مرز 32 دلار نیز عبور کرد؛ اما پاسخ سردی به کاهش 16 میلیون بشکه ای عرضه نفت بود. سؤال اینجاست که چرا بازار بی تفاوت است؟ چند دلیل برای آن می توان ذکر کرد.
نرسی قربان کارشناس بین الملل انرژی در این باره به «ایران» می گوید: «کاهش تولید کشورها بیش از آنکه واقعی باشد، بزرگنمایی و اغراق است. به عبارت ساده، تولیدکنندگان روغن ریخته را نذر امام زاده کرده اند. قسمت اعظمی از این ارقام اعلامی، آن بخشی از تولید که تقاضایی برای آن وجود نداشته یا در قیمت های پایین امکان تولیدش نبوده، است. بازار هوشمند است و این را متوجه می شود.»
وی در خصوص اینکه آیا مطابق پیش بینی تولیدکنندگان در ماه مه قیمت ها از مرز 40 دلار برای هر بشکه عبور خواهد کرد یا خیر؟ اذعان می کند: «ما رقم دقیقی از تقاضای نفت بعد از پاندمی کووید19 و میزان تولید کشورها نداریم. مثلاً عربستان برای ماه آوریل اعلام کرده بود که می خواهد 3میلیون بشکه در روز تولیدش را افزایش دهد؛ اما احتمالاً چندان تقاضایی برای این تولید وجود نداشت و فقط فشار روانی به بازار بود. اطلاعات ورودی به بازار دقیق نیست و برخی از آنها حتی بازار را سردرگم کرده است. به همین خاطر نمی توانیم قیمت ها را پیش بینی کنیم. ممکن است به 40دلار نیز برسد اما باید منتظر ماند.»
مسأله دیگر، تعطیلی برخی از بازارهاست. روز گذشته، به مناسبت جشن عید پاک بازارها در اروپا تعطیل بود. ضمن اینکه این تصمیم برای ماه آتی است و در حال حاضر اجرایی نشده است.
با این وجود برخی از صاحبنظران نگاه دیگری به موضوع دارند و می گویند که برای اقدام تولیدکنندگان اندکی دیر بود و به همین خاطر بازار آن را جدی نگرفت. چراکه شیوع کووید19 حدود 16 تا 20 میلیون بشکه در روز از تقاضای نفت خام جهان کاسته و جنگ قیمتی ماه مارس شرایط را بدتر از پیش بینی ها کرده است.

برش
تشکر ترامپ از تولیدکنندگان نفت

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا که بارها در توییت های خود اوپک و اوپک پلاس را متهم به تعیین قیمت نفت کرده بود و این سازمان را کارتل نامیده بود، یکشنبه شب در توییتی از آنها تشکر کرد! ترامپ در صفحه کاربری خود نوشت: «توافق بزرگ اوپک پلاس، نهایی شد. این توافق صدها هزار شغل را در صنعت انرژی در امریکا حفظ خواهد کرد، علاقه‌مندم بابت این توافق از رئیس جمهور روسیه و پادشاه عربستان تشکر کنم و به آنها تبریک بگویم. همین الان با آنها تلفنی صحبت کردم، توافقی بزرگ برای همه!

تأثیر کرونا بر قیمت کالاهای اساسی
رشد قیمت 21 قلم کالا دراسفند 98

گروه اقتصادی / در اسفند ماه سال گذشته و همزمان با اعلام رسمی شیوع ویروس کووید 19 در کشور، روند قیمتی کالاهای اساسی نیز تغییر کرد و بدین ترتیب تأثیر توأمان فشار تقاضا درآخرین ماه سال (همانند سال های قبل) و شیوع کرونا باعث رشد قیمت اکثر کالاها دراسفند گذشته شد.
براساس تازه ترین گزارش مرکز آمار ایران، از میان 24 قلم کالای اساسی رصد شده در کشور 21 قلم کالا با افزایش قیمت نسبت به ماه قبل (بهمن) مواجه شد و تنها سه قلم کالا افت قیمت داشت. دراین ماه بیشترین کاهش قیمت مربوط به گوجه فرنگی بود که نسبت به بهمن 29.8 درصد ارزانتر شد. این درحالی است که این محصول در مقایسه با ماه مشابه سال قبل نیزافت 12.4 درصدی را تجربه کرده است. پس از گوجه فرنگی، خیار با کاهش قیمت 4.1 درصدی در رتبه دوم قرار دارد. این محصول نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل 16.6 درصد افت داشته است. همچنین رب گوجه فرنگی نیز افت 4 دهم درصدی قیمت را تجربه کرده است. رب گوجه هم در مقایسه با اسفند سال 97 با کاهش قیمت 10.1 درصدی همراه است. اما در مقابل 21 قلم کالا نسبت به بهمن ماه افزایش قیمت داشته است. دراین ماه بیشترین افزایش قیمت متعلق به پرتقال داخلی بوده که 19.4 درصد بوده است. پس از آن پیاز 17.2 درصد، سیب زمینی 10.7 درصد، موز 9.4 درصد و سیب درختی با 9.2 درصد بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده اند.
گفتنی است درآخرین ماه سال به دلیل شیوع کووید 19 و قرنطینه خانگی، تقاضا برای کالاهای اساسی با افزایش شدیدی همراه شد که این رشد تقاضا افزایش قیمت را نیز به همراه داشت.

هر ماه تعطیلی کسب‌وکارها
زیان ۲ واحد درصدی به GDP

بر اساس جدیدترین تخمین‌های سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی، تعطیلی کسب و کارها به‌طور مستقیم، بخش‌هایی مشتمل بر یک‌سوم از تولید ناخالص داخلی اقتصادهای بزرگ را متأثر ساخته است. از سوی دیگر، هر ماه تعطیلی کسب و کارها، زیانی معادل ۲ واحد درصد کاهش در رشد تولید ناخالص داخلی سالانه اقتصادهای بزرگ را به همراه دارد.
 سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی به‌منظور تأمین منابع لازم برای مقابله با فوریت‌های بهداشت عمومی در راستای مقابله با شوک‌های اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا، توصیه‌های اقتصادی را به دولت کشورهای مختلف ارائه داده است که چهار مورد زیر را شامل می‌شود:
پیشنهاد اول این سازمان آن است که دولت‌ها باید به‌منظور پاسخگویی به چالش‌های بهداشت و درمان، همکاری‌های بین‌المللی خود را افزایش دهند. همچنین باید اطمینان حاصل شود که واکسن‌ها و داروهای مقابله با این بیماری، پس از تهیه و تولید، در سریع‌ترین زمان ممکن به دست افراد خواهد رسید. در این راستا، نهادهای تنظیم‌گر باید نسبت به حذف موانع تنظیمی در ارتباط با واکسن و درمان کرونا اقدام کنند. سومین پیشنهاد آن است که دولت‌ها باید سیاست‌های مشترک را جانشین روش‌های ناهماهنگ کنند. از سوی دیگر، تأمین مالی سپرهای محافظتی فوری برای مقابله با اثرات منفی این ویروس و تسریع احیای اقتصادی از سوی دولت‌ها ضروری است. این اقدامات محافظتی باید بخش‌های «بهداشت و درمان»، «مردم» و «بنگاه‌ها» را شامل شود./ ایسنا