پنجشنبه گذشته «جمنا» بهعنوان تشکل انتخاباتی اصولگرایان به ترتیب آرا، حجتالاسلام سیدابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، مهرداد بذرپاش، محمدباقر قالیباف و پرویز فتاح را بهعنوان 5 نامزد نهایی خود معرفی کرد. در این میان، کمیته امداد امام خمینی(ره) در بیانهای اعلام کرد که فتاح قصدی برای حضور در انتخابات نداشته است. به این ترتیب، نفر پس از او، یعنی حمیدرضا حاجی بابایی جایگزین وی خواهد شد، هرچند برخی رسانهها از کنارهگیری حاجی بابایی نیز خبر دادهاند. با وجود این، درحالی این چهرهها از سوی اصولگرایان برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری مطرح هستند که مطابق قانون اساسی، رئیس جمهوری باید از میان «رجل سیاسی» انتخاب شود. در ادامه، کارنامه و سوابق مدیریتی و اجرایی نامزدهای اصولگرایان مرور میشود.
رئیسی: قضاوت و تولیت
حجتالاسلام سیدابراهیم رئیسی (متولد 1339 محله نوق مشهد) با 57 سال سن، درحالی پنجشنبه گذشته، بهعنوان نفر اول جمنا به عرصه رقابت انتخاباتی پا گذاشت که تنها یک سال و یک ماه و یک روز از آغاز تولیت او بر آستان قدس رضوی میگذرد. وی تا پیش از تصدی تولیت آستان قدس رضوی، در سمتهای قضایی یا دستگاههای نظارتی مربوط به قوه قضائیه حضور داشته است. داماد آیتالله علم الهدی، در سال 59 و با حضور در دادیاری کرج، وارد دستگاه قضایی شد. دادستان کرج و همدان و جانشین دادستان انقلاب تهران در سال 64 از دیگر مسئولیتهای قضایی وی است. در سال 1367، بنا به حکم امام خمینی(ره) رسیدگی به مشکلات قضایی در برخی استانها به وی محول شد. در دوره ریاست آیتالله یزدی برقوه قضائیه، رئیسی تا سال 73 دادستان تهران بود و از این سال تا سال 1383 به مدت 10 سال، ریاست سازمان بازرسی کل کشور را به عهده داشت. وی همچنین از سال 1383 تا سال 1393، به مدت 10 سال معاون اول قوه قضائیه و در دوره دوم ریاست آیتالله آملی لاریجانی بر دستگاه قضا، از سال 1393 تا سال 1395 نیز دادستان کل کشور بود. انتخابات مجلس خبرگان رهبری، تنها عرصهای بود که رئیسی خود را در معرض رأی و انتخاب مردم قرار داد. عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز، در دوره چهارم و پنجم مجلس خبرگان با رأی مردم خراسان رضوی به این مجلس راه یافت. وی پیش از عزیمت به مشهد مقدس، تولیت آستان امامزاده صالح(ع) تجریش را به عهده داشت.
زاکانی: سه دوره نمایندگی تهران در مجلس
علیرضا زاکانی (متولد 1344 در تهران) با 52 سال سن، پیش از حضور در عرصههای عمومی، دارای مسئولیتهای نظامی بوده است. معاون گردان، مسئول محور اطلاعات و عملیات قرارگاه نجف 3، قائممقام اطلاعات و عملیات لشگر محمّد رسولالله(ص) و نهایتاً مسئولیت محور این لشگر، از جمله مسئولیتهای نظامی وی بوده است. وی در سال 1376 توانست دکترای عمومی را از دانشگاه شهید بهشتی اخذ کند و در سال 1382 نیز موفق شد دوره تخصصی پزشکی هستهای را به پایان ببرد. او اکنون علاوه بر فعالیت در مرکز پزشکی هستهای مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره)، عضو هیأت مدیره انجمن علمی پزشکی هستهای ایران نیز هست. فعالیتهای سیاسی زاکانی، از سال 77 آغاز شد، زمانی که او مسئولیت بسیج دانشجویی دانشگاههای استان تهران را به عهده گرفت. وی همچنین از سال 1379 تا 1382 مسئولیت سازمان بسیج دانشجویی کشور را به عهده داشت. وی در دورههای هفتم، هشتم و نهم انتخابات مجلس شورای اسلامی، توانست آرای مردم تهران را کسب کند. آنچه بیش از هرچیز نام او را مطرح کرد، ریاست او بر «کمیسیون ویژه بررسی برجام، پیامدها و نتایج» آن در مجلس نهم بود.
بذرپاش: از بسیج دانشجویی تا مجلس
مهرداد بذرپاش (متولد 1359 در تهران) با 37 سال سن، فعالیتهای اجتماعی و سیاسی خود را از دانشگاه صنعتی شریف آغاز کرد. نامزد جمنا برای انتخابات ریاست جمهوری که در سال ۷۷ در رشته مهندسی صنایع در دانشگاه صنعتی شریف پذیرفته شد، سرپرستی بسیج دانشجویی این دانشگاه را به عهده داشت.
وی پس از انتخاب محمود احمدینژاد بهعنوان شهردار تهران، به ریاست گروه مشاوران جوان شهردار تهران منصوب شد. مدیر فرهنگسرای خاوران، دیگر سمت او در شهرداری تهران در دوران احمدینژاد است. در سال 1386 در دوران ریاست جمهوری احمدینژاد، درحالی که 28 سال داشت، بهعنوان مدیرعامل شرکت پارس خودرو برگزیده شد. وی ۱۰ ماه پس از تصدی این سمت، بهعنوان مدیرعاملی گروه خودروسازی سایپا برگزیده شد و تا دو سال در این سمت حضور داشت. بذرپاش در سال 88 از سوی احمدینژاد به سمت معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان ملی جوانان منصوب شد، هرچند در آذر ۱۳۸۹ در جلسه هیأت دولت برکنار شد. وی در سال 1394 با کسب 271 هزار و 771 رأی، توانست بهعنوان نماینده تهران به نهمین دوره مجلس شورای اسلامی راه یابد. وی همچنین صاحب امتیاز روزنامه «وطن امروز» است.
قالیباف؛ از نیروی انتظامی تا شهرداری تهران
محمدباقر قالیباف، چهارمین برگزیده «جمنا» (متولد 1340 در طرقبه مشهد) 56 سال دارد، از سال 1384 تاکنون شهردار تهران است، در نخستین باری که او در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد، تنها توانست 4 میلیون رأی را به خود اختصاص دهد. او پیش از این 12 سال، یعنی از سال 79 تا 84، فرمانده نیروی انتظامی کشور بوده است. او که در سال 92 نیز برای دومین بار بخت ناکام خود را برای راهیابی به پاستور آزمود، در سال ۱۳۷۳ بهعنوان فرمانده قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا و در سال 76 نیز بهعنوان فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد. وی در سال 61 در دوران دفاع مقدس، به فرماندهی لشکر نصر خراسان منصوب شد و سپس در فرماندهی لشکر ۲۵ کربلا کار خود را دنبال کرد. قالیباف بعد از پایان جنگ فرمانده قرارگاه نجف بود و سپس به جانشینی نیروی مقاومت بسیج منصوب شد. او که اکنون خلبان شرکت هواپیمایی «ایران ایر» نیز هست، سامانه 110 پلیس را راه انداخت. اجرای طرح «امنیت اخلاقی» در سال 1381، از دیگر طرحهای وی در نیروی انتظامی است.
فتاح: از سدسازی تا کمیته امداد
پرویز فتاح (متولد 1340 در ارومیه) با 56 سال سن، تنها نامزد دارای سابقه اجرایی و وزارتی در میان برگزیدگان جمنا بود که البته کنارهگیری خود را از رقابت اعلام کرد. رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) {از فروردین 1394 تاکنون} کار اجرایی را در سال 58 با فعالیت در جهاد سازندگی استان آذربایجان غربی آغاز کرد. وی در دوران دفاع مقدس، مسئولیتهای مدیریتی و مهندسی بسیاری داشت. در سالهای 68 تا 70 نیز فتاح بهعنوان مسئول ستاد نیروهای سازمان ملل در ایران فعالیت میکرد. مدیر امور قراردادی طرحهای عمرانی در امور سازندگی به مدت 3 سال و عقد قراردادهای طرح ملی در کشور، 11 سال قائممقامی شرکت مهندس «سپاسد» و معاون فنی در این شرکت و مدیریت 4 ساله طرح سدهای کرخه و گتوند از دیگر فعالیتهای مدیریتی وی است. وی در دولت نهم وزیر نیرو بوده است پس از پایان وزارت نیز، بهعنوان مدیر عامل بنیاد تعاون سپاه مشغول فعالیت بوده است که این مسئولیت تا هنگام تصدی ریاست کمیته امداد ادامه یافت. مدیریت تهیه طرح تحقیقاتی ساختوساز مدارس کشور در 11 جلد برای سازمان مدارس کشور، عضویت در تیم مطالعاتی ساخت 100 هزار واحد مسکونی در کشور و عضویت در تیم 9 نفره تعیین میلههای مرزی ایران و عراق از دیگر مسئولیتهایی است که برای فتاح برشمرده میشود. وی از معدود گزینههای دارای پیشینه اجرایی جدی در فهرست 5 منتخب نهایی «جمنا» است که البته تأکید کرد که پیشاپیش به گردانندگان «جمنا» اعلام کرده بود که مایل به نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری نیست، براین اساس در میدان رقابتها حضور نخواهد یافت.
حاجی بابایی از مدرسه تا وزارت
حمیدرضا حاجی بابایی (متولد 1338 در مریانج همدان) که به احتمال زیاد، بهعنوان نفر ششم جایگزین فتاح حذف شده در فهرست نامزدهای جمنا خواهد شد نیز از دیگر نامزدهایی است که سابقه وزارت را در کارنامه خود دارد. او در دولت نخست احمدینژاد وزیر آموزش و پرورش بود که یکی از بحث برانگیزترین اتفاقات مربوط به مدارس، یعنی آتشسوزی مدرسه شین آباد در دوران وزارت وی روی داد. او که اکنون 58 سال دارد، از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۲ دبیر مدارس، مدیر آموزشگاه و ریاست آموزش پرورش در شهرستانهای استان همدان را بر عهده داشت. همچنین از سال ۷۲ برای سه سال سابقه تدریس در مراکز تربیت معلم و دوره عالی ضمن خدمت فرهنگیان و دانشگاه آزاد اسلامی داشته است. حضور در فعالیتهای فرهنگی و آموزشی در همدان، سبب شد که حاجی بابایی بتواند در سال 74 با رأی مردم این شهرستان به پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی راه یابد.
او در دورههای ششم، هفتم، هشتم و دهم نیز توانست آرای مردم همدان را کسب کرده و راهی بهارستان شود. او در دوران نمایندگیاش عضو هیأت رئیسه و رئیس فراکسیون فرهنگیان مجلس بوده و نیز در کمیسیونهای محاسبه و بودجه، تلفیق، اصل 90 و امنیت ملی و سیاست خارجی عضویت داشته است. عضو هیأت امنای دانشگاه بوعلی سینا و عضو هیأت امنای دانشگاه علوم پزشکی همدان از دیگر مسئولیتهایی است که وی به عهده داشته است.
«تکذیب یک دروغ»
در ماجرای بازداشت بقایی و مطالبی که درباره او منتشر شد، احمدینژاد در نشست خبری خود مدعی عذرخواهی مدیرمسئول روزنامه «شرق» شد. او گفت «مدیرمسئول روزنامه «شرق» و عضو حزب کارگزاران عذرخواهی کرد، چرا؟ خیال میکنید از ترس این کار را کردند؟ خیر من چنین اعتقادی ندارم. عطریانفر عذرخواهی کرد.» سخنان احمدینژاد در حالی بود که نه عطریانفر، مدیرمسئول روزنامه «شرق» است و نه مدیرمسئول، عضو حزب کارگزاران. مهدی رحمانیان، مدیرمسئول «شرق» در توضیحی که دیروز در کانال روزنامه «شرق» هم منتشر شد، گفت: «با توجه به اینکه تاکنون موضوعی اختلافی بین روزنامه «شرق» و آقای بقایی رخ نداده، عذرخواهی از ایشان بلاموضوع است و بیان آقای احمدینژاد در این خصوص کذب محض است.»
تیتر عکس: «انصراف از کاندیداتوری حمله به روحانی»
محمدباقر قالیباف حالا ٥٦ ساله است. از روزهای نیروی انتظامی تلاش کرده است که فاصله ملموسی داشته باشد. با این همه اما او در تمام این سالها یک تجربه مشترک داشته است. قالیباف هیچ گاه شخصیت محبوب و شماره یک اصولگرایان نبوده است. نه در انتخابات ٨٤ که اصولگرایان انتخاب شماره یکشان علی لاریجانی بود و محمود احمدینژاد انتخاب شد و نه در انتخابات ٩٢ که او هرچند نفر دوم شد، اما صف طولانی کاندیداهای اصولگرا باعث شد فاصله او با حسن روحانی بسیار زیاد باشد. درست چهار سال پیش در همین روزها بود که هیچ یک از کاندیداهای اصولگرا از محسن رضایی و علی اکبر ولایتی تا سعید جلیلی حاضر نشدند تا به نفع او از صحنه انتخابات کنار بروند. در تمام این سالها تنها جایی که اصولگرایان پای محمدباقر قالیباف ایستادهاند، انتخاب شهردار بوده است. آن هم شاید به این خاطر که آنچنان گزینه دیگری برای این کار نداشتند. درست از دو سال پیش بود که قالیباف به عنوان یکی از کاندیداهای احتمالی اصولگرایان برای انتخابات ریاست جمهوری ٩٦ تصور میشد. قالیباف اما خیلی از ملاکهای اصولگرایان را نداشت. تجربه دو شکست را در کارنامه خود داشت و مدیریتش در شهر تهران با انتقادهای بسیاری مواجه شده بود. از سوی دیگر ماجرای املاک نجومی هم از نگاه اصولگرایان یک امتیاز منفی محسوب میشد. این اما تمام ماجرا نبود. قالیباف هنوز هم در آشفتهبازار بدون کاندیدا و چهره اصولگرایان در مقایسه با سعید جلیلی گزینه بهتری محسوب میشد اما ظهور یک گزینه جدید در مخیله اصولگرایان بود که همه محاسبات را برای محمدباقر قالیباف که از چند ماه پیش هم با دستور کار حمله به دولت وارد گود انتخابات شده بود، تغییر داد. «ابراهیم رئیسی» همشهری خراسانی محمدباقر قالیباف گزینه جدید اصولگرایان بود. گزینهای که ترجیح اصلی اصولگرایان هم بود تا با یک چهره جدید شکست نخورده به میدان بیایند.
سرمقاله: «عراق، شبانی گرگ»؛ سعدالله زارعی
سفر دوشنبه دو مقام ارشد سیاسی و نظامی امریکا به عراق، گمانهزنیهایی را در فضای منطقه پدید آورده... امریکاییها به میزانی که در جفت و جور کردن قواعد سیاسی تبحر و اعتماد به نفس دارند، از ظرفیت ایران برای خنثی کردن سیاستها و اقدامات خود بیمناک هستند. بر این اساس همین دو روز پیش یک مقام نظامی ارشد امریکا گفت هماینک ایران بیش از صد هزار نیروی نظامی وفادار به خود را در عراق ایجاد کرده است و این در واقع اعتراف به این است که در برابر هر برگ امریکا، ایران برگهای قدرتمندتری را در اختیار دارد. اما در اینجا یک سؤال اساسی وجود دارد حضور نظامی امریکا در عراق تا چه حدودی و تحت چه شرایطی از سوی ایران تحمل میشود. امریکاییها خیلی مایلند از سیاست چندلایه امنیتی ایران سر دربیاورند و وضع خود را متناسب با آن تنظیم نمایند.